Μηνύματα Καΐρου προς Άγκυρα για Λιβύη-Ανατολική Μεσόγειο, μέσω Αθηνών

Σε μια περίοδο, κατά την οποία ο τουρκικός πολεμικός στόλος που συνοδεύει το ερευνητικό σκάφος, Oruc Reis, πλέει σε θαλάσσιες περιοχές που αφορούν άμεσα την Αίγυπτο, η Άγκυρα έχει ρίξει το διπλωματικό και στρατιωτικό βάρος της στον Καύκασο, ενώ άπαντες παρακολουθούν με προσοχή τι θα συμβεί στο μεσοδιάστημα μέχρι να αναλάβει ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, ο πρόεδρος της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι, επισκέφθηκε την Αθήνα.

Επρόκειτο για μια κίνηση συμβολισμού, μέσω της οποίας, όπως εκτιμάται, εξέπεμπε πολλαπλά μηνύματα προς την Άγκυρα για θέματα που αφορούν:

Τη Βόρειο Αφρική ειδικότερα τη Λιβύη. Ως γνωστόν, η εμφύλια -εδώ και χρόνια- σπαρασσόμενη χώρα, είναι κομμένη στα δύο.

Ανατολικά, με πρωτεύουσα τη Βεγγάζη, και έδρα το Τομπρούκ, είναι η “Βουλή”, η οποία αντιπολιτεύεται την ονομαζόμενη “κυβέρνηση” της Τρίπολης.

Πρόσωπο – κλειδί, ο “στρατηγός” Χάφταρ, ο οποίος ελέγχει τις ένοπλες δυνάμεις της Ανατολής.

Δυτικά, με έδρα την Τρίπολη, η “κυβέρνηση” του Σαράντζ, που, χάρις στην οικονομική υποστήριξη του Κατάρ και την στρατιωτική της Τουρκίας, κατάφερε να διατηρήσει την “καρέκλα” του.

Πόλη – κλειδί στην αντιπαράθεση της Δύσης με την Ανατολή, η Μισράτα. Ενα σχεδόν ανεξάρτητο “βασίλειο”, ανατολικά της Τρίπολης, με καλά οργανωμένες και εξοπλισμένες πολιτοφυλακές. Η πόλη – λιμάνι αποτελεί την κύρια ναυτική βάση της Τουρκίας. Τη δύναμή της οφείλει, εν πολλοίς, στην οικονομική στήριξη του Κατάρ.

Κάϊρο – Τρίπολη

Ενδιαφέρον είναι ότι το τελευταίο διάστημα σημειώθηκαν ορισμένες άκρως ενδιαφέρουσες εξελίξεις στο “μέτωπο” της Λιβύης.

Τομέας που αφορά, πλέον, άμεσα το νότιο “υπογάστριο” της Ελλάδας, δεδομένου ότι εκεί η Τουρκία δημιουργεί ή σχεδιάζει τρείς βάσεις. Ναυτική, αεροπορική και χερσαία.

Εσχάτως, σύμφωνα με τη ρωσική ιστοσελίδα, “Βζγκλιάντ” (“Ματιά”), η οποία εκφράζει την εκτίμηση ότι “η επιρροή Ερντογάν στη Λιβύη, ενδέχεται να αρχίσει να μειώνεται”, στο Κάϊρο έκανε επίσκεψη – ιγκόγκνιτο ο Φαγέζ Σάραντζ.

Πληροφορία, η οποία αποδίδεται από το ρωσικό ειδησεογραφικό πρακτορείο, TASS, σε αιγυπτιακούς “διπλωματικούς κύκλους”.

Παρ’ ότι, σύμφωνα με τη ρωσική ιστοσελίδα, ο Αλ Σίσι φέρεται να μην συναντήθηκε με τον Λίβυο “πρωθυπουργο”, ο Σάραντζ έγινε δεκτός από τον αρχηγό των μυστικών υπηρεσιών της Αιγύπτου, Αμπάς Καμελ.

Κατά πληροφορίες, βασικό θέμα της ατζέντας ήταν οι ειρηνευτικές συνομιλίες τις οποίες ο Σάραντζ διεξάγει με τον Χαφτάρ από το καλοκαίρι.

“Πριν έξι μήνες -σημειώνει η ιστοσελίδα- ήταν αδύνατον να διανοηθούμε μια τέτοια επίσκεψη, εφόσον ο σύμμαχος της Αιγύπτου, Χαφτάρ, επετίθετο κατά της Τρίπολης εναντίον του Σάραντζ”.

Στο Κάϊρο, λοιπόν, θεωρούν ότι πολιτικοί κύκλοι στην Τρίπολη ήδη προσπαθούν να αμβλύνουν τις σοβαρές διαφορές που υπάρχουν με την αιγυπτιακή ηγεσία, συνειδητοποιώντας την “επιρροή της Αιγύπτου στην διευθέτηση της λιβυκής κρίσης”.

Ως γνωστόν, η Αίγυπτος θεωρεί τη Λιβύη, και ειδικά την Ανατολική πλευρά, “ζώνη στρατηγικών συμφερόντων” της.

Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι

Τις προσπάθειες εμπλοκής της Τουρκίας στις εσωτερικές υποθέσεις της Αιγύπτου: Οπως είναι γνωστό, η “Αραβική Ανοιξη” και στην Αίγυπτο, το 2011, σήμανε την ανατροπή του διεφθαρμένου καθεστώτος Μουμπάρακ.

Μετά από εκλογές, η κυβέρνηση πέρασε στο πολιτικό Ισλάμ. Στο μεταξύ, στη γειτονική Λιβύη, ανατρεπόταν ο Μουαμάρ Καντάφι.

Ωστόσο, το “ισλαμικό πείραμα” στην Αίγυπτο δεν διήρκεσε παρά μόνο ένα έτος. Οι στρατιωτικοί, με επικεφαλής τον Αλ Σίσι, με άκρως αιματηρό τρόπο και άγρια καταστολή, ανέτρεψαν την ισλαμική κυβέρνηση και έριξαν τους ηγέτες της στη φυλακή.

Ακόμα και ο ισλαμιστής πρόεδρος της χώρας, Μοχάμεντ Μόρσι, φυλακίστηκε, καταδικάστηκε σε θάνατο, και πέθανε μέσα στην αίθουσα του δικαστηρίου κατά τη διάρκεια της “δίκης” του.

Η ανατροπή Μόρσι έγινε σημαία από τον Εντογάν, ενώ, με αφορμή αυτήν, χειροτέρευσαν θεαματικά οι σχέσεις Καΐρου – Αγκυρας.

Το πλήγμα που δέχτηκε ο σχεδιαζόμενος άξονας Εντογάν – Μόρσι, Τουρκίας – Αιγύπτου, με ισλαμιστικό πρόσημο, ο οποίος, εάν υλοποιείτο, θα αποκτούσε καθοριστικό ρόλο στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο, ήταν καταστροφικό.

Ο Ερντογάν, ο οποίος εμφανιζόταν και συνεχίζει να εμφανίζεται ως ο προστάτης των απανταχού Μουσουλμάνων, δεν θα μπορούσε παρά να αντιδράσει εντονότατα.

Εκτός αυτού, άλλωστε, ο ίδιος θεωρείται ως πρωτοκλασσάτος παράγων της “Διεθνούς” των “Αδελφών Μουσουλμάνων”.

Ανατολική Μεσόγειος – ΑΟΖ

Να σημειωθεί πως στη διάρκεια της προεδρίας Μόρσι, Αγκυρα και Κάϊρο άρχισαν να προωθούν συστηματικά το θέμα της διευθέτησης των θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο και της “τουρκο-αιγυπτιακής” ΑΟΖ.

Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν ολοκληρώθηκε, εξαιτίας της ανατροπής Μόρσι. Επί Αλ Σίσι, από το 2013 και μετά, ακολούθησαν διεργασίες μεταξύ Αθηνών και Καΐρου, με αποτέλεσμα την πρόσφατη, μερική οριοθέτηση της ελληνο-αιγυπτιακής ΑΟΖ.

Η κόντρα ανάμεσα στον Αλ Σίσσι και τον Ερντογάν για την ανατροπή Μόρσι δεν έχει ξεχαστεί, αν και τόσο η Αίγυπτος όσο και τη Τουρκία συχνά δείχνουν να προσεγγίζουν άκρως ρεαλιστικά και στη βάση του γεωπολιτικού παζαριού τις σχέσεις τους.

Κάτι που φαίνεται, άλλωστε, και από το γεγονός ότι το Κάϊρο απέφυγε να περιλάβει στη συμφωνία του με την Αθήνα το Καστελόριζο, προκειμένου να μην ενοχλήσει περισσότερο από όσο πρεπει την Αγκυρα.

Εξάλλου, απέσπασε μια συμφωνία, την οποία σε κάποια σημεία η Τουρκία μπορεί να επικαλεστεί υπέρ της στην περίπτωση ελληνο-τουρκικής διαπραγμάτευσης.

Βεντέτα Καΐρου – Άγκυρας

Η εσωτερική αποσταθεροποίηση της Αιγύπτου, λοιπόν, εκτιμάται ότι παραμένει ένας από τους στόχους της Άγκυρας.

Δεν λείπουν, βέβαια, οι εκτιμήσεις, σύμφωνα με τις οποίες τα περιθώρια επιρροής της Τουρκίας στις εσωτερικής εξελίξεις της Αιγύπτου έχουν στενέψει τα τελευταία χρόνια, μετά την ανατροπή της ισλαμικής κυβέρνησης.

Ωστόσο, εξαιτίας της μεγάλης φτώχειας στην Αίγυπτο, και παρά τα σημαντικά σχέδια οικονομικής ανάπτυξης που υλοποιεί το σύστημα Αλ Σίσι, οι “Αδελφοί Μουσουλμάνοι” εξακολουθούν να διατηρούν επιρροές στην αιγυπτιακή κοινωνία.

Από την άλλη, το “νεο-οθωμανικό” όραμα Ερντογάν φαίνεται πως δεν αποτελεί την πλέον πετυχημένη συνταγή για τους Άραβες, οι οποίοι μόλις πριν από έναν αιώνα ανεξαρτοποιήθηκαν από την Οθωμανική αυτοκρατορία.

Τα στρατόπεδα

Στη βεντέτα του με τον Ερντογάν, ο Αλ Σίσι έχει ενταχθεί εμφανώς στο στρατόπεδο της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ).

Ταυτόχρονα, το μάτι στο Κάϊρο κλείνει και το Τελ Αβίβ, ενώ αρκετά στενές σχέσεις, όπως φαίνεται άλλωστε και από τα τεράστια εξοπλιστικά προγράμματά της, έχει η Αίγυπτος με τη Γαλλία.

Το αντίπαλο στρατόπεδο, πυρήνα του έχει το Κατάρ και την Τουρκία.

Στο φόντο αυτών των “στρατοπέδων”, εξάλλου, έρχονται να “κουμπώσουν” και οι περιφερειακές, συμμαχίες της Ελλάδας με Ισραήλ, Αίγυπτο, Κύπρο, ΗΑΕ, Γαλλία και ΗΠΑ. Με τις όποιες διαφοροποιήσεις, βέβαια, υπάρχουν μεταξύ των συμφερόντων των διαφόρων κρατών.