ΕΕ – Τουρκία: Η φαρσοκωμωδία της ευρωπαϊκής ναυτικής επιχείρησης «Ειρήνη» για το εμπάργκο όπλων στη Λιβύη

Μια ακόμα, η πολλοστή, «εμπλοκή» σημειώθηκε χτες, όταν η Τουρκία εμπόδισε Γερμανούς κομάντος αυτή τη φορά, να ελέγξουν τουρκικό εμπορικό πλοίο, το οποίο κατευθυνόταν στη Λιβύη, και ειδικότερα στο λιμάνι της Μισράτα. Πόλη – σύμμαχος της «κυβέρνησης» της Τρίπολης, στη Λιβύη.

Είναι το τρίτο επίσημα καταγεγραμμένο «κρούσμα» που η Τουρκία εμποδίζει να γίνουν έλεγχοι σε πλοία, για τα οποία υπάρχει υποψία ότι μεταφέρουν όπλα και πολεμοφόδια στην εμφύλια σπαρασσόμενη Λιβύη, στις παραστρατιωτικές δυνάμεις που στηρίζει η Αγκυρα και το Κατάρ, στους μισθοφόρους που μεταφέρθηκαν από τη Συρία στη Λιβύη, καθώς και για τις ανάγκες των τουρκικών βάσεων που ήδη στήνονται στη χώρα.

Ειδικότερα, προ μηνών, παρεμποδίστηκαν πλοία της ευρωπαϊκής ναυτικής επιχείρησης, «Ειρήνη», η οποία έχει ως αποστολή της την εφαρμογή των αποφάσεων του ΟΗΕ για την τήρηση του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη.

Επίσης, εμποδίστηκε γαλλικό πολεμικό πλοίο που ανήκε στη ναυτική δύναμη του ΝΑΤΟ, με αποτέλεσμα τη ραγδαία υποτροπή στις σχέσεις Γαλλίας – Τουρκίας.

Περνούν από το Αιγαίο

Το τελευταίο περιστατικό σημειώθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2020, όταν κομάντος του γερμανικού πολεμικού πλοίου, Hamburg (Αμβούργο), το οποίο μετέχει στην επιχείρηση, «Ειρήνη», ανέβηκαν στο τουρκικό εμπορικό πλοίο, «Rosaline A», προκειμένου να το ελέγξουν με την υποψία ότι μετέφερε όπλα στη Λιβύη.

Το «Rosaline A» είχε αποπλεύσει από την Κωνσταντινούπολη, είχε περάσει έξω από την Αττική και σε θαλάσσια περιοχή στα ανοικτά της Λιβύης έγινε το γερμανικό «ρεσάλτο». Σύμφωνα με το γερμανικό υπουργείο Αμυνας, το τουρκικό εμπορικό πλοίο σταμάτησε για έλεγχο περίπου 200 χιλιόμετρα βόρεια της Βεγγάζης, την Κυριακή το βράδυ.

Να σημειωθεί ότι τα περισσότερα πλοία που μεταφέρουν όπλα από την Τουρκία στη Λιβύη περνούν ανενόχλητα από το Αιγαίο. Αλλα, ξεκινούν από τη νότιο Τουρκία και φτάνουν στη Λιβύη, μέσω του Λιβυκού Πελάγους.

Αερογέφυρα

Εκτός της θαλάσσιας «γέφυρας» έχει στηθεί και «αερογέφυρα» μεταφοράς οπλισμού από αεροδιαδρόμους που περνούν ανάμεσα στην Κρήτη και την Κύπρο.

Κάτι που γινόταν με ιδιαίτερη ένταση εν μέσω της πρώτης καραντίνας εξαιτίας του κορονοϊού, με αποτέλεσμα να επιτευχθεί τότε η άρση της πολιορκίας της Τρίπολης από τον «στρατηγό» Χάφταρ και η πρώτη σημαντική νίκη της κυβέρνησης – μαριονέτα της Τρίπολης.

Ποτέ, ωστόσο, αυτά τα τουρκικά αεροσκάφη δεν έχουν αναχαιτιστεί, αν και είναι γνωστό σε όλους τους διεθνείς Οργανισμούς, ότι μεταφέρουν οπλικά συστήματα και στρατιωτικό προσωπικό στην εμπόλεμη Λιβύη.

Η ναυτική δύναμη «Ειρήνη»

Σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters, Γερμανοί κομάντος της φρεγάτας, «Hamburg», επιβιβάστηκαν στο «Rosaline A», αλλά αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τους ελέγχους και να αποσυρθούν, όταν η Τουρκία διαμαρτυρήθηκε στην ΕΕ, ανακοίνωσε το γερμανικό υπουργείο Άμυνας. «Μέχρι τη στιγμή που οι στρατιώτες έφυγαν από το πλοίο, δεν είχαν βρει κάτι ύποπτο», δήλωσε εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Άμυνας.

Πολλά είναι τα εμπορικά πλοία που ερευνώνται από την ευρωπαϊκή δύναμη «Ειρήνη». Στις περισσότερες περιπτώσεις, μάλιστα, αφού δεν υπάρχει κάτι το επιλήψιμο να κρύψουν, και πολύ περισσότερο, αφού δεν μεταφέρουν όπλα στη Λιβύη, επιτρέπουν στα ευρωπαϊκά πλοία που κάνουν νηοψίες να τα ελέγξουν.

Οπως φαίνεται, μάλιστα, και από φωτογραφίες που έχει δώσει στη δημοσιότητα η ΕΕ, μέλη των πληρωμάτων τους φωτογραφίζονται ακόμα και με τους στρατιώτες που έχουν επιβιβαστεί για ελέγχους.

Να σημειωθεί πως αυτή την περίοδο επικεφαλής της συγκεκριμένης ομάδας πλοίων, ανοικτά της ΛΙβύης, είναι Ελληνας, ενώ και η χώρα μας μετέχει με ένα σκάφος.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της «Ειρήνη», έχουν γίνει 45 έλεγχοι, ενώ η ναυτική δύναμη αποτελείται από το γερμανικό πλοίο, Hamburg, το γαλλικό LatoucheTrèville, το ελληνικό «Αδρίας», και το ιταλικό, Cigala Fulgosi.

Τουρκική άρνηση

Παρ’ ότι οι καπετάνιοι των περισσότερων πλοίων δέχονται τους ελέγχους, οι Τούρκοι συστηματικά τους αρνούνται. Και ναι μεν στην περίπτωση του «Rosaline A», στο διάστημα που ήταν στο καράβι οι Γερμανοί κομάντος, δεν βρέθηκε κάτι, ωστόσο η διαμαρτυρία της Αγκυρας στην ΕΕ για τον έλεγχο και η απαίτησή της να σταματήσει, δείχνει την παντελή άρνησή της να συνεργαστεί με τους διεθνείς Οργανισμούς.

Κατά το γερμανικό υπουργείο Αμυνας, πάντως, η διοίκηση του «Hamburg» ακολούθησε σωστά τις τυπικές διαδικασίες, περιμένοντας τέσσερις ώρες να απαντήσει η χώρα της σημαίας (Τουρκία), και, όταν πλέον διατυπώθηκε η ένσταση, τότε οι Γερμανοί κομάντος αποσύρθηκαν από το πλοίο.

Δύο πολύ σοβαρές εμπλοκές

Δύο σοβαρά περιστατικά που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια της επιχείρησης, «Ειρήνη», αφήνουν, με τον πλέον κραυγαλέο τρόπο, εντονότατες υποψίες για μεταφορά τουρκικού οπλισμού στη Λιβύη.

Το πρώτο σημειώθηκε τον Ιούνιο του 2020, όταν ελικόπτερο της ελληνικής φρεγάτας, «Σπέτσαι», η οποία μετείχε στην επιχείρηση, «Ειρήνη», προσπάθησε να ελέγξει το τουρκικό φορτηγό πλοίο, «Cirkin», το οποίο μάλιστα συνοδευόταν από τρία τουρκικά πολεμικά πλοία.

Από τα τουρκικά πολεμικά πλοία εκλήθη η ελληνική φρεγάτα να μην προβεί σε έλεγχο του φορτίου, το οποίο, το πιθανότερο ήταν όπλα, διότι παραβιάζει τους διεθνείς κανόνες της ελεύθερης ναυσιπλοΐας και επειδή βρίσκεται υπό την προστασία της Τουρκίας και του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού.

Το δεύτερο, και ακόμα πιο σοβαρό περιστατικό, σημειώθηκε επίσης φέτος τον Ιούνιο, όταν το τουρκικό πολεμικό πλοίο «Oruc Reis» εμπόδισε, με άκρως επιθετικές κινήσεις, τη γαλλική φρεγάτα «Courbet» να πραγματοποιήσει έλεγχο σε υπό τανζανική σημαία σκάφος, για το οποίο υπήρχαν βάσιμες υποψίες ότι μετέφερε όπλα στη Λιβύη.

Το τουρκικό πολεμικό σκάφος έστρεψε τα όπλα του κατά του γαλλικού, ενώ λίγο έλειψε να απειληθεί «θερμό επεισόδιο» μεταξύ των δύο «συμμάχων» στο ΝΑΤΟ. Κάτι που επεσήμανε δημόσια το Παρίσι και το κατήγγειλε με ιδιαίτερη δριμύτητα εντός του ΝΑΤΟ.

Τότε, ως γνωστόν, η Γαλλία ανακοίνωσε ότι αποχωρεί «προσωρινά» από τη ΝΑΤΟϊκή επιχείρηση «Sea Guardian», στο πλαίσιο της οποίας δρούσε η φρεγάτα της, «Courbet».

Ευρωπαϊκή φαρσοκωμωδία

Παρ’ ότι η ΕΕ διαφημίζει συστηματικά την επιχείρηση «Ειρήνη», δεν είναι λίγοι εκείνοι που την χαρακτηρίζουν ως φαρσοκωμωδία. Ο λόγος είναι ότι μόνον θεωρητικά έχει το δικαίωμα για ελέγχους στα ύποπτα πλοία. Οι κανόνες εμπλοκής που έχει υιοθετήσει η ΕΕ για τη συγκεκριμένη δύναμη, ουσιαστικά απαγορεύουν το «ρεσάλτο» στα ύποπτα πλοία, δίχως τη συγκατάθεση της χώρας υπό τη σημαία της οποίας βρίσκονται (!).

Οσο κι αν φαίνεται απίστευτο, η ναυτική δύναμη μάλλον μοιάζει να παίζει το ρόλο του θαλάσσιου «τροχονόμου», παρά να είναι δύναμη επιβολής των αποφάσεων του ΟΗΕ. Ετσι, ανενόχλητα τα τουρκικά πλοία μεταφέρουν ό,τι θέλουν στη Λιβύη. Συνήθως, μάλιστα, για να μην υπάρχουν «απρόοπτα», συνοδεύονται από τουρκικά πολεμικά πλοία.

Απροθυμία

Εξαρχής, βέβαια, πολλά κράτη – μέλη της ΕΕ είχαν επιδείξει πρωτοφανή απροθυμία για να μετάσχουν σε αυτή την επιχείρηση. Μόλις και μετά βίας, μετά από αρκετούς μήνες συζητήσεων και παλινωδιών στις Βρυξέλλες, στην αρχή του 2020, στάθηκε δυνατή η συμφωνία για τη δημιουργία και, πολύ αργότερα, για να συμβάλλουν κάποιες χώρες – μέλη της ΕΕ με πλοία και ιπτάμενα μέσα.

Μάλιστα, ορισμένα εξ’ αυτών, όπως η Μάλτα, φέρονται να είχαν διαφωνήσει με πολλές πτυχές της επιχείρησης, ενώ, σε ορισμένες περιπτώσεις η μικρή χώρα της Μεσογείου είχε συνταχθεί ανοικτά με τις τουρκικές θέσεις. Είναι ενδεικτικό ότι η μόνη που από την αρχή εμφανίστηκε πρόθυμη να μετάσχει και να συμβάλλει με ένα πλοίο ήταν η Ελλάδα.

Η Αθήνα, μάλιστα, προκειμένου να αποσπάσει την απόφαση για τον σχηματισμό αυτής της ναυτικής δύναμης, και να καθησυχάσει ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες που ανησυχούσαν για νέα «έκρηξη» του Μεταναστευτικού, με αφορμή την «Ειρήνη», να δώσει την υπόσχεση ότι θα ανοίξει λιμάνια στην Κρήτη προκειμένου να αποβιβάζονται μετανάστες και πρόσφυγες, οι οποίοι, ενδεχομένως, θα περισυλλεγούν στη Μεσόγειο.

Η επιχείρηση «Ειρήνη» είναι η συνέχεια της ναυτικής επιχείρησης, «Σοφία», η οποία τα προηγούμενα χρόνια είχε ως αποστολή την τήρηση του εμπάργκο, καθώς και τον έλεγχο των μεταναστευτικών – προσφυγικών ροών. Αποστολή που έχει σήμερα και η «Ειρήνη».

Ευθύνες

Όμως, ακόμα και με αυτό το πενιχρό «νομικό οπλοστάσιο» που διαθέτει η δύναμη «Ειρήνη», η ΕΕ θα μπορούσε να εκθέσει την Τουρκία διεθνώς, ως τη χώρα που παραβιάζει αποφάσεις του ΟΗΕ και μεταφέρει όπλα σε εμπόλεμες ζώνες. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, δεν το έχει κάνει έως τώρα ούτε η ΕΕ, ούτε και η διοίκηση της επιχείρησης, «Ειρήνη», την οποία έχει η Ιταλία.

Από τη στιγμή που ουσιαστικά καθίσταται απαγορευτικό το «ρεσάλτο» στα τουρκικά πλοία, θα μπορούσαν, όπως εξηγούν ειδικοί, να χρησιμοποιηθούν μέσα παρακολούθησής τους από δορυφόρους, προκειμένου να συλλεγούν στοιχεία για τα φορτία που μεταφέρουν.

Επιπλέον, πρεσβείες ευρωπαϊκών χωρών που λειτουργούν σήμερα στη Λιβύη, όπως η ιταλική, θα μπορούσαν να παρέμβουν επί τόπου και να απαιτήσουν ελέγχους στα φορτία, στα λιμάνια που πιάνουν τα εμπορικά καράβια. Όμως, έως τώρα, κανένα τέτοιο στοιχείο δεν έχει παρουσιάσει η ΕΕ, ούτε και έχει διαμαρτυρηθεί στον ΟΗΕ. Ετσι, η επιχείρηση, «Ειρήνη», καθίσταται δώρο – άδωρο.