Οι άνθρωποι της “σκοτεινής” Palantir, ξέρουν ήδη πάρα πολλά για μας

Την εβδομάδα που πέρασε, ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε η είδηση της επέκτασης της συνεργασίας της ελληνικής κυβέρνησης με την εταιρεία επεξεργασίας δεδομένων, Palantir, μία συνεργασία για την οποία η ελληνική κυβέρνηση, ουδέποτε φρόντισε να ενημερώσει τους πολίτες.

Όπως έγινε γνωστό από ανακοίνωση της Palantir, οι δύο πλευρές συνεργάζονται από την αρχή της πανδημίας, όμως η ακριβής φύση αυτής της συνεργασίας, καθώς και οι όροι οι οποίοι συμφωνήθηκαν, παραμένουν άγνωστοι. Η ελληνική κυβέρνηση κλήθηκε να καταστήσει, ως οφείλει, δημόσια την συμφωνία και το σύνολο των εγγράφων που σχετίζονται με αυτή.

Η μη δημοσιοποίηση όμως της συμφωνίας, όση αλγεινή εντύπωση και να προκαλεί στην Ελλάδα, φαίνεται πως δεν εκπλήσσει όσους έχουν κατά καιρούς ασχοληθεί με την εταιρεία, το όνομα της οποίας στα δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου, συνοδεύεται από επιθετικούς προσδιορισμούς όπως “αμφιλεγόμενη”, “σκιώδης”.

Palantir

Palantir, σύμφωνα με την μυθολογία του Tolkien, είναι μαγικές κρυστάλλινες σφαίρες, οι οποίες επιτρέπουν την επικοινωνία ή την παρακολούθηση μακρινών περιοχών της Μέσης Γης.

Το όνομα αυτό επέλεξε ο συνιδρυτής του PayPal, Πίτερ Τίλ, να δώσει στην εταιρεία διαχείρισης και ανάλυσης δεδομένων που ίδρυσε το 2003. Ο Τιλ, στην μετά την 11η Σεπτεμβρίου εποχή, έκρινε πως οι αλγόριθμοι που το PayPal χρησιμοποιούσε για να εντοπίζει τυχόν απάτες θα μπορούσαν να λειτουργήσουν στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας που εξαπέλυε τότε το αμερικανικό κράτος. Η πρώτη σημαντική, μάλιστα, επένδυση στην εταιρεία θα γίνει από την CIA.

FBI, NSA, Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ, αστυνομικά τμήματα, το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων και πρόσφατα και ο FDA, είναι μεταξύ των υπηρεσιών του αμερικανικού κράτους που χρησιμοποιούν για τους σκοπούς τους λογισμικά της Palantir. Οι διεθνείς της συνεργασίες, περιλαμβάνουν τον ΟΗΕ, κυβερνήσεις του δυτικού κόσμου αλλά και μεγάλες εταιρείες, όπως η Airbus ενώ προσελήφθη και από την Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας για την επιβεβαίωση της συμμόρφωσης του Ιράν με την συμφωνία για τα πυρηνικά του 2015.

Μία φήμη που δεν έχει επιβεβαιωθεί αλλά ούτε και διαψευσθεί ποτέ επίσημα, συμβάλλοντας στο μυστήριο που περιβάλλει την εταιρεία, είναι ότι οι αμερικανικές αρχές έφτασαν στον εντοπισμό του Μπιν Λάντεν χάρη στην Palantir.

Η δράση της Palantir, από τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της έχει προκαλέσει πληθώρα ερωτημάτων σχετικά με τις μεθόδους και τις σκοπιμότητες που εξυπηρετεί η χρήση του λογισμικού της από κρατικές οντότητες και άλλους σημαντικούς παίκτες.

Τα ερωτήματα αυτά αφορούν τόσο την συγκέντρωση προσωπικών δεδομένων όσο και την χρήση τους. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, η Διεθνής Αμνηστία άσκησε κριτική στην Palantir, κατηγορώντας την ότι στην συνεργασία της με την Αμερικανική Υπηρεσία Μετανάστευσης και Τελωνίων, συμβάλλει στην καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων αιτούντων άσυλο, τον διαχωρισμό οικογενειών και την απέλασή τους.

Με το ξέσπασμα της πανδημίας, η Palantir έθεσε τις υπηρεσίες της στην διάθεση διαφόρων κυβερνήσεων, μεταξύ αυτών και της ελληνικής, όπως προέκυψε, προκαλώντας και πάλι αντιδράσεις σχετικά με τα δεδομένα που διαχειρίζεται. Σε ανακοίνωσή της με την οποία ζητά την δημοσιοποίηση της συμφωνίας της Palantir με την ελληνική κυβέρνηση, η οργάνωση Homo Digitalis αναφέρει ότι η αμερικανική εταιρεία “αποτελεί μία από τις πλέον γνωστές διεθνώς στον τομέα της ανάπτυξης παρεμβατικών τεχνολογιών παρακολούθησης και ανάλυσης δεδομένων”.

“Φτιάξαμε την εταιρεία μας για να υποστηρίξουμε την Δύση”, ανέφερε σε πρόσφατη συνέντευξή του στους New York Times,  ο Άλεξ Καρπ, ο άνθρωπος που στις αρχές Δεκεμβρίου είχε τηλεδιάσκεψη με τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη και τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκο Πιερρακάκη συμφωνώντας στην επέκταση της συνεργασίας των δύο πλευρών.

Ο Καρπ, όπως και ο Τιλ, την τελευταία δεκαετία, και όσο τα ερωτήματα για την Palantir πληθαίνουν, έχουν αποτελέσει αντικείμενο δεκάδων δημοσιευμάτων.

Το δημόσιο προφίλ τους δείχνει δύο ανθρώπους διαμετρικά αντίθετους, όμως, κατά πόσο είναι έτσι;

Πίτερ Τιλ

Στο τέλος του περασμένου Σεπτεμβρίου, όταν η Palantir εισήλθε στο χρηματιστήριο, ο Τιλ έγινε πλουσιότερος κατά περίπου 103 εκατομμύρια, υπολογίζει το Forbes, σύμφωνα με το οποίο η αξία του, γεννημένου στην Φρανκφούρτη το 1967,  Αμερικανού προσεγγίζει τα 2,5 δισ. δολάρια.

Με σπουδές στην Φιλοσοφία και την Νομική, ο Τιλ είδε μέσα στην δεκαετία του ’90 την επανάσταση που επρόκειτο να φέρει ο παγκόσμιος ιστός. Το 1999 δημιούργησε την πασίγνωστη πλατφόρμα πληρωμών, PayPal, η οποία 3 χρόνια αργότερα πουλήθηκε στο e-bay για 1,5 δισ. δολάρια.

Το 2003 ίδρυσε την Palantir, με στόχο, όπως αναφέρει το Forbes, “να καταπολεμήσει την τρομοκρατία, διασφαλίζοντας τις πολιτικές ελευθερίες”.  Στην ιδρυτική πράξη της εταιρείας συμμετείχαν 5 άτομα, μεταξύ των οποίων και ο Άλεξ Καρπ. Το 2004 υπήρξε ο πρώτος εξωτερικός επενδυτής του Facebook, θέση στο Δ.Σ. του οποίου κατέχει μέχρι σήμερα.

Τοποθετημένος από μικρή ηλικία στα δεξιά του πολιτικού φάσματος, ο Τιλ, ως έφηβος διάβαζε Άυν Ραντ, θαύμαζε τον Νίξον και υπήρξε ιδρυτής του πρώτου φοιτητικού συντηρητικού εντύπου του Στάνφορντ όπου σπούδαζε, προκειμένου να χτυπήσει το καθεστώς της “πολιτικής ορθότητας” που θεωρούσε ότι διέπει το ίδρυμα.

Σε άρθρο του το 2009, ανέφερε ότι η οικονομική ελευθερία και η Δημοκρατία δεν είναι συμβατές, με την κοινωνική πολιτική και την ψήφο των γυναικών, όπως ανέφερε, να έχουν καταντήσει οξύμωρη την έννοια του “δημοκρατικού καπιταλισμού”. Στο πλευρό των Ρεπουμπλικανών ως μέλος του κόμματος επί σειρά ετών, υπήρξε ο πιο ένθερμος υποστηρικτής του Ντόναλντ Τραμπ στην Silicon Valey, ενώ συμμετείχε και στο επιτελείο του.

Μάλιστα, μετέφερε τα γραφεία της εταιρείας στο Κολοράντο, καθώς, όπως έλεγε, η Silicon Valey είναι πλέον μία “πολιτεία ενός κόμματος”.

Ο Τιλ, ομοφυλόφιλος και ο ίδιος, έχει υποστηρίξει πολλές καμπάνιες δικαιωμάτων, ενώ οι διάφορες εταιρείες που έχει ιδρύσει φέρουν ονόματα από τον κόσμο του Τόλκιν.

Άλεξ Καρπ

Στην δημόσια σφαίρα ο Καρπ εμφανίζεται ως το Γιανγκ στο Γιν του Τιλ. Ο ίδιος δηλώνει σοσιαλιστής και προοδευτικός, φέρεται μάλιστα να έχει πει δημόσια πως ο Τραμπ δεν διαθέτει τίποτα που να του προκαλεί σεβασμό.

Γνωρίστηκε με τον Τιλ στην νομική του Στάνφορντ, όπου, όπως αναφέρει ο ίδιος, διαφωνούσαν “σαν λυσασμένα ζώα”.

Ο 53χρονος Καρπ, ανέλαβε την θέση του διευθύνοντος συμβούλου της Palantir, χωρίς να έχει καμία επαφή με τον κόσμο της πληροφορικής ή τον επιχειρήσεων. Πτυχιούχος της νομικής και κάτοχος διδακτορικού στην κοινωνιολογία από το πανεπιστήμιο Γκέτε της Φρανκφούρτης, έκανε τις πρώτες του επενδύσεις αφού κληρονόμησε ένα ποσό από τον παππού του.

Μπορεί οι πολιτικές του απόψεις να ευθυγραμμίζονται με εκείνες της πλειονότητας των στελεχών της Silicon Valey, όμως, όπως και ο Τιλ, στράφηκε κατά των συναδέλφων του, όταν αποφασίστηκε η μετακόμιση της εταιρείας στο Ντένβερ, κάνοντας λόγο για “ελίτ μηχανικών” ενώ κατά καιρούς εξαπολύει κατηγορίες για έλλειψη πατριωτισμού από μέρους τους.

Όταν το 2011, οι Anonymous έδωσαν στην δημοσιότητα έγγραφα τα οποία ενέπλεκαν την Palantir, σε μία υπόθεση απόπειρας φίμωσης των Wikileaks, ο Καρπ έδωσε το προοδευτικό άλλοθι στην εταιρεία ζητώντας δημόσια συγγνώμη και ανακοινώνοντας την απόλυση ενός εργαζόμενου, ο οποίος αργότερα επέστρεψε στην εταιρεία.

Παρά τις δηλώσεις του και τις για πολλούς αντισυμβατικές του συνήθειες, ο Καρπ επιχειρηματολογεί υπέρ της συνεργασίας της εταιρείας του με κρατικές υπηρεσίες ασφαλείας, κάνοντας λόγο για πατριωτισμό. “Φτιάξαμε την εταιρεία μας για να υποστηρίξουμε την Δύση”, δήλωσε στους Times, εξηγώντας ότι για αυτό τον λόγο η εταιρεία του αρνείται να συνεργαστεί με χώρες που θεωρεί ότι αντιτίθενται στις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους.

Ο αριστερών καταβολών Καρπ, έχει υπερασπιστεί πολλάκις δημόσια και την συνεργασία της εταιρείας του με την ICE, κάνοντας λόγο για “ορθή διαχείριση του μεταναστευτικού”.

Ο Καρπ, όπως και ο Τιλ, χρησιμοποιούν πολύ συχνά την πατριωτική ή “δυτικοκεντρική” ρητορική, για να προωθήσουν την εταιρεία τους ή να δικαιολογήσουν, όπου χρειάζεται, τις πρακτικές της.

Το ίδιο συνέβη και το 2018 όταν ανέλαβαν το Project Maven του Πενταγώνου, το οποίο η Google είχε απορρίψει, κατηγορώντας την για αντι-πατριωτισμό σχετικά με την Κίνα.

Η στάση αυτή των διοικούντων την Palantir είναι πάγια. Όπως πρόσφατα δήλωσε στους Times της Νέας Υόρκης ο Καρπ: “Ισχυροποιούμε τους Δυτικούς θεσμούς και σε κάποιες περιπτώσεις τους καθιστούμε κυρίαρχους. Αυτό είναι το αφήγημά μας. Ποιο είναι της Google;”

Παντελής Πετράκης

news247.gr