Περιμένοντας τον Μπάϊντεν – Γερμανός ΥΠΕΞ: «Με τον Τράμπ καταστράφηκαν οι γερμανο-αμερικανικές σχέσεις»

Ιδιαίτερα μεγάλες προσδοκίες, επενδύει το Βερολίνο στην προεδρία Μπάϊντεν. Το καταμαρτυρούν, εξάλλου, οι δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών της Γερμανίας, Χάϊκο Μάας, ο οποίος, δείχνοντας το μέγεθος της γερμανικης «προσμονής», αναφέρει ότι «περιμέναμε πολύ καιρό γι’ αυτό».

Το γεγονός, βέβαια, ότι οι σχέσεις Ουάσιγκτον και Βερολίνου βρέθηκαν στο χειρότερο σημείο τις τελευταίες δεκαετίες, είναι γνωστό, και το επιβεβαιώνει ο Χ.Μάας, λέγοντας ότι, επί Τράμπ, καταστράφηκαν οι γερμανο-αμερικανικές σχέσεις.

Ο ίδιος, δίνοντας το στίγμα των γερμανικών «ελπίδων», πιστεύει ότι με τον Μπάϊντεν:

-Οι ΗΠΑ θα επιστρέψουν στη διεθνή σκηνή.

-Θα οικοδομηθούν σχέσεις στενης συνεργασίας μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ.

-Θα καλυφθούν κενά που αφήνει η απερχόμενη ηγεσία των ΗΠΑ, όπως «στη Λιβύη ή τη Συρία, το οποίο στη συνέχεια θα καλυφθεί από άλλους, από τη Ρωσία ή την Τουρκία».

-Δεν θα επιτρέπεται πλέον «σε αυταρχικούς παράγοντες να κάνουν τα παιχνιδάκια τους».

-Θα δημιουργηθεί ένα κοινό μέτωπο Ευρώπης και ΗΠΑ απέναντι στην Κίνα, την οποία ο Χ.Μάας θεωρεί «συστημικό αντίπαλο» της Δύσης.

-Θα προωθηθούν λύσεις για το Ιράν.

-Θα υπάρξει μια καλύτερη βάση συνεννόησης με την Ουάσιγκτον ως προς τον υποθαλάσσιο ρωσικό αγωγό φυσικού αερίου, Nord Stream, από τη Ρωσία στη Γερμανία, μέσω της Βαλτικής. Ο Χ.Μάας, ωστόσο, δεν πιστεύει ότι η αμερικανική πολιτική θα αλλάξει σε αυτό το ζήτημα, δεδομένου ότι τόσο οι Ρεπουμπλικάνοι όσο και οι Δημοκρατικοί αντιτίθενται σε αυτό το σχέδιο. Ομως, ο ίδιος δηλώνει πως η Γερμανία δεν θα κάνει πίσω, αφού, με αυτόν τον αγωγό ως χώρα «δεν εξαρτιόμαστε από κανέναν», όπως χαρακτηριστικά λέει.

Να σημειωθεί πως ο ίδιος, στη συνέντευξή του στο γερμανικό περιοδικό, Der Spiegel, υπογραμμίζει ότι πρέπει να ενισχυθεί ο «ευρωπαϊκός πυλώνας» του ΝΑΤΟ, ενώ τάσσεται υπέρ της άρσης της αρχής τς ομοφωνίας στο ΝΑΤΟ σε ορισμένες περιπτώσεις.

Αναλυτικά, η συνέντευξή του έχει ως εξής:

-Εχετε ήδη έρθει σε τηλεφωνική επαφή με τον Αντονυ Μπλίνκεν, τον μελλοντικό ομόλογό σας στις Ηνωμένες Πολιτείες;

-Όχι. Οι νέοι συνάδελφοι στην Ουάσινγκτον αποδίδουν μεγάλη αξία στην αυστηρή τήρηση όλων των κανόνων, έως ότου ο Τζο Μπάϊντεν αναλάβει τα καθήκοντά του στις 20 Ιανουαρίου, και αυτό σημαίνει: Καμία επαφή με ξένες κυβερνήσεις πριν αναλάβουν τα καθήκοντά τους.

-Έχετε συναντήσει ποτέ τον Μπλίνκεν;

-Κατά πρόσωπο όχι ακόμα, αλλά φυσικά παρακολουθώ τις απόψεις που έχει εκφράσει κατά τη θητεία του στο υπουργείο Εξωτερικών ή σε άλλες θέσεις.

Ο Μπλίνκεν υποστηρίζει τη διεθνή ευθύνη και συνεργασία. Περιμέναμε πολύ καιρό γι’ αυτό.

Ευρω-αμερικανικό new deal

-Γι’ αυτό εσείς και ο Γάλλος συνάδελφός σας ζητήσατε ένα διατλαντικό «New Deal». Ακούγεται καλό, αλλά τι σημαίνει ακριβώς;

–Η επιστροφή των ΗΠΑ στη διεθνή σκηνή θα αλλάξει πολλά, διότι από κοινού τασσόμαστε υπέρ μιας συνεργατικής προσέγγισης.

Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ θα πρέπει και πάλι να συνάψουν στενή στρατηγική συνεργασία.

Δεν επιτρέπεται να αφήσουμε και πάλι κενό, όπως στη Λιβύη ή τη Συρία, το οποίο στη συνέχεια θα καλυφθεί από άλλους, από τη Ρωσία ή την Τουρκία.

Δεν επιτρέπεται πλέον να προσφέρουμε σε αυταρχικούς παράγοντες χώρο για να κάνουν τα παιχνιδάκια τους.

Εμείς οι Ευρωπαίοι είμαστε διατεθειμένοι να συνεισφέρουμε το μερίδιό μας για να εγγυηθούμε σε συμμαχία με τις ΗΠΑ την Ειρήνη, τη Δημοκρατία και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

-Ποιες συγκεκριμένες προτάσεις κάνετε στη νέα ηγεσία των ΗΠΑ;

-Η Ευρώπη έχει αναπτύξει ικανότητα από κοινού δράσης. Θέλουμε να ενισχύσουμε περαιτέρω τον ευρωπαϊκό πυλώνα στο ΝΑΤΟ.

Αναλαμβάνουμε ευθύνες στην πολιτική ασφάλειας. Από το Σαχέλ και τη Μεσόγειο έως την Εγγύς και τη Μέση Ανατολή.

Πρέπει να συνεχίσουμε με συνέπεια αυτόν τον δρόμο για να εξυπηρετήσουμε τα δικά μας συμφέροντα ασφάλειας και για μια ισορροπημένη συνεργασία με τις ΗΠΑ.

Και πρέπει να ορίσουμε από κοινού με τις ΗΠΑ με σαφήνεια τα περιφερειακά πολιτικά μας συμφέροντα.

Πώς θα ενεργήσουμε έναντι της Κίνας ή του Ιράν; Πώς θα ανταποκριθούμε στις ευθύνες μας στο Αφγανιστάν ή στο Ιράκ;

Η ελπίδα για την επιστροφή στις παλιές εποχές είναι πλέον παραπλανητική. Οι ΗΠΑ δεν θα επιστρέψουν στο ρόλο του παγκόσμιου αστυνόμου.

-Υπάρχει ήδη διαμάχη στην Ευρώπη σε σχέση με τη νέα συνεργασία. Η Γερμανίδα υπουργός Άμυνας τονίζει την εξάρτησή μας από τις ΗΠΑ, ειδικά σε θέματα ασφαλείας. Ο Γάλλος πρόεδρος ζητά ευρωπαϊκή κυριαρχία. Ποιος έχει δίκιο;

-Η διαμάχη είναι πολύ ρητορική. Η ευρωπαϊκή κυριαρχία -ή στρατηγική αυτονομία, όπως την ονομάζουν οι Γάλλοι- είναι αυτή τη στιγμή σύνθημα της Γερμανικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ. Αποτελεί προϋπόθεση και όχι αντίφαση για να λειτουργήσει εκ νέου η διατλαντική σχέση.

Πυρηνικά όπλα

-Είναι το κόμμα σας έτοιμο να ξεκινήσει και πάλι τη συνεργασία σε θέματα ασφαλείας με τις Ηνωμένες Πολιτείες; Ο επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, Rolf Mützenich, ζήτησε την απόσυρση των αμερικανικών πυρηνικών όπλων από τη Γερμανία.

-Το SPD (σοσιαλδημοκρατικό κόμμα) ανέκαθεν αναλάμβανε ευθύνες στο διεθνές πεδίο. Στο Κοινοβούλιο (Bundestag) αποφασίζουμε ή επεκτείνουμε τακτικά τις αποστολές του γερμανικού στρατού (Bundeswehr), οι οποίες αυτή τη στιγμή ανέρχονται σε 10 σε όλο τον κόσμο.

Αλλά για μας είναι πάντοτε σημαντικό να υπάρχει μια διπλή προσέγγιση. Οι συγκρούσεις δεν θα μπορούσαν ποτέ να επιλυθούν στρατιωτικά με τέτοιο τρόπο, ώστε να υπάρχει μόνιμη ειρήνη. Η στρατιωτική και η πολιτική εμπλοκή πηγαίνουν πάντοτε μαζί.

Αφγανιστάν: Αμερικανική απόσυρση

-Στο Αφγανιστάν ειδικά μπορεί κανείς να δει πολύ ξεκάθαρα το πρόβλημα της γερμανικής Πολιτικής Ασφαλείας. Τι θα γίνει αν ο Τράμπ κάνει την ανακοίνωσή του πραγματικότητα και επαναπατρίσει τα μισά στρατεύματα των ΗΠΑ πριν από τις 20 Ιανουαρίου;

-Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αναλάβει να επιτελούν πολλές λειτουργίες στο Αφγανιστάν, οι οποίες επιτρέπουν την ανάπτυξη όλων των υπόλοιπων στρατιωτών.

Πιο συγκεκριμένα, διαθέτουν μαχητικά αεροσκάφη, με τα οποία μπορεί κανείς να υπερασπιστεί τον εαυτό του από επιθέσεις και ελικόπτερα που βοηθούν τους στρατιώτες όταν πέφτουν σε ενέδρα.

Εάν οι ΗΠΑ αποσύρουν μονομερώς τέτοια απαραίτητα τμήματα του στρατεύματος, θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο η ασφάλεια όλων των άλλων στρατιωτών εκεί.

-Πρέπει επομένως να αποσυρθεί η Bundeswehr;

-Δεν θα αφήσουμε ούτε έναν Γερμανό στρατιώτη εκεί εάν δεν είναι εγγυημένη η ασφάλειά του.

-Εικάζετε ότι οι Αμερικανοί παρόλα αυτά θα μείνουν;

-Προς το παρόν διεξάγονται ειρηνευτικές συνομιλίες με στόχο τη μείωση της παρουσίας των διεθνών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν από τον Μάιο και μετά. Μέχρι τότε μεσολαβούν μερικοί μήνες.

Μια βιαστική απόσυρση θα κατέστρεφε τα επιτεύγματα των τελευταίων 20 ετών. Εργαζόμαστε για να διασφαλίσουμε ότι αυτή η αποστολή θα ολοκληρωθεί συντεταγμένα.

ΝΑΤΟ – Περιορισμός αρχής ομοφωνίας

-Πριν από λίγο ήσασταν με τους συναδέλφους σας υπουργούς Εξωτερικών στο ΝΑΤΟ και ακούσατε τις προτάσεις για τη μεταρρύθμιση της Συμμαχίας. Μία ιδέα είναι να περιοριστεί μελλοντικά η αρχή της ομοφωνίας. Θεωρείτε ότι είναι σωστή;

-Στρατιωτικά το ΝΑΤΟ βρίσκεται σε καλή θέση, αλλά υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν όσον αφορά τη λήψη των πολιτικών αποφάσεων.

Στο ΝΑΤΟ το διακύβευμα είναι ο πόλεμος και η ειρήνη, η ζωή και ο θάνατος. Από αυτήν την άποψη αμφιβάλλω αν το βέτο θα καταργηθεί γρήγορα.

Αλλά στο μέλλον θα μπορούσε το ΝΑΤΟ να αποφασίζει ομόφωνα για κάτι, αλλά να μην είναι υποχρεωμένες όλες οι χώρες να εφαρμόσουν αυτήν την απόφαση. Αυτό θα ενίσχυε την ικανότητα του ΝΑΤΟ να δρα.

Τουρκία – Πολωνία

-Το ΝΑΤΟ θεωρεί ότι αποτελεί κοινότητα αξιών. Πόση αξιοπιστία υπάρχει σε αυτήν την αντίληψη -με την Τουρκία υπό τον Ερντογάν ως μέλος της Συμμαχίας ή χώρες όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία, στις οποίες το Κράτος Δικαίου έχει πληγεί;

-Αυτός είναι ακριβώς ο λόγος για τον οποίο είναι τόσο σημαντικό να ενισχυθεί το ΝΑΤΟ στο ρόλο του ως πολιτικής οργάνωσης.

Αλλά υπάρχει πολύ λίγος χώρος για συζήτηση κοινών αξιών. Τον χώρο αυτόν θα πρέπει να τον δημιουργήσουμε.

-Το πόσο δύσκολος είναι ο διάλογος επ’ αυτού το βλέπουμε αυτήν την περίοδο στην ΕΕ. Η Ουγγαρία και η Πολωνία μπλοκάρουν το χρηματοδοτικό πλαίσιο και τις ενισχύσεις για τον κορωνοϊό, επειδή αντιτίθενται στον λεγόμενο μηχανισμό προστασίας του Κράτους Δικαίου. Έχετε μια λύση;

-Ακόμα κι αν την είχα, δεν θα μπορούσα να τη δημοσιοποιήσω μέσω αυτής της συνέντευξης. Αλλά θέλουμε όπως και να έχει να επιλύσουμε το ζήτημα κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Προεδρίας του Συμβουλίου.

-Επομένως το θέμα θα επιλυθεί εντός του μηνός.

-Υπάρχουν πολλές χώρες στην Ευρώπη που εξαρτώνται πάρα πολύ από τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης. Θα πρέπει να καταστήσουμε δυνατή μια λύση.

-Για να γίνει αυτό θα ήσασταν διατεθειμένος να χαλαρώσετε τον μηχανισμό του Κράτους Δικαίου;

-Υποστηρίξαμε δικαιολογημένα τον μηχανισμό του Κράτους Δικαίου. Τώρα ο μηχανισμός αυτός αποφασίστηκε. Δεν θα είναι δυνατό να τον αλλάξουμε επί της ουσίας, καθώς τον υποστηρίζουν το Ευρωκοινοβούλιο και πολλά κράτη-μέλη. Το ζήτημα δεν μπορεί πλέον να αφορά το «εάν», αλλά στην καλύτερη περίπτωση το «πώς».

Κίνα – συστημικός αντίπαλος

-Το κυρίαρχο θέμα στις διατλαντικές σχέσεις θα είναι η Κίνα. Πόσο καθορίζει ο ανταγωνισμός μεταξύ Πεκίνου και Ουάσινγκτον τη μελλοντική παγκόσμια τάξη; Και ποιά θέση έχει ακόμη η Ευρώπη σε όλα αυτά;

-Για την Ευρώπη, η Κίνα είναι από τη μία ένας οικονομικός εταίρος και από την άλλη ένας συστημικός αντίπαλος.

Η Κίνα επεκτείνει σταδιακά την πολιτική της επιρροή στον κόσμο μέσω της οικονομικής δραστηριότητας και της εμπορικής της πολιτικής. Χρειάζεται επειγόντως μια βασική γραμμή για τον τρόπο αντιμετώπισης αυτού του συστημικού αντιπάλου.

Η Ουάσιγκτον είναι στενός εταίρος, με τον οποίο μοιραζόμαστε βασικές αξίες. Εάν οι ΗΠΑ και η Ευρώπη εμφανιστούν και πάλι ενωμένες και αναπτύξουν μια κοινή στρατηγική, αυτό θα ξεδιπλώσει εντελώς διαφορετικές δυνατότητες προκειμένου να συνομιλήσουμε με την Κίνα, όχι μόνο για εμπορικά και οικονομικά ζητήματα, αλλά και για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

-Για να γίνει αυτό θα πρέπει ο Μπάϊντεν να απομακρυνθεί από την αμερικανική στρατηγική του «Decoupling», δηλαδή της αποσύνδεσης από την κινεζική οικονομία. Θα το κάνει αυτό;

-Εμείς στην Ευρώπη δεν έχουμε κανένα συμφέρον να λάβει χώρα μια πλήρης αποσύνδεση, ο κόσμος είναι πολύ παγκοσμιοποιημένος για να συμβεί κάτι τέτοιο.

Δεν θα επιλύσουμε τα προβλήματα των εμπορικών ελλειμμάτων ή πλεονασμάτων επιβάλλοντας απλώς τιμωρητικούς δασμούς ο ένας στον άλλο.

-Η Αμερική εννοεί την Κίνα, όταν μιλά για έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο. Η Ευρώπη, από την άλλη πλευρά, βασίζεται στη στενή συνεργασία με το Πεκίνο, παρά την κατά περίπτωση κριτική. Πώς θα προκύψει μία κοινή στρατηγική;

-Όσο πιο κοντά βρεθούν ΗΠΑ και Ευρώπη, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η επιρροή μας στο Πεκίνο. Ακόμα κι αν δεν συμφωνούμε σε κάθε σημείο, θα πρέπει να συντονιστούμε στενά.

Ο ρωσικός αγωγός

-Ακόμα κι αν πολλά πράγματα αλλάξουν υπό τον Biden, οι βασικές συγκρούσεις θα παραμείνουν. Για παράδειγμα, η διαμάχη για τον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 2. Πόσο εξασθενίζει αυτό την ελπίδα σας για στενή συνεργασία;

-Δεν έχουμε ψευδαισθήσεις ως προς αυτό το ζήτημα. Δεν υπάρχει σχεδόν καμία διαφορά απόψεων μεταξύ των Ρεπουμπλικανών και των Δημοκρατικών.

Αλλά ακόμη και εκεί, ένας νέος τόνος και μια διαφορετική μορφή αντιπαράθεσης θα μας βοηθήσουν να σημειώσουμε πρόοδο.

-Ζητώντας την άρση των επαπειλούμενων αμερικανικών κυρώσεων κατά των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων που συμμετέχουν;

-Εμείς οι Ευρωπαίοι πιστεύουμε ότι αυτές οι εξωεδαφικές κυρώσεις δεν είναι νόμιμες. Τίποτα δεν θα αλλάξει ως προς αυτό.

-Δεν θα ήταν δυνατό μήνυμα προς τον νέο Πρόεδρο να ληφθεί απλώς απόσταση από το εξαιρετικά αμφιλεγόμενο έργο;

-Από καθαρά οικονομικής απόψεως, ζητούμενο για τις ΗΠΑ είναι και το να πουλήσουν το δικό τους υγροποιημένο αέριο. Δεν βλέπω κανένα πρόβλημα να βελτιωθεί η υποδομή στη Γερμανία για να γίνει αυτό.

Από πολιτικής απόψεως, βλέπουμε την κατάσταση διαφορετικά από τις ΗΠΑ: Με τον Nord Stream 2, δεν εξαρτιόμαστε από κανέναν.

Ιράν – δολοφονία

-Μετά το δολοφονικό χτύπημα κατά του Ιρανού πυρηνικού επιστήμονα, Mohsen Fakhrizadeh, απευθύνατε έκκληση για σύνεση. Μπορεί να παραμείνει κανείς συνετός σε μια φερόμενη ως αντίθετη με το Διεθνές Δίκαιο δολοφονία;

-Σε μια τέτοια ειδικά περίπτωση θα θεωρούσα ανεύθυνο το να μην παραμείνουμε συνετοί. Βιώσαμε άλλωστε το πού οδήγησε η στρατηγική της μέγιστης πίεσης στις ΗΠΑ.

Σε κανένα ζήτημα δεν υπήρξε πρόοδος με το Ιράν -αντιθέτως. Βιώσαμε το πόσο μικρή αξία έχει η συμφωνία για τα πυρηνικά, αν οι ΗΠΑ την πολεμούν πλαγίως, με κυρώσεις κατά του Ιράν και απειλές κατά ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, που συναλλάσσονται εμπορικά στο Ιράν.

-Θεωρείτε μια τέτοια επίθεση νόμιμο μέσο;

-Όχι. Θεωρητικά μπορεί να υπάρχουν καταστάσεις, κατά τις οποίες να καλύπτεται από το Διεθνές Δίκαιο η παρεμπόδιση προσώπων από την εκτέλεση μιας πράξης, προκειμένου να αποτραπούν συγκεκριμένες επικείμενες ποινικές πράξεις, όπως επιθέσεις.

Αλλά οι κίνδυνοι να καταστεί κατ’ αυτόν τον τρόπο η κατάσταση πιο επικίνδυνη είναι προφανείς.

-Μετά το χτύπημα παραπέμπεται στο απώτερο μέλλον η επιστροφή των ΗΠΑ και του Ιράν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων;

-Μια επιστροφή στη μέχρι τώρα συμφωνία δεν θα αρκέσει, ούτως ή άλλως. Θα πρέπει να υπάρξει ένα είδος «Πυρηνικής Συμφωνίας plus», που και εμάς ενδιαφέρει.

Έχουμε σαφείς προσδοκίες από το Ιράν: Όχι πυρηνικά όπλα, αλλά ούτε και πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων, το οποίο θα απειλεί ολόκληρη την περιοχή. Εκτός αυτών, το Ιράν πρέπει να παίξει έναν διαφορετικό ρόλο στην περιοχή.

Χρειαζόμαστε αυτή τη συμφωνία, ακριβώς επειδή δεν εμπιστευόμαστε το Ιράν. Βρίσκομαι ήδη σε συντονισμό με τον Γάλλο και τον Βρετανό ομόλογό μου.

-Και ποια πρόταση πρέπει να γίνει προς το Ιράν;

-Θα πρέπει να δοθεί σήμα, θα έχει αποφασιστική σημασία το αν θα χαλαρώσουν οι οικονομικές κυρώσεις κατά του Ιράν.

Και οι δύο πλευρές πρέπει να προβούν σε αμοιβαίες υποχωρήσεις.

Ο χρόνος πιέζει, επειδή την επόμενη χρονιά το Ιράν έχει προεδρικές εκλογές.

Παλαιστινιακό

-Ο πρόεδρος των Παλαιστινίων, Μαχμούντ Αμπάς, παρακάλεσε τους Γερμανούς, το 2017, να αναμειχθούν περισσότερο στην ειρηνευτική διαδικασία της Μέσης Ανατολής. Η έκκλησή του προφανώς δεν εισακούστηκε.

-Δεν ξέρω από πού έχετε αυτή την εντύπωση. Καθιερώσαμε ένα σταθερό πλαίσιο συνομιλιών με τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιορδανία και την Αίγυπτο, που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για να φέρει μαζί το Ισραήλ και τους παλαιστίνιους αντιπροσώπους.

Και το γεγονός ότι πρόσφατα ο Ισραηλινός ΥΠΕΞ συναντήθηκε με τον ομόλογό του από τα ΗΑΕ για πρώτη φορά εδώ στο Βερολίνο, στο Μνημείο του Ολοκαυτώματος, είναι μία ένδειξη του σημαντικού ρόλου που διαδραματίζουμε εμείς στην ειρηνευτική διαδικασία της Μέσης Ανατολής.

-Η πρωτοβουλία γι’ αυτήν την προσέγγιση δεν προήλθε από τη Γερμανία, αλλά από τον Ντόναλντ Τράμπ. Από τους Παλαιστινίους δεν θεωρείται βήμα προόδου, αλλά προδοσία. Δεν πρέπει να παραδεχτείτε ότι η λύση των δύο κρατών απλά δεν είναι πλέον ρεαλιστική;

-Εκείνο που έκανε ο Τράμπ δεν ήταν επί της ουσίας η δική μας θέση, επειδή η λύση των δύο κρατών στην πραγματικότητα δεν εμφανιζόταν πλέον.

Παρ’ όλα αυτά προκάλεσε μια κινητικότητα. Δεν έχω την εντύπωση ότι εκείνοι που αναλαμβάνουν τώρα τα ηνία θα θάψουν την διαπραγματευθείσα λύση των δύο κρατών έτσι απλά.

-Στην πρώτη ομιλία σας ως ΥΠΕΞ είπατε ότι εισήλθατε στην πολιτική λόγω του Αουσβιτς. Πώς συγκεκριμένα εκφράστηκε αυτό το κίνητρο στην εξωτερική πολιτική σας;

-Εμβαθύναμε τις σχέσεις μας με το Ισραήλ και γίναμε εκεί διαμεσολαβητής. Για παράδειγμα, πρόσφατα προσκάλεσα τον ισραηλινό ΥΠΕΞ στο Άτυπο Συμβούλιο της ΕΕ. Εκεί αυτός ανακοίνωσε ότι δεν υπάρχουν πλέον στο τραπέζι τα σχέδια του Ισραήλ για προσάρτηση.

Συμφωνήσαμε ότι πρέπει να βελτιωθεί η περισσότερο από τεταμένη σχέση του Ισραήλ με την ΕΕ. Το ίδιο ακριβώς προσπαθώ για μια λογική σχέση με την Πολωνία. Δεν υπάρχει χώρα που να την έχω επισκεφθεί τόσο συχνά.

Αρχηγός της αντιπολίτευσης;

-Τι θα είστε το επόμενο φθινόπωρο; Αρχηγός της αντιπολίτευσης στη Βουλή;

-Θα συμβάλω όσο μου αναλογεί, ώστε το εκλογικό αποτέλεσμα για το SPD να διαφορετικό από τις δημοσκοπήσεις αυτή τη στιγμή.

Και, εν όψει των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε αυτή τη στιγμή στη Γερμανία, θα ήταν το πιο κουτό πράγμα να περνάει κανείς τον καιρό του με σκέψεις για το προσωπικό του μέλλον.