Σύνοδος Κορυφής ΕΕ-ελληνοτουρκικά: Ένας τυπικός συμβιβασμός η… επιτυχία της Μέρκελ

Ολα τελείωσαν προτού καν να αρχίσουν. Ολα τα φλέγοντα ζητήματα που κλήθηκε να συζητήσει η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ, περιλαμβανομένης της επιθετικής συμπεριφοράς της Τουρκίας, είχαν κλείσει προτού καν να ανοίξουν.

Ούτε λίγο ούτε πολύ, αυτή είναι η εικόνα που προκύπτει από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Η γερμανική προεδρία, η οποία κλείνει φέτος με αυτή τη Σύνοδο Κορυφή, ολοκλήρωσε με συνοπτικές διαδικασίες, αλλά και την απαραίτητη προετοιμασία και συνεννοήσεις, τη Σύνοδο.

Κι’ αυτό, παρά το γεγονός ότι τα ζητήματα ήταν πολλά και φλέγοντα, ενώ υπήρχαν σοβαρές διαφοροποιήσεις στις θέσεις των κρατών-μελών της ΕΕ, ειδικά σε ορισμένα εξ’ αυτών.

Ιδιαίτερα διαφωτιστικό είναι δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας, WELT, η οποία παρατηρεί ότι, ενώ κανονικά η Σύνοδος ήταν πιθανόν να διαρκέσει ακόμα και το Σαββατοκύριακο, είχε κιόλας τελειώσει ήδη από την πρώτη ημέρα, την Πέμπτη.

Εάν ισχύει κάτι τέτοιο, εύλογα γεννώνται ερωτηματικά ως προς το τι είδους «προετοιμασίες» και «συνεννοήσεις» είχε κάνει το Βερολίνο με την Αθήνα, τη Λευκωσία, το Παρίσι κ.ο.κ., προκειμένου να κλείσει, όπως όπως, το καυτό «τουρκικό ζήτημα».

Και με τον χωροφύλαξ και με τον κλέφτη

Εν τέλει, κατά την συνήθη πρακτική της να τοποθετείται και με τον χωροφύλαξ και με τον κλέφτη, η ΕΕ έδωσε κάτι στην Κύπρο και στην Ελλάδα, για να μην φωνάζουν, και ταυτόχρονα, για μια ακόμη φορά, έβαλε στο απυρόβλητο την Τουρκία.

Στα λόγια, βέβαια, ήταν αρκούντως καταγγελτική ως προς την Αγκυρα, και, ως συνήθως, ιδιαίτερα αλληλέγγυα ως προς την Αθήνα και τη Λευκωσία.

Ετσι, η Λευκωσία πήρε τη διεύρυνση της «μαύρης λίστας» των κυρώσεων για πρόσωπα και επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις παράνομες έρευνες του σκάφους Barbaros, το οποίο, ακόμα και κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής πλέει κοντά στην Κύπρο(!).

Επιπλέον, την καταγγελία για το «πικ νικ» Ερντογάν στα Βαρώσια, στην Αμμόχωστο. Μια κατάφωρη καταπάτηση των αποφάσεων του ΟΗΕ, αφού πρόκειται για «ουδέτερη»-κλειστή περιοχή, η οποία ισοδυναμεί με τρίτο «Αττίλα».

Η Αθήνα, από την άλλη, αν και απορρίφθηκε το αίτημά της για εμπάργκο όπλων στην Τουρκία και για σκληρές κυρώσεις σε ορισμένους τομείς της οικονομίας της, πήρε την «υπόσχεση» ότι μέχρι τον Μάρτιο, θα σχηματιστεί η λίστα των κυρώσεων για την Τουρκία.

Κοντολογίς, αυτό που είχε «υποσχεθεί» να κάνει η ΕΕ τον Οκτώβριο, και να το αποφασίσει τώρα τον Δεκέμβριο, σε αυτή την Σύνοδο Κορυφής (10 και 11/12/2020), το μεταθέτει για τον Μάρτιο. Οψόμεθα μέχρι τότε!

Κατά τα λοιπά, η Αθήνα, για μια ακόμη φορά εισέπραξε μεγάλες δόσεις… αλληλεγγύης για τα πήγαινε έλα του τουρκικού πολεμικού στόλου που συνοδεύει το ερευνητικό σκάφος Oruc Reis, στην Ανατολική Μεσόγειο, συχνά ανάμεσα στη Ρόδο και στο Καστελλόριζο.

Τους επόμενους τρείς μήνες, λοιπόν, εάν η Τουρκία ξαναδείξει ότι είναι «κακό» παιδί, θα πρέπει τον Μάρτιο να της επιβληθούν σκληρές κυρώσεις. Μένει να φανεί πως θα συμπεριφερθεί σε αυτό το διάστημα η γείτων. Οι προβλέψεις, πάντως, μόνον αισιόδοξες δεν είναι.

Στο μεταξύ, όμως, άπαντες οι εταίροι, με έμμεσο ή άμεσο τρόπο, πιέζουν την Ελλάδα να κάτσει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης.

Ανοικτά, εξάλλου, το δηλώνει ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτεμπεργκ, ο οποίος προτείνει συνεχώς «τεχνικό-στρατιωτικό» διάλογο στο πλαίσιο του Οργανισμού, ο οποίος, όπως πιστεύει ο ίδιος, θα ανοίξει τον δρόμο και για τον πολιτικό διάλογο Ελλάδας-Τουρκίας(!).

Ελληνοτουρκικά: Τυπικός συμβιβασμός

Ως προς το μείζον θέμα -για τη γερμανική προεδρία- της Συνόδου Κορυφής, αυτό του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, τελικώς, φαίνεται ότι και η πίτα έμεινε όλη και ο σκύλος δείχνει να είναι χορτάτος.

Και ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός εγκρίθηκε, και οι Πολωνία και Ουγγαρία που τον μπλόκαραν, έμειναν ικανοποιημένες, αποσπώντας σημαντικά κέρδη.

«Πρόκειται -γράφει η WELT- για έναν τυπικό συμβιβασμό στην ΕΕ: Και οι δύο πλευρές μπορούν να τον πανηγυρίσουν ως επιτυχία. Και το κάνουν.

Στην πραγματικότητα, όμως, το μόνο που έγινε ήταν να μετατεθεί χρονικά η διαμάχη, η οποία θα φουντώσει μόνο όταν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο θα αποφασίσει επί τούτου».

Ωστόσο, προσθέτει η εφημερίδα, «η Μέρκελ μπορεί να καταγράψει ως επιτυχία το γεγονός ότι επιτεύχθηκε συμφωνία, στην οποία συναίνεσαν όλα τα κράτη. Αυτός ήταν ο δεδηλωμένος στόχος της, αν και πριν από λίγες μέρες δεν φαινόταν εφικτός».

Και υπογραμμίζει: «Το ίδιο ισχύει και για τις κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας, η οποία πραγματοποιεί γεωτρήσεις για εύρεση αερίου στα ανοικτά της Ελλάδας και της Κύπρου και με αυτόν τον τρόπο στρέφει τα κράτη εναντίον της.

Αντί να επιβληθούν αυστηρές οικονομικές κυρώσεις, οι συμμετέχοντες αποφάσισαν -παρά τις κατά τα φαινόμενα έντονες διαμαρτυρίες της Ελλάδας και της Κύπρου- μόνο πρόσθετες πιο ήπιες κυρώσεις σε βάρος προσώπων.

Το Μάρτιο θα πραγματοποιηθεί διαβούλευση επί πιο εκτεταμένων μέτρων. Και σε αυτό το θέμα, η διαμάχη απλώς μετατέθηκε χρονικά».

Προαποφασισμένα

Κατά τα λοιπά, τα φαινόμενα απατούν. Ενώ στο διάστημα μέχρι τη σύγκληση της Συνόδου Κορυφής, αλλά και κατά τη διάρκειά της, οι Ευρωπαίοι ηγέτες καλλιέργησαν μια δραματική εικόνα για τις δυσκολίες που υπήρχαν, προκειμένου να επέλθουν συμβιβασμοί, η πραγματικότητα φαίνεται να είναι αρκετά διαφορετική.

«Η πρώτη ημέρα της Συνόδου Κορυφής -σημειώνει η WELT- θα πρέπει να ήταν κόλαση. Τουλάχιστον για τον Βικτορ Ορμπαν».

«Δεν θυμάμαι καμία διαπραγμάτευση που ήταν τόσο δύσκολη, τόσο τεταμένη και τόσο σκληρή όσο η σημερινή», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας την Πέμπτη το βράδυ. Δεν είχε ποτέ ξαναδεί κάτι τέτοιο σε Σύνοδο Κορυφής, είπε απευθυνόμενος προς τους ψηφοφόρους στη χώρα του.

Αυτό μπορεί να ισχύει για τον Ούγγρο πολιτικό. Στην πραγματικότητα, κατά την πρώτη ημέρα της διήμερης συνάντησης, οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων αποκλιμάκωσαν με εκπληκτική ταχύτητα την ένταση σε μία σειρά θεμάτων».

Η ατζέντα

Κατά την άποψη της εφημερίδας, «εάν η Γερμανίδα καγκελάριος, Ανγκελα Μέρκελ (σ.σ. ως προεδρεύουσα), έπρεπε να γράψει ένα σενάριο του πώς θα πρέπει να διεξαχθεί η Σύνοδος Κορυφής, θα περιελάμβανε ακριβώς αυτό: ρουτίνα, ταχύτητα και ρεαλισμός.

Κι’ αυτό, παρ’ ότι η Σύνοδος φαινόταν υπερφορτωμένη με αμφιλεγόμενα ζητήματα που θα έπρεπε επειγόντως να επιλυθούν μέχρι το τέλος του έτους:

– Οι διαπραγματεύσεις για το Brexit, οι οποίες βρίσκονται ακόμη στον αέρα.

– Το βέτο της Ουγγαρίας και της Πολωνίας για τον προϋπολογισμό της ΕΕ και το Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο περιμένουν πολλές κυβερνήσεις.

– Η διαμάχη για αυστηρότερους στόχους σε σχέση με το Κλίμα.

– Η συζήτηση για κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας».

Πιρουέτες Μέρκελ

Σε πολλά από αυτά τα ζητήματα, τονίζει η WELT, οι διαφορές φαίνονταν αγεφύρωτες. «Κάποια στιγμή, μάλιστα, έγινε ακόμη και συζήτηση για περικοπή της ημερήσιας διάταξης διότι, λόγω των υψηλών τόνων που συνόδευαν το βέτο της Πολωνίας και της Ουγγαρίας, επαπειλούνταν μακρές και σκληρές διαπραγματεύσεις.

Μια πολυήμερη Σύνοδος Κορυφής που θα διαρκούσε μέχρι και το Σαββατοκύριακο φαινόταν πιθανή.

Ωστόσο, το γεγονός ότι οι μετέχοντες στη Σύνοδο συμφώνησαν σχετικά γρήγορα σε πολλά θέματα δεν οφειλόταν μόνο στο γεγονός ότι οι επικεφαλής κρατών και κυβερνήσεων ήθελαν να παρουσιάσουν επιτυχίες στους ψηφοφόρους στις χώρες τους μετά από ένα εξαντλητικό έτος λόγω του κορονοϊού.

Οφειλόταν και στην έξυπνη χορογραφία, που είχαν στήσει το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες.

Η χορογραφία περιελάμβανε και μία άρνηση συμμετοχής στις εργασίες της Συνόδου. Όταν ο Βρετανός πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον, ανακοίνωσε στις αρχές της εβδομάδας ότι σχεδίαζε να μεταβεί στις Βρυξέλλες για να δώσει νέα ώθηση στις αδιέξοδες διαπραγματεύσεις για το Brexit, έλαβε την σαφή απάντηση: Δεν ήταν ευπρόσδεκτος στη Σύνοδο Κορυφής. Θα έπρεπε να περάσει από τις Βρυξέλλες πριν ή μετά από αυτή.

Σε κάθε περίπτωση, η ηγεσία της ΕΕ ήθελε να αποφύγει το ενδεχόμενο, ο επιδέξιος διαπραγματευτής, Τζόνσον, να διασπάσει την κοινή στάση των 27 κρατών της ΕΕ σε σχέση με το Brexit.

Αντ’ αυτού, ο Τζόνσον εμφανίστηκε την Τετάρτη το απόγευμα, με ένα κοστούμι που δεν τον κολάκευε, σε δείπνο με ψάρι και θαλασσινά μαζί με την Ούρσουλα Φον Ντερ Λαϊεν (σ.σ. επικεφαλής της Κομισιόν) και τον επικεφαλής διαπραγματευτή της Ένωσης, Μπαρνιέ.

Ετσι, το δυσάρεστο ζήτημα του Brexit κρατήθηκε σε μεγάλο βαθμό μακριά από τη Σύνοδο Κορυφής».

Προσυμφωνημένα

Στο μεταξύ, η Μέρκελ, η οποία είχε καταστήσει κορυφαία προτεραιότητά της την επίλυση του βέτο Πολωνίας και Ουγγαρίας στη διαμάχη για τον προϋπολογισμό, είχε έλθει προηγουμένως σε συνεννοήσεις με τη Βαρσοβία και τη Βουδαπέστη.

«Φαινομενικά -αναφέρει η γερμανική εφημερίδα- σχεδόν κανείς δεν ήταν ενήμερος για τις διαπραγματεύσεις, οπότε η έκπληξη ήταν ακόμη μεγαλύτερη όταν το Βερολίνο, η Βαρσοβία και η Βουδαπέστη συμφώνησαν σε μια συμβιβαστική πρόταση στην αρχή της εβδομάδας.

Βασιζόμενοι στη συμφωνία αυτή, οι μετέχοντες στη Σύνοδο Κορυφής ενέκριναν ομόφωνα τον προϋπολογισμό της ΕΕ για τα επόμενα επτά χρόνια. Επίσης, το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ και έναν μηχανισμό για το Κράτος Δικαίου, ο οποίος, ωστόσο, αποδυναμώθηκε σημαντικά, προκειμένου να καταστεί δυνατή η συμφωνία εκ μέρους της Πολωνίας και της Ουγγαρίας.

Η Βουδαπέστη και η Βαρσοβία συμφώνησαν ότι ο νέος μηχανισμός για το Κράτος Δικαίου, με τον οποίο για πρώτη φορά συνδέονται οι επιδοτήσεις της ΕΕ με τη συμμόρφωση των κρατών-μελών με τις επιταγές του Κράτους Δικαίου, θα εξεταστεί αρχικά από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τη νομιμότητά του.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο είναι πιθανό να περάσουν μήνες ή και χρόνια, έως ότου εφαρμοστεί πραγματικά».

Αρρυθμίες με την κλιματική αλλαγή

Μόνο σε σχέση με την αμφιλεγόμενη ενίσχυση των στόχων για το Κλίμα φαίνεται η Μέρκελ και ο Μισέλ να προέβησαν σε λανθασμένες εκτιμήσεις, σημειώνει γερμανική εφημερίδα.

Και προσθέτει: «Την Πέμπτη το απόγευμα και τις πρώτες πρωινές ώρες, οι συμμετέχοντες στη Σύνοδο Κορυφής έκαναν συνολικά τρεις προσπάθειες να πετύχουν συμφωνία.

Μόλις την Παρασκευή το πρωί οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων έθεσαν έναν νέο στόχο για το κλίμα με χρονικό ορίζοντα έως το 2030. Συμφωνήθηκε ότι οι καθαρές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου θα μειωθούν κατά 55% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.

Υπάρχει μεγάλη υποστήριξη για αυτό μεταξύ των κρατών, αλλά ειδικά η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Τσεχία αντιτίθενται.

Φοβούνται ότι θα επωμιστούν το μεγαλύτερο βάρος αυτής της αλλαγής και, ως εκ τούτου, ζητούν ευνοϊκούς ειδικούς όρους για την εμπορία των εκπομπών και την κατανομή των βαρών.

Επίσης, θέλουν να αντικαταστήσουν τους ρυπογόνους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη με πυρηνικούς σταθμούς και φυσικό αέριο και όχι μόνο με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Ο πρόεδρος του Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, είχε ήδη κατά τις τελευταίες ημέρες τηλεφωνικές συνομιλίες με τους ενδιαφερόμενους αρχηγούς κυβερνήσεων και διερεύνησε πιθανούς συμβιβασμούς.

Προφανώς, όμως, είχε υποτιμήσει την πολυπλοκότητα του θέματος. Ακόμα και στις τρεις το πρωί, δέκα ώρες μετά την έναρξη της Συνόδου Κορυφής, οι συμμετέχοντες δεν είχαν ακόμη καταλήξει σε συμφωνία».

Θανάσης Αργυράκης

thestival.gr