50 χρόνια Μεταπολίτευση: Από την ανάταση στην απογοήτευση…

Είναι η κατάρρευση της εφτάχρονης δικτατορίας και  του ανώμαλου πολιτικού καθεστώτος, που είχε εγκαθιδρυθεί στη χώρα μετά τον  Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο.

Η αλλαγή αυτή ξεκίνησε το 1974, αλλά ολοκληρώθηκε το 1981. Χωρίς το 1974 δεν υπήρχε 1981. Αλλά χωρίς το 1981 δεν θα είχαμε ολοκληρωμένη Μεταπολίτευση. 

Το 1974 ο συντηρητικός πολιτικός κόσμος, με πρωτεργάτη τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, εκμεταλλεύθηκε την ευκαιρία για να «καθαρίσει» τις αμαρτίες που κουβαλούσε πριν από την 21η Απριλίου 1967. Και κατάφερε εν πολλοίς να άρει την πολιτική ανωμαλία, που είχε επιβάλει στη χώρα στα μεταπολεμικά χρόνια.

Μετά το 1974 ο Καραμανλής, υπεύθυνος σε μεγάλο βαθμό γι’ αυτήν την πολιτική ανωμαλία που οδήγησε στη χούντα, είχε την πολιτική διορατικότητα που απαιτούσαν οι καιροί. Διορατικότητα- και αναγκαιότητα- που τον οδήγησε σε σημαντικές αποφάσεις: επίλυση του Πολιτειακού με εκδίωξη του βασιλιά, νομιμοποίηση του ΚΚΕ και αποκατάσταση της πολιτικής ομαλότητας.

Αυτή η ομαλότητα έγινε κανονικότητα το 1981, όταν επήλθε η μεγάλη πολιτική ανατροπή με την έλευση του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου στην κυβέρνηση και στην εξουσία. Και η χρήση αυτών των δύο λέξεων(κυβέρνηση και εξουσία) σήμερα είναι πλεονασμός, αλλά τότε όχι. Διότι, πριν από το 1981 και το 1974, δεν ήταν αυτονόητο ότι όλες οι κυβερνήσεις είχαν και όλη την εξουσία. Απόδειξη η φράση «ποιος κυβερνά αυτόν τον τόπο;», που είχε πει ο  Καραμανλής όταν το παρακράτος, που και ο ίδιος είχε φτιάξει, δολοφόνησε τον βουλευτή της Αριστεράς Γρηγόρη Λαμπράκη το 1963.

Στις 24 Ιουλίου 1974, λοιπόν, αποκαταστάθηκε η δημοκρατία. Αλλά στις 18 Οκτωβρίου 1981 αυτή η αποκατάσταση ολοκληρώθηκε. Το «άλλο μισό» του ελληνικού βγήκε από τον πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό αποκλεισμό και «είδε θεού πρόσωπο».

Μέχρι πού φτάνει η Μεταπολίτευση; Δεν υπάρχει απάντηση καθολικά αποδεκτή. Μέχρι τότε που εξέλιπαν οι δύο βασικοί  πρωταγωνιστές της, Καραμανλής (1995) και Παπανδρέου (1996); Μέχρι την ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας με την ένταξη στην ευρωζώνη το 2000; Μέχρι την (άτυπη) χρεοκοπία του 2009; Μέχρι το 2015, όταν ήρθε στην κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ, το πρώτο κόμμα της παραδοσιακής Αριστεράς; Μήπως η Μεταπολίτευση κρατάει ακόμη;

Η απάντηση στο ερώτημα δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία. Ίσως θα έπρεπε  να στρέψουμε την προσοχή μας σε κάτι άλλο.

Η Μεταπολίτευση έχει συνδεθεί στην κοινή μνήμη-τουλάχιστον στα 30 πρώτα χρόνια της- με έννοιες όπως ανάταση, άνοδος, πρόοδος. Αυτό άλλαξε τα τελευταία 15 χρόνια, αρχής γενομένης το 2009. Η βεβαιότητα της Μεταπολίτευσης ότι οι νεότερες γενιές ζουν καλύτερα από τις παλιότερες δεν υπάρχει πια. Οι σημερινοί νέοι πιστεύουν ότι θα ζήσουν χειρότερα από τους γονείς τους.

Οι σημερινοί νέοι αμείβονται χειρότερα. Και δεν μπορούν να ζήσουν μόνοι τους, σε δικό τους ή ενοικιαζόμενο σπίτι, όπως έκαναν οι γονείς τους. Γι’ αυτό στις σημερινές γενιές δεν λένε τίποτα τα αφιερώματα για τα «50 χρόνια της Μεταπολίτευσης». Δεν έχουν τίποτα να γιορτάσουν.

Αυτή είναι μια από τις κηλίδες της μετα-Μεταπολίτευσης, η οποία πρέπει να καθαριστεί. Η πολιτική τάξη της χώρας, με πρώτους αυτούς που κυβερνούν, πρέπει να αφήσουν τις διαπιστώσεις, τις αναλύσεις και τα μεγάλα λόγια. Για να μην οδηγηθούμε στην βαλτώδη απογοήτευση.