Ετοιμάζεται «πάρτι» απευθείας αναθέσεων, με κατάργηση κλήρωσης και επίβλεψη από ιδιώτες!

Τον δρόμο για περισσότερες απευθείας αναθέσεις έργων ανοίγει η κυβέρνηση, με το 340 σελίδων νομοσχέδιο του υπουργείο Ανάπτυξης, που κατατέθηκε την Τρίτη στη Βουλή, να αυξάνει κατά 50% το χρηματικό όριο των απευθείας αναθέσεων προμηθειών, με ακόμα μεγαλύτερη διεύρυνση του ορίου στις περιπτώσεις δημοσίων έργων.

Παράλληλα, μειώνονται οι εγγυήσεις καλής εκτέλεσης, ενώ η επίβλεψη θα μπορεί να γίνεται από ιδιώτες αντί του Δημοσίου. Oλο το ζουμί για το «πάρτι» αναθέσεων που ετοιμάζεται με τις ευλογίες της κυβέρνησης είναι το άρθρο 50 του νομοσχεδίου: Ορίζει ότι «κατά παρέκκλιση, οι αναθέτουσες Αρχές δύνανται να προσφεύγουν στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης είναι ίση ή κατώτερη από το όριο των 60.000 ευρώ για αναθέσεις συμβάσεων προμηθειών, υπηρεσιών, έργων και μελετών και τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών».

Ειδικότερα, προβλέπει την αύξηση των ορίων των απευθείας αναθέσεων από τις 20.000 ευρώ που είναι σήμερα στις 30.000 ευρώ για προμήθεια αγαθών, υπηρεσιών και μελετών, και στις 60.000 ευρώ (από 20.000 ευρώ) για δημόσια έργα. Ωστόσο, η κατά 50% αναθεώρηση του χρηματικού ορίου προς τα πάνω αναμένεται να οδηγήσει σε πολλαπλασιασμό των απευθείας αναθέσεων, και μάλιστα σε μια περίοδο, η οποία, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, εμφανίζει αυξημένες ανάγκες προμηθειών.

Στην έκθεση συνεπειών του σχεδίου νόμου, η αύξηση του ορίου αποδίδεται στην «απλοποίηση της διαδικασίας για συμβάσεις μικρής αξίας μέχρι του ποσού των 30.000 ευρώ και μείωση του διοικητικού βάρους τόσο για τις αναθέτουσες Αρχές, όσο και για τους οικονομικούς φορείς μέσω της χρονικής σύντμησης των σχετικών διαδικασιών». Πέρα απ’ αυτό, το νέο πλαίσιο ορίζει ότι πριν από την κατακύρωση – ανάθεση της σύμβασης, η τελευταία θα πρέπει να αναρτηθεί για διάστημα πέντε ημερών στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων, ώστε κάθε ενδιαφερόμενος να μπορεί να λάβει γνώση τού ποιος θα την αναλάβει και με το ύψος του τιμήματος.

Καταργείται η κλήρωση, θεσμοθετείται η ιδιωτική επίβλεψη

Την ίδια στιγμή, καταργείται η δημόσια ηλεκτρονική κλήρωση από επιτροπή που ορίζεται από την αναθέτουσα Αρχή για την επιλογή του αναδόχου και μοναδική προϋπόθεση θα αποτελεί η εκπλήρωση των απαιτούμενων κατά περίπτωση προσόντων. Παράλληλα, θεσμοθετείται η ιδιωτική επίβλεψη έργων και μελετών, δηλαδή η δυνατότητα να μπορεί να ασκηθεί επίβλεψη, εκτός από την υπηρεσία, και από πιστοποιημένο ιδιωτικό φορέα (φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή ένωση προσώπων). Ιδιαίτερα για τις μελέτες θα μπορούν να προσλαμβάνονται ιδιώτες εξειδικευμένοι μηχανικοί στο στάδιο της παραλαβής. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ιδιώτες θα καθορίζουν τις τεχνικές προδιαγραφές και το κόστος των έργων.

Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι με το νομοσχέδιο «Εκσυγχρονισμός, απλοποίηση και αναμόρφωση του ρυθμιστικού πλαισίου των δημοσίων συμβάσεων, ειδικότερες ρυθμίσεις προμηθειών στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας και άλλες διατάξεις για την ανάπτυξη και τις υποδομές» αναμορφώνεται κατά βάση ο νόμος 4412/2016 που διέπει τη διαδικασία σύναψης συμβάσεων προμηθειών, υπηρεσιών και έργων φορέων του δημόσιου τομέα και έχει προκαλέσει πολλά προβλήματα.

Στα θετικά του νομοσχεδίου, η αντιμετώπιση των ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών στα έργα, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα τη δυσκολία ολοκλήρωσής τους, κάτι που είχε επισημανθεί και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Με τις νέες προβλέψεις, θα πρέπει να αιτιολογείται όποια προσφορά έχει απόκλιση μεγαλύτερη των δέκα ποσοστιαίων μονάδων από τον μέσο όρο του συνόλου των εκπτώσεων των προσφορών που υποβλήθηκαν.