Βαθαίνει το ρήγμα ΝΑΤΟ-Ρωσίας – Ο ρόλος «γεφυροποιού» που μπορεί να παίξει η Ελλάδα

Νέες, σοβαρές επιπλοκές στο ήδη βαρύ κλίμα που δημιουργήθηκε με μεγαλύτερη ένταση στις σχέσεις ΝΑΤΟ – Ρωσίας αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων της κυβέρνησης Μπάϊντεν, ήλθαν να προστεθούν τις τελευταίες εβδομάδες.

Το ΝΑΤΟ ουσιαστικά έβαλε λουκέτο στη ρωσική αντιπροσωπεία στον Οργανισμό, απελαύνοντας αρχικά μέλη της ρωσικής αποστολής στις Βρυξέλλες. Στη συνέχεια, από από τη μεριά της, η Μόσχα ανακοίνωσε την «αναστολή» της λειτουργίας της αντιπροσωπείας της στο ΝΑΤΟ, ενώ ζήτησε από την αποστολή της στρατιωτικής συμμαχίας να εγκαταλείψει τη Ρωσία.

Ετσι, ένας από ελάχιστους διαύλους επικοινωνίας ανάμεσα στις δύο πλευρές έκλεισε. Κι’ αυτό τη στιγμή που, ως γνωστόν, το δόγμα των ΗΠΑ υπαγορεύει ως κύριους αντιπάλους της υπερδύναμης τη Ρωσία και την Κίνα.

Το θέμα, βέβαια, αφορά άμεσα και την Ελλάδα, δεδομένων των αυξανόμενων διευκολύνσεων που παρέχει η χώρα μας στις αμερικανικές Ενοπλες Δυνάμεις. Μεταξύ των άλλων, στη Σούδα, την Αλεξανδρούπολη και τη Λάρισα.

Οι εξελίξεις αυτές σημειώνονται, ενώ φημολογείται ότι σχεδιάζεται επίσκεψη του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, στη Μόσχα, ενδεχομένως εντός του Νοεμβρίου.

«Παράθυρο» απεμπλοκής

Να σημειωθεί πως, προ μηνών, κατέρρευσε και η συμφωνία (καλής θέλησης, ουσιαστικά) των «Ανοικτών Ουρανών», ενώ πρακτικά έχει μπει βαθιά στην «κατάψυξη» και η λειτουργία του Συμβουλίου ΝΑΤΟ – Ρωσίας.

Μένει, πάντως, να φανεί εάν η ρωσική διατύπωση περί «αναστολής» -και όχι παύσης- της λειτουργίας της αντιπροσωπείας της, θα σημάνει ότι σε εύλογο χρονικό διάστημα τα γραφεία και των δύο πλευρών θα ξανανοίξουν, ούτως ώστε να αποκατασταθούν έστω οι τυπικοί δίαυλοι επικοινωνίας.

Κατι ιδιαιτέρως σημαντικό σε μια περίοδο αυξανόμενης έντασης στις σχέσεις των δύο πλευρών, όπως δείχνουν και τα πολλαπλά «επεισόδια» στη Μαύρη Θάλασσα, στην Α.Μεσόγειο, την Βαλτική και τον Ειρηνικό. Προ μηνών, μάλιστα, ο Ρώσος πρόεδρος ανέφερε ότι σε παρ’ ολίγον θερμό επεισόδιο στη Μαύρη Θάλασσα ενεπλάκησαν και οι ΗΠΑ, με αεροπορικά μέσα που είχαν σταλεί από την αμερικανική βάση της Σούδας.

Ο ρόλος της Ελλάδας

Στις περιπτώσεις που σταματούν οι επαφές σε επίπεδο αντιπροσωπειών, είθισται η μια πλευρά ή η άλλη πλευρά να ορίζει κάποια χώρα ως εκπρόσωπό της. Στην προκειμένη, για παράδειγμα, από τη στιγμή που κλείνουν τα γραφεία του στη ρωσική πρωτεύουσα, να ορίσει το ΝΑΤΟ κάποια πρεσβεία κράτους – μέλους του στη Μόσχα ως εκπρόσωπό του έναντι της ρωσικής πλευράς.

Δεδομένων των θετικών σχέσεων Αθήνας – Μόσχας, ενδεχομένως θα μπορούσε να παίξει αυτόν τον ρόλο η Ελλάδα. Προς το παρόν, πάντως, εξήγησε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Αλέξανδρος Παπαϊωάννου, «δεν έχω καμία ενημέρωση κατά πόσον έχει ζητηθεί από το ΝΑΤΟ στη χώρα μας να εκπροσωπεί».

Και πρόσθεσε: «Αυτό που συμβαίνει πολλές φορές στο ΝΑΤΟϊκό πλαίσιο είναι ότι το ΝΑΤΟ ζητάει από χώρες-μέλη του να είναι η χώρα-σύνδεσμος, «contact point», σε χώρες μη ΝΑΤΟϊκές. Αυτό συμβαίνει στις χώρες με τις οποίες έχει το ΝΑΤΟ εταιρική σχέση ή στις χώρες της Μεσογείου. Η πρεσβεία της Ελλάδας στο Ισραήλ ήταν πριν αρκετά χρόνια σημείο επαφής για το ΝΑΤΟ. Στην Αίγυπτο ήταν παλαιότερα. Αν θα αναζητηθεί κάτι αντίστοιχο στη Ρωσία, αυτό δεν είναι απόφαση εθνική, είναι απόφαση του Οργανισμού».

Αθήνα – Μόσχα

Γενικότερα, εξήγησε ο ίδιος, «η Ελλάδα ανέκαθεν, τόσο στο ΝΑΤΟ όσο και στην ΕΕ, είχε ταχθεί υπέρ της διττής προσέγγισης όσον αφορά τις σχέσεις του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία. Από τη μία έχει δώσει τη συγκατάθεσή της για το πάγωμα της συνεργασίας ΝΑΤΟ – Ρωσίας βασικά σε όλους τους τομείς σε επίπεδο εργασίας, αλλά διατηρείται η δυνατότητα σύγκλησης του Συμβουλίου ΝΑΤΟ – Ρωσίας, το οποίο έχει ατονήσει, έχει να συγκληθεί από το 2019. Αυτό έγινε μετά το 2014. Είναι γνωστό, η Ελλάδα, μαζί με το σύνολο των συμμάχων, έχει δώσει τη συγκατάθεσή της».

Από την άλλη, όμως, «τονίζουμε πάντα την ανάγκη διατήρησης των διαύλων επικοινωνίας και γι’ αυτό είμαστε και υπέρ της διατήρησης του Συμβουλίου ΝΑΤΟ – Ρωσίας, και βεβαίως των επαφών του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ με τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών, κ.Λαβρόφ. Λοιπόν, η θέση μας είναι σταθερή, διττή προσέγγιση, από τη μία τα περιοριστικά μέτρα, από την άλλη διατήρηση του διαλόγου».