Κρίση στην Ουκρανία: Τι σημαίνουν για τη Ρωσία οι κυρώσεις που της επέβαλε η Δύση

Το προχθεσινό διάγγελμα Πούτιν σηματοδότησε μία νέα φάση στη ρωσο-ουκρανική κρίση. Μετά από μία παρατεταμένη αναμονή που χαρακτηρίστηκε από διπλωματικές διεργασίες -τόσο παρασκηνιακές, όσο και επίσημες- πλέον οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές. Σύσσωμη η καταδίκη της Δύσης για την αναγνώριση των δύο αποσχισθέντων περιοχών στη νοτιοανατολική Ουκρανία από τη Μόσχα ως ανεξάρτητα κράτη, πέρασε από τα λόγια στις πράξεις. Ειδικά αφότου ο Βλαντίμιρ Πούτιν πήρε το «πράσινο φως» από την Άνω Βουλή να αναπτύξει τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις στο εξωτερικό. Σε έκτακτη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε, ο ρώσος πρόεδρος έκανε λόγο για «πυρηνικές φιλοδοξίες» της Ουκρανίας, που στοχεύουν τη Ρωσία. Πρόσθεσε ότι οι συμφωνίες του Μινσκ δεν υφίστανται πλέον, ενώ ζήτησε και την αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας.

Ο αμερικανός Πρόεδρος δεν ήταν ο πρώτος που αντέδρασε. Η απάντησή του, όμως, ήταν αξιοσημείωτη. Μέσω ενός ακόμα διαγγέλματος και χρησιμοποιώντας τον όρο «εισβολή» ανακοίνωσε την πρώτη δέσμη κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Αυτές αφορούν στη «ρωσική ελίτ» και σε δύο ρωσικές τράπεζες, μία εκ των οποίων σχετίζεται με τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις.

Συγκεκριμένα ανακοίνωσε κυρώσεις σε δύο μεγάλα ρωσικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, την τράπεζα V.E.B. και την Military Bank. Τον «οικονομικό αποκλεισμό» της Μόσχας τόσο στην ανάληψη χρημάτων από δυτικές τράπεζες όσο στην ανταλλαγή νομίσματος στις αγορές των ΗΠΑ και της ΕΕ. Επίσης αναφέρθηκε στις κυρώσεις που θα έχουν και οι ελίτ της Ρωσίας και τα μέλη των οικογενειών τους, καθώς «συμμετέχουν στα διεφθαρμένα παιχνίδια του Κρεμλίνου». Συμπεριέλαβε το «πάγωμα» του Nord Stream 2, σε συμφωνία με τη Γερμανία, καθώς και την στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία. Ξεκαθάρισε ότι οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ θα παραμείνουν στην Ουκρανία και θα συνεχίσουν να την εξοπλίζουν στρατιωτικά.

Μέχρι στιγμής πάντως, οι οικονομικές κυρώσεις αποτελούν πλήγμα για τη ρωσική οικονομία. Αποκόπτουν την πρόσβαση της στις διεθνείς αγορές για δανεισμό μέσω ομολόγων. Παρόλα αυτά, το πλήγμα δεν είναι καίριο, καθώς δεν την γονατίζουν. Όπως και να έχει, ο Μπάιντεν ξεκαθάρισε ότι αυτό είναι ένα πρώτο βήμα και οι κυρώσεις θα κλιμακωθούν.

Στις Βρυξέλλες μετά την έκτακτη συνεδρίαση της Επιτροπής ΝΑΤΟ-Ουκρανίας (NUC), ο Γ.Γ της Συμμαχίας Γενς Στόλτενμπεργκ, χαρακτήρισε την κρίση στην Ουκρανία ως «την πιο επικίνδυνη στιγμή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια σε μία γενιά». «Όλα αφήνουν να εννοηθεί ότι η Ρωσία σχεδιάζει μια μαζική επίθεση στην Ουκρανία», μετά την αποστολή δυνάμεων στις αυτονομιστικές επαρχίες του Ντονμπάς», είπε ο Στόλτενμπεργκ. Πρόσθεσε ότι η Μόσχα, μετά από τις επιχειρήσεις της για την αποσταθεροποίηση της Ουκρανίας, πλέον ξεκινά στρατιωτικές ενέργειες στην περιοχή.

Οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ αποφάσισαν ομόφωνα την επιβολή κυρώσεων σε 27 Ρώσους ιδιώτες και οντότητες, σε τράπεζες και στον τομέα της άμυνας. Αποφασίστηκε, επίσης, ο περιορισμός της πρόσβασης των Ρώσων στις ευρωπαϊκές αγορές. Τα πρόσωπα που στοχεύουν οι κυρώσεις είναι όλοι όσοι εντός της Ρωσίας «πυροδοτούν» την κρίση στην Ουκρανία, όπως π.χ. τα μέλη της Δούμας που υπερψήφισαν τις προτάσεις Πούτιν.

Πιο συγκεκριμένα, το πακέτο των κυρώσεων περιλαμβάνει

Την στοχοποίηση όσων φυσικών και νομικών προσώπων συμμετείχαν στην παράνομη απόφαση της Ρωσίας να αναγνωρίσει τις περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ.

Την στοχοποίηση των τραπεζών που χρηματοδοτούν ρωσικές στρατιωτικές και άλλες επιχειρήσεις σε αυτές τις περιοχές.
Την παρεμπόδιση του ρωσικού κράτους και της κυβέρνησης να έχουν πρόσβαση στις αγορές κεφαλαίων και στις χρηματοπιστωτικές αγορές και υπηρεσίες της ΕΕ.
Την παρεμπόδιση του εμπορίου από τις δύο αυτές περιοχές προς και από την ΕΕ, για να διασφαλιστεί ότι οι υπεύθυνοι θα βιώσουν ξεκάθαρα τις οικονομικές συνέπειες των παράνομων και επιθετικών ενεργειών τους.

Δεν χωράει αμφιβολία ότι οι κυρώσεις αυτές θα «πονέσουν» τη ρωσική οικονομία. Από την άλλη, θα επηρεάσουν και την ίδια την Ε.Ε., πλήττοντας τομείς που είναι εκτεθειμένοι στη ρωσική επικράτεια. Επιπλέον, αν η κατάσταση εκτροχιαστεί, η διακοπή της ροής αερίου προς την Ευρώπη είναι ο οικονομικός άσος στο μανίκι της Μόσχας. Στην πρώτη επίσημη αντίδραση, ο πρώην πρωθυπουργός της Ρωσίας και νυν αναπληρωτής πρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας της χώρας, Ντμίτρι Μετβέντεφ είπε καυστικά: «Ο γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς έδωσε οδηγία να σταματήσει η πιστοποιήση του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2. Ωραία. Καλωσήρθατε σε έναν νέο κόσμο, όπου οι Ευρωπαίοι θα πληρώνουν σύντομα 2.000 ευρώ για 1.000 κυβικά μέτρα φυσικού αερίου!» έγραψε στη σχετική του ανάρτηση.

Χαρακτηριστική η στάση του Μάριο Ντράγκι, ο οποίος ζήτησε να εξαιρεθεί από τη συζήτηση των κυρώσεων το Ενεργειακό. «Δεν θα πυροβολήσουμε τα πόδια μας» σημείωσε χαρακτηριστικά. Επιπλέον, διάφοροι ευρωπαίοι διπλωμάτες σχολιάζουν με το καθεστώς ανωνυμίας ότι κάποιες από τις κυρώσεις θα έχουν δυσοίωνες οικονομικές συνέπειες για την Ευρώπη.

Αντιθέτως, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ξεκαθάρισε ότι η ΕΕ έχει προετοιμαστεί και είναι έτοιμη να λάβει πρόσθετα μέτρα σε μεταγενέστερο στάδιο, εάν χρειαστεί, υπό το φως των περαιτέρω εξελίξεων. «Η επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας είναι παράνομη και απαράδεκτη. Η ΕΕ παραμένει ενωμένη στην υποστήριξή της για την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας. Ένα πρώτο πακέτο κυρώσεων θα κατατεθεί επίσημα σήμερα» ανέφερε μέσω Twitter η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Είχαν προηγηθεί οι κυρώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο Μπόρις Τζόνσον ανακοίνωσε την επιβολή κυρώσεων κατά πέντε ρωσικών τραπεζών και τριών προσώπων. Σύσσωμη η αντιπολίτευση τον κατηγόρησε για ολιγωρία. Στον χορό των κυρώσεων μπήκε ο Καναδάς και η Αυστραλία.

«Η Ρωσία εξακολουθεί να είναι ανοιχτή στο διάλογο με την Δύση, αλλά δεν θα τον κάνει, εάν θα προσπαθούν να την μειώνουν και να θεωρούν ότι ευθύνεται για τα πάντα», δήλωσε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ στο τηλεοπτικό κανάλι «Ρωσία-24». Οι δηλώσεις του αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών. Ο υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών Αντονι Μπλίνκεν ακύρωσε τη συνάντηση της Πέμπτης στη Γενεύη της Ελβετίας με τον ρώσο ομολογό του εν μέσω των νέων εξελίξεων. «Η εισβολή στην Ουκρανία άρχισε… Δεν έχει κανένα νόημα σε αυτό το στάδιο», δήλωσε.