Ουκρανία: Σε τεντωμένο σχοινί οι συνομιλίες Λαβρόφ-Κουλέμπα, η Μόσχα «αναγνωρίζει» Ζελένσκι

Σημαντικές διπλωματικές πρωτοβουλίες εξελίσσονται τα τελευταία 24ωρα για την ειρήνευση στην Ουκρανία, με τελευταία αυτή του γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σολτς, ενώ τα βλέμματα όλων στρέφονται σήμερα Πέμπτη στην Αττάλεια της Τουρκίας, όπου θα έχουν συνομιλίες ο Ρώσος και ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ και Ντμίτρι Κουλέμπα. Την ίδια ώρα ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι με αλλεπάλληλες συνεντεύξεις καλεί σε διάλογο τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ενώ χθες η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα έκανε για πρώτη φορά ένα βήμα πίσω, ως προς τους στόχους του Κρεμλίνου στην Ουκρανία, αφήνοντας ανοιχτό ένα παράθυρο εξεύρεσης διπλωματικής λύσης. Η νέα και όπως φαίνεται σταθερή άρνηση της Ουάσιγκτον να ανταποκριθεί στο αίτημα του Ζελένσκι να στείλει μαχητικά αεροσκάφη για να προστατεύσει τον εναέριο χώρο της Ουκρανίας δείχνει τα όρια της αντίστασης που μπορεί να βρει η ρωσική εισβολή, αποτρέπει τη μετατροπή του πολέμου σε παγκόσμιο και πιθανόν λειτουργεί προς την κατεύθυνση ενός συμβιβασμού.

Οι εξελίξεις αυτές πυροδότησαν μία ανοδική αντίδραση των αγορών, οι οποίες είχαν καταποντιστεί τις προηγούμενες ημέρες, καθώς και μία πτώση στην τιμή του πετρελαίου, μετά την εκτόξευση που είχε σημειώσει ο «μαύρος χρυσός».

Παρά ταύτα, οι ειρηνευτικές προσπάθειες δεν αποθαρρύνουν διόλου σε αυτή τη φάση τις ρωσικές στρατιωτικές επιχειρήσεις και μάλιστα με φρικτά αποτελέσματα, όπως έδειξαν οι εικόνες από το βομβαρδισμένο μαιευτήριο στη Μαριούπολη, αν και η Μόσχα ισχυρίστηκε ότι το κτίριο είχε εκκενωθεί νωρίτερα από τις Ουκρανικές δυνάμεις. Ο φόβος ότι μία αποτυχία αυτού του γύρου των διπλωματικών κινήσεων μπορεί να κάνει τον πόλεμο πιο σφοδρό, με την εκδήλωση τη τελικής επίθεσης των ρώσων σε Κίεβο και άλλες πόλεις, όπως η Οδησσός, παραμένει εφιαλτικός.

Η συνάντηση στην Αττάλεια
Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον σήμερα βρίσκεται στη συνάντηση που θα έχουν Σεργκέι Λαβρόφ και ο Ντμίτρο Κουλέμπα, οι οποίοι θα γίνουν δεκτοί από τον ομόλογό τους, υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Αττάλεια, μία συνάντηση που προγραμματίστηκε εδώ και ένα τριήμερο. Ο Κουλέμπα δήλωσε ότι θα κάνει κάθε τι δυνατό ώστε οι «συνομιλίες να είναι όσο γίνεται πιο αποτελεσματικές», αν και διευκρίνισε ότι έχει περιορισμένες προσδοκίες. Πάντως οι δύο άνδρες πρέπει να ξεπεράσουν καχυποψίες, όπως αυτές που δημιούργησε μία πρόσφατη δήλωση του Κουλέμπα, ο οποίος αποκάλεσε Λαβρόφ «σύγχρονο Ρίμπεντροπ» – ήταν το όνομα του υπουργού του Χίτλερ κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου!

Σε κάθε περίπτωση είναι μία συνάντηση στο πιο ψηλό επίπεδο, που μπορεί να γίνει, εκτός από εκείνη των προέδρων των δύο χωρών και αυτό σημαίνει ότι μπορούν να υπάρξουν σημαντικές εξελίξεις.

Σημειωτέον ότι η τουρκική διαμεσολάβηση γίνεται πιθανόν και σε συνεννόηση της Άγκυρας με την Ουάσιγκτον, όπως δείχνει η πληροφορία ότι το απόγευμα της Πέμπτης ο Αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν και ο Ταγίπ Ερντογάν θα έχουν τηλεφωνική συνομιλία.

Οι εκκλήσεις του Ζελένσκι
Με τρεις συνεντεύξεις του την Τετάρτη σε διεθνή μέσα ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι, επέμεινε στην ανάγκη διαλόγου και μάλιστα απευθείας ανάμεσα στον ίδιο με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. «Η σύγκρουση μπορεί να επιλυθεί μόνο μέσω άμεσου διαλόγου μεταξύ των ηγετών της Ουκρανίας και της Ρωσίας στη βάση αμοιβαίου συμβιβασμού» τόνισε και εξέφρασε την ελπίδα ότι «ο Πούτιν θα σταματήσει τελικά τις εχθροπραξίες και θα ξεκινήσει διαπραγματεύσεις, αφού είδε τις ρωσικές δυνάμεις εισβολής να βρίσκουν σκληρή αντίσταση από τους Ουκρανούς».

Έδειξε δε έτοιμος για συμβιβασμούς, ξεκαθαρίζοντας ότι «αυτοί δεν πρέπει να είναι η προδοσία της πατρίδας σου. Και η άλλη πλευρά πρέπει επίσης να είναι έτοιμη να συμβιβαστεί – γι’ αυτό ονομάζονται συμβιβασμοί. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να βγούμε από αυτή την κατάσταση. Στόχος μου είναι να τερματίσω τον πόλεμο με τη Ρωσία. Και είμαι επίσης έτοιμος να λάβω ορισμένα μέτρα» πρόσθεσε, αφήνοντας να εννοηθεί ότι είναι διατεθειμένος να συζητήσεις για την Κριμαία και το θέμα των περιοχών του Ντονμπάς, την ανεξαρτησία των οποίων έχει αναγνωρίσει η Μόσχα.

Ενδεικτικό πάντως του εύθραυστου της κατάστασης, είναι και το γεγονός ότι ο Ζελένσκι επιτέθηκε με δριμύτητα εναντίον της Ρωσίας με αφορμή τις συνεχιζόμενες στρατιωτικές επιχειρήσεις, σημειώνοντας ότι «θέλουν να νιώθουμε σαν ζώα επειδή μπλόκαραν τις πόλεις μας. Τις μεγαλύτερες πόλεις στην Ουκρανία τις μπλόκαραν και επειδή δεν θέλουν οι άνθρωποι μας να πάρουν φαγητό, νερό».

Η αναδίπλωση της Μόσχας για Ζελένσκι
Ο Βολοντιμίρ Ζελένσκι αναγνωρίζεται πλέον ανοιχτά από τη Μόσχα ως συνομιλητής, εάν ερμηνεύσει κανείς τις δηλώσεις, που έκανε το μεσημέρι της Τετάρτης, η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, η οποία ξεκαθάρισε ότι ο στόχος της στρατιωτικής επιχείρησης στην Ουκρανία δεν είναι η ανατροπή του προέδρου της, ούτε η καταστροφή της κρατικής υπόστασης της χώρας.

Παρότι η εκδίωξη Ζελένσκι φαινόταν ως μία από τις κύριες επιδιώξεις της ρωσικής εισβολής, οι εξελίξεις έχουν ανατρέψει τους σχεδιασμούς του Πούτιν σε αυτό το πεδίο.

Η Ζαχάροβα μίλησε για την ανάγκη ειρηνικών διαπραγματεύσεων και την εξεύρεση λύσης με διάλογο. Διαμήνυσε πάντως ότι στόχος της ρωσικής επιχείρησης είναι η προστασία των «Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ», η «αποστρατικοποίηση και αποναζιστοποίηση» της Ουκρανίας, καθώς και η εξάλειψη του στρατιωτικού κινδύνου για τη Ρωσία με την ουδετεροποίηση της Ουκρανίας και την παραμονή της εκτός ΝΑΤΟ.

Νέο όχι των ΗΠΑ σε αποστολή μαχητικών αεροσκαφών
Το αμερικανικό Πεντάγωνο επανέλαβε τη νύχτα ώρα Ελλάδας την άρνησή του για αποστολή μαχητικών αεροσκαφών στην Ουκρανία λόγω «αυξημένου κινδύνου», όπως είπε ο εκπρόσωπός του Τζον Κίρμπι, ο οποίος τόνισε ότι το υπουργείο Άμυνας της χώρας του «είναι ανοιχτό να συνεργαστεί με συμμάχους για άλλους τρόπους ενίσχυσης των δυνατοτήτων αεράμυνας της χώρας».

Νωρίτερα ο Βολοντιμίρ Ζελένσκι είχε διατυπώσει για μία ακόμα φορά το αίτημα για βοήθεια από τη Δύση με τον αποκλεισμό του εναέριου χώρου της Ουκρανίας, ώστε να αποτραπούν οι ρωσικές επιδρομές και βομβαρδισμοί.

«Ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος θα ξεκινήσει και μόνο τότε θα δημιουργήσετε μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων – αλλά θα είναι πολύ αργά», δήλωσε σε απόγνωση, βλέποντας τις δυτικές χώρες να παραμένουν άκαμπτες στο θέμα αυτό.

«Αν είστε ενωμένοι απέναντι στους Ναζί και αυτόν τον τρόμο, πρέπει να κλείσετε. Μην περιμένετε να σε ρωτήσω πολλές φορές, ένα εκατομμύριο φορές. Κλείστε τον ουρανό. Κλείστε τον ουρανό και σταματήστε τους βομβαρδισμούς», δήλωσε.

Οι μεσολαβητικές πρωτοβουλίες για ειρήνη

Αν και η στρατιωτική βοήθεια της Δύσης προς την Ουκρανία είναι περιορισμένη, οι διπλωματικές πρωτοβουλίες για την εξεύρεση μίας συμφωνίας εντείνονται. Μετά την πρωτοβουλία του Γάλλου προέδρου Μακρόν, αλλά και την κινητικότητα του Ισραηλινού πρωθυπουργού Ναφτάλι Μπένετ, στη διπλωματική σκακιέρα μπαίνει και η Γερμανία, η οποία έχει έντονο ενδιαφέρον και αγωνία να μην κλιμακωθούν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις. Το Βερολίνο άλλωστε διαφώνησε με το εμπάργκο στο ρωσικό φυσικό αέριο, εξαιτίας της μεγάλης εξάρτησης της γερμανικής οικονομίας από αυτό. Ο καγκελάριος Σολτς μίλησε και με τον Πούτιν και με τον Ζελένσκι την Τετάρτη και ανέλαβε να συνδράμει στη διπλωματική προσπάθεια και την επαφή Μόσχας και Κιέβου.