Ουκρανία: Η αναβάθμιση της Τουρκίας και η εμπλοκή της Ελλάδας

Ο πόλεμος στην Ουκρανία καθορίζει τις εξελίξεις για τη χώρα μας με τρόπο που καμιά άλλη ανάφλεξη δεν το έχει κάνει μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Συγκριμένα:

1. Η ρωσική εισβολή συνιστά σημείο ιστορικής τομής, επιταχύνοντας ραγδαία τον χωρισμό του κόσμου (της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης) σε δύο αντιμαχόμενα μπλοκ.
2. Το παγκόσμιο σύστημα έχει πλήρως αποσταθεροποιηθεί. Δεν υπάρχει πλέον κανένας λειτουργικός συλλογικός μηχανισμός ασφάλειας, η προσφυγή στη στρατιωτική βία ακόμα και μέσα στην Ευρώπη μπήκε στην ημερήσια διάταξη, η απειλή του παγκόσμιου πολέμου και του πυρηνικού εφιάλτη επέστρεψε.
3. Ο πόλεμος και οι κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας πυροδοτούν αλυσιδωτές αντιδράσεις στην παγκόσμια οικονομία, ιδιαίτερα στους κλάδους της Ενέργειας και των διατροφικών προϊόντων. Τις επιπτώσεις τις βιώνουμε στην καθημερινότητά μας.
4. Η απόφαση της κυβέρνησης Μητσοτάκη να στείλει πολεμικό υλικό στην Ουκρανία εμπλέκει άμεσα την Ελλάδα στη στρατιωτική σύγκρουση, αλλάζοντας το δόγμα της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής που είχε ακολουθήσει η ελληνική διπλωματία τις τελευταίες δεκαετίες.

Η στάση της Ελλάδας

Από τη στιγμή που ο πόλεμος στην Ουκρανία μάς αφορά άμεσα, το μείζον ερώτημα είναι πώς πρέπει να σταθεί η χώρα απέναντί του. Με το αίμα των αμάχων να ρέει άφθονο καθημερινά, δεν ξέρω πώς θα μπορούσε κανείς να στηρίξει στη βάση ηθικών αρχών την πολεμική επιχείρηση του Πούτιν. Οι πραγματικές ευθύνες της Δύσης σε ό,τι αφορά την επέκταση του ΝΑΤΟ, δεν μπορούν να δώσουν άλλοθι στην αιματοχυσία. Επομένως, η αφετηριακή τοποθέτηση πρέπει να είναι η καταδίκη της εισβολής και η στήριξη στην ανεξαρτησία της Ουκρανίας.

Η πολιτική όμως (και ειδικά η εξωτερική πολιτική) δεν εξαντλείται στις ηθικές αρχές της (χωρίς τις οποίες διολισθαίνουμε στον αμοραλισμό), αλλά καθορίζεται επίσης από τα πρακτικά αποτελέσματά της -στον κόσμο μας βέβαια, κυρίως από αυτά. Σχεδόν όλοι στην Ελλάδα θεωρούμε τον κουρδικό αγώνα απολύτως δίκαιο, αλλά ελάχιστοι θα υποστήριζαν την επίσημη αποστολή όπλων στους Κούρδους μαχητές, για ευνόητους λόγους.

Η ελληνική εμπλοκή

Μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, η κυβέρνηση χωρίς να της το ζητήσει κανείς και χωρίς καμία διαβούλευση με την αντιπολίτευση, έσπευσε να τοποθετήσει την Ελλάδα στην εμπροσθοφυλακή του νατοϊκού στρατοπέδου, με την αποστολή στρατιωτικού υλικού και την υιοθέτηση της πιο σκληρής στάσης αναφορικά με τις κυρώσεις στη Ρωσία.

Το βασικό επιχείρημα των κυβερνητικών ιθυνόντων είναι ότι η πλειοδοσία ατλαντισμού ενισχύει τη διπλωματική θέση της χώρας, αποσοβεί τον κίνδυνο της απομόνωσής της κι εντέλει διασφαλίζει τη σταθερότητα στο Αιγαίο.

Το κυβερνητικό επιχείρημα έχει όμως ήδη υπονομευτεί μέσω… Αττάλειας. Η συνάντηση στην Αττάλεια των υπουργών Εξωτερικών της Ρωσίας και της Ουκρανίας, Σεργκέι Λαβρόφ και Ντιμίτρο Κουλέμπα, έδειξε ότι μια χώρα όπως η Τουρκία, που κρατάει τις διπλωματικές ισορροπίες και διατηρεί τους διαύλους ανοιχτούς με όλες τις πλευρές, όχι μόνο δεν απομονώνεται αλλά αναβαθμίζει τη διεθνή θέση της. Τα τελευταία εικοσιτετράωρα, ο Ερντογάν εκτός από τη φιλοξενία των συνομιλιών των δύο εμπόλεμων, συνομίλησε με Μπάιντεν και Σολτς. Κανείς δεν τον εγκάλεσε γιατί δεν προχώρησε σε κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας. Ο Ζελένσκι μάλιστα τον ευχαρίστησε για το ότι πούλησε στην Ουκρανία drone.

Το οξύμωρο είναι ότι η Τουρκία εμφανίζεται ως δύναμη ειρήνης και σταθερότητας, αναγνωρισμένη από τους εμπολέμους και τη «διεθνή κοινότητα», την ώρα που έχει στρατεύματα σε πέντε τουλάχιστον κυρίαρχα κράτη, καταπιέζει συστηματικά την κουρδική μειονότητα, και στραγγαλίζει την αντιπολίτευση. Δύσκολα θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς πώς μια χώρα θα μπορούσε να μετατρέψει πιο πετυχημένα μια κρίση σε ευκαιρία.

Οι κίνδυνοι

Το συμπέρασμα είναι προφανές. Αν η Τουρκία αναβαθμίζεται δια της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής, τότε καταρρέει το βασικό επιχείρημα της κυβέρνησης για τη στρατιωτική εμπλοκή της Ελλάδας. Πολύ περισσότερο που η πλειοδοσία σε ατλαντισμό εγκυμονεί η κινδύνους, αφού η Ρωσία ως μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας και συμβαλλόμενο μέρος στη Συνθήκη Ειρήνης του Παρισίου για την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων, έχει την ευχέρεια να δημιουργήσει προβλήματα στην ελληνική εξωτερική πολιτική.

Μια πιο προσεκτική στάση της κυβέρνησης που θα περιοριζόταν στις κυρώσεις και την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας, θα μπορούσε να είναι όχι μόνο πιο ωφέλιμη για την ελληνική κοινωνία, αλλά και πιο αποτελεσματική για την υπόθεση της ειρήνης στην Ευρώπη. Αυτή τη στιγμή στην ήπειρό μας δεν λείπουν οι κραυγές της όξυνσης, αλλά οι φωνές της σύνεσης

Γιάννης Αλμπάνης

news247.gr

AP