Πώς ο Μητσοτάκης περνάει τον εκλογικό νόμο θηλιά στο λαιμό του

Για να μείνουμε στη μεταπολεμική περίοδο, οι εκλογικοί νόμοι ψηφίζονταν προεκλογικά και κούμπωναν με τις επιδιώξεις αναπαραγωγής των κυβερνήσεων. Με αποκορύφωμα τις εκλογές του 1956 όταν η ΕΡΕ ως δεύτερο κόμμα, πήρε 33 περισσότερες έδρες από το πρώτο!
Μεταπολιτευτικά ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ενέταξε το εκλογικό σύστημα στην – εύλογη- «στρατηγική σταθερότητας» της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας, με την καθιέρωση της υπερ-ενισχυμένης αναλογικής, που το 1977 έθετε ως όριο το 17% για την είσοδο στη δεύτερη κατανομή.

Στη δεκαετία του 1980 0 Ανδρέας Παπανδρέου συνδύασε τον εκλογικό νόμο του 1985 -καταργώντας το σταυρό προτίμησης και το «κατώφλι» εισόδου στη Βουλή – με την αλλαγή του Συντάγματος. Το 1989 στην προσπάθεια να αποτραπεί η αυτοδυναμία του Κώστα Μητσοτάκη επιβλήθηκε ένα είδος ενισχυμένης αναλογική… που για το πρώτο κόμμα ήταν απλή αναλογική: έπρεπε να πλησιάζει στο 50% για να εξασφαλίσει αυτοδυναμία.

Έμεινε ως «νόμος Κουτσόγιωργα», αλλά ήταν νόμος του Άκη Τσοχατζοπούλου με συνεργάτη τον, εκτός πολιτικής ακόμη, … Βαγγέλη Βενιζέλο. Ο Μητσοτάκης τον αντικατέστησε με τον «νόμο Κούβελα» που μετακύλυε έδρες.

Επί Σημίτη άρχισε ο συνδυασμός ενισχυμένης αναλογικής- κυβερνητικής σταθερότητας, με το «μπόνους» 40 εδρών στο πρώτο κόμμα του «νόμου Σκανδαλίδη»- που έγιναν 50 από την κυβέρνηση Καραμανλή με τον «νόμο Παυλόπουλου».

Πρακτικά, η μεγάλη πλειοψηφία των εδρών κατανέμονταν αναλογικά και οι υπόλοιπες πήγαιναν δίκην πλειοψηφικού στο πρώτο κόμμα.

Διόλου περίεργο βέβαια ότι δυσχεραίνονταν οι συνδυασμοί κομμάτων, για να καταστούν ανέφικτοι οι συνασπισμοί εξουσίας.

Με τη σειρά του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επανάφερε την ενισχυμένη αναλογική με κλιμακωτή πριμοδότηση από το από το 25% και πάνω. Διατηρώντας το κατώφλι του 3% , με τα δεδομένα των τελευταίων δεκαετιών, το πρώτο κόμμα χρειάζεται ποσοστό περί το 38%, για πλειοψηφία 151 εδρών.

Ενδιαμέσως ο Τσίπρας επέβαλε, μάλλον αβασάνιστα, την απλή αναλογική.

Στην ουσία η μόνη «έντιμη» εκδοχή ενισχυμένης αναλογικής ήταν αυτή που επεξεργάσθηκε ο Μιλτιάδης Παπαϊωάννου για το ΚΙΝΑΛ: «μπόνους» αυτοδυναμίας στο πρώτο κόμμα, μόνο αν συγκεντρώνει ποσοστό άνω του 42%.

Ο Μητσοτάκης αφού δεν μπορούσε να επωφεληθεί άμεσα από τον νόμο του , υπολόγιζε να «κάψει» την απλή αναλογική με εκλογές, ίσως και στον πρώτο χρόνο της πρωθυπουργίας του.

Όταν οι συνθήκες τις κατέστησαν ανέφικτες, έδειχνε να μην τον νοιάζει καθώς αυτό-κατανάλωσε δημοσκοπήσεις και πίστευε ότι έχει στο τσεπάκι την αυτοδυναμία στις επαναληπτικές εκλογές.

Στην πολιτική όμως κανείς δεν μπορεί να κάνει σχέδια- όχι μόνο γιατί γελάει ο Θεός. Κυρίως γιατί αλλάζουν τα δεδομένα – ενίοτε δραματικά όπως συμβαίνει στην τρέχουσα κοινοβουλευτική περίοδο.

Όπως δείχνουν τα πράγματα, ακόμη και αν αναδείξει τη ΝΔ πρώτο κόμμα, κινδυνεύει να δει στη θέση του Πρωθυπουργό από τη σύμπραξη του δευτέρου κόμματος με ένα ή δύο μικρότερα. Κάτι που φρόντισε να διαλαλήσει ο …Άδωνις Γεωργιάδης ,δια της κουφής καταγγελίας ότι αυτό θα «είναι πραξικόπημα».

Επιπλέον οι -όχι και πολλοί- έμπειροι στο πρωθυπουργικό περιβάλλον, διακρίνουν και την εκδοχή να μην είναι η ΝΔ ούτε στις δεύτερες εκλογές πρώτο κόμμα. Λόγω του διογκούμενου κοινωνικού κόστους που ήδη την καταπλακώνει.
Η επικαιρότητα αναδεικνύει ότι ο Πρωθυπουργός θα καταφύγει στις παλαιότερες ραδιουργίες και θα ξανα-αλλάξει τον δικό του εκλογικό νόμο, αυξάνοντας κατά δέκα ακόμη έδρες το «μπόνους» ώστε και με…35% περίπου να σχηματίζει κυβέρνηση.

Υπάρχουν εκτιμήσεις ότι απλώς προσπαθεί να δημιουργήσει εντυπώσεις και δεν θα φτάσει ως εκεί . Αν μη τι άλλο , θα είναι ομολογία ηττοπάθειας και αντιθεσμική μεθόδευση παραμονής στην εξουσία-που θα έχει με τη σειρά της νέο κόστος.

Αυτά πάσχουν ηθικά, πολιτικά, ακόμη και αριθμητικά- καθώς η τελική κατανομή των εδρών, συναρτάται όχι μόνο με τις εκλογικές επιδόσεις του πρώτου κόμματος αλλά και από τον αριθμό των κομμάτων που θα βρουν πέρασμα για τη Βουλή.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι μπορεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης να αλλάξει το νόμο για να «σιγουρέψει» την αυτοδυναμία του και στην πράξη απλώς να διευκολύνει την αυτοδυναμία του Τσίπρα.

Η αλλαγή κανόνων μπορεί να ενισχύσει το βατήρα για λογαριασμό του Πρωθυπουργού. Αλλά μπορεί να αποβεί και θηλιά στο λαιμό του. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα.

Γιώργος Λακόπουλος

Ο Γιώργος Λακόπουλος είναι δημοσιογράφος

ieidiseis.gr