Διπλό είναι το “κούρεμα” για τα εισοδήματα των νοικοκυριών από την πορεία του πληθωρισμού, που σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Αφενός καταγράφεται μεγαλύτερη επιβάρυνση για τις αναγκαίες αγορές βασικών αγαθών, δηλαδή, νέα μείωση της αγοραστικής δύναμης, κι αφετέρου οι όποιες καταθέσεις και διαθέσιμα χάνουν σημαντική αξία.

Πρόκειται για μια απώλεια, που ισούται με το μέσο ρυθμό του πληθωρισμού καθώς μάλιστα και τα επιτόκια καταθέσεων παραμένουν χαμηλά και δεν αναπληρώνουν τη “χασούρα” αυτή. Βέβαια θα πρέπει να σημειωθεί ότι με βάση στοιχεία του Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων καταθέσεις δεν διατηρεί το σύνολο του πληθυσμού. Συγκεκριμένα το 72% δεν έχει καταφέρει να αποταμιεύσει ποσά άνω των 1.000 ευρώ, ενώ το υπόλοιπο περίπου 28% κατέχει το 92% των συνολικών καταθέσεων ιδιωτών που φτάνουν τον Φεβρουάριο τα 134,6 δισ. ευρώ δισ. ευρώ από 135,1 δισ. Ευρώ που ήταν στις αρχές του 2022.

Με μια υπόθεση ότι ο πληθωρισμός το 2022 θα διαμορφωθεί στο 7%, σύμφωνα με εκτιμήσεις οι συνολικές απώλειες από τις καταθέσεις των νοικοκυριών σε ένα χρόνο εκτιμώνται άνω των 9 δισ. ευρώ.

Αγοραστική δύναμη

Σε σχέση με την μείωση της αγοραστικής δύναμης τα στοιχεία είναι εντυπωσιακά για το πόσο πλήττονται τα νοικοκυριά. Έτσι, με δεδομένο ότι η μέση ετήσια δαπάνη των νοικοκυριών για αγορές, κατά το έτος 2020, ανήλθε στα 15.981,96 ευρώ (1.331,83 το μήνα) συνάγεται ότι μια πληθωριστική πορεία της τάξης π.χ. του 7,2% όπως διαμορφώθηκε τον Φεβρουάριο επιφέρει επιβάρυνση 93,22 ευρώ ανά μήνα ή 1.118,73 σε ετήσια βάση.

Σημειώνεται ότι η έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ για το 2020 δείχνει ότι το μερίδιο της μέσης δαπάνης για είδη διατροφής και μη οινοπνευματώδη ποτά και στέγαση των νοικοκυριών του φτωχότερου 20% του πληθυσμού ανέρχεται στο 58,2% των δαπανών των νοικοκυριών, ενώ το αντίστοιχο μερίδιο του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού ανέρχεται στο 29,0%. Άρα η επίπτωση του πληθωρισμού για τα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα είναι ακόμη πιο δυσμενής καθώς δαπανούν περισσότερα για τρόφιμα, στέγαση όπου βέβαια καταγράφεται και μια πιο έντονη ανοδική κίνηση των τιμών.

Προβλέψεις

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας, που δημοσιοποιείται σήμερα παραπέμπουν σε επί τα χείρω αναθεώρηση των προβλέψεων. Έτσι στο βασικό σενάριο η αύξηση του ΑΕΠ προβλέπεται να κινηθεί στο 3,8% και στο δυσμενές στο 2,8% ενώ ο μέσος πληθωρισμός διαμορφώνεται στο 5,1% και 7,1% αντίστοιχα.

Καμπανάκι από τον υποδιοικητή της ΤτΕ

«Πριν από 2-3 μέρες βγήκε η έκθεση του IMF που δίνει μέσο πληθωρισμό για το έτος 2022, το 4,5%, ένας αριθμός μάλλον αισιόδοξος. Θα ήμουν πολύ χαρούμενος αν υπό τις παρούσες συνθήκες πηγαίναμε σε έναν μ.ο. 4,5%. Αυτό προϋποθέτει ότι θα έχουμε δραστική αποκλιμάκωση τουλάχιστον το 2ο εξάμηνο» τόνισε μιλώντας στο Πρώτο Πρόγραμμα ο Υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, καθηγητής Οικονομικών του Πανεπιστημίου Πειραιώς Θεόδωρος Πελαγίδης.

«Ο πληθωρισμός είναι υψηλότερος από το αναμενόμενο, πιο επίμονος σε μακρύτερο χρονικό διάστημα και έχει εμπεδωθεί στις τιμές. Υπάρχει πια ψυχολογία πληθωρισμού και είμαστε σε ένα στάδιο κρίσιμο που θα καθοριστεί ποια θα είναι η πορεία του τον επόμενο καιρό. Οι αγορές, μας δίνουν για την Ευρώπη, για έναν πληθωρισμό τα επόμενα 5 χρόνια γύρω στο 3,5%, θα το δούμε αυτό. Προφανώς όταν ενσωματωθούν στις τιμές και οι εξελίξεις στην Ουκρανία, που παίρνει κάποιο χρόνο, προφανώς η επίδραση θα είναι ισχυρή και θα την δούμε τους επόμενους μήνες» προσέθεσε ο κ. Πελαγίδης.

Υπάρχει δρόμος μπροστά μας, εκτίμησε. «Αυτό πρέπει να το ξέρουν οι πολίτες. Δεν είναι κάτι που θα φύγει ως δια μαγείας ξαφνικά το καλοκαίρι. Είναι ένας πληθωρισμός συνδυαστικός κόστους και ζήτησης, λόγω του ότι οι πολιτικές οι νομισματικές και δημοσιονομικές τα τελευταία χρόνια και λόγω της πανδημίας ήταν σούπερ επεκτατικές και από την άλλη έχουμε όλες τις μεγάλες ανατιμήσεις, οι οποίες στα εμπορεύματα, ήδη φαίνονται στην μεταποίηση για παράδειγμα, όπου για τον Φεβρουάριο ήταν +33%. Που σημαίνει ότι όλα αυτά με κάποιο τρόπο θα εισέλθουν στα τελικά αγαθά τον επόμενο καιρό, άρα είναι μια περίοδος πραγματικά δύσκολη και θα έλεγε κανείς ότι είναι ένα ιστορικό σοκ στα εισοδήματα των καταναλωτών. Δεν είναι απλώς μια παροδική άνοδος που οφείλεται στον πόλεμο ο οποίος έχει τις επιδράσεις του στις τιμές προφανώς και θα τις δούμε περαιτέρω, αλλά δεν είναι ένα γεγονός που ήρθε για να φύγει σύντομα. Υπάρχουν και μονιμότεροι παράγοντες» εξήγησε ο κ. Πελαγίδης.

Άλλωστε, μόνο η κλιματική αλλαγή και όλες οι αλλαγές που πρέπει να γίνουν για την προσαρμογή στην επείγουσα αυτή κατάσταση, ανέφερε ο κ. Πελαγίδης, προϋποθέτει προφανώς κάποιες ανατιμήσεις-θυσίες από τους καταναλωτές. Στα οικονομικά δεν υπάρχει «δωρεάν γεύμα» είπε χαρακτηριστικά.

Ερωτηθείς αν είναι ορατό το ενδεχόμενο σε περίπτωση που κλείσει την στρόφιγγα του φυσικού αερίου ο Ρώσος Πρόεδρος να φτάσουμε να έχουμε δελτίο για βενζίνη και τρόφιμα, ο υποδιοικητής της ΤτΕ, σημείωσε ότι δεν υπάρχει εκτίμηση προς το παρόν, καθώς δεν μπορεί κανείς να προβλέψει τις γεωπολιτικές εξελίξεις. «Βλέπω ότι εντείνεται αυτή η διαμάχη σχετικά με το νόμισμα πληρωμής εξαγωγών της Ρωσίας. Είναι ένα μέσο πίεσης από τα πολλά που μπαίνουν σήμερα στην φαρέτρα των στρατοπέδων, γιατί μην ξεχνάμε ότι το νόμισμα, όπως έχει πει και η Μάργκαρετ Θάτσερ είναι ένα ζήτημα που αφορά την κυριαρχία. Ύστερα, μια μεγάλη υποτίμηση του ρουβλίου θα δημιουργήσει προβλήματα αγοραστικής δύναμης στους Ρώσους πολίτες», προσέθεσε.

Σχετικά με τα μέτρα που μελετά η κυβέρνηση, όπως την μείωση του ΦΠΑ σε τρόφιμα, ο κ. Πελαγίδης επισήμανε «κάθε μέτρο πρέπει να εφαρμόζεται με μεγάλη προσοχή γιατί τα χρήματα είναι πολλά, αλλά δεν μπορούν να λύσουν το θέμα, μόνο ανακούφιση μπορούν να δώσουν. Εφόσον φτάσουμε σε μια δύσκολη κατάσταση, εγώ θεωρώ ότι είναι προτιμότερο να κινηθούμε με το επίσημο εργαλείο της φορολογικής πολιτικής, κυρίως την φορολογική πίστωση όσον αφορά τα λεγόμενα ευάλωτα νοικοκυριά, με επιστροφή φόρου αναλόγως και να δει κανείς όχι τους πάντες, αλλά τις οικογένειες με παιδιά με χαμηλά εισοδήματα. Και αν υπάρξει μεγάλο πρόβλημα να εξεταστεί και η ιδέα του κουπονιού στα τρόφιμα.

Γιατί μια μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα, παρά το γεγονός ότι το καλάθι του ευκατάστατου με το καλάθι του χαμηλού εισοδήματος είναι διαφορετικά καλάθια, το χαμηλό εισόδημα ξοδεύει πολύ περισσότερο στα τρόφιμα, δεν θα ήθελα να δω κάποιον ευκατάστατο να κερδίζει από το γεγονός. Το κουπόνι είναι ένα σύστημα που εφαρμόζεται σε άλλες χώρες, καταλαβαίνω ότι ίσως φανεί περίεργο στην Ελλάδα, αλλά αν υπάρξει ανάγκη γιατί όχι», ανέφερε ο κ.Πελαγίδης διευκρινίζοντας ότι ένα τέτοιο μέτρο θα αφορούσε τα ευάλωτα νοικοκυριά.

Παράλληλα, επέστησε την προσοχή στις επιχειρήσεις, καθώς είναι ένα πρόβλημα που δεν το βλέπουμε τώρα μπροστά μας, ωστόσο είναι ένα ζήτημα που μπορεί να φανεί και να συσχετιστεί με τα κόκκινα δάνεια σε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα.

Τέλος, εξέφρασε την εκτίμηση ότι το οικονομικό κλίμα θα είναι καλύτερο το καλοκαίρι. «Έχουμε μπροστά μας ένα καλοκαίρι που μπορεί να είναι καλό και εκεί που πρόπερσι ο τουρισμός και τα εισοδήματα των υπηρεσιών ήταν το μειονέκτημά μας να γίνει φέτος το πλεονέκτημα» σημείωσε.

Προβληματισμός σε επίπεδο ΕΕ για την ακρίβεια

Πάντως, το θέμα της ακρίβειας πλέον λειτουργεί ως ‘βόμβα” για την Ε.Ε. εν όψει μάλιστα και κρίσιμων εκλογικών αναμετρήσεων, Δεν είναι τυχαίο ότι στο τελευταίο Eurogroup, οι υπουργοί Οικονομικών παραδέχθηκαν ότι το πρόβλημα είναι μεγάλο, αν και βέβαια αυτό δεν οδήγησε σε λήψη δράσης και αποφάσεων. Σήμερα πάντως ο επικεφαλής του ESM, συναντάται σήμερα με τον Πρωθυπουργό και το Χ. Σταϊκούρα, ενώ πριν λίγες μέρες η Eurostat ανακοίνωσε ότι ο εναρμονισμένος δείκτης πληθωρισμού στην Ελλάδα τον Μάρτιο, κινήθηκε με αυξητικό ρυθμό 8%, την ώρα που ο μέσος όρος ανάμεσα στα κράτη της ευρωζώνης είναι στο 7,5%, από 5.9% τον Φεβρουάριο.

Γιώργος Αλεξάκης

news247.gr

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ / EUROKINISSI