Ολομέλεια ΣτΕ: Αναδρομικά 11 μηνών για 2,5 εκατ. συνταξιούχους  

Αναδρομικά 11 μηνών (Ιούνιος 2015 έως Μάιο 2016) θα λάβει το σύνολο των 2,5 εκατομμυρίων συνταξιούχων, σύμφωνα με την πιλοτική απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία αναμένεται να δημοσιευθεί μέσα στο επόμενο διάστημα, αν όχι μέσα στην τρέχουσα εβδομάδα, ενώ αντίθετα για το μετά τον Μάιο του 2016 χρονικό διάστημα δεν θα λάβει κανένας συνταξιούχος αναδρομικά, καθώς οι περικοπές κρίθηκαν συνταγματικές.

Από τα χέρια τριών πρόεδρων του Συμβουλίου της Επικρατείας έχει περάσει το αίτημα του ΕΦΚΑ και του Ελληνικού Δημοσίου για πρότυπη δίκη (νόμος 3900/2010) αναφορικά με το μείζον ζήτημα των περικοπών των συντάξεων. Το αίτημα του ΕΦΚΑ που άνοιξε εκ νέου το ζήτημα των συντάξεων, στηρίχθηκε στο επιχείρημα ότι στα Διοικητικά Δικαστήρια (Πρωτοδικεία και Εφετεία) εκκρεμούν περίπου 6.000 συναφείς αγωγές συνταξιούχων, οι περισσότερες εκ των οποίων είναι ομαδικές.

Έτσι, το αίτημα του ΕΦΚΑ πέρασε από τα χέρια της Αικατερίνης Σακελλαροπούλου, η οποία παραιτήθηκε από την θέση της προέδρου του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου λόγω της επιλογής της στο ανώτατο αξίωμα της Προέδρου της Δημοκρατίας, του Αθανάσιου Ράντου ο οποίος στην 30η Ιουνίου 2020 συνταξιοδοτήθηκε και έχει βάλει πλώρη για την θέση του γενικού εισαγγελέα του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Μαίρης-Ειρήνης Σάρπ, η οποία πριν από λίγα 24ωρα (και ειδικά την ημέρα της αποχώρησης του κ. Ράντου), με ομόφωνη απόφαση του υπουργικού συμβουλίου και μετά από πρόταση του υπουργού Δικαιοσύνης Κωνσταντίνου Τσιάρα, αναδείχθηκε πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας μέχρι 30 Ιουνίου 2021. Η κυρία Σάρπ θα είναι εκείνη η οποία θα δημοσιεύσει την επίμαχη απόφαση της Ολομέλειας σε λίγες μέρες.

Σύμφωνα με πληροφορίες του ΘΕΜΑΤΟΣ, η 25μελής Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, με ισχυρή πλειοψηφία (περίπου 16 μελών της) είπε «ναι» στην καταβολή των αναδρομικών συντάξεων για 11 μήνες, δηλαδή από τον Ιουνίου του 2015 έως τον Μάιο του 2016.

Τα αναδρομικά, τα οποία κυμαίνονται, ανά συνταξιούχο, από 3.000 έως 6.000 ευρώ, σύμφωνα με τους συμβούλους Επικρατείας, θα τα λάβει το σύνολο των συνταξιούχων, που είναι περίπου 2,5 εκ. και όχι μόνο οι 6.000 συνταξιούχοι που έχουν προσφύγει στην Διοικητική Δικαιοσύνη, όπως είχε υποστηριχθεί από δικηγόρους των τηλεοπτικών παραθύρων.

Έτσι, η επιβάρυνση στον κρατικό προϋπολογισμό, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του ΕΝΦΚΑ, ανέρχεται σε 26,4 δις ευρώ, εφόσον επήλθε πλήρης δικαίωσης για τα αναδρομικά των συνταξιούχων για το χρονικό διάστημα από το 2013 έως το 2018.

Αναλυτικότερα, σύμφωνα με όσα υποστήριξαν οι δικηγόροι του ΕΝΦΚΑ και του Ελληνικού Δημοσίου ενώπιον της Ολομέλειας του ΣτΕ, τα αναδρομικά για όλο το διεκδικούμενο διάστημα ανέρχονται συνολικά στα 26,4 δις και ειδικότερα:

-Από 1/1/2013 έως 9/8/2015 σε ποσό 11 δις ευρώ,

-Από 10/6/2015 έως 11/5/2016 (το 10μηνο μέχρι την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου) ποσό 3,9 δις ευρώ και

-Από 12/5/2-16 έως 31/12/2018 ποσό 11,5 δις ευρώ.

Η κυοφορούμενη απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, καταλαμβάνει όλους τους ασφαλισμένους στον ΕΦΚΑ (παλαιό ΙΚΑ, κ.λπ.), τους απασχολούμενους στον Δημόσιο τομέα, τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) και τα Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου, ακόμη και τους δικαστές, εισαγγελείς και τα μέλη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.

Υπενθυμίζεται ότι στον ΕΦΚΑ καταβάλλουν τις εισφορές τους όλοι οι εργαζόμενοι, είτε υπό την ιδιότητα του μισθωτού είτε του αυτοαπασχολούμενου και από τον ΕΦΚΑ λαμβάνουν την κύρια σύνταξή τους όλοι οι ασφαλισμένοι συνταξιούχοι.

Η απόφαση η οποία αναμένεται να δημοσιευθεί, ανακαλεί εν μέρει την παλαιότερη απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, την υπ΄ αριθμ. 2287/2015,η οποία είχε δικαιώσει αμετάκλητα και είχε επιδικάσει αναδρομικά στους συνταξιούχους.

Οι σύμβουλοι Επικρατείας αποφάνθηκα κατά πλειοψηφία ότι για το χρονικό διάστημα από την έκδοση της απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ του 2015 (υπ΄ αριθμ. 2287/2015, με τον Σωτήριο Ρίζο τότε πρόεδρο) μέχρι την ημέρα που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (12.5.2016) ο νόμος για τον επαναυπολογισμό του ΕΝΦΚΑ, τα αναδρομικά θα τα πάρουν όλοι οι συνταξιούχοι. Με άλλα λόγια τα αναδρομικά πρέπει να δοθούν σε όλους τους συνταξιούχους για το 11μηνο από τον Ιούνιο του 2015 έως Μάιο του 2016, ανεξάρτητα εάν έχουν προσφύγει ή όχι στην Δικαιοσύνη.

Για το μετά το 11μήνο χρονικό διάστημα, που είναι και οι περισσότερες διεκδικήσεις, πρέπει να απορριφθούν οι σχετικές αιτήσεις των συνταξιούχων, καθώς από την πλειοψηφία του ΣτΕ κρίθηκε ότι είναι συνταγματικές οι περικοπές.

Σύμφωνα με το «δια ταύτα» της απόφασης της Ολομέλειας και σε σχέση με όσα έχει υποστηρίξει ο ΕΦΚΑ το Δημόσιο θα καταβάλει διαφορές συντάξεων ύψους

3,9 δις ευρώ, ενώ την ίδια στιγμή δεν θα καταβάλει αναδρομικές συντάξεις ύψους 22,5 δις ευρώ.

Κατά τις διασκέψεις των μελών της Ολομέλειας του ΣτΕ, οι οποίες ξεκίνησαν μεν πριν την εμφάνιση της πανδημίας (COVID-19), αλλά ενδιάμεσα «πάγωσαν» και εν συνεχεία συνεχίστηκαν, υπήρξε σκληρή αντιπαράθεση μεταξύ των συμβούλων της Επικρατείας.

Η πλειοψηφία των δικαστών τάχθηκε υπέρ της καταβολής των αναδρομικών για το επίμαχο 11μήνο, υποστηρίζοντας ότι είναι αντισυνταγματικές οι περικοπές που έκανε ο ΕΦΚΑ. Έτσι, η πλειοψηφία τάχθηκε υπέρ της 11μήνης αναδρομικής καταβολής των συντάξεων για όλους τους απόμαχους της εργασίας.

Αντίθετα, η μειοψηφία κράτησε μια σκληρή στάση υπέρ της μη καταβολής των αναδρομικών, στο πλαίσιο και το σκεπτικό, των παλαιοτέρων αποφάσεων της Ολομέλειας του ΣτΕ που είχαν εκδοθεί για τα μνημόνια. Τότε είχαν κριθεί ότι οι περικοπές, κ.λπ., είναι μέσα στα συνταγματικά πλαίσια, εκτός ορισμών ελάχιστων εξαιρέσεων (διαιτησία στον ΟΜΕΔ επί εργατικών διαφορών, κ.λπ.) που κρίθηκαν αντισυνταγματικές και ότι έγιναν για καθαρά δημοσιονομικούς λόγους.

Πάντως, δικαστές δεν απέκλειαν το ενδεχόμενο να τεθεί θέμα παραγραφής των αξιώσεων των συνταξιούχων, λόγω παραγραφής (παρέλευση πενταετίας), κάτι που και πάλι θα κριθεί από την Δικαιοσύνη.

Ποιοι δίκασαν τα αναδρομικά

Στην επίμαχη 25μελή Ολομέλεια του ΣτΕ της δικασίμου της 10ης Ιανουαρίου 2020, κατά την οποία συζητήθηκε η αίτηση του ΕΦΚΑ, συμμετείχαν 25 τακτικά μέλη, 2 άνευ ψήφου και 3 αναπληρωματικά μέλη.

Ειδικότερα, συμμετείχαν:

Πρόεδρος η Αικατερίνη Σακελλαροπούλου (δεν συμμετείχε στην διάσκεψη, λόγω της παραίτησή της) και οι αντιπρόεδροι: Αθανάσιος Ράντος (προήδρευσε ως αρχαιότερος κατά τις διασκέψεις και ψήφισε, αλλά δεν θα συμμετέχει στην δημοσίευση της απόφασης, λόγω της συνταξιοδότησης), Μαίρη Σάρπ (σήμερα πρόεδρος του ΣτΕ), Σπυριδούλα Χρυσικοπούλου, Μιχάλης Πικραμένος και Ευαγγελία Νίκα.

Από την πλευρά των συμβούλων Επικρατείας συμμετείχαν οι: Μαργαρίτα Γκορτζολίδου, Γεώργιος Τσιμέκας, Παναγιώτα Καρλή, Διομήδης Κυριλόπουλος, Άννα Καλογεροπούλου, Βαρβάρα Ραφτοπούλου, Θεόδωρος Αραβάνης, Κωνσταντίνος Πισπιρίγκος, Αντωνία Χλαμπέα, Σοφία Βιτάλη, Ηλίας Μάζος, Χρήστος Ντουχάνης, Ελένη Παπαδημητρίου, Όλγα Παπαδοπούλου, Μαρία Σωτηροπούλου, Κωνσταντίνα Κονιδιτσιώτου, Ιφιγένεια Αργυράκη, Βασίλης Ανδρουλάκης και Σταυρούλα Κτιστάκη.

Ακόμη, συμμετείχαν χωρίς δικαίωμα ψήφου, οι πάρεδροι: Κωνσταντίνα Λαζαράκη και Δημήτριος Βασιλειάδης, ενώ αναπληρωματικά μέλη είναι οι σύμβουλοι Επικρατείας Ιωάννης Σπερελάκης (μεταπήδησε σε τακτικό μέλος μετά την αποχώρηση της κυρίας Σακελλαροπούλου) και Ρωξάνη Γιαννουλάτου, καθώς και η πάρεδρος Σταυρούλα Λαμπροπούλου.

Δεν πρέπει να παραλειφθεί ότι 10 εκ των 20 τακτικών δικαστών που συμμετέχουν στην σύνθεση της 10ης Ιανουαρίου 2020 που δίκασε την επίμαχη υπόθεση και έχουν δικαίωμα ψήφου, συμμετείχαν και στην σύνθεση της Ολομέλειας του ΣτΕ της 6ης Οκτωβρίου 2017 που δικάστηκε ο «νόμος Κατρούγκαλου» (ασφαλιστικός νόμος). Τα 10 αυτά μέλη που συμμετείχαν και στις δύο συνθέσεις είναι οι αντιπροέδρου Μαίρη Σάρπ, Μιχάλης Πικραμένος και Ευαγγελία Νίκα και οι σύμβουλοι Επικρατείας Μαργαρίτα Γκορτζολίδου, Γεώργιος Τσιμέκας, Διομήδης Κυριλόπουλος, Άννα Καλογεροπούλου, Βαρβάρα Ραφτοπούλου, Ελένη Παπαδημητρίου και Μαρία Σωτηροπούλου.

Οι ενέργειες του ΕΦΚΑ και του Δημοσίου

Ενώ είχε εκδοθεί η προηγούμενη απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ για τις περικοπές των συντάξεων με την οποία δικαιώθηκε η τρίτη ηλικία, άρχισαν να κατακλύζονται τα Διοικητικά Πρωτοδικεία και Εφετεία της χώρας με αιτήσεις συνταξιούχων που διεκδικούσαν τις διαφορές των συντάξεων τους.

Προ του αδιεξόδου που είχε περιέλθει ο ΕΦΚΑ, καθώς συνεχώς επιδικαζόντουσαν αναδρομικές διαφορές συντάξεων, προσέφυγε στο ΣτΕ με αίτημα να υπάρξει πρότυπη –πιλοτική δίκη για το ζήτημα των περικοπών των συντάξεων, με το επιχείρημα ότι στα Διοικητικά Δικαστήρια εκκρεμούν 6.000 συναφείς αγωγές.

Έτσι, συγκλήθηκε η αρμόδια τριμελής επιτροπή του ΣτΕ, η οποία απαρτιζόταν από την τότε πρόεδρο κυρία Σακελλαροπούλου και τους αντιπροέδρους κ. Ράντο και την Σπυριδούλα Χρυσικοπούλου και έκανε δεκτό το αίτημα του ΕΦΚΑ για την υπαγωγή των αξιώσεων των συνταξιούχων σε καθεστώς πιλοτικής δίκης, σύμφωνα με το νόμο 3900.

Αυτόματα, σύμφωνα με το νόμο 3900/2010, «πάγωσαν» όλες οι εκκρεμείς δίκες των συνταξιούχων για τις περικοπές των συντάξεων τους, όπως και η έκδοση αποφάσεων, αλλά και η εκτέλεση όλων των αποφάσεων των Διοικητικών Δικαστηρίων, ανά την Ελλάδα.

Το «πάγωμα» αυτό ισχύει μέχρι η Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου να εκδώσει, μέσα στο επόμενο διάστημα, την απόφασή της επί της αιτήσεως του ΕΦΚΑ.

Η αίτηση του ΕΦΚΑ συζητήθηκε στην Ολομέλεια του ΣτΕ την 10η Ιανουαρίου 2020, με εισηγητή τον σύμβουλο Επικρατείας Γεώργιο Τσιμέκα (ο οποίος κατά τις διασκέψεις τάχθηκε στην πλευρά της πλειοψηφίας).

Τότε, την ημέρα εκείνη, οι δικηγόροι των συνταξιούχων και των Σωματείων απέδωσαν σκοπιμότητα στην ενέργεια του ΕΦΚΑ να ζητήσει πιλοτική δίκη για το επίμαχο θέμα, υποστηρίζοντας ότι στην ουσία ζητεί από το ΣτΕ να κρίνει εκ νέου τόσο το νομοθετικό πλαίσιο για τις περικοπές των συντάξεων, όσο και τις παλαιότερες αποφάσεις της Ολομέλειας του για τις εν λόγω περικοπές.

Δεν παρέλειψαν οι δικηγόροι κατά την συζήτηση της αίτησης στην Ολομέλεια να επισημάνουν ότι δεν μπορούσε να εισαχθεί εκ νέου προς συζήτηση το ζήτημα των περικοπών των συντάξεως με πιλοτική δίκη σύμφωνα με το νόμο 3900 και έπρεπε να απορριφθεί το αίτημα του ΕΦΚΑ. Αλλά ούτε μπορεί, υποστήριξαν οι δικηγόροι, η Ολομέλεια του ΣτΕ, με νέα απόφασή της να ανατρέψει ή να θεραπεύσει παλαιότερες αποφάσεις που έχει εκδώσει επί του ιδίου θέματος.