Όπλα, βία, εξουσία: Όταν ο “νόμος και η τάξη” δεν αποδίδουν

Τα αίτια της αύξησης του ποσοστού ανθρωποκτονιών κατά τη διάρκεια του 2020 στις Ηνωμένες Πολιτείες πιθανώς θα αποτελέσουν αντικείμενο κοινωνιολογικής μελέτης για χρόνια. Η τάση δείχνει να σταθεροποιείται τους τελευταίους μήνες, με τις αντιμαχόμενες πολιτικές δυνάμεις να διατηρούν ωστόσο πολύ ψηλά στην ατζέντα τους, το ζήτημα της ασφάλειας. Παρόλα αυτά, το δόγμα του “νόμου και της τάξης” δείχνει και στις ΗΠΑ να αποτυγχάνει, ή αν μη τι άλλο, να μην έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Οι Ρεπουμπλικάνοι αποδίδουν τα υψηλότερα ποσοστά εγκληματικότητας στους Δημοκρατικούς, οι οποίοι τάσσονται με τη σειρά τους υπέρ της άμβλυνσης των φυλετικών ανισοτήτων στο σύστημα ποινικής δικαιοσύνης, όπως αναφέρει σε εκτενές άρθρο του το Atlantic.

Το τελευταίο διάστημα εκπρόσωποι των Ρεπουμπλικανών έχουν επιδοθεί σε ένα ρεσιτάλ επίθεσης εναντίον προοδευτικών κυβερνητών σε πολιτείες των ΗΠΑ και σε δημάρχους που προσπαθούν να εφαρμόσουν πολιτική πρόληψης και όχι καταστολής.

Στην Πενσυλβάνια, η Εθνική Ρεπουμπλικανική Επιτροπή Γερουσιαστών συνδέει τον αντικυβερνήτη Τζον Φέτερμαν “με εγκληματικότητα που εκτινάσσεται στα ύψη – αποτυχημένες φιλελεύθερες πολιτικές, που μας καθιστούν λιγότερο ασφαλείς”. Στο Ουισκόνσιν, διαφημιστικά μπάνερ των Ρεπουμπλικανών αναρωτιούνται δυσοίωνα: “Τι συμβαίνει όταν οι εγκληματίες απελευθερώνονται επειδή η εγγύηση είναι επικίνδυνα χαμηλή;” και κατηγορούν τον αντικυβερνήτη της πολιτείας, Μαντέλα Μπαρνς, για “επικίνδυνες” πολιτικές.

Αυτές οι επιθέσεις υποστηρίζουν πως οι αλλαγές στις πολιτικές ποινικής δικαιοσύνης που έχουν εφαρμόσει ορισμένες πολιτείες των ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, “υπονομεύουν” τη δημόσια ασφάλεια και τροφοδοτούν υψηλότερα ποσοστά εγκληματικότητας.

Ωστόσο, η νέα μελέτη που κυκλοφόρησε από το Κέντρο Αμερικανικής Προόδου και δημοσιεύεται από το Atlantic, διαψεύδει αυτόν τον ισχυρισμό. Η έρευνα διεξήχθη από μια ομάδα επτά ακαδημαϊκών και συγκρίνει πόλεις που έχουν εκλέξει προοδευτικούς εισαγγελείς σε σχέση με άλλες όπου οι εισαγγελείς συνεχίζουν να ακολουθούν πιο “παραδοσιακές” προσεγγίσεις. Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι ανθρωποκτονίες τα τελευταία χρόνια παρουσίασαν μικρότερη αύξηση σε πόλεις με προοδευτικούς εισαγγελείς, από ό,τι σε εκείνες με πιο παραδοσιακούς, κάτι που αντικρούει τη ρητορική των συντηρητικών. Επίσης, δεν εντόπισε σημαντική απόκλιση στα ζητήματα κλοπών και ληστειών ανάμεσα στις δύο εξεταζόμενες προσεγγίσεις.

Τα δεδομένα έρχονται να επιβεβαιώσουν αντίστοιχη έρευνα της Third Way, μιας κεντρώας Δημοκρατικής οργάνωσης. Η έκθεσή της διαπίστωσε πως οι δολοφονίες το 2020 ήταν 40% υψηλότερες στις πολιτείες που ψήφισαν τον Ντόναλντ Τραμπ από εκείνες που ψήφισαν τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν. Η μελέτη διαπίστωσε ότι 8 στις 10 πολιτείες με τα υψηλότερα ποσοστά δολοφονιών το 2020, είχαν ψηφίσει Ρεπουμπλικάνους σε όλες τις προεδρικές εκλογές αυτού του αιώνα.

Οι προοδευτικοί εισαγγελείς έχουν εκλεχθεί τα τελευταία χρόνια στη Νέα Υόρκη, τη Φιλαδέλφεια, τη Βοστώνη, το Σικάγο, το Σαν Φρανσίσκο και το Λος Άντζελες, μεταξύ άλλων μεγάλων πόλεων. Πρακτικά, το 20% των ΗΠΑ εντάσσεται πλέον στη λεγόμενη “προοδευτική” προσέγγιση, σε σχέση με το 10% του 2010.

Με αφορμή τις μαζικές διαμαρτυρίες για φυλετική ισότητα που ακολούθησαν τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ το 2020, αυτοί οι εισαγγελείς έχουν ακολουθήσει μια σειρά κοινών πολιτικών, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των ποσών των χρηματικών εγγυήσεων, της επιεικότερης δίωξης ανηλίκων, της αποφυλάκισης υπό όρους καταδικασμένων που μπαίνουν σε προγράμματα επανένταξης και κοινωνικού έργου, αποποινικοποίηση πρακτικών που διώκονταν όπως η δημόσια ούρηση και εντατικοποίηση των διώξεων για εκλήματα που συντελούνται από την ίδια την αστυνομία (κατάχρηση εξουσίας, διαφθορά κλπ). Παρόλα αυτά, στη κοινή γνώμη υπάρχει δυσαρέσκεια σχετικά με τα ποσοστά ληστειών, που παραμένουν σε υψηλά επίπεδα.

Παράλληλα, έρευνα του think tank “Center for American Progress” διαπιστώνει πως από το 2015 ως το 2019 τα ποσοστά δολοφονιών αυξήθηκαν σε μικρότερο ποσοστό στις πόλεις με προοδευτικούς εισαγγελείς (56%) από ό,τι σε εκείνες με παραδοσιακούς εισαγγελείς (68%) ή εκείνες που εφαρμόζουν ένα ενδιάμεσο πρόγραμμα (62%). Επιπλέον, ο απόλυτος αριθμός δολοφονιών αυξήθηκε περισσότερο στις πόλεις με παραδοσιακούς και μετριοπαθείς εισαγγελείς παρά σε εκείνες με προοδευτικούς.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, στις παραδοσιακές περιπτώσεις η αστυνομία είναι πιο “προσεκτική” ως προς τις συλλήψεις ενώ μόνο οι μισές περίπου συλλήψεις οδηγούν σε δίωξη (λόγω έλλειψης μαρτύρων ή άλλων παραγόντων). Κυρίως, αυτές οι περιοχές δείχνουν να ανταποκρίνονται έστω και δειλά, στις πολιτικές μείωσης των φυλετικών ανισοτήτων ως προς τις διώξεις.

Οι μεταρρυθμίσεις στην ποινική δικαιοσύνη θα παραμείνουν σε κάθε περίπτωση ένας “καυτός” στόχος, μέσα στην επόμενη χρονιά, και όσο οι ΗΠΑ θα πλησιάζουν σε εκλογές.

Η γενική τάση στα ποσοστά εγκληματικότητας στις ΗΠΑ δείχνει σημαντική μείωση από τα ύψη των αρχών της δεκαετίας του 1990 έως περίπου τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας. Παρόλα αυτά, τα βίαια εγκλήματα αυξήθηκαν το 2016. Στη συνέχεια, τα ποσοστά σταθεροποιήθηκαν και πάλι για τα επόμενα χρόνια, πριν εκραγούν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Για το 2022 φαίνεται πως υπάρχει μια μικρή μείωση των ανθρωποκτονιών, ωστόσο όλες οι έρευνες συμφωνούν πως οι επιθέσεις και οι ληστείες αυξήθηκαν σε σχέση με το 2021.

Οι εγκληματολόγοι συμφωνούν σε γενικές γραμμές για τους λόγους πίσω από ορισμένες από αυτές τις μακροπρόθεσμες αλλαγές. Μεταξύ αυτών είναι η μείωση του εμπορίου ναρκωτικών σε σχέση με τη δεκαετία του ’90, η πιο αποτελεσματική αστυνόμευση (μέσω της υιοθέτησης της κοινοτικής αστυνόμευσης), η σχετικά καλύτερη οικονομία, η πιο εξελιγμένη τεχνολογία κατά της κλοπής και ασφάλειας – παρακολούθησης, και οι περισσότερες συλλήψεις επικίνδυνων παραβατών. Οι ερευνητές εκτιμούν πως τα εγκλήματα ιδιοκτησίας θα συνεχίσουν να αυξάνονται στις ΗΠΑ λόγω της οικονομικής κρίσης και των υψηλών τιμών των συμβατικών αγαθών εν μέσω ραγδαίου πληθωρισμού.

Σε κάθε περίπτωση, η αντιμετώπιση της εγκληματικότητας σε μια χώρα όπου ζει και βασιλεύει η οπλοκατοχή και ουδείς τολμά να την αντικρούσει με τρόπο ουσιαστικό, θα αποτελέσει βασικό ζήτημα της προεκλογικής περιόδου και “όχημα” για μια ενδεχόμενη επαναφορά του Ντόναλντ Τραμπ “στα πράγματα”.

Χρήστος Δεμέτης

news247.gr