«Φονικό» βιβλίο στο Λιντς: Βρέθηκε αρσενικό στο εξώφυλλο

«Το αρσενικό μπορείς να το βρεις παντού. Μερικοί πληθυσμοί το τρώνε κιόλας» έγραφε λίγα χρόνια πριν από τον θάνατό του ο Γουστάβος Φλομπέρ (1821-1880) στο «Λεξικό των Κοινών Τόπων». Ο διάσημος γάλλος συγγραφέας  -μυθιστοριογράφος – ήταν αρκετά εξοικειωμένος με τη δηλητηριώδη αυτή ουσία, και διότι ο πατέρας του ήταν γιατρός με ειδικότητα χειρουργού και διότι εκείνη την εποχή δεν ήταν σπάνιο.

Βιβλιοθηκάριοι στο Λιντς του Λονδίνου βρήκαν σπάνιο βιβλίο του 1855 με θανατηφόρο δηλητήριο  που οφείλει το βαθύ πράσινο χρώμα του σε μια βαφή που περιέχει αρσενικό. Πρόκειται για το βιβλίο με το όνομα: «The Young Gardener’s Yearbook». 

Είναι πλέον γνωστό ότι ένα ζωηρό κίτρινο (royal yellow) που το χρησιμοποιούσαν πολύ οι ολλανδοί ζωγράφοι γύρω στο 1600 και ένα πράσινο του σμαραγδιού (πράσινο του Scheele, από τον χημικό και φαρμακοποιό Carl Wilhelm Scheele που το συνέθεσε) φτιάχνονταν για χρόνια με τη βοήθεια προσμείξεων αρσενικού.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του «BBC» προβλέπεται να γίνουν δοκιμές, προκειμένου να διαπιστωθεί η ποσότητα αρσενικού που περιέχει το βιβλίο. 

‘Επειτα από έρευνες ετών έχει διαπιστωθεί ότι στο παρελθόν χρησιμοποιούνταν βαρέα μέταλλα για την παραγωγή βιβλίων με απώτερο στόχο τη δημιουργία έντονων χρωμάτων. Με αυτό τον τρόπο, προσέγγιζαν το στόχο με μεγαλύτερη ευκολία. Τα βιβλία είχαν πιο έντονο και λαμπερό χρώμα, αναδεικνύοντας την αισθητική τους.

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι παρόλο που οι άνθρωποι γνώριζαν την επικιδυνότητα του αρσενικού, δεν μπορούσαν – πιθανότατα – να καταλάβουν το πόσο εύκολο ήταν – με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους  – να προσβληθούν από το θανατηφόρο δηλητήριο. Όπως στην προκειμένη περίπτωση να το καταπιούν κατά λάθος.

Το «φονικό» βιβλίο δίνει συμβουλές σε εκκολαπτόμενους νέους κηπουρούς, ένα δώρο από πατέρα σε κόρη, και συγκεκριμένα  στην Caroline Gott. Επρόκειτο για οικογένεια εμπόρων μαλλιού. Αυτό αποδεικνύει ότι το βιβλίο προέρχεται από εξέχοντες τοπικούς βιομηχάνους που περνούσε από γενιά σε γενιά.  Που σημαίνει και ότι το βιβλίο ανήκει στην ιστορία του Λιντς.

«Με προσεκτικό χειρισμό και αποθήκευση το βιβλίο θα καταφέρει να παραμείνει στη συλλογή μας», δηλώνει η υπεύθυνη Rhian Isaac.

Πώς σκοτώνει το αρσενικό, το «δηλητήριο των βασιλιάδων»

Το αρσενικό έγινε γνωστό πριν από αιώνες και θεωρείτε ένα σχεδόν άοσμο, άγευστο δηλητήριο που χρησιμοποιήθηκε συχνά στην Ευρώπη κατά τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση.

Το καθαρό αρσενικό – το οποίο είναι εύθραυστο στερεό – βρίσκεται συνήθως στο περιβάλλον σε συνδυασμό με άλλα στοιχεία, όπως οξυγόνο, χλώριο, θείο, άνθρακα και υδρογόνο, με αποτέλεσμα να είναι σαν μια λευκή ή άχρωμη σκόνη που δεν έχει οσμή ή ιδιαίτερη γεύση.

Ιστορικά, το αρσενικό ήταν γνωστό και ως «βασιλιάς των δηλητηρίων» και «δηλητήριο των βασιλιάδων», για την τοξική του δύναμη και τη δημοτικότητά του μεταξύ των ηγεμόνων που ήθελαν να εξαφανίσουν ήσυχα τους αντιπάλους τους, σύμφωνα με μια μελέτη του 2011.

Σήμερα, η δηλητηρίαση από Αρσενικό είναι πιο πιθανό να είναι τυχαία παρά εσκεμμένη. Οι άνθρωποι εκτίθενται συχνότερα στο αρσενικό μέσω του πόσιμου νερού σε περιοχές όπου τα επίπεδα Αρσενικού στα διαλυμένα μέταλλα είναι φυσικά υψηλά.

Υπάρχουν άνθρωποι σήμερα που καταναλώνουν Αρσενικό;

Ναι, έστω και άθελά τους. Σε μια απομονωμένη περιοχή της Χιλής, στο San Pedro de Atakama, πίνουν νερό που περιέχει 500 ppm αρσενικό. Το αξιοσημείωτο είναι ότι όσοι μεγάλωσαν στην περιοχή δεν παρουσιάζουν προβλήματα δηλητηρίασης ή καρκίνου.