Αποστολή στην Ανατολική Ουκρανία: Στο Ντονέτσκ … βρέχει βόμβες-Θ.Αργυράκης

Θανάσης Αργυράκης

Η πόλη Ντονέτσκ, η μεγαλύτερη και σημαντικότερη της Ανατολικής Ουκρανίας, που μαζί με τις άλλες μεγάλες πόλεις, Μαριούπολη και Λουγκάνσκ, αποτελούν τα κυριώτερα κέντρα της ευρείας περιφέρειας του -παμπλουτου σε ορυκτό πλούτο και βιομηχανία- Ντονμπάς, αποσχίσθηκε από την Ουκρανία, μαζί με το Λουγκάνσκ, ήδη από το 2014. Εκτοτε, με μερικά διαλείμματα, ιδιαίτερα το Ντονέτσκ, δεν ησύχασε. Τώρα, μάλιστα, στην πόλη, η οποία στερείται ακόμα και νερού, καθημερινώς … βρέχει ακόμα περισσότερες βόμβες απ’ ότι τα προηγούμενα χρόνια.

Μπορεί στα Μέσα Ενημέρωσης της Δυσης να βρει ο αναγνώστης ή ο θεατής έναν τεράστιο αριθμό δημοσιευμάτων για τους ρωσικούς βομβαρδισμούς στην Ουκρανία. Και ορθώς. Πολύ σπάνια, όμως, θα δει ειδήσεις σχετικά με την κατάσταση που υπάρχει στο Ντονέτσκ, το Λουγκάνσκ και άλλες περιοχές.

Ομως, ο επικοινωνιακός αποκλεισμός των ειδήσεων γύρω από τα τεκταινόμενα στην Ανατολική Ουκρανία, στο Ντονμπάς, δεν καθιστά την πραγματικότητα εκεί καλύτερη. Οπως ο πόλεμος έχει επιφέρει πόνο και καταστροφή στην Ουκρανία, τον ίδιο θρήνο προκαλεί στο Ντονμπάς,εδώ και οκτώ χρόνια μάλιστα. Η εντύπωση που καλλιεργείται ότι οι περιοχές που «εντάχθηκαν», σύμφωνα με το Κρεμλίνο, στη Ρωσία, που «προσαρτήστηκαν από τη Ρωσία»,σύμφωνα με τη Δυση, είναι «ασφαλείς», ενώ οι υπόλοιπες δεν είναι, αποτελεί παραπλάνηση.

Νεκροταφείον «το Ντονμπάς»

Οταν το 2015 είχα βρεθεί πάλι στην επαρχία Ντονέτσκ, στην πόλη Αμπροσίεβκα, λίγη ώρα μετά τα «σύνορα» Ρωσίας – Ντονμπάς, ήταν εμφανές ότι το νεκροταφείο της είχε επεκταθεί πάρα πολύ με φρεσκοσκαμμένους τάφους. Αυτή τη φορά, όμως, τον Νοέμβριο του 2022, το θέαμα ήταν συγκλονιστικό. Οι νέες σειρές με φρεσκοσκαμμένους τάφους είχαν ξεπεράσει απίστευτα την έκταση του παλαιού νεκροταφείου.

Η ίδια απόκοσμη εικόνα συναντάται σε όλο το Ντονμπάς. Είτε πρόκειται για πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά που βρέθηκαν στην κρεατομηχανή του πολέμου, από τον Φεβρουάριο του 2022 και εντεύθεν, είτε και πιο πριν, την τελευταία οκταετία. Οπως το Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ που αποσχίσθηκαν από την Ουκρανία μετά από σκληρές μάχες, το 2014.

Ως γνωστόν, στο τέλος του 2014 – αρχή 2015, εκδηλώθηκε μεγάλη πολιτική αναταραχή στο Κίεβο (πλατεία Μαϊντάν), με αποτέλεσμα την ανατροπή του τότε χαρακτηριζόμενου ως φιλορώσου προέδρου της Ουκρανίας, Γιαννουκόβιτς, ο οποίος πάντως, σε σημαντικό βαθμό, εκπροσωπούσε πολιτικά τον πληθυσμό της Ανατολικής – Κεντρικής Ουκρανίας.

Η χώρα βρέθηκε μπροστά σε ένα πρωτοφανές κοινωνικό κίνημα διαμαρτυρίας κατά της διαφθοράς, του υπερπλουτισμού, και των ολιγαρχών που ήταν -και είναι- τα πραγματικά αφεντικά στην Ουκρανία, με αίτημα την κοινωνική δικαιοσύνη. Τότε, το Ντονμπάς των ανθρακωρύχων και των μεταλλουργών ανέδειξε σημαντικούς λαϊκούς ηγέτες, που αμέσως μετά, όταν ξέσπασε η ένοπλη αντιπαράθεση με το Κίεβο, εξελίχθηκαν σε λαϊκούς οπλαρχηγούς.

Εκτός από τις κοινωνικές – ταξικές αντιπαραθέσεις, μια σημαντική αιτία της ρήξης της Ανατολικής Ουκρανίας με το Κίεβο ήταν οι ανιστόρητες απαγορεύσεις που ήθελαν να επιβάλλουν ουκρανικοί σκληροί εθνικιστικοί κύκλοι στους ρωσόφωνους Ουκρανούς. Στην πορεία, ωστόσο, το κοινωνικό κίνημα, τόσο στο Ντονμπάς όσο και στην υπόλοιπη Ουκρανία, χειραγωγήθηκε εκατέρωθεν προς εθνικιστικές κατευθύνσεις. Και τα αποτελέσματα της έκρηξης των εθνικισμών -με τις «ευλογίες» Δύσης και Ανατολής- φαίνονται σήμερα.

Το αεροδρόμιο – σουρωτήρι

Το 2014 και 2015 δόθηκαν σκληρές μάχες ανάμεσα στις λαϊκές πολιτοφυλακές του Ντονμπάς (με την ενεργό υποστήριξη -και- ρωσικών δυνάμεων) με δυνάμεις του Κιέβου. Μια από τις περιοχές που έγιναν μεγάλες συγκρούσεις ήταν το αεροδρόμιο του Ντονιέτσκ. Οταν τον Μάρτιο του 2015 βρέθηκα και πάλι στην περιοχή, εκεί δεν είχε μείνει τίποτα όρθιο, ενώ ο «Ερυθρός Σταυρός» μάζευε ακόμα πτώματα, όπως φαίνεται από φωτογραφίες μου την περίοδο εκείνη.

Αποστολή στον πόλεμο:Ο Θανάσης Αργυράκης γράφει όσα είδε και έζησε! Φωτό και βίντεο

Τα πράγματα ηρέμησαν αρκετά από το 2016 και μετά. Ομως, σήμερα, συμβαίνουν τα ίδια. «Deja vu». Το αεροδρόμιο, περί τα δέκα χιλιόμετρα από το Ντονέτσκ, αποτελεί σκληρό θέατρο μαχών. Μετά τον Φεβρουάριο του 2022, οι ρωσικές δυνάμεις, προελαύνοντας, αρχικά κατάφεραν να απωθήσουν σε μεγάλο βαθμό τις ουκρανικές μακρύτερα. Ωστόσο, αυτές επανήλθαν κοντά στην περιοχή Αντέεφκα.

Από εκεί, όπως υποστηρίζει η ρωσική πλευρά, η πόλη εξακολουθεί να βάλλεται με ουκρανικούς πυραύλους. Να σημειωθεί ότι τα πλήγματα κατά του Ντονμπάς επικαλέστηκε τον Φεβρουάριο η Μόσχα ως πρόσχημα για την επίθεση στην Ουκρανία.

Τελευταία, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν ανακτήσει σημαντικό μέρος της ευρύτερης περιοχής του αεροδρομίου, αν και δεν έχουν καταφέρει να απομακρύνουν τα αμερικανικά συστήματα πολλαπλων εκτοξευτών πυραύλων, Himars, με τα οποία, όπως υποστηρίζει η ρωσική πλευρά, πλήττεται το Ντονέτσκ.

Αδεια πόλη

Μετά από οκτώ πολύ δύσκολα χρόνια, και ιδιαίτερα τώρα με τον πόλεμο, το Ντονέτσκ έχει αδειάσει. Σήμερα, ακόμα και ντάλα μεσημέρι, λίγοι οι άνθρωποι που κυκλοφορούν στους δρόμους. Με το που νυχτώνει, η πόλη ερημώνει.

Τοπικοί παράγοντες ισχυρίζονται ότι ο πληθυσμός του Ντονετσκ, που σε «κανονικές» εποχές ανερχόταν στο ένα εκατομμύριο, έχει μειωθεί κατά 30%. Η εικόνα στους δρόμους, ωστόσο, μαρτυρά το αντίθετο. Ζήτημα είναι να έχει μείνει στην πόλη το ένα τρίτο. Και, ως επί το πλείστον, οι εναπομείναντες είναι ηλικιωμένοι.

Βέβαια, πολλοί έχουν επιστρατευθεί ή έχουν φύγει εθελοντές για το μέτωπο. Ομως, πάρα πολλοί άλλοι, κυρίως γυναίκες και παιδιά, αλλά και άντρες, έχουν φύγει, κυρίως για τη Ρωσία, ή όπου αλλού έχουν συγγενείς και φίλους.

Και δεν είναι μόνο ο τρόμος και τα θύματα (14 χιλιάδες, κατά την ρωσική πλευρά) όλα αυτά τα χρόνια. Είναι και τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα. Παρά τις γενναίες οικονομικές ενέσεις εκ μέρους της Ρωσίας (αν και κονδύλια ροκανίζονται και συνεχώς συλλαμβάνονται τοπικοί «παράγοντες»), εξαιτίας του εμπολέμου και της επιστράτευσης των ανδρών, πολλές βιομηχανίες έχουν βάλει λουκέτο.

Χωρίς νερό

Επιπλέον, ουσιαστικά η πόλη είναι χωρίς νερό. Μια φορά στις τρείς ημέρες, οι κάτοικοι ενημερώνονται από τις τοπικές Αρχές με SMS ότι θα υπάρχει για 2-3 ώρες νερό. Οχι και τόσο … καλής ποιότητας. Σε αυτές τις ώρες καλούνται να συγκεντρώσουν σε δοχεία νερό για τις βασικές ανάγκες τους των επομένων ημερών.

Ο λόγος που δεν έχει η όλη νερό, σύμφωνα με τοπικούς παράγοντες, είναι ότι το υδραγωγείο και το δίκτυο που τροφοδοτεί το Ντονέτσκ βρίσκεται σε περιοχές που ελέγχονται από τους Ουκρανούς. Αλλωστε, το δίκτυο είχε σχεδιαστεί επί Σοβιετικής Ενωσης, όπου δεν υπήρχαν πόλεμοι και σύνορα ανάμεσα σε Ρωσία και Ουκρανία.

Το υδραγωγείο βρισκόταν στην ουκρανική επικράτεια και την προηγούμενη οκταετία. Και, παρ’ ότι το Ντονέτσκ είχε αποσχισθεί, πρόβλημα με την τροφοδοσία νερού δεν υπήρχε. Κι’ αυτό διότι από το ίδιο υδραγωγείο και δίκτυο έπαιρνε νερό και η Μαριούπολη. Τώρα, όμως, που η Μαριούπολη καταλήφθηκε από τις ρωσικές δυνάμεις, η ουκρανική πλευρά έκοψε -πρακτικά- το νερό και στο Ντονέτσκ.

Εικόνες Ισραήλ

Τόσο το Ντονέτσκ, όσο και οι γύρω πόλεις, που πρακτικά έχουν μετατραπεί σε μια απέραντη «πρώτη γραμμή μετώπου», βουλιάζουν κυριολεκτικά από ένστολους, άρματα μάχης, στρατιωτικά φορτηγά, οχήματα μεταφοράς προσωπικού και μάχης.

Στο Ντονέτσκ, όπου σε πολλές κατοικίες έχουν εγκατασταθεί στρατιωτικοί ή εθελοντές από τη Ρωσία, τον Καύκασο, κ.ο.κ., συναντάει κανείς εικόνες με αυτές που βλέπει μόνο στο Ισραήλ. Παντού, ακόμα και στο σούπερ μάρκετ για ψώνια, ένστολους με το Καλάσνικοφ στον ώμο. Πουθενά δεν πάνε δίχως να έχουν μαζί το όπλο τους.

Οι συγκρούσεις είναι σκληρές, ενώ πάμπολλες είναι οι αφηγήσεις για ανθρώπους, μεταξύ αυτών και για αρκετούς Ελληνες του Ντονμπάς, που πήραν μέρος στις μάχες και σκοτώθηκαν, τραυματίστηκαν ή έμειναν ανάπηροι.

Βρέχει Himars

Μάρτυρας του μακελειού του πολέμου είναι το «Νοσοκομείο Τραύματος» του Ντονέτσκ. «Μέχρι πριν από μερικά χρόνια, οι βόμβες έπεφταν στα περίχωρα, αλλά τώρα πέφτουν στην πόλη», λέγει ο γιατρός και υποδιευθυντής του νοσοκομείου, Βλαντιμίρ Ουνουπριένκο. «Η πόλη μας, ουσιαστικά, έχει μετατραπεί σε ένα απέραντο μέτωπο. Οι άνθρωποι πέφτουν για ύπνο στο σπίτι τους και δεν ξέρουν αν θα ξημερώσουν. Πηγαίνουν για δουλειά και δεν ξέρουν αν θα γυρίσουν. Παίζουν τη ζωή τους στη ρουλέτα.

»Τώρα, έχει προστεθεί και ένα ακόμη κακό. Ρίχνουν βόμβες διασποράς, οι οποίες διασπώνται σε πολλά μικρά βομβίδια – νάρκες. Στο νοσοκομείο μας έχουμε καταγράψει πάνω από σαράντα συμβάντα με τέτοιες βόμβες».

Τη νύκτα της 6ης Νοεμβρίου 2022, σε μια συνοικία μόλις δέκα λεπτά από το κέντρο του Ντονέτσκ, έπεσαν βόμβες. Οπως υποστήριξαν οι τοπικές Αρχές, από τις ουκρανικές θέσεις, από τα οπλικά συστήματα που έχουν δώσει οι ΗΠΑ ως βοήθεια στην Ουκρανία, Himars.

Ο Κωνσταντίν Κοσελιό βρισκόταν σπίτι του, όταν μια από τις βόμβες έπεσε στην αυλή του (!). Σώθηκε, ως εκ θαύματος, όπως είπε. Η οικία του σε άθλια κατάσταση. «Δεν υπάρχουν κάποιες στρατιωτικές εγκαταστάσεις εδώ γύρω», είπε ο ίδιος, ενώ κάποιες στιγμές δάκρυζε, περιγράφοντας τα δύσκολα χρόνια που έχει ζήσει στο Ντονέτσκ, και όταν θυμόταν την σύζυγό του που απεβίωσε και τα παιδιά του που έχουν φύγει για το Ροστόφ της Ρωσίας. Η ειρωνεία, όπως είπε ο ίδιος, είναι ότι έχει … ουκρανικό διαβατήριο!

Αποστολή στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας: Ο Θ.Αργυράκης στο μέτωπο της Ποπάσναγια- Φωτογραφίες και βίντεο

Οι βόμβες έπληξαν και αρκετά άλλα σπίτι στην γειτονιά, καθώς και δύο βιοτεχνίες (υποδημάτων και ξυλείας). Θύματα υπήρξαν. Απαντες, όμως, το «δέχονται» ως κάτι το … φυσικό. Λες και οι άνθρωποι έχουν συμφιλιωθεί με την ιδέα του θανάτου. Στο Ντονέτσκ ούτε καν σειρήνες συναγερμού δεν ηχούν. Οταν πέφτουν βόμβες, απλά οι άνθρωποι πάνε στα καταφύγια (παλιά σοβιετικά σε κάθε γειτονιά) ή στα υπόγεια. Και μετά, όσοι επιβίωσαν, μαζεύουν τα συντρίμμια τους. Δύο ημέρες μετά τις βόμβες σε αυτή τη γειτονιά, μερικές ακόμα έπεσαν στην πιο κεντρική συνοικία της πόλης, δίπλα από το Κοινοβούλιο, το οποίο έχει εκκενωθεί μήνες πριν.

Έλληνες στο μέτωπο του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας! Ο Θ.Αργυράκης τους συνάντησε και μεταδίδει

Αυτές οι «τυφλές βολές», όμως, έχουν αποτέλεσμα να χύνεται αίμα. Και το αίμα προκαλεί μίσος. Μίσος ανάμεσα σε ανθρώπους και λαούς που -όχι και στο τόσο μακρινό παρελθόν- ζούσαν μαζί, παντρεύονταν, κ.λ.π.

Στο «Νοσοκομείο Τραύματος» μια γυναίκα έδειχνε τα τραύματα του συζύγου της, ο οποίος, όπως έλεγε, τραυματίστηκε από βομβαρδισμό. «Πότε θα σταματήσει αυτό το κακό; Κάθε μέρα κτυπούν την περιοχή Κίροφσκι. Νέοι και γέροι, βαριά τραυματίες. Κρίμα. Αν είχα ένα αυτόματο, θα τους σκότωνα». Τα ίδια, βέβαια, λέγουν πολλοί και από την άλλη πλευρά του μετώπου, αν και είναι βέβαιον ότι περισσότεροι, ένθεν κακείθεν, το μόνο που θέλουν, είναι ειρήνη.

Μακελειό

«Από μια ειρηνική ζωή που είχαμε, γίναμε στρατιωτικοί γιατροί στην πρώτη γραμμή του μετώπου», λέγει ο γιατρός, Βλαντιμίρ Ουνουπριένκο. «Καθημερινά έχουμε τραυματίες τόσο πολίτες, όσο και στρατιωτικούς. Από τον Μάρτιο, επίσης, νοσηλεύσαμε πάνω από τριάντα Ουκρανούς. Φερθήκαμε σαν γιατροί προς ανθρώπους. Γιατί, πάνω από όλα είμαστε γιατροί. Δώσαμε όρκο να σώζουμε ανθρώπους. Οποιοι κι’ αν είναι αυτοί».

Η οφθαλμολογική κλινική του νοσοκομείου είναι γεμάτη από στρατιωτικούς και πολίτες που υπέστησαν τραύματα, έχασαν την όρασή τους ή είναι πολυτραυματίες.

«Η Ελλάδα μας εγκατέλειψε»! Η κραυγή των Ελλήνων από την ανατολική Ουκρανία-Αποστολή Θ.Αργυράκης

Ενας εξ’ αυτών, είναι κτυπημένος στο πρόσωπο και στο χέρι. «Την ημέρα των γενεθλίων μου, τον Μάρτιο, με πήραν στον στρατό (σ.σ. μονάδες πολιτοφυλακής του Ντονέτσκ)», λέει. «Σκέφτηκα, αν δεν πάω εγώ, τότε ποιος; Πολλοί έκατσαν σπίτι τους, περιμένοντας να περάσουν όλα αυτά. Ημουν σε μονάδα αντιαρματικών. Στην περιοχή Μακέεφκα κτυπήθηκα. Εχασα το μάτι μου. Δεν βλέπω καλά από το αριστερό, καθόλου από το δεξί. Το αριστερό χέρι επίσης έχει κτυπηθεί. Δεν λυπάμαι, αν και τώρα δεν θα μπορέσω ποτέ να γυρίσω σαν αντιαρματιστής».

Και όταν ερωτάται για τους Ουκρανούς, τους οποίους πολεμούσε, απαντάει: «Δεν είναι όλοι οι Ουκρανοί ίδιοι. Υπάρχουν αυτοί που τους κάλεσαν στον στρατό και κατατάχθηκαν. Δεν έχω τίποτα με αυτούς. Υπάρχουν, όμως, και οι άλλοι, οι φανατισμένοι, που έρχονται για να σκοτώσουν. Τους εκμεταλλεύονται οι Δυτικοί για τα παιχνίδια και τις μπίζνες τους».

Μνημεία θανάτου

Κατά τα λοιπά, στο κέντρο του Ντονέτσκ, αρκετά είναι τα σημεία όπου έχουν φτιαχτεί πρόχειρα «μνημεία» ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους (και παιδιών). Και η ζωή … συνεχίζεται πίσω από τους σάκους με άμμο που προστατεύουν τις τζαμαρίες σπιτιών και καταστημάτων από το ωστικό κύμα και τα θραύσματα οβίδων.

Η κυρίαρχη άποψη στο Ντονέτσκ για τους λόγους που οι Ουκρανοί πλήττουν συχνά την πόλη και άλλες περιοχές, με αποτέλεσμα θύματα άμαχους πολίτες, είναι ότι θέλουν να στείλουν «μήνυμα εκδίκησης», πως «όπου και να είστε, μπορούμε να σας κτυπήσουμε», ότι «η Ρωσία δεν μπορεί να σας σώσει», και ότι «δεν πρόκειται να έχετε ειρηνική ζωή, γι’ αυτό εγκαταλείψτε τις πόλεις». Κάτι που, εάν ισχύει, μάλλον μοιάζει με επιχείρηση «ψυχολογικού πολέμου».

Σπασμένος σταυρός

Ενα τέταρτο από το κέντρο του Ντονέτσκ, στην κωμόπολη, Αλεξάντροφκα, διεξάγονται από τις πλέον σκληρές συγκρούσεις. Ακριβώς στην πρώτη γραμμή βρίσκεται ένα χωριό – προάστια ουσιαστικά του Ντονέτσκ, η Αλεξάντροφκα.

Κάθε μερικά λεπτά ακούγεται και μια ομοβροντία πυροβολικού που ταράζει το χωριό. «Σήμερα είναι ήσυχα, είναι Κυριακή» (!), λέει ένας ηλικιωμένος, από τους εναπομείναντες κατοίκους. Η «συμφιλίωση» με τον θάνατο ξεπερνάει το μυαλό και του πλέον φαντασμένου σεναριογράφου.

Ακόμα και για να πιουν νερό, οι κάτοικοι κινδυνεύουν να σκοτωθούν. Οι λίγοι που έμειναν, πρέπει να προσέχουν ακόμα και όταν πηγαίνουν στις παρυφές του χωριού για να πάρουν νερό από τη βρύση. Διότι στα σπίτια δεν έχουν,αφού τα δίκτυα έχουν διαλυθεί. Κινδυνεύουν να τους πυροβολήσουν από την πολύ κοντινή απέναντι γραμμή σκοπευτές, διότι μπορεί να τους εκλάβουν ως Ρώσους στρατιώτες. Στο υψηλότερο σημείο του χωριού εξακολουθεί να στέκεται η εκκλησιά που κάθε τρεις και λίγο πλήττεται από θραύσματα οβίδων. Παρά ταύτα, ο ιερέας εξακολουθεί να λειτουργεί και βέβαια να … κηδεύει.

Το … σουρεαλιστικό τοπίο θανάτου συμπληρώνουν οι εικόνες στην Αλεξάντροφκα, όπου, από τη μια κατεύθυνση ακούγονται εκρήξεις και απάντηση με ομοβροντίες κανονιοβολισμών, και από την άλλη, μόλις ένα – δύο χιλιόμετρα, στα «μετόπισθεν», στην κωμόπολη, λειτουργούν μαγαζιά και το σούπερ μάρκετ, με τους στρατιώτες να έρχονται για να ψωνίσουν και να ξαναγυρίσουν στις θέσεις τους (!).