Έφεση κατά της αθώωσης του «ποντικού» της Εθνικής Πινακοθήκης άσκησε δικηγόρος και συλλέκτης έργων τέχνης

Έφεση κατά της απόφασης του Εφετείου Κακουργημάτων που …έριξε στα μαλακά, τον φιλότεχνο «ποντικό» που τρύπωσε στην Εθνική Πινακοθήκη και πραγματοποίησε τη λεγόμενη κλοπή του αιώνα αρπάζοντας έργα των Πικάσσο, Μοντριάν και Μονκάλβο, ζητεί με αίτηση που κατέθεσε ο δικηγόρος και συλλέκτης έργων τέχνης κ. Στέλιος Γκαρίπης στην Εισαγγελία Εφετών.

Ο δικηγόρος, που μάλιστα ήταν και μάρτυρας στην πολύκροτη υπόθεση καθώς εισέφερε σημαντικά στοιχεία στο δικαστήριο 72 ώρες μετά την ετυμηγορία του Δ’ Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών να τιμωρήσει με ποινή κάθειρξης 6 ετών και τον περιοριστικό όρο της επιτήρησης με βραχιολάκι, προσέφυγε κατά της απόφασης υποστηρίζοντας πως ο Γεώργιος Σαρματζόπουλος ή γνωστός ως «Art Freak» στα social media, πρέπει να καταδικαστεί για παράβαση αδικημάτων που στρέφονται κατά του Δημοσίου ή των νομικών προσώπων Δημοσίου Δικαίου όπου επιβάλλεται η ποινή της κάθειρξης που ξεπερνά τα δέκα έτη, τονίζοντας μάλιστα ότι από τα στοιχεία που προκύπτουν ο συγκεκριμένος επιχείρησε να πουλήσει τον θησαυρό σε κυκλώματα Ρουμάνων και όχι όπως ομολόγησε στην απολογία θα επέστρεφε μετά το θάνατο του, τα κλεμμένα έργα.

Μάλιστα, κάνει αναφορά στην αινιγματική πρώην σύντροφο του μια Ολλανδέζα με το όνομα Μ.Κ η οποία όπως αναφέρει «βρήκε στο κινητό του 4 φωτογραφίες από τους κλεμμένους πίνακες του Πικάσο και του Μοντριάν και συγκεκριμένα, όπως κατέθεσε για πρώτη φορά στο ακροατήριο, 2 φωτογραφίες από τη μπροστινή μεριά των έργων, αλλά και 2 φωτογραφίες από την πίσω πλευρά των πινάκων. […]» για τους οποίους όπως λέει «αναζητούσε αγοραστές».

Η αίτηση του μάρτυρα

Η αίτηση που κατέθεσε ο κ. Γκαρίπης στις 23 Ιανουαρίου με αριθμό πρωτοκόλλου 1041, αναφέρει τα εξής: Στις 20.1.2023 εκδόθηκε η υπ’ αριθ. /2023 απόφαση του Δ’ Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών με την οποία καταδικάστηκε ο καθ’ ομολογία του δράστης της κλοπής τριών πινάκων από την Εθνική Πινακοθήκη το 2012 σε ποινή κάθειρξης 6 ετών […..] και αναγνώρισης στο πρόσωπό της ελαφρυντικής περίστασης. Ωστόσο, παρότι στη δίκη της 20ης Ιανουαρίου 2023 ήμουν ο τελευταίος μάρτυρας κατηγορίας και συνακόλουθα είχα διαταχθεί να βρίσκομαι εκτός της αίθουσας του Δικαστηρίου, παρακολούθησα μόνο την απολογία του κατηγορούμενου.

Ωστόσο, από την απολογία του κατηγορουμένου σε συνδυασμό με την ένορκη κατάθεσή μου και την ένορκη κατάθεση της Μ.Κ που αναγνώστηκε στο ακροατήριο, αποδεικνύεται η εσφαλμένη εφαρμογή της παραγράφου 1 του άρθρου 374 παλαιού ΠΚ και όχι της παραγράφου 2 του άρθρου αυτού, καθώς επίσης και η εσφαλμένη αναγνώριση της ελαφρυντικής περίστασης του εδαφίου ε του άρθρου 84 παρ. 2 ΠΚ. Θυμίζω στην Εισαγγελία σας πως ο πίνακας του Πάμπλο Πικάσο που εκλάπη έφερε ιδιόγραφη αφιέρωση ενός από τους μεγαλύτερους ζωγράφους του 20 αιώνα προς τον ελληνικό λαό για τον αγώνα του κατά του ναζισμού με τα εξής λόγια «για τον ελληνικό λαό, τιμή του Πικάσο» και του οποίου η αξία ξεπερνά τα 20 εκατομμύρια ευρώ, ενώ εκλάπησαν ένα έργο του Πιετρ Μοντριάν αξίας 2 εκατομμυρίων ευρώ και ένα σχέδιο του Μονκάλβο αξίας 150.000 ευρώ.

Ο πίνακας του Πικάσο που εκλάπη είναι ουσιαστικά το πιο πολύτιμο έργο της Εθνικής Πινακοθήκης, τόσο υπό άποψη συμβολική, όσο και υπό άποψη εμπορικής αξίας. Λόγω ακριβώς της καλλιτεχνικής αξίας του ζωγράφου, αλλά και του συμβολισμού της δωρεάς του έργου προς τον ελληνικό λαό, η είδηση της κλοπής του συγκεκριμένου έργου μεταδόθηκε ως είδηση από τα ειδησεογραφικά δίκτυα όλου του πλανήτη”.

Η Ολλανδέζα πρώην σύντροφος

Στις επόμενες γραμμές ο γνωστός δικηγόρος ο οποίος έχει μεγάλη συλλογή σπάνιων έργων τέχνης και ιδιοκτήτης του μουσείου «Mario Prassinos» αναφέρεται στον ρόλο της Ολλανδέζας πρώην συντρόφου του Σαρματζόπουλου.

«Ο ίδιος ο κατηγορούμενος ομολόγησε στην απολογία του πως δεν θα επέστρεφε παρά μόνο μετά τον θάνατό του τα κλεμμένα έργα, αλλά η αντίστροφη πορεία για τη σύλληψή του ξεκίνησε όταν η ερωτική του σύντροφος Ολλανδέζα, με την οποία περνούσε κάποιες ημέρες στην Ολλανδία όπου διέμενε και αυτός επί σειρά μηνών, βρήκε στο κινητό του 4 φωτογραφίες από τους κλεμμένους πίνακες του Πικάσο και του Μοντριάν και συγκεκριμένα, όπως κατέθεσε για πρώτη φορά στο ακροατήριο, 2 φωτογραφίες από τη μπροστινή μεριά των έργων, αλλά και 2 φωτογραφίες από την πίσω πλευρά των πινάκων. Ο δράστης ομολόγησε δηλαδή πως είχε στο κινητό του φωτογραφίες των κλεμμένων πινάκων και μάλιστα είχε φωτογραφίες της οπίσθιας πλευράς των πινάκων.

Αυτή από μόνη της η ομολογία είναι αρκετή για την πλήρη απόδειξη πως ο καθ’ ομολογία δράστης της κλοπής που ζούσε στην Ολλανδία το 2021, χωρίς να έχει οποιαδήποτε εργασία, έχοντας φωτογραφίες των κλεμμένων έργων τόσο από την εμπρόσθια πλευρά, όσο και κυρίως της οπίσθιας πλευράς, αναζητούσε αγοραστές για τα κλεμμένα αυτά έργα. Ακόμα και ο συνήγορος υπεράσπισής του κατά την αγόρευσή του περιέγραψε την τακτική όσων επιχειρούν να πωλήσουν κλεμμένα έργα, λέγοντας πως δείχνουν φωτογραφίες των έργων από το κινητό τους τηλέφωνο.

Ο δράστης της κλοπής δεν είχε κανέναν απολύτως άλλο λόγο να έχει στο κινητό του τις φωτογραφίες της οπίσθιας πλευράς των κλεμμένων έργων, παρά μόνο στα πλαίσια των προσπαθειών του, το έτος 2021, να πωλήσει τα κλεμμένα έργα στην Ολλανδία. Επίσης ομολόγησε πως σκόπευε την ημέρα της σύλληψής του να ταξιδέψει αεροπορικώς για την Ολλανδία χωρίς να έχει εκεί καμία εργασία, έχοντας προηγουμένως εναποθέσει τα δύο από τα τρία κλεμμένα έργα σε ένα δασύλλιο.

Επιπροσθέτως, πέρα από το ότι συνάγεται αβίαστα ότι ο δράστης της κλοπής προσπαθούσε να πωλήσει τα κλεμμένα έργα στην Ολλανδία έχοντας φωτογραφίες τους στο κινητό του τηλέφωνο, είναι δηλωτική της συνεργασίας του με συγκεκριμένο κύκλωμα κλεπτών πινάκων από μουσεία της Ευρώπης και η εξής παρομοίωση που χρησιμοποίησε για τους αστυνομικούς που τον συνέλαβαν, λίγες ώρες πριν πετάξει για την Ολλανδία.

«Εκεί που έπινα καφέ ήρθαν 4-5 που έμοιαζαν με Ρουμάνους κακοποιούς και μου ζήτησαν να τους ακολουθήσω», είπε χαρακτηριστικά. Ο κατηγορούμενος παρομοίασε κατά την απολογία του τους Έλληνες αστυνομικούς με Ρουμάνους κακοποιούς και όχι με κακοποιούς οποιασδήποτε άλλης εθνικότητας.

Αξίζει να υπογραμμιστεί όμως στο σημείο αυτό πως στην ένορκη κατάθεσή της η Ολλανδέζα ερωτική του σύντροφος ρητά καταθέτει πως ο κατηγορούμενος είχε επαφές με τη γνωστή σπείρα Ρουμάνων κακοποιών που έκλεβε συστηματικά μουσεία της Ευρώπης. Η χρήση αυτής της συγκεκριμένης μεταφοράς που «ξέφυγε» από τον κατηγορούμενο κατά την απολογία του είναι ενδεικτική των επαφών του κατά τα λοιπά μη παραβατικού ελαιοχρωματιστή και υπαλλήλου σούπερ μάρκετ για λίγους μήνες στην Αγγλία».

Το μυστήριο με τον χαμένο Μονκάλβο

Στην αίτηση γίνεται αναφορά και στον κλεμμένο Μονκάλβο, τον οποίο αν και ο «φιλότεχνος ποντικός» ισχυρίστηκε ότι τον κατέστρεψε πετώντας τον στην τουαλέτα το έργο ωστόσο δείχνει να διατίθεται προς πώληση το 2019 σε οίκο δημοπρασιών της Φλωρεντίας.

«Αυτό που πρέπει να υπογραμμιστεί είναι πως το τρίτο κλεμμένο έργο, το σχέδιο του Μονκάλβο, το οποίο έχει αξία άνω των 150.000€, φέρεται να εμφανίστηκε προς πώληση το 2019 σε οίκο δημοπρασιών της Φλωρεντίας.

Ο κατηγορούμενος υποστήριξε στην απολογία του πως κατέστρεψε αμέσως μετά την κλοπή το συγκεκριμένο έργο και ο συνήγορος προς υποστήριξη της κατηγορίας της Εθνικής Πινακοθήκης υποστήριξε πως το έργο που εμφανίστηκε προς πώληση το 2019 ήταν πλαστό, χωρίς να έχει εξεταστεί έως σήμερα το εμφανισθέν στην Ιταλία από εμπειρογνώμονα της Εθνικής Πινακοθήκης και κυρίως χωρίς να έχει ζητήσει έως σήμερα η Εθνική Πινακοθήκη αντίγραφα από τον οίκο δημοπρασιών της σύμβασης παρακατάθεσης του έργου προς πώληση καθώς και των πράξεων παράδοσης και παραλαβής του έργου, προκειμένου να αποκαλυφθεί ποιος ήταν αυτός που επιχείρησε να πωλήσει το κλεμμένο ή αντίγραφο αυτού σε ιταλικό οίκο δημοπρασιών το 2019.

Δεδομένου ότι ακόμα και σήμερα υφίσταται τουλάχιστον αμφιβολία για το αν το έργο που εμφανίστηκε να πωληθεί το 2019 στην Φλωρεντία είναι το ένα από τα τρία κλεμμένα έργα, παρότι όπως κατέθεσα με πληθώρα αποδεικτικών στοιχείων επρόκειτο για το ίδιο ακριβώς έργο, το Δικαστήριο εσφαλμένα χορήγησε στον κατηγορούμενο την ελαφρυντική περίσταση του εδαφίου ε της παρ. 2 του άρθρου 84 ΠΚ».

Social media μέσα από το κελί

Ο κ. Γκαρίπης αναφέρεται και στα social media του «Art Freak» που φέρεται να ήταν ενεργά κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού του στη φυλακή. “Τέλος, ο ίδιος ο κατηγορούμενος ομολόγησε πως ο λογαριασμός του στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης Twitter εξαφανίστηκε μυστηριωδώς μετά την προφυλάκισή του, όπως εξαφανίστηκαν και όλες οι αναρτήσεις του, από τις οποίες αποδεικνυόταν, σύμφωνα και με τα δελτία τύπου της Ελληνικής Αστυνομίας κατά τη σύλληψή του, η συνεχής παρακολούθηση των τιμών πώλησης γυναικείων πορτρέτων του Πικάσο – το έργο του Πικάσο της Εθνικής Πινακοθήκης είναι γυναικείο πορτρέτο – των τιμών πώλησης πινάκων του Μοντριάν, περιπτώσεων συμβιβασμού για κλεμμένα έργα του Πικάσο, ιστορικών εύρεσης εξαφανισθέντων έργων σε μυστικές κρύπτες της Νέας Υόρκης και της Γαλλίας.

Από μόνη η διαγραφή όλου του λογαριασμού του κατηγορούμενου στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης Twitter έπρεπε να συνυπολογιστεί από το Δ’ Μονομελές Εφετείο Αθηνών και να απορριφθεί η χορήγηση της ελαφρυντικής περίστασης του άρθρου 84 παρ. 2 ΠΚ.

Προσκομίζω και επικαλούμαι ανάρτηση του κατηγορούμενου της 20.6.2016 με την οποία αναπαράγεται δημοσίευμα του CNN για πώληση πορτρέτου του Πικάσο στην τιμή των 45 εκατομμυρίων ευρώ, ανάρτηση της 28.1.2016 για πώληση ενός γυναικείου πορτρέτου του Πικάσο από τον οίκο Sotheby’s, ανάρτηση της 9.3.2017 με ανεμόμυλους της Ολλανδίας στα τέλη του 1890, περίοδο κατά την οποία ζωγράφισε τον ανεμόμυλο ο Μοντριάν – πρόκειται για το δεύτερο κλεμμένο έργο – και τέλος ανάρτηση της 31.1.2016 για τις εταιρείες παρακολούθησης και εντοπισμού κλεμμένων έργων τέχνης. Μάλιστα, σε μια αποστροφή της απολογίας του ο κατηγορούμενος ομολόγησε πως ταξίδευε στο Βερολίνο, κάτι που έπρεπε να συσχετισθεί με τις κωδικοποιημένες αναρτήσεις του πάντα στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης Twitter, από τον νέο του λογαριασμό που ενεργοποίησε και χρησιμοποιούσε κατά τη διάρκεια της προφυλάκισής του εντός των φυλακών του Κορυδαλλού στις 27.12.2021 «Βερολίνο, αυτό είναι για σένα. Ευχαριστώ, στις 17.7.2022 «Βερολίνο … Ευχαριστώ», και συγκεκριμένα της 4.9.2022 «Βερολίνο… την πλευρά Β και τον κύριο τίτλο αυτού (παραθέτει το τραγούδι ποιος γελάει τώρα), όλα καλά ευχαριστώ. Καληνύχτα».

Κατά συνέπεια, η συμπεριφορά του κατηγορουμένου, όπως αποκρυσταλλώθηκε στη δίκη, βοά πως εσφαλμένα του χορηγήθηκε η ελαφρυντική περίσταση της περ. ε του άρθρου 84 παρ. 2 ΠΚ.

Για τη διαφύλαξη του κύρους της ελληνικής Δικαιοσύνης, αλλά και της διεθνούς εικόνας των ελληνικών μουσείων, ιδίως σε μια περίοδο που ο Έλληνας Πρωθυπουργός δίνει μάχη για την επιστροφή στην Ελλάδα των κλεμμένων από τον Έλγιν γλυπτών του Παρθενώνα, σας παρακαλώ να ασκήσετε έφεση κατά της υπ’ αριθ. /2023 απόφασης του Δ’ Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών, όχι μόνο κατά της εσφαλμένης αναγνώρισης του ελαφρυντικού ε του άρθρου 84 παρ. 2 ΠΚ, αλλά κατά της εσφαλμένης υπαγωγής της πράξης στην παράγραφο 1 του άρθρου 374 παλαιού ΠΚ αντί της ορθής υπαγωγής στην παράγραφο 2 του άρθρου 374 νέου ΠΚ ή στο συνδυασμό των διατάξεων του άρθρου 1 παρ. 1 του Νόμου 1608 ΦΕΚ Α 301/28.12.1950 «Περί αυξήσεως των ποινών των προβλεπομένων δια τους καταχραστάς του Δημοσίου», σύμφωνα με το οποίο «1.

Στον  ένοχο των αδικημάτων που προβλέπονται στα άρθρα […] 372, […] του  Ποινικού  Κώδικα, εφόσον  αυτά  στρέφονται  κατά  του Δημοσίου  ή  των  νομικών προσώπωνδημοσίου  δικαίου  ή  κατά  άλλου  νομικού  προσώπου  από  εκείνα που αναφέρονται στο άρθρο 263Α του Ποινικού Κώδικα και το όφελος που πέτυχε ή  επιδίωξε ο δράστης ή η ζημία που προξενήθηκε ή οπωσδήποτε απειλήθηκε στο Δημόσιο ή στα πιο πάνω νομικά πρόσωπα υπερβαίνει το ποσό των  πέντε εκατομμυρίων  (5.000.000)  δραχμών,  επιβάλλεται  η ποινή της κάθειρξης και, αν συντρέχουν ιδιαζόντως επιβαρυντικές  περιστάσεις,  ιδίως  αν […] ή το αντικείμενό του είναι ιδιαίτερα μεγάλης αξίας, επιβάλλεται η ποινή  της ισόβιας κάθειρξης». Το Δ’ Μονομελές Εφετείο Αθηνών έκανε δεκτή την παράσταση προς υποστήριξη της κατηγορίας του ΝΠΔΔ με την επωνυμία Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλέξανδρος Σούτσος δεχόμενο πως η κλοπή στρέφεται άμεσα κατά του ΝΠΔΔ και κατά συνέπεια όφειλε να εφαρμόσει είτε τη διάταξη του άρθρου 1 παρ. 1 του Νόμου 1608 ΦΕΚ Α 301/28.12.1950 σε συνδυασμό με το άρθρο 372 παλαιού ΠΚ ή την παράγραφο 2 του άρθρου 374 νέου ΠΚ»

H νομική άποψη

«Ένας τέλειος κατηγορούμενος θα μπορούσε να είναι ο τίτλος της δίκης για τους κλεμμένους πίνακες της Εθνικής Πινακοθήκης. Ένας ένοχος που σύμφωνα με την απόφαση του Δ’ Μονομελούς Εφετείου Αθηνών που του αναγνώρισε και την ελαφρυντική περίσταση ότι συμπεριφέρθηκε καλά για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την πράξη (84 παρ. 2 ε), έδρασε με απόλυτη ψυχραιμία, μόνος, χωρίς κανέναν συνεργό, δεν είχε σχέση με οποιοδήποτε κύκλωμα από την αγορά της Τέχνης, είτε τη νόμιμη είτε την παράνομη, που απολάμβανε στο σπίτι του θείου του τα πακεταρισμένα κλεμμένα έργα τέχνης, χωρίς να προσπαθεί επί εννέα χρόνια να τα πωλήσει, που ζούσε επί όλα αυτά τα χρόνια στην Αγγλία την Ολλανδία και αλλού στην Ευρώπη με μερικούς μόνο μισθούς 1.300 λιρών από ένα σούπερ μάρκετ της Αγγλία, και που, αίφνης, το 2023, προέκυψε η ανάγκη να φροντίσει και τους γονείς του.

Κανένας κατηγορούμενος ως συνεργός, κανένας κατηγορούμενος από τους υπεύθυνους της Εθνικής Πινακοθήκης, κανένας κατηγορούμενος από τον χώρο της τέχνης, κανένας κατηγορούμενος από τον χώρο του εγκλήματος και τα διεθνή κυκλώματα κλοπών έργων από μουσεία.

Αν δεν έλειπε και το τρίτο έργο, το σχέδιο του Μονκάλβο, για το οποίο ο κλέφτης προσδιόρισε στην απολογία του πως το πέταξε στη λεκάνη μιας τουαλέτας, η κλοπή της Εθνικής μας Πινακοθήκης, η «κλοπή του αιώνα» όπως χαρακτηρίστηκε από πολλούς, θα ήταν το πρώτο έγκλημα χωρίς ένοχο…» αναφέρει στο protothema.gr ο κ. Γκαρίπης.