Ουκρανία: «Κυνήγι» κατασκόπων στην Ευρώπη – Οι Αμερικανοί ψάχνουν τους Ρώσους πράκτορες

Στο παρασκήνιο του πολέμου μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας, η Δύση εργάζεται για να βοηθήσει το Κίεβο όπως μπορεί – με όπλα, μη στρατιωτική βοήθεια ή και πληροφορίες. Στο παρασκήνιο και αυτού του παρασκηνίου μαίνεται μια άλλη μάχη με τη Ρωσία, αυτή των κατασκόπων.

Αν και οι ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών υπέστησαν πλήγματα πέρυσι, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία -τα μεγαλύτερα από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, όπως εκτιμούν οι δυτικές υπηρεσίες- οι δυνατότητές τους παραμένουν μεγάλες.

Οι συντονισμένες ενέργειες των δυτικών χωρών μάλλον έπιασαν τη Ρωσία απροετοίμαστη και την απέκοψαν από πηγές πληροφοριών και πληροφοριοδότες. Κατά μία έννοια, γράφει η Washington Post σε εκτενές ρεπορτάζ, είναι μία από τις αθέλητες επιπτώσεις της εισβολής στην Ουκρανία, αυτές που ο Πούτιν δεν είχε φανταστεί.

Ενδεχομένως η Ρωσία να έχει ρίξει το βάρος της στον πόλεμο στην Ουκρανία -που και αυτός εξέθεσε προβλήματα στον μηχανισμό των πληροφοριών της- αλλά ποτέ δεν ξεχνά την Ευρώπη.

Εξάλλου, η κατασκοπευτική μηχανή της Σοβιετικής Ένωσης μόνο για λίγο καιρό «ζαλίστηκε» από τη διάλυση της υπερδύναμης. Ως σήμερα διατηρεί ισχυρά ερείσματα στη Δύση – μπορεί κανένας να σκεφτεί ότι ένας άνθρωπος από τα σπλάγχνα αυτής της μηχανής, ο Βλαντίμιρ Πούτιν, έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για αυτό και ότι εξακολουθεί να δείχνει.

Αυτό, όμως, που ίσως δεν αντιλαμβανόταν η Δύση είναι πόσο βαθιά είχε εισχωρήσει η ρωσική κατασκοπεία σε ευαίσθητους δυτικούς στόχους, ακόμη και σε υπηρεσίες αντικατασκοπείας.

Τον Ιανουάριο η Γερμανία συνέλαβε τον Άρτουρ Έλερ με την κατηγορία της κατασκοπείας υπέρ της Ρωσίας. Αν και το Βερολίνο προσπάθησε να υποβαθμίσει το ζήτημα, ο Έλερ είχε πρόσβαση σε ευαίσθητα δεδομένα και δυνητικά έκανε ζημιά. Ένα μήνα νωρίτερα είχε συλληφθεί ένα στέλεχος της BND, της γερμανικής μυστικής υπηρεσίας, ο Κάρστερν Λίνκε, με πρόσβαση σε φακέλους του προσωπικού. Η δράση του υπέρ της Ρωσίας έγινε γνωστή με τη βοήθεια άλλης δυτικής υπηρεσίας.

Ανοιχτό τώρα είναι το ερώτημα τί συνέδεε τους δύο άνδρες (που είχαν γνωριστεί το 2021) και αν ήταν συνένοχοι. Μετά τη σύλληψή του ο Έλερ μίλησε για όλα και επιχείρησε να ρίξει ευθύνες στον Λίνκε, λέγοντας ότι τον χειραγωγούσε. Η έρευνα δεν έχει τελειώσει.

Παρόμοιες επιχειρήσεις έγιναν στην Ολλανδία, τη Νορβηγία, τη Σουηδία, την Αυστρία, την Πολωνία και τη Σλοβενία. Είχε προηγηθεί η απέλαση περίπου 400 Ρώσων αξιωματούχων από πρεσβείες της Ρωσίας από όλη την Ευρώπη – κάποιοι από αυτούς και από την Ελλάδα.

Πέρυσι, άλλη μία περίπτωση διείσδυσης της Ρωσίας έγινε γνωστή. Ένας «Βραζιλιάνος» εντοπίστηκε στο Άμστερνταμ λίγο πριν εργαστεί στο Διεθνές Δικαστήριο στη Χάγη ως βοηθός. Στην πραγματικότητα ήταν πράκτορας της ρωσικής στρατιωτικής αντικατασκοπείας (GRU) που έζησε χρόνια στη Βραζιλία «χτίζοντας» εκεί μια ταυτότητα και σπουδές που τον έφεραν στη Χάγη. Η Ρωσία αρνήθηκε ότι είναι κατάσκοπος, αλλά ζητά την έκδοσή του γιατί είναι καταζητούμενος στη Ρωσία για υποθέσεις εμπορίας ναρκωτικών.

Τρίτο παράδειγμα, τον Νοέμβριο στη Νορβηγία. Και εκεί ένας «Βραζιλιάνος» επιχείρησε να αποσπάσει πληροφορίες από ειδικούς για τα ζητήματα ασφάλειας στην Αρκτική. Στην πραγματικότητα ήταν και αυτός στην GRU.

Αποδιοργάνωση στη Μόσχα

Η Μόσχα έχει προσπαθήσει να καλύψει το χαμένο έδαφος. Ένα από τα μέσα, η κυβερνοκατασκοπεία, ενώ εκμεταλλεύτηκε και τις προσφυγικές ροές για να βρει νέους πληροφοριοδότες, που θα εργάζονται χωρίς τη διπλωματική κάλυψη με ότι και αν σημαίνει αυτό. Σε κάποιες περιπτώσεις επιχείρησε να στείλει σε μια ευρωπαϊκή χώρα κατασκόπους που απελάθηκαν από άλλη – μια κίνηση απελπισίας.

Δυτικές υπηρεσίες βλέπουν και άλλες κινήσεις προχειρότητας από την πλευρά της Ρωσίας, η οποία κάνει τους πράκτορές της περισσότερο επιρρεπείς στον εντοπισμό. Αλλά εκπλήσσονται και για το ότι η Μόσχα δείχνει περίεργα αδρανής μπροστά σε άλλα ζητήματα, όπως την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, πιθανόν γιατί η κοινή γνώμη στις δύο χώρες είναι υπέρ της ένταξης, οπότε θα ήταν απίθανο να επηρεαστεί αρνητικά.