Επεισόδια στη Νέα Φιλαδέλφεια: Το βραχυκύκλωμα στην Κατεχάκη πίσω από το φιάσκο

Οι δυσλειτουργίες στην αστυνομία είχαν γίνει αισθητές ήδη από την περασμένη άνοιξη, με αφορμή τη διαχείριση των διαδηλώσεων στο κέντρο της Αθήνας για το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών. Επανήλθαν, όμως, στο προσκήνιο τα τελευταία εικοσιτετράωρα, λόγω της αντίδρασης της ΕΛ.ΑΣ. στο θέμα των Κροατών χούλιγκαν, που είχε ως κατάληξη τον θανάσιμο τραυματισμό του 29χρονου Μιχάλη Κατσούρη, έξω από το γήπεδο της ΑΕΚ.

Οι αποστρατείες αξιωματικών που διέθεταν γνώση στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση αστυνομικών μέτρων, η τοποθέτηση σε κρίσιμα πόστα αστυνομικών που στερούνται εμπειρίας σε επιχειρησιακά ζητήματα, η αποχώρηση από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη αξιωματούχων με πολυετή παρουσία στο μέγαρο της λεωφόρου Κατεχάκη είναι ορισμένοι από τους λόγους για την παροιμιώδη έλλειψη αποτελεσματικότητας που επέδειξε η αστυνομία στην υπόθεση που από τη νύχτα της Δευτέρας μονοπωλεί το ενδιαφέρον των εγχώριων και όχι μόνο ΜΜΕ.

Ηταν στα μέσα Μαρτίου, κατά τη διάρκεια διαδήλωσης στο κέντρο της Αθήνας για το δυστύχημα των Τεμπών, όταν εξαιτίας λανθασμένης εντολής από το κέντρο επιχειρήσεων της ΓΑΔΑ διμοιρίες των ΜΑΤ είχαν επιτεθεί σε ομάδα διαδηλωτών στην οδό Φιλελλήνων, με συνέπεια να ξεσπάσουν επεισόδια. Αρκετοί ήταν εκείνοι (σ.σ. μεταξύ αυτών και αστυνομικοί των ΜΑΤ) που είχαν αποδώσει τα γεγονότα στην έλλειψη εμπειρίας του επικεφαλής της ΓΑΔΑ, σε ευρείας κλίμακας αστυνομικές επιχειρήσεις.

Δεν ήταν όμως μόνον αυτό. Η αποπομπή την ίδια περίοδο του πρώην αρχηγού Κωνσταντίνου Σκούμα ως αποτέλεσμα της αλλαγής συσχετισμού δυνάμεων στο εσωτερικό του υπουργείου και η αντικατάστασή του από τον νυν αρχηγό Λάζαρο Μαυρόπουλο είχαν προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις και δημιουργήσει ένα αρνητικό κλίμα στις τάξεις των ανώτερων και ανώτατων αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ. Αν και αρκετοί απ’ αυτούς όφειλαν να συνεργάζονται μεταξύ τους, στην πράξη διατηρούσαν μάλλον κακές σχέσεις.

Στο διάστημα που μεσολάβησε μέχρι σήμερα, η ΕΛ.ΑΣ. δεν κλήθηκε να διαχειριστεί κάποια ιδιαίτερα μεγάλη κρίση, γεγονός που βοήθησε να μείνουν αφανή τα προβλήματα και οι αρρυθμίες στη λειτουργία των υπηρεσιών της. Επανήλθαν, ωστόσο, εμφατικά στο προσκήνιο με αφορμή μιας μέτριας επικινδυνότητας αποστολή που έπρεπε να φέρει εις πέρας: τη διαχείριση μιας ομάδας 100-120 Κροατών χούλιγκαν, οι οποίοι σε συνεννόηση με εγχώριους ομοϊδεάτες τους, από την ομάδα του Παναθηναϊκού, ταξίδεψαν στη χώρα για την αναμέτρηση της ΑΕΚ με την Ντιναμό Ζάγκρεμπ.

Oσα έφερε στο φως η δημοσιογραφική έρευνα της «Κ» καταδεικνύουν πρωτοφανή έλλειψη συντονισμού μεταξύ των συναρμόδιων υπηρεσιών, αργά αντανακλαστικά του αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ., κακό σχεδιασμό των αστυνομικών μέτρων κ.ά. Ο επικεφαλής της αρμόδιας υποδιεύθυνσης Αντιμετώπισης Βίας στους Αθλητικούς Χώρους (ΥΑΒΑΧ) και έξι διοικητές τμημάτων Τροχαίας (σ.σ. από τις περιοχές όπου πέρασε το κονβόι των χούλιγκαν) απομακρύνθηκαν από τις θέσεις τους, ενώ η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη προανήγγειλε ότι μετά την ολοκλήρωση της ΕΔΕ θα αποδοθούν ευθύνες και σε αρκετούς ακόμα υψηλόβαθμους αξιωματικούς της ΕΛ.ΑΣ. Ο νέος υπουργός, Γιάννης Οικονόμου, δήλωνε μεσοβδόμαδα σε συνομιλητές του αποφασισμένος να αντιμετωπίσει τα κακώς κείμενα στην αστυνομία.

1. Η πρόβλεψη

Και όμως, ήταν η ίδια η Ασφάλεια Αττικής που στα τέλη Ιουλίου είχε προβλέψει τον κίνδυνο επεισοδίων με αφορμή τις αναμετρήσεις ΑΕΚ – Ντιναμό Ζάγκρεμπ και Παναθηναϊκός – Μαρσέιγ και με έγγραφό της είχε ζητήσει από την UEFA να απαγορεύσει τη μετακίνηση οργανωμένων οπαδών. «Από την υπηρεσία μας κρίνεται σκόπιμο να εκδηλωθούν σε συνεννόηση με τη διοργανώτρια αρχή όλες οι απαραίτητες ενέργειες προκειμένου οι ανωτέρω αθλητικές εκδηλώσεις να πραγματοποιηθούν χωρίς ανταλλαγή εισιτηρίων και την παρουσία φιλοξενούμενων οπαδών», αναφερόταν στο σχετικό έγγραφο.

2. Το πρώτο σήμα

Στις 4 Αυγούστου και ενώ η UEFA είχε πράγματι απαγορεύσει την οργανωμένη μετακίνηση οπαδών, η κροατική αστυνομία ενημέρωσε την ΕΛ.ΑΣ. για την επικείμενη μετακίνηση 100-120 επικίνδυνων Κροατών χούλιγκαν που μετέχουν στον σύνδεσμο των Bad Blue Boys της Ντιναμό Ζάγκρεμπ. Η Ασφάλεια διαβίβασε στο αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. την πληροφορία και προειδοποίησε για τον αναβρασμό που επικρατούσε στις τάξεις των οργανωμένων οπαδών της ΑΕΚ, οι οποίοι απηύθυναν κάλεσμα για συγκέντρωση έξω από το γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας. Μέχρι και το πρωί της Δευτέρας, όταν η Interpol Μαυροβουνίου ενημέρωσε την ΕΛ.ΑΣ. ότι το κονβόι πέρασε από τα σύνορα Αλβανίας – Μαυροβουνίου με πορεία προς την Ελλάδα, οι προβλεπόμενες διαδικασίες έμοιαζε να ακολουθούνται.

3. Κακαβιά ακούει;

Ο επικεφαλής της ΥΑΒΑΧ επικοινώνησε τηλεφωνικά με τους αστυνομικούς στον μεθοριακό σταθμό της Κακαβιάς ζητώντας τους να ελέγχουν και να καταγράφουν τα αυτοκίνητα με κροατικές πινακίδες κυκλοφορίας που διασχίζουν τα σύνορα. Το πρώτο από τα συνολικά 25 αυτοκίνητα πέρασε στις 10.35 π.μ., με τη διέλευση να ολοκληρώνεται περί τις 2.30 το μεσημέρι της Δευτέρας.

Αξιωματικοί που διέθεταν γνώση στον σχεδιασμό αστυνομικών μέτρων αποστρατεύτηκαν, ενώ τοποθετήθηκαν σε κρίσιμα πόστα αστυνομικοί που στερούνται εμπειρίας σε επιχειρησιακά ζητήματα.

4. Οι πινακίδες

Η λίστα με τα οχήματα (τέθηκε υπόψη της «Κ») εστάλη με email στις κεντρικές υπηρεσίες της ΕΛ.ΑΣ. Το αρχηγείο, όμως, και συγκεκριμένα ο κλάδος τάξης εξέδωσε με καθυστέρηση τουλάχιστον τεσσάρων ωρών και σίγουρα μετά την είσοδο των Κροατών στη χώρα, μια γενικόλογη διαταγή με την οποία ζητούσε από επτά γενικές περιφερειακές διευθύνσεις να λάβουν «ενδεδειγμένα αστυνομικά μέτρα». Η διαταγή είτε διαβάστηκε με καθυστέρηση είτε δεν διαβάστηκε καθόλου από τους αποδέκτες.

5. Το μπλόκο που έφυγε

Το αποτέλεσμα ήταν τα ίχνη των Κροατών να χαθούν από την Κακαβιά έως το Κιάτο, όπου για την κίνηση των οχημάτων με κατεύθυνση προς την Αθήνα ενημέρωσε ο υπεύθυνος ασφαλείας της ΑΕΚ. Στις 9.12 μ.μ. φέρεται να τηλεφώνησε σε αξιωματικό της ΥΑΒΑΧ και στις 9.13 μ.μ. στον επικεφαλής της ΓΑΔΑ. Οι αστυνομικοί της ΟΠΚΕ και της Τροχαίας που περίμεναν τους χούλιγκαν στα διόδια της Ελευσίνας, προτού το κονβόι περάσει από την περιοχή ευθύνης τους, πήραν εντολή από το κέντρο επιχειρήσεων της ΓΑΔΑ να αποχωρήσουν, ενώ οι δύο αστυνομικοί της Ασφάλειας που είχαν απομείνει στο σημείο εντόπισαν τους Κροάτες, αλλά μετά την είσοδό τους στην Αττική Οδό τους έχασαν.

6. Αναμείνατε ενισχύσεις

Οταν το κέντρο επιχειρήσεων ενημερώθηκε από τη ΣΤΑΣΥ για την παρουσία των χούλιγκαν στον σταθμό «Ειρήνη», έδωσε εντολή σε μια ομάδα ΔΡΑΣΗ να σπεύσει στον σταθμό «Περισσός». Οι δικυκλιστές της ΕΛ.ΑΣ. εντόπισαν πράγματι την ομάδα των μαυροφορεμένων νεαρών, ωστόσο, οι αστυνομικοί ήταν μόλις 7 και οι χούλιγκαν περί τους 150, και επομένως το κέντρο έδωσε εντολή στη ΔΡΑΣΗ να παρακολουθεί την ομάδα εξ αποστάσεως έως ότου φτάσουν ενισχύσεις.

Διμοιρίες των ΜΑΤ δεν υπήρχαν στο σημείο και η πιο κοντινή, που εκτελούσε υπηρεσία στο πάρκο Δρακοπούλου στα Πατήσια, χρειάστηκε περισσότερο από 15 λεπτά για να φτάσει στο σημείο της συμπλοκής. «Στο κέντρο επιχειρήσεων δεν είχαμε ενημέρωση ότι οι Κροάτες θα κατευθύνονταν στο γήπεδο της ΑΕΚ αλλά στον σύνδεσμο του Παναθηναϊκού στη λεωφόρο Αλεξάνδρας», δήλωσε στην «Κ» υψηλόβαθμος αξιωματικός που ελέγχεται στο πλαίσιο της εν εξελίξει ΕΔΕ. «Οταν ειδοποιηθήκαμε για την κίνηση των Κροατών στο Κιάτο, δεν είχαμε χρόνο να ανακόψουμε την πορεία τους πριν από την είσοδο του κονβόι στην Αττική Οδό», συμπλήρωσε.

7. Αργησαν 7 λεπτά

Τελικά, Κροάτες και Ελληνες χούλιγκαν συνελήφθησαν περί τις 11.15 μ.μ., όταν στο σημείο της συμπλοκής έφτασαν σε ενίσχυση μια δεύτερη ομάδα ΔΡΑΣΗ και μια ΟΠΚΕ. Με την ΕΛ.ΑΣ. να σημειώνει στη δικογραφία που σχημάτισε για την υπόθεση ότι ο 29χρονος Μιχάλης Κατσουρής δέχτηκε το θανατηφόρο χτύπημα στις 11.08 μ.μ., ήτοι επτά λεπτά νωρίτερα.

«Ευθυνοφοβία»

Συνδικαλιστικοί εκπρόσωποι των αστυνομικών, όπως ο πρόεδρος της Ενωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Αθήνας Δημοσθένης Πάκος και ο γενικός γραμματέας του Σωματείου Ειδικών Φρουρών Στράτος Μαυροειδάκος αποδίδουν τα γεγονότα στην ευθυνοφοβία των αρμοδίων αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ., στην ανασφάλειά τους να χρησιμοποιήσουν εγκαίρως δυνάμεις πρώτης γραμμής, όπως τα ΜΑΤ και η ΔΡΑΣΗ, αλλά και την έλλειψη εμπειρίας των αξιωματικών που κατέχουν κρίσιμα πόστα στη ΓΑΔΑ. «Οι υπεύθυνοι ανώτατοι αξιωματικοί εδώ και χρόνια έχουν καταστήσει την αστυνομία θεατή, αντιμετωπίζοντας τα πάντα με μια φοβικότητα και με το δόγμα “μην εμπλακούμε για να μην μπλέξουμε”» τόνισε στην «Κ» ο κ. Πάκος.

Γιάννης Σουλιώτης

kathimerini.gr