Πάλι τα ίδια! Αυστηρότητες αντί δικαιοσύνης

Β) Στην εποχή μας, τόσο η παντοδύναμη επικοινωνία όσο και η νέα ψηφιακή τεχνολογία αποφεύγουν την αιτιολόγηση. Στην τηλεόραση, εκτός εξαιρέσεων, αν απαντάς με ατάκες κερδίζεις, αν πας να τεκμηριώσεις έστω πυκνά, έχασες. Αρχίζουν τα «ο χρόνος μας πιέζει», ή οι νέες ερωτήσεις βροχή πριν απαντηθούν οι προηγούμενες. Τέλος οι αιτιολογίες: Το παιχνίδι της πρόσληψης και απομνημόνευσης της πληροφορίας παίζεται πια με συνειρμούς.

Τί πασχίζει να δηλώσει επομένως το μήνυμα της βαριάς και δυσανάλογης κατασταλτικής βίας; Προφανώς, ότι τα μεγάλα προβλήματα «λύνονται» με τη βία. Μη ξεχνάμε δα πως και η ποινή βία αποτελεί, έστω κι αν στη δίκαιη και αναλογική της μορφή είναι κοινωνικά αναγκαία και χρήσιμη. Ο πολίτης έχει εθιστεί όμως να μην ξοδεύεται σε αιτιολογίες και διακρίσεις, συσχετίζει συνειρμικά τη «λύση» στο πρόβλημα με την άμετρη κατασταλτική βία. Το διδάσκεται έμπρακτα. Όταν αντιμετωπίσει στη ζωή του ό,τι του φαίνεται κακό, του έρχονται αυθόρμητα και συχνά στο νου το βίαιο ξεκαθάρισμα λογαριασμών, ή σε στιγμές ψυχολογικής ταραχής οι «παράλογες εκρήξεις». Τυχαίο είναι άραγε, που οι ΗΠΑ, χώρα με πολιτική “Law and Order”, θανατικές ποινές και μηδενικές ανοχές, υποφέρει από πλήγματα τυφλής βίας σε σχολεία ή σε σταθμούς που συγκεντρώνουν κόσμο; Δεν απαντώ ούτε σε αυτό, ήταν το δεύτερο ρητορικό ερώτημα.

Γ) Μια και μόνο από τις προωθούμενες τώρα ρυθμίσεις, η αύξηση του ανώτατου ορίου της πρόσκαιρης κάθειρξης από 15 σε 20 χρόνια, πρόκειται να φουλάρει με ένα κλικ τις ήδη υπερσυνωστισμένες φυλακές με πολλαπλάσιο πληθυσμό κρατουμένων. Αυτό θα συμβεί εδώ, σε μια χώρα που ήδη μαστίζεται από ευρωπαϊκά μοναδικό αριθμό ισοβίων. Ποιοι νοιάζονται; Τρίτο ρητορικό ερώτημα, αλλά εδώ θα παρατηρήσω κάτι.

Δεν νοιάζονται οι χειριστές του συστήματος «νόμος και τάξη», επειδή «από πίτα που δεν τρως, δεν σε νοιάζει κι αν καεί»: Οι δικοί τους δεν είναι πιθανό να μπουν ποτέ στη φυλακή, όπως δείχνουν τα παραπάνω στο (Β). Επίσης, επειδή η επιβάρυνση του συνωστισμού κρατουμένων από τη συγκεκριμένη μεταρρύθμιση θα γίνει αισθητή μόνο μετά 15 περίπου χρόνια, πέρα δηλαδή από τον χρονικό ορίζοντα των σημερινών κυβερνητικών παραγόντων και συμφερόντων, τότε που οι νέοι κρατούμενοι θα εισάγονται χωρίς να απολύονται οι παλιοί. Τέλος, ο αρνητικός διεθνής απόηχος του υπερπληθυσμού στις φυλακές δεν τους εγγίζει, αφού τα ισχυρά ΜΜΕ τους τον αποκρύπτουν από τους ψηφοφόρους τους.

Όπως οι απαντήσεις στα ρητορικά ερωτήματα, έτσι και ο επίλογος σήμερα είναι περιττός. Ποιος, αν σκεφτεί λίγο, δεν καταλαβαίνει, πόσο άσχετοι είναι οι νεοφιλελεύθεροι με τον φιλελευθερισμό;

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

*Ηλ. Γ. Αναγνωστόπουλου (Προέδρου της Ένωσης Ελλήνων Ποινικολόγων), Σωφρονιστική αποικία; Στο Nova Criminalia, Περιοδική έκδοση της ΕΕΠ No 19, Νοέμβριος 2023. 

** Βλ. Ευτ. Φυτράκη, Ποινικός λαϊκισμός και (νέα) σωφρονιστική πολιτική, περιοδικό Eγκληματολόγοι, τεύχος 9, Νοέμβριος 2021.

Ο Νίκος Παρασκευόπουλος είναι ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ και πρώην υπουργός Δικαιοσύνης