«Η Ελλάδα ενοχλήθηκε»: Πώς σχολιάζει ο τουρκικός Tύπος τις ελληνικές αντιδράσεις για τη Μονή της Χώρας

ανακοίνωση που εξέδωσε το υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας για το θέμα της μετατροπής της Μονής της Χώρας σε μουσουλμανικό τέμενος κατεγράφη από τα φιλο-κυβερνητικά δημοσιεύματα της Τουρκίας με εν γένει ομοιότυπο περιεχόμενο (συμπεριλαμβάνεται μέρος του κειμένου της ελληνικής ανακοίνωσης) και αποκλίσεις ύφους ως προς τους τίτλους (ενίοτε καταγγελτικοί της ελληνικής αντίδρασης).

Indyturk:

«Η Ελλάδα αντιδρά στο άνοιγμα του Kariye για προσευχή / “Προκαλείτε τη διεθνή κοινή γνώμη”».

«Η Αθήνα αντέδρασε στο άνοιγμα του Kariye στην Κωνσταντινούπολη για λατρεία. Σε γραπτή ανακοίνωση που εξέδωσε χθες το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, υποστηρίζεται ότι το άνοιγμα του Kariye για μουσουλμανική λατρεία ”προσβάλλει το καθεστώς του στον κατάλογο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO”.

Υποστηρίζεται ότι το ιστορικό κτίριο ανήκει σε όλη την ανθρωπότητα και ότι η Τουρκία ”αψηφά τη διεθνή κοινή γνώμη” με την κίνηση αυτή.

”Η διατήρηση του οικουμενικού χαρακτήρα μνημείων και η τήρηση των διεθνών προτύπων προστασίας της θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί σαφή διεθνή υποχρέωση που δεσμεύει όλα τα κράτη”, ανέφερε στην ανακοίνωσή της η Κυβέρνηση της Αθήνας.

Το Kariye, το οποίο μετατράπηκε σε μουσείο το 1948, μετατράπηκε ξανά σε τζαμί με εντολή του Προέδρου Ερντογάν τον Αύγουστο του 2020. Κατά τη διάρκεια της τετραετούς διαδικασίας αποκατάστασης που ξεκίνησε μετά από αυτό, πολλές τοιχογραφίες και ψηφιδωτά καλύφθηκαν με ένα αυτόματο σύστημα κουρτινών.

Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών, το Kariye Τζαμί άνοιξε για λατρεία με τελετή στην οποία συμμετείχε ο Ερντογάν μέσω τηλεδιάσκεψης.

Η Αγία Σοφία άνοιξε επίσης για λατρεία ως τζαμί στις 24 Ιουλίου 2020 με τελετή που πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή του Ερντογάν».

Haber7:

«Αντίδραση για το Kariye από την Ελλάδα: ‘Η Τουρκία προκαλεί’».

«Η Ελλάδα ενοχλήθηκε από την επαναλειτουργία ενός τμήματος του Kariye για [μουσουλμανική] λατρεία με ειδική τελετή στις 7 [sic] Μαΐου. Η διοίκηση της Αθήνας προέβη σε δήλωση σχετικά με την επαναλειτουργία του Kariye ως τεμένους: «Η Τουρκία προκαλεί τη διεθνή κοινή γνώμη με αυτή την κίνηση».

Yeni Safak:

«Η Ελλάδα ενοχλήθηκε από το άνοιγμα του Kariye ως Τζαμιού».

«Το άνοιγμα του Kariye Τζαμί στην Κωνσταντινούπολη για λατρεία ενόχλησε την Αθήνα. «Το άνοιγμα του Μοναστηριού Kariye [sic — Μονής Χώρας] ως μουσουλμανικού τεμένους αποτελεί πρόκληση», αναφέρει η Ελλάδα σε ανακοίνωσή της […] Σε ανακοίνωση που εξέδωσε η Αθήνα υποστήριξε ότι το βήμα που έγινε αποτελεί «πρόκληση». Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών ανέφερε σε γραπτή του δήλωση».

Turkiye:

«Η Ελλάδα αντιδρά στο άνοιγμα του Kariye Τζαμί στην Κωνσταντινούπολη για λατρεία».

Aksam:

«Άνοιξε για λατρεία μετά από 75 χρόνια: Αντέδρασαν στο άνοιγμά του ως τζαμί / Το Kariye Τζαμί στην Κωνσταντινούπολη, που άνοιξε για προσκύνηση μετά από 75 χρόνια, αναστάτωσε την Ελλάδα…»

Yeni Akit:

«Η Ελλάδα, που δεν έχε αφήσει ούτε ένα τζαμί στην Αθήνα, αναστατώθηκε. Δείτε τι είπαν για το Kariye που άνοιξε για λατρεία ως τζαμί…

«Οι Έλληνες, οι οποίοι δεν έχουν αφήσει ούτε ένα τζαμί στην Αθήνα, ενοχλήθηκαν από το άνοιγμα του Kariye Τζαμί για λατρεία. «Το άνοιγμα της Μονής Kariye [sic] ως μουσουλμανικό τέμενος αποτελεί πρόκληση», αναφέρει η Αθήνα σε ανακοίνωσή της. — Το τέμενος Kariye στην περιοχή Fatih της Κωνσταντινούπολης άνοιξε για λατρεία. Οι ντόπιοι αλλά και ξένοι επισκέπτες δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον για το τέμενος που ανήκει στη Γενική Διεύθυνση Ιδρυμάτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού. Το άνοιγμά του για λατρεία ενόχλησε την Ελλάδα. Στην ανακοίνωση που εξέδωσε η Αθήνα υποστηρίχθηκε ότι το βήμα που έγινε αποτελεί πρόκληση».

Takvim:

«Δυσαρέσκεια για το Kariye Τζαμί στην Ελλάδα! Ενοχλήθηκαν από το άνοιγμα για λατρεία».

MilliGazete:

«Το άνοιγμα του Kariye για προσκύνηση προκάλεσε προβλήματα στην Ελλάδα».

Σήμερα, πολλά μέσα ενημέρωσης επικεντρώνονται στις ιστορικές, πολιτιστικές και θρησκευτικές πτυχές του γεγονότος. Τονίζουν τη σπουδαιότητα της βυζαντινής ιστορίας της Μονής της Χώρας και της πολιτιστικής της αξίας. Η διατήρηση των τοιχογραφιών αναδεικνύεται ως ένδειξη του σεβασμού προς τα ιστορικά μνημεία από το τουρκικό κράτος. Συνεντεύξεις με τουρίστες προβάλλουν το ενδιαφέρον του διεθνούς κοινού για το άνοιγμα του τζαμιού, αντικατοπτρίζοντας την αποδοχή της πρωτοβουλίας. Επιπλέον, η εφημερίδα Χουριέτ εκθειάζει τη συνύπαρξη χριστιανών τουριστών και μουσουλμάνων πιστών να προσεύχονται ενωμένοι σε διαφορετικά μέρη του ναού, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα πανθρησκευτικής ανοχής.

Artigercek:

Υπό τον τίτλο «Η Αθήνα αντιδρά προς την Άγκυρα για το Kariye: ‘Διαστρεβλώνεται ο χαρακτήρας του [μνημείου] που ανήκει σε όλη την ανθρωπότητα, αυτό είναι πρόκληση’», το δημοσίευμα επικεντρώνεται στην αναφορά της ανακοίνωσης του ΥΠΕΞ πως η Μονή της Χώρας αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς προστατευόμενο από την UNESCO και αναλύει περαιτέρω το θέμα.

Με τίτλο «Δεύτερη διαμάχη τύπου ‘Αγία Σοφία’ με την Αθήνα» δημοσιεύεται ρεπορτάζ στην εθνικιστική (ευρασιατικού προσανατολισμού) εφημερίδα Αϊντινλίκ.

«Το Τζαμί Kariye στην Κωνσταντινούπολη, το οποίο χτίστηκε ως εκκλησία κατά τη βυζαντινή περίοδο και απέκτησε καθεστώς τζαμιού με το Προεδρικό Διάταγμα της 21ης Αυγούστου 2020, άνοιξε για λατρεία μετά την αποκατάσταση. Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών αντέδρασε στο άνοιγμα του Kariye για προσκύνηση ως τζαμί.

Το οικοδόμημα, το οποίο χτίστηκε από τους Βυζαντινούς τον 4ο αιώνα και χρησιμοποιήθηκε ως εκκλησία για πολλά χρόνια, μετατράπηκε σε τζαμί από τον Μεγάλο Βεζίρη Atik Ali Πασά κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Beyazid Β’. Το 1948, το Kariye, το οποίο τότε υπαγόταν στη Διοίκηση Μουσείων και μετατράπηκε σε μουσείο, έγινε ξανά τζαμί με το Προεδρικό Διάταγμα της 1ης Αυγούστου 2020. Το κτίσμα, το οποίο υποβλήθηκε σε πλήρη αποκατάσταση, άνοιξε επίσημα για λατρεία από τον Πρόεδρο Recep Tayyip Erdogan την προηγούμενη μέρα.

Χαρακτηρίζοντας το περιστατικό ως «τη δεύτερη περίπτωση Αγίας Σοφίας», ο ελληνικός Τύπος αντέδρασε στο άνοιγμα της πρώην εκκλησίας για προσκύνηση ως τζαμί. Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε επίσης ανακοίνωση, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για «προσβολή του χαρακτήρα της εκκλησίας». Στην ανακοίνωση του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών αναφέρονται τα εξής:

«Η απόφαση των τουρκικών αρχών αποτελεί πρόκληση για τη διεθνή κοινότητα, καθώς αλλοιώνει και προσβάλλει τον χαρακτήρα ενός μνημείου παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO που ανήκει στην ανθρωπότητα. Η διατήρηση του παγκόσμιου χαρακτήρα των μνημείων και η συμμόρφωση με τα διεθνή πρότυπα για την προστασία της θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς είναι μια σαφής διεθνή υποχρέωση δεσμευτική για όλα τα κράτη».

Τοιχογραφίες ούτε στη βίβλο

Ο Μπουράκ Κιζιλντάς, συγγραφέας που ζει στη γειτονιά Kariye, έδωσε τις ακόλουθες πληροφορίες σχετικά με το κτίσμα στο AA:

«Είναι στην πραγματικότητα ένα μεγαλύτερο μέρος, από άποψη σημασίας, από την Αγία Σοφία, επειδή αυτός είναι ένας ναός που χτίστηκε έτσι ώστε οι Χριστιανοί, που δεν μπορούν να διαβάσουν, να μπορούν να μάθουν την ιστορία του Χριστιανισμού. Για παράδειγμα, υπάρχει η σκηνή του θανάτου της Παναγίας μας εδώ. Δεν υπάρχει καν στη Βίβλο. Μερικές από τις τοιχογραφίες εδώ περιλαμβάνουν κάποιες σκηνές που δεν υπάρχουν καν στη Βίβλο. Είναι ένα από τα προσκυνηματικά κέντρα των Ορθοδόξων Χριστιανών, ιερός τόπος. […] Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, όταν δεν έμεινε ποίμνιο, μετατράπηκε σε τζαμί επί Beyazid Β’».

Ο ιστορικός τέχνης Etayri Fehmi Y?lmaz είπε ότι το μέρος είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και πολυεπίπεδα πολιτιστικά αγαθά της Κωνσταντινούπολης. Επισημαίνοντας ότι η ιστορία του τόπου χρονολογείται από τον 6ο αιώνα, ο Y?lmaz είπε: «Οι δομές εδώ ανακαινίστηκαν τον 11ο και 12ο αιώνα, σχεδόν πολλά μέρη ξαναχτίστηκαν τον 14ο αιώνα και έγιναν αυτό που είναι σήμερα». Υπογραμμίζοντας ότι το Τζαμί Kariye είναι ένα πολύ σημαντικό ίδρυμα για τη βυζαντινή τέχνη, ο Y?lmaz είπε: «Τα ψηφιδωτά στους τοίχους, στα τμήματα εισόδου του τόπου λατρείας και οι τοιχογραφίες στο τμήμα του τάφου που ετοίμασε ο Μετοχίτης (σσ. από το 1305 έως το 1328 κατείχε τη θέση του προσωπικού συμβούλου του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου) για τον ίδιο, είναι πολύτιμες αναμνήσεις για τον ιστορία της παγκόσμιας τέχνης».

Ο Hayri Fehmi Y?lmaz επεσήμανε ότι τα ψηφιδωτά μέσα στο οικοδόμημα περιέχουν σκηνές από τη ζωή της Παναγίας και του Ιησού Χριστού και είπε: «Από αυτή την άποψη, έχει πολύ ενδιαφέροντα ψηφιδωτά. Μερικά από αυτά είναι επίσης πολύ ιδιαίτερα παραδείγματα βυζαντινής ζωγραφικής. Είμαστε πολύ τυχεροί που χάρη στο περιβάλλον και την οθωμανική προσέγγιση στα πολιτιστικά αγαθά, έχει επιβιώσει ως τις μέρες μας χωρίς καμία φθορά».

Με τίτλο «Τζαμί Kariye: Αποκαλύφθηκε ο θρίαμβος της αποκατάστασης, η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς στην Κωνσταντινούπολη» ρεπορτάζ στην ιστοσελίδα της αγγλόγλωσσης εφημερίδα Daily Sabah αναφέρει:

«Το τέμενος Kariye στην Κωνσταντινούπολη, που ανήκει στη Γενική Διεύθυνση Ιδρυμάτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού και μετατράπηκε σε τζαμί με το Προεδρικό Διάταγμα της 21ης Αυγούστου 2020, άνοιξε ξανά για προσκύνηση, καθώς τόσο ντόπιοι όσο και ξένοι επισκέπτες έδειξαν έντονο ενδιαφέρον.

Το τέμενος, γνωστό και ως Kariye τζαμί στα τουρκικά, αρχικά χρησίμευε ως μεσαιωνική ελληνορθόδοξη εκκλησία, ως η Μονή της Χώρας. Μετετράπη σε τζαμί από τον 16ο αιώνα και μετά και βρίσκεται στη γειτονιά Edirnekap? στην περιοχή Fatih της Κωνσταντινούπολης. Η δημοτικότητά του πηγάζει από τα αξιόλογα υστεροβυζαντινά ψηφιδωτά και τις τοιχογραφίες που κοσμούν το εσωτερικό του.

Ο ιστορικός τέχνης Etayri Fehmi Y?lmaz, αντίστοιχα, αναφέρει ότι «Μερικά από τα ψηφιδωτά και τις τοιχογραφίες στο εσωτερικό του κτίσματος παρέμειναν ακάλυπτα κατά την Οθωμανική περίοδο. Οι ταξιδιώτες που επισκέφτηκαν το οικοδόμημα τον 16ο και 17ο αιώνα περιέγραφαν πάντα μερικές από τις απεικονίσεις που έβλεπαν μέσα. Για αυτό, είναι σημαντικό από την άποψη της ιστορίας του πολιτισμού. Όπως οι πίνακες είναι σημαντικοί για τον βυζαντινό πολιτισμό, η διαδικασία διατήρησης αυτού του ιδρύματος και η ικανότητα των έργων τέχνης να επιβιώνουν είναι επίσης ενδιαφέρουσες για την Οθωμανική Αυτοκρατορία».

Οι επισκέπτες μετά την αποκατάσταση

Μια τουρίστρια, η Mary Simmons, που επισκέφτηκε το τζαμί, εξέφρασε τον θαυμασμό της για τα ψηφιδωτά του οικοδομήματος, είπε: «Μου άρεσε πολύ το αφήγημα. Τα καλλιτεχνικά έργα είναι πολύ δημιουργικά. Τα τζαμιά εκτιμώνται πολύ σε αυτή τη χώρα. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές προοπτικές για τη δημιουργία, τη ζωή και τη λατρεία. Έχετε μια όμορφη πόλη που περιλαμβάνει όλες αυτές τις πτυχές».

Ο ταξιδιώτης John Roberts σχολίασε επίσης: «Αυτό το μέρος είναι πολύ όμορφο, ένα ιστορικό κτίριο. Τα ψηφιδωτά είναι εκθαμβωτικά. Όλες οι θρησκευτικές ομολογίες πρέπει να είναι μαζί. Είμαι πολύ χαρούμενος που βλέπω ότι το κτίριο φροντίζεται και ότι όλα μέσα έχουν ασφαλιστεί. Όλα στο τζαμί είναι πολύ όμορφα».

Προσπάθειες αποκατάστασης ιδρυμάτων

Ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Μεχμέτ Νουρί Ερσόι μίλησε στα εγκαίνια του τζαμιού, επισημαίνοντας 201 έργα που αναστηλώθηκαν από τη Γενική Διεύθυνση Ιδρυμάτων: «Τα τελευταία 22 χρόνια, έχουμε αποκαταστήσει περίπου 5.450 έργα με δαπάνη περίπου 8 δισεκατομμυρίων TL (247,85 $ εκ). Μόνο τα τελευταία δύο χρόνια, οι επισκευές 119 πολιτιστικών περιουσιακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων του Μουσείου Χώρας της Κωνσταντινούπολης, του Τζαμί Hz Cabir, του Περιπτέρου Beyaz?t Imperial, του οικήματος Kas?mpasa Mevlevi, του Sivas Divrigi και της Εκκλησίας Terra Santa καταγράφηκαν στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. ‘Έχουν επίσης επισκευαστεί πολλοί χώροι λατρείας που υπέστησαν ζημιές στους σεισμούς της 6ης Φεβρουαρίου».

Τόνισε ότι η ευγένεια, η συμπόνια και η αλληλεγγύη βρίσκονται στον πυρήνα του ιδρύματος, που είναι μια από τις πολύ σημαντικές αξίες της πίστης, της σκέψης και του πολιτισμού.

Ο Ersoy δήλωσε ότι το έθνος έχει δείξει ευγνωμοσύνη στους προγόνους του που διατήρησαν ιδρύματα για αιώνες, και η παρουσία νοσοκομείων, σιντριβανιών, λουτρών, βιβλιοθηκών και πολλών άλλων έργων που λειτουργούν σήμερα σε πολλά μέρη της Τουρκίας είναι απόδειξη αυτής της πίστης».

Πρωτοσέλιδο άρθρο του Musa Kesler με τίτλο «Σαλάχ στο ναό, προσευχή στον πρόναο» στην φιλοκυβερνητική ευρείας κυκλοφορίας εφημερίδα Χουριέτ αναφέρει:

«Επισκεφθήκαμε το Τζαμί Kariye, διάσημο για τα ψηφιδωτά του, το οποίο άνοιξε ξανά για λατρεία αφού ήταν μουσείο για 79 χρόνια. Στο κεντρικό τμήμα που ονομαζόταν «Ναός» στρώθηκαν χαλιά και τοποθετήθηκε άμβωνας. Οι μουσουλμάνοι προσεύχονταν στην αίθουσα που ονομαζόταν «ναός», την οποία οι Οθωμανοί αποκαλούσαν «χαρίμ», και οι χριστιανοί προσεύχονταν μπροστά στις τοιχογραφίες στο εξωτερικό τμήμα που ονομαζόταν «νάρθηκας».

Το Kariye είναι και πάλι τόπος λατρείας

«Επισκεφθήκαμε το Τζαμί Kariye, διάσημο για τα ψηφιδωτά του, το οποίο άνοιξε ξανά για λατρεία αφού ήταν μουσείο για 79 χρόνια. Στο Kariye, για το οποίο ντόπιοι και ξένοι επισκέπτες δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον, οι μουσουλμάνοι προσεύχονται στο τμήμα του τζαμιού όπου καλύπτονται οι τοιχογραφίες, ενώ χριστιανοί τουρίστες προσεύχονται μπροστά από τις τοιχογραφίες σε άλλα τμήματα. Το μαρμάρινο μιχράμπ (σ.σ. ημικυκλική εσοχή στο τείχος) διατηρήθηκε από την περίοδο που ήταν τζαμί».

Καλυμμένες τοιχογραφίες

«Στο τμήμα της προσευχής, τρία ψηφιδωτά, το ένα πάνω από την πόρτα της εισόδου και τα άλλα δύο δεξιά και αριστερά του άμβωνα, με θέμα τον Ιησού Χριστό και την Παναγία, καλύπτονται με ειδική μέθοδο. Με ειδικές μεθόδους καθαρίστηκαν και αποκαταστάθηκαν και τα ψηφιδωτά εξωτερικά. Υπήρχαν ήδη εκείνοι που ανυπομονούσαν για τα εγκαίνια του ιδρύματος, την οποία έχουν επισκεφθεί πολλοί επισκέπτες από το παρελθόν. Το ενδιαφέρον αυτών των επισκεπτών ξεκίνησε την πρώτη μέρα μετά τα εγκαίνια. Οι τουρίστες συνοδευόμενοι από ξεναγούς θαύμαζαν τα ψηφιδωτά και τις τοιχογραφίες του τόπου λατρείας».

Και λατρεία και Ιστορία

«Ο Chris, που ήρθε από τη Yuta των ΗΠΑ, ήταν ένας από αυτούς τους τουρίστες. Συναντηθήκαμε στον λεγόμενο «εξωτερικό νάρθηκα». Σπούδασε αρχαιολογία και έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα ιστορικά έργα τέχνης. «Είναι ένα πολύ ήσυχο μέρος. Είναι μία υπέροχη αρχιτεκτονική. Υπάρχει και θρησκεία και Ιστορία στους τοίχους. Εντυπωσιάστηκα πολύ», είπε. Ο φίλος του ο Steven καταγόταν από τη Βοστώνη. «Δεν έχουμε τόσο παλιά κτίρια (γέλια). Αυτός ο τόπος είναι γεμάτος Ιστορία και πολιτισμό». Στο μέρος της προσευχής βρισκόταν ο 18χρονος μαθητής λυκείου Mehmet. Σχεδίαζε να επισκεφθεί την Kariye εδώ και κάποιο διάστημα: «Όταν έμαθα για τα εγκαίνια, ήρθα εδώ σήμερα και προσευχήθηκα. Είναι ένας ωραίος τόπος λατρείας». Η Fatma είναι φοιτήτρια πανεπιστημίου: «Οι τοιχογραφίες και τα ψηφιδωτά είναι πολύτιμα, τόσο από την άποψη της Ιστορίας της τέχνης όσο και από την άποψη της ιστορίας των θρησκειών. Είναι ένα όμορφο μέρος».

Βυζαντινό έργο τέχνης

«Το Kariye χτίστηκε ως εκκλησία στα βυζαντινά χρόνια το 536. Υπάρχουν ψηφιδωτά που απεικονίζουν τη ζωή του Ιησού Χριστού στο εξωτερικό μέρος και της Παναγίας στο εσωτερικό. Η εκκλησία, η οποία ονομαζόταν και «Εκκλησία του Αγίου Σωτήρα της Χώρας» στις πρώτες περιόδους, ήταν στην πραγματικότητα το κέντρο ενός μοναστηριακού συγκροτήματος. Έχει υποστεί πολλές επισκευές και ανακαινίσεις, αλλά πάντα διασωζόταν. Έγινε ένα από τα πολιτιστικά και θρησκευτικά σύμβολα του Βυζαντίου. Από τις πρώτες περιόδους της, το εσωτερικό της ήταν διακοσμημένο με τοιχογραφίες και ψηφιδωτά που απεικόνιζαν θρησκευτικές σκηνές. Ειδικά τα ψηφιδωτά που έγιναν το 1300 θεωρούνταν κορυφή της βυζαντινής τέχνης».

Σε ανάρτηση βίντεο με εικόνες από την προσευχή πιστών μουσουλμάνων στη Μονή Χώρας στον λογαριασμό της τουρκικής VOA στο Χ καταγράφονται τα εξής:

«Το τζαμί Kariye άνοιξε για λατρεία. Το Μουσείο Kariye, μια πρώην ορθόδοξη εκκλησία στην Κωνσταντινούπολη, άνοιξε τις πόρτες του για λατρεία τέσσερα χρόνια αφότου ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διέταξε να μετατραπεί σε τζαμί».