«Καζάν – καζάν» μαγειρέματα από τον Κ. Μητσοτάκη στα ελληνοτουρκικά

Αρνητικά μηνύματα

Η επίσκεψη Μητσοτάκη στην Τουρκία γίνεται σε μια συγκυρία, κατά την οποία η Αγκυρα στέλνει συνεχώς αρνητικά μηνύματα, δείχνοντας ότι δεν κάνει πίσω σε κανένα θέμα. Εξαίρεση, βεβαίως, αποτελεί ότι έχουν περιοριστεί θεαματικά οι παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου και θαλάσσιου χώρων, και σε πολλές περιπτώσεις έχουν μηδενιστεί.

Ωστόσο, μόλις πρόσφατα η Τουρκία ανακοίνωσε τη μετατροπή της μονής της Χώρας σε τζαμί. Προηγουμένως, η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί υποτίθεται ότι είχε προκαλέσει ψύχρανση των σχέσεων. Τώρα, απλά ο Ελληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, περιορίστηκε να πει ότι «θα εκφράσω την δυσαρέσκειά μου στον Ερντογάν». Και, όταν του το πει, ο Ερντογάν θα τρέχει και δεν θα ξέρει που να κρυφτεί!

Αμφισβητούν την εθνική κυριαρχία

Επίσης, η επίσκεψη πραγματοποιείται τη στιγμή που ο Ταγίπ Ερντογάν, σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή της Κυριακής» επιμένει δημόσια να αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία.

Σε ερώτηση σχετικά με την πρόθεση της ελληνικής κυβέρνησης να κηρύξει θαλάσσια πάρκα στο Αιγαίο και στο Ιόνιο, θέμα που η Αθήνα χαρακτηρίζει «περιβαλλοντικό», ενώ η Αγκυρα θέτει ζήτημα «κυριαρχίας των νησιών», ο Τούρκος πρόεδρος επέμεινε.

«Η έγερση ζητημάτων κυριαρχίας δεν είναι μια κατάσταση που βλάπτει το έδαφος του διαλόγου και εμποδίζει την πρόοδό του», είπε. «Μπορούμε να προστατεύσουμε αυτό το έδαφος υπό οποιεσδήποτε συνθήκες και να διασφαλίσουμε την πρόοδο. (…) Από την άλλη πλευρά, όλοι γνωρίζουν ότι η Τουρκία δεν θα δεχθεί de facto καταστάσεις σε αυτή τη γεωγραφία».

Ενώ, λοιπόν, ο Τ. Ερντογάν επιμένει, ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα, «Βραδυνή», δήλωσε ότι «θέματα κυριαρχίας δεν μπορούν να τεθούν στο τραπέζι του διαλόγου. Είναι αναφαίρετο, αναπαλλοτρίωτο δικαίωμα της χώρας, και εξ’ αυτής πηγάζουν και όλα τα σημαντικά θέματα που ανάγονται στην υπόσταση του κράτους. Συνεπώς, δεν πρόκειται να συζητήσουμε γι’ αυτά».

Σε αυτό το σκηνικό, όπου ο Τ. Ερντογάν δημοσίως, ακόμα και μια ημέρα πριν τη συνάντησή του με τον Ελληνα πρωθυπουργό, αντί να ρίχνει τους τόνους, επαυξάνει, είναι απορίας άξιον τι θα συζητήσει η ελληνική πλευρά και ποια είναι η πραγματική «ατζέντα Μητσοτάκη».

Πως θα επιδιώξει την «καζάν – καζάν» συνεννόηση (win win, να βγουν κερδισμένες και οι δύο πλευρές), την οποία προ ετών υποστήριζε αναφανδόν ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του πρωθυπουργού, και άλλοτε επικεφαλής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Θάνος Ντόκος;

Με την … Διακήρυξη στο χέρι

Επίσης, υπάρχει και η «Διακήρυξη των Αθηνών» που είχε υπογράψει ο Ελληνας πρωθυπουργός με τον Τ. Ερντογάν στην προ μηνών επίσκεψή του στην Αθήνα, το οποίο μπορεί να αποδειχτεί δίκοπο μαχαίρι για την ελληνική πλευρά.

Πάντως, ο Τούρκος πρόεδρος, στη συνέντευξή του στην «Καθημερινή», περιχαρής δήλωσε πως «το καλύτερο επίπεδο στις σχέσεις μας μπορεί να είναι η Διακήρυξη της Αθήνας, που υπογράψαμε τον περασμένο Δεκέμβριο. Αυτή η δήλωση σηματοδότησε την αρχή μιας νέας φάσης στις σχέσεις μας. Φυσικά, αυτό δεν το θεωρούμε επαρκές και εργαζόμαστε για να φτάσουμε σε καλύτερο επίπεδο. Πιστεύω ότι αυτή η διακήρυξη θα αποτελέσει τη βάση των νέων ελληνοτουρκικών σχέσεων και ελπίζω να φτάσουν σε νέα επίπεδα – ρεκόρ».

Συμφωνία πακέτο

Επιπλέον, ο Τ. Ερντογάν επιμένει και στο ζήτημα της συμφωνίας – πακέτο με την Αθήνα. Ερωτηθείς για το θέμα των διαφορών των δύο πλευρών ως προς την «υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου» και εάν θα δεχόταν «τη μεσολάβηση ενός θεσμού, όπως το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, για την επίλυση της χρονίζουσας διαφοράς», είπε:

«Η λύση εδώ είναι ξεκάθαρη. Η λύση είναι να συμμορφωθούμε με το διεθνές δίκαιο και να το κάνουμε βιώσιμο. Εφόσον δεν το αποφεύγουμε, δεν πρέπει να υπάρχουν εμπόδια που δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε μαζί.

»Οπως γνωρίζετε, υποστηρίζουμε ότι τα προβλήματα πρέπει να επιλύονται ως πακέτο. Δεν πρέπει να αγνοούμε άλλα αμφιλεγόμενα σημεία εστιάζοντας σε μία και μόνο διαφορά. Οταν λέμε ότι καταλήξαμε σε μια συνολική λύση, δεν πρέπει να μεταφέρουμε προστριβές στις μελλοντικές γενιές.

»Η προτεραιότητά μας είναι ξεκάθαρη. Η προσέγγισή μας στην εξεύρεση λύσεων μέσω ειρηνικών μεθόδων σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο είναι το κλειδί για την εξάλειψη των προβλημάτων.

»Δεν αποκλείουμε λύσεις που είναι εγγεγραμμένες στον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ εφόσον είναι απαραίτητο. Το εκφράζουμε ξεκάθαρα σε κάθε περίσταση. Αρκεί να μη λέμε «να λύσουμε αυτό το πρόβλημα κι ας μείνουν άλυτα τα άλλα» και ας αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα μαζί».

Είναι εμφανές ότι και αποφεύγει να τοποθετηθεί ευθέως για το ζήτημα του Διεθνούς Δικαστηρίου και προτείνει λύση – πακέτο (αποστρατιωτικοποίηση νησιών, χωρικά ύδατα, εναέριος χώρος, Θράκη, αμφισβήτηση ελληνικής κυριαρχίας σε νησιά, και άλλα).

«Κοινές λύσεις»

Ακρως ενδιαφέρον είναι ότι χτές, δύο ημέρες πριν την άφιξη του Κ.Μητσοτάκη στην Τουρκία, το Νο4 της τουρκικής ηγεσίας (παρά τω προέδρω), ο διευθυντής Επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας, Φαχρετίν Αλτούν, μιλώντας στο «Ελληνοτουρκικό Δημοσιογραφικό και Ακαδημαϊκό Φόρουμ», στην Κωνσταντινούπολη, έκανε λόγο για «κοινές λύσεις», επαναλαμβάνοντας ουσιαστικά τη θέση για «να τα βρουν πακέτο» Ελλάδα και Τουρκία.

«Εχουν δημιουργηθεί όλες οι προϋποθέσεις για να υπερβούμε τις δυνατότητες για την ανάπτυξη κοινών λύσεων απέναντι στις περιφερειακές και παγκόσμιες κρίσεις το προσεχές διάστημα», είπε.

Και, αναφερόμενος στις ελληνο-τουρκικές επαφές το τελευταίο διάστημα, αφού σημείωσε ότι «αποτελεί ένα πολύ σημαντικό στοιχείο η βούληση του προέδρου μας και του Έλληνα πρωθυπουργού ως προς την επίλυση των υφιστάμενων προβλημάτων μας, στο πλαίσιο του εποικοδομητικού διαλόγου, των σχέσεων καλής γειτονίας και του Διεθνούς Δικαίου», ανέφερε: «Θεωρούμε ότι είναι μια σοβαρή ευκαιρία για την ενίσχυση των διμερών μας σχέσεων, η επίσκεψη που θα πραγματοποιήσει ο Έλληνας πρωθυπουργός στη χώρα μας».

Η Χάγη

Σε αυτό το κλίμα, ο Γ. Γεραπετρίτης επιμένει ότι «επιθυμία μας θα ήταν να μπορέσουμε να επιλύσουμε το ζήτημα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, και, αν αυτό δεν καταστεί δυνατό, για το θέμα αυτό να αχθούμε ενώπιον διεθνούς δικαιοδοσίας όταν υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες. Υπό την έννοια αυτή, είναι, νομίζω, σημαντικό να καθορίσουμε πολύ συγκεκριμένα το ζήτημα το οποίο θα μπορούσε να φτάσει στη Χάγη. Κανένα άλλο ζήτημα δεν μπορεί να είναι περιεχόμενο ενός τέτοιου συνυποσχετικού».

Πάντως, όπως γράφει η εφημερίδα, «Βραδυνή» γι’ αυτό το θέμα, «η προσφυγή στη Χάγη για την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών δεν είναι κάτι που μπορεί να θεωρείται δεδομένο. Και η όποια επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών θα προκύψει πιθανότατα από τις συζητήσεις των δύο χωρών, είτε υπό την εποπτεία κάποιου Οργανισμού, είτε κάποιας ισχυρής χώρας, είτε της ΕΕ».

Αν και είναι αμφίβολο σε μια τέτοια περίπτωση εάν θα συμφωνήσει η Αγκυρα στην «εποπτεία» της ΕΕ, εφόσον ισχύσει ένα τέτοιο σενάριο, εύλογα γεννώνται ερωτηματικά σχετικά με την παρουσία «κάποιας ισχυρής ξένης χώρας». Τέτοιες «παρουσίες» η Ελλάδα τις έχει πληρώσει ακριβά στο παρελθόν.

Κατά το ίδιο δημοσίευμα, τέλος, «σύμφωνα με έμπειρο διπλωμάτη και πρώην αξιωματούχο του ΥΠ.ΕΞ., η Χάγη εμπεριέχει ρίσκο και οι αποφάσεις του Δικαστηρίου είναι τελεσίδικες και δεν υπάρχει περιθώριο διορθώσεων. Αντίθετα, η διμερής συνεννόηση αφήνει περιθώρια για αμοιβαία βήματα προς τα πίσω από τις δύο χώρες, ενώ δεν θα υπάρχει θέμα παρερμηνείας».