Το πρωί της Παρασκευής, ο πατέρας Tomáš στάθηκε πανηγυρικά στη μικρή καθολική εκκλησία που βρίσκεται κοντά σε ένα πάρκο στις όχθες του ποταμού Δούναβη στην Μπρατισλάβα. Είχε παρατηρήσει αύξηση των επισκεπτών μετά τον πυροβολισμό του πρωθυπουργού της Σλοβακίας, Ρόμπερτ Φίτσο, την Τετάρτη, ο οποίος προκάλεσε ψυχική αναζήτηση στη βαθιά διχασμένη κοινωνία της χώρας.
Ο ιερέας, ο οποίος δεν θέλησε να δώσει το πλήρες όνομά του, σχεδίαζε να πραγματοποιήσει την εβδομαδιαία κυριακάτικη λειτουργία του για να προσευχηθεί «για την ειρήνη στη Σλοβακία, ώστε να βρούμε αμοιβαίο σεβασμό και κατανόηση».
Αλλά πέρα από τους αιώνιους τοίχους της εκκλησίας του, μια τέτοια γλώσσα ενότητας είναι πιο δύσκολο να βρεθεί.
Η απόπειρα δολοφονίας της Τετάρτης στη Χάντλοβα, μια πόλη περίπου 180 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα, την οποία οι αρχές απέδωσαν σε έναν μοναχικό λύκο, έριξε φως σε αυτό που πολλοί λένε ότι είναι μια πολύ ευρύτερη κρίση σε μια σλοβακική κοινωνία που έχει στιγματιστεί από τοξικότητα και βία.
Λιγότερο από μία ώρα μετά τους πυροβολισμούς, καθώς ο Φίτσο μεταφερόταν με ελικόπτερο σε τοπικό νοσοκομείο – η κατάσταση της υγείας του κρίθηκε πολύ κρίσιμη για να μεταφερθεί αεροπορικώς στην Μπρατισβάλα για θεραπεία – οι σύμμαχοί του έσπευσαν να επικρίνουν την αντιπολίτευση και στοιχεία της κοινωνίας των πολιτών, κατηγορώντας τους ότι έχουν αίμα στα χέρια τους.
«Αυτό είναι το έργο σας»
Ο Luboš Blaha, αναπληρωτής πρόεδρος του κοινοβουλίου και υψηλόβαθμο μέλος του κόμματος Smer του Φίτσο, δήλωσε: «Αυτό είναι το έργο σας. Θέλω να εκφράσω τη βαθιά μου αηδία για αυτό που κάνετε εδώ τα τελευταία χρόνια. Εσείς, τα φιλελεύθερα μέσα ενημέρωσης, η πολιτική αντιπολίτευση, τι είδους μίσος διασπείρατε προς τον Ρόμπερτο Φίτσο; Φτιάξατε κρεμάλες γι’ αυτόν».
Ο υπουργός Εσωτερικών, Matúš Šutaj Eštok, προειδοποίησε αργότερα: «Βρισκόμαστε στο κατώφλι ενός εμφυλίου πολέμου. Η απόπειρα δολοφονίας κατά του πρωθυπουργού είναι μια επιβεβαίωση αυτού».
Από την Παρασκευή, ο Φίτσο παραμένει στην εντατική, ανακοίνωσε η κυβέρνηση, προσθέτοντας ότι περαιτέρω πληροφορίες για την υγεία του πρωθυπουργού θα δημοσιοποιηθούν «όταν το επιτρέψει η κατάσταση».
Οι επικριτές του Φίτσο είπαν ότι το διχαστικό κλίμα που καλλιεργείται από τον πρωθυπουργό και τους συμμάχους του ευθύνεται εν μέρει για την επίθεση.
Οι δημοσιογράφοι της χώρας φοβούνται ότι η επίθεση θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως πρόσχημα για την καταστολή των ανεξάρτητων φωνών από μια κυβέρνηση που έχει δεχθεί επικρίσεις για το ότι επιτέθηκε σε ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και κατήργησε ένα ειδικό γραφείο εισαγγελέα,
«Η Σλοβακία είναι μία από τις πιο πολωμένες χώρες στην Ευρώπη με τακτικές απειλές κατά πολιτικών», δήλωσε ο Milan Nič, αναλυτής στο Γερμανικό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων και πρώην σύμβουλος του υπουργείου Εξωτερικών της Σλοβακίας. Ο Nič επεσήμανε την προηγούμενη απόφαση της πρώτης γυναίκας προέδρου της χώρας, της Zuzana Čaputová, να μην θέσει υποψηφιότητα για επανεκλογή, αφού δέχθηκε απειλές κατά της ζωής της.
«Αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί μεμονωμένο περιστατικό. Το τζίνι έχει βγει από το μπουκάλι».
Η φιγούρα του δράστη γεννά νέες εντάσεις
Η αντικρουόμενη βιογραφία του υπόπτου πίσω από τους πυροβολισμούς -που ταυτοποιήθηκε ως Juraj Cintula, ένας 71χρονος ποιητής και πρώην φρουρός ασφαλείας- έχει προκαλέσει περαιτέρω εντάσεις στη χώρα.
Κάθε πλευρά του πολιτικού φάσματος ανέσυρε γρήγορα λεπτομέρειες από το ιστορικό του φερόμενου ως επίδοξου δολοφόνου, αναζητώντας στοιχεία στο διαδίκτυο για να στηρίξουν την αφήγησή τους σχετικά με τους λόγους για τους οποίους ο συνταξιούχος, ο οποίος προηγουμένως δεν είχε δείξει σημάδια βίας, επιτέθηκε στον πρωθυπουργό.
Οι υποστηρικτές του πρωθυπουργού επεσήμαναν τις δηλώσεις του Cintula κατά του Φίτσο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την πρόσφατη εμφάνισή του σε διαδήλωση της αντιπολίτευσης, ενώ οι επικριτές του Φίτσο εστίασαν την προσοχή τους σε μια συνάντηση του 2016 στην οποία ο Cintural συμμετείχε μαζί με μια περιθωριακή φιλορωσική παραστρατιωτική ομάδα, περιγράφοντας τον δράστη ως ακροδεξιό εξτρεμιστή.
Στην πρωτεύουσα, οι κάτοικοι καταδίκασαν ευρέως τους πυροβολισμούς, με ορισμένους να τους βλέπουν ως το τελικό προϊόν του βιτριολικού λόγου της χώρας.
«Οι πολιτικοί υποδαυλίζουν τις φλόγες εδώ και πολύ καιρό. Κανείς δεν περίμενε ότι θα πυροβολούσαν τον πρωθυπουργό, αλλά δεν ήρθε από το πουθενά», δήλωσε η Agnesa Rybár, ιδιοκτήτρια καταστήματος ρούχων στο κέντρο της πόλης, προσθέτοντας: «Η χώρα πηγαίνει προς τη λάθος κατεύθυνση, αυτό είναι σαφές».
Η επίθεση της Τετάρτης είναι η τελευταία, αν και πιο δραματική, πράξη πολιτικής βίας που έχει γίνει ένα ζοφερό στοιχείο της πρόσφατης σλοβακικής ιστορίας.
Το 2018, ένας δημοσιογράφος που ερευνούσε φερόμενη φορολογική απάτη στην οποία εμπλέκονται επιχειρηματίες που συνδέονται με το κυβερνών κόμμα της Σλοβακίας βρέθηκε δολοφονημένος μαζί με τη φίλη του. Η διπλή δολοφονία προκάλεσε ευρεία κατακραυγή και οδήγησε στις μεγαλύτερες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας στη Σλοβακία από την πτώση του κομμουνισμού και τελικά ανάγκασε τον Φίκο, ο οποίος κατείχε το ανώτατο αξίωμα της χώρας σε τρεις διαφορετικές περιπτώσεις, να παραιτηθεί.
Το 2022, ένας ριζοσπαστικοποιημένος έφηβος πυροβόλησε δύο άτομα έξω από ένα γκέι μπαρ στην Μπρατισλάβα σε ένα έγκλημα μίσους.
Παρατηρητές λένε ότι ήταν η πανδημία του covid19 που σκλήρυνε περαιτέρω τις ήδη υπάρχουσες διαιρέσεις.
Καθώς τμήματα της κοινωνίας εξοργίζονταν με τα κυβερνητικά lockdown, ο Φίτσο-που τότε είχε ποσοστό κάτω του 10%- επανεφευρέθηκε ως οπαδός της πανδημίας και των εμβολίων, ξεσηκώνοντας τα αντικυβερνητικά αισθήματα για τον χειρισμό της κρίσης από την κυβέρνηση.
Στη συνέχεια ήρθε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι οι Σλοβάκοι ήταν διχασμένοι σχετικά με το αν η Ρωσία ή η Δύση ήταν υπεύθυνη για το ξέσπασμα και αν η χώρα θα έπρεπε να παράσχει στο Κίεβο οικονομική και στρατιωτική βοήθεια.
Πόλωση όχι μόνο στη Σλοβακία
Ο Gábor Czímer πολιτικός δημοσιογράφος στο σλοβακικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Ujszo.com δήλωσε ότι η επιστροφή του Φίτσο στην εξουσία το 2023 αποκάλυψε ενδείξεις ότι «η σλοβακική κοινωνία είναι έντονα διαιρεμένη σε δύο στρατόπεδα», ένα που είναι φιλικό προς τη Ρωσία και ένα άλλο που πιέζει για ισχυρότερες σχέσεις με την ΕΕ και τη Δύση.
«Η πόλωση που βιώνει η Σλοβακία δεν είναι μοναδική, αρκεί να κοιτάξετε την Πολωνία και την Ουγγαρία», δήλωσε ο Balázs Jarábik συνεργάτης στο Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών Επιστημών και πρώην Σλοβάκος διπλωμάτης, αναφερόμενος σε γειτονικά κράτη που έχουν δει ομοίως κοινωνικές διασπάσεις μεταξύ πολιτικών διαχωριστικών γραμμών.
«Αλλά η Σλοβακία ξεχωρίζει για την πολιτική βία της, η οποία συχνά συνδέεται με το οργανωμένο έγκλημα».
Στον απόηχο της επίθεσης, ο Jarábik δήλωσε ότι δεν είδε αρκετή «αυτοκριτική» από τις δύο πλευρές του πολιτικού τοπίου που θα αντιμετώπιζε τα αίτια που οδήγησαν στους πυροβολισμούς.
Όμως, παρά την κατήφεια, ορισμένοι βλέπουν ελπίδα και ένα παράθυρο ευκαιρίας για συμφιλίωση τις επόμενες εβδομάδες.
Οι Nič και Jarábik δήλωσαν ότι ενθαρρύνθηκαν από τη συμβολική διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε μετά τους πυροβολισμούς, όπου η πρόεδρος Ζαπούτοβα εμφανίστηκε μαζί με τον εκλεγμένο πρόεδρο, Peter Pellegrini, σύμμαχο του Φίτσο. Κατά τη διάρκεια της διάσκεψης, και οι δύο ηγέτες απηύθυναν έκκληση για αποκλιμάκωση των εντάσεων.
«Είδαμε τη Σλοβακία του παρελθόντος, ας δούμε ποια θα είναι η Σλοβακία του αύριο», δήλωσε ο Nič.
Μεγάλο μέρος της απάντησης θα εξαρτηθεί από την υγεία του Φίτσο. Ο Jarábik δήλωσε ότι αν ο πρωθυπουργός δεν μπορέσει να αναρρώσει πλήρως, θα είναι δύσκολο για την παρούσα κυβέρνηση να χαλιναγωγήσει ορισμένα από τα πιο ριζοσπαστικά στοιχεία, ιδίως το υπερεθνικιστικό κόμμα SNS που αποτελεί μέρος του τριμερούς συνασπισμού του Φίτσο.
«Αλλά αν ο Φίτσο ανακάμψει, η κατάσταση θα εξαρτηθεί από το τι διδάγματα θα εφαρμόσει από την απόπειρα δολοφονίας», πρόσθεσε.
Ο Jarábik δήλωσε ότι είναι δύσκολο να προβλεφθεί αν ο κυβερνητικός συνασπισμός του Φίτσο θα επιλέξει τον δρόμο της περαιτέρω ριζοσπαστικοποίησης ή αν η επιβίωση από τους πυροβολισμούς θα οδηγήσει τον πρωθυπουργό να αλλάξει τη μαχητική του προσέγγιση.
«Αλλά με βάση την ιστορική εμπειρία, μια τέτοια απόπειρα δολοφονίας υψηλού επιπέδου είναι απίθανο να οδηγήσει στην εξυγίανση της κοινωνίας».
ieidiseis.gr
AP | Petr David Josek
Ακολουθήστε το HappenedNow.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε ολες τις ειδήσεις μας στο Facebook Group και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
