Πυρκαγιές: Προ των πυλών ο πύρινος εφιάλτης – Το δύσκολο καλοκαίρι και η ελληνική «θωράκιση»

Η αντιπυρική περίοδος στην Ελλάδα ξεκινά επίσημα τον Μάιο, αλλά δεκάδες πυρκαγιές έχουν ήδη εκδηλωθεί από τον Απρίλιο, αφού οι θερμοκρασίες άρχισαν να φτάνουν τους 30 βαθμούς Κελσίου στο τέλος Μαρτίου – σημαντικά υψηλότερες από τις προηγούμενες εξάρσεις που καταγράφηκαν την τελευταία δεκαετία.

«Στην πραγματικότητα είναι ήδη καλοκαίρι για εμάς», δήλωσε στο Euronews ο αξιωματικός της Πυροσβεστικής Ιωάννης Κολοβός κατά τη διάρκεια μιας πρόσφατης εκπαιδευτικής άσκησης. «Η αλήθεια είναι ότι η αντιπυρική περίοδος έχει ξεκινήσει πρόωρα και έχει παραταθεί τα τελευταία πέντε χρόνια», τόνισε χαρακτηριστικά.

Το 10μελές επίλεκτο πυροσβεστικό πλήρωμά του από την 1η Ειδική Μονάδα Επιχειρήσεων Πυρόσβεσης είναι πλήρως εφοδιασμένο με εργαλεία που απαιτούνται για την ανάσχεση των πυρκαγιών: αλυσοπρίονα, ειδικές τσουγκράνες, μετεωρολογικά όργανα, ταμπλέτες υπολογιστών και φλόγιστρα (drip-torch).

Φέτος, η Ελλάδα διπλασιάζει τον αριθμό των πυροσβεστών σε εξειδικευμένες μονάδες σε περίπου 1.300, και υιοθετεί τακτικές από τις Ηνωμένες Πολιτείες για να προσπαθήσει να παρακάμψει τις πυρκαγιές με αερομεταφερόμενες μονάδες, που αποστέλλονται για να δημιουργήσουν αντιπυρικές ζώνες.

Τα εξειδικευμένα εργαλεία μεγαλύτερο όπλο από το νερό, αλλά… από το 2025

Τα μέλη του πληρώματος περιλαμβάνουν ειδικούς δασολόγους και πυροσβέστες με ποικίλες δεξιότητες, πολλές από τις οποίες αναπτύχθηκαν κατά την εκπαίδευση με συναδέλφους τους στην Γαλλία, την Ισπανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

«Μπορούμε να τοποθετηθούμε σε βέλτιστες τοποθεσίες, που μπορεί να είναι δύσκολο να προσεγγιστούν με τα πόδια και να πραγματοποιήσουμε καταστολή της πυρκαγιάς χρησιμοποιώντας διάφορες εξειδικευμένες μεθόδους», δήλωσε ο πυροσβέστης Δημήτρης Πρίφτης, ενώ βοηθούσε εκπαιδευόμενους σε μια περιοχή που καταστράφηκε από τις πυρκαγιές το καλοκαίρι του 2023, όχι μακριά από την Αθήνα.

«Η χρήση του νερού δεν είναι πλέον το κύριο όπλο μας κατά των πυρκαγιών, είναι τα εργαλεία μας», υπογράμμισε και εξήγησε: «Χρησιμοποιούμε μια πιο επιστημονική προσέγγιση απέναντι στις πυρκαγιές, μετρώντας την υγρασία, τον άνεμο – είναι μια πιο προγραμματισμένη μέθοδος».

Με χρηματοδότηση κυρίως από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ελλάδα έχει δρομολογήσει ένα πρόγραμμα ύψους 2,1 δισεκατομμυρίων ευρώ για την αναμόρφωση της ικανότητας αντιμετώπισης καταστροφών, παραγγέλλοντας νέα πυροσβεστικά αεροσκάφη, drones, πυροσβεστικά οχήματα, εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις και ένα δίκτυο αισθητήρων με βάση την τεχνητή νοημοσύνη για την έγκαιρη ανίχνευση σημάτων καπνού και πλημμυρών.

Ωστόσο, ο νέος εξοπλισμός δεν θα αρχίσει να φθάνει παρά από το 2025. Οι ελληνικές Αρχές διπλασιάζουν την εκπαίδευση και τις νέες μεθόδους πυρόσβεσης, καθώς αναμένεται άλλη μια δύσκολη περίοδος φέτος το καλοκαίρι, κάτι που επανηλειμμένως έχει δηλώσει ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλης Κικίλιας.

Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια επιδεινούμενη ετήσια πρόκληση

Οι πυρκαγιές έκαψαν περίπου 1.750 τετραγωνικά χιλιόμετρα το 2023, συμπεριλαμβανομένης μιας πυρκαγιάς στη Βόρεια Ελλάδα και συγκεκριμένα στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης, η οποία ήταν η χειρότερη που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ανεμοδαρμένη και ορεινή με δυσπρόσιτα νησιά, η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια τρομακτική ετήσια πρόκληση για την υπεράσπιση των πολλαπλών αστικών οικισμών της, που επικαλύπτονται με δασικές περιοχές οι οποίες κινδυνεύουν από τις πυρκαγιές.

Γίνεται επίσης όλο και πιο ζεστή: ο περασμένος χειμώνας ήταν ο θερμότερος από την έναρξη των σύγχρονων καταγραφών το 1960, σύμφωνα με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, το οποίο ανέλυσε δορυφορικά δεδομένα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι έξι θερμότεροι ελληνικοί χειμώνες που έχουν καταγραφεί έχουν συμβεί την τελευταία δεκαετία.

Αυτό συμβαίνει στο πλαίσιο νέων δεδομένων που αποκαλύπτουν ότι η Ευρώπη είναι η ήπειρος με την ταχύτερη αύξηση της θερμοκρασίας στον κόσμο, καθώς η θερμοκρασία της αυξάνεται περίπου διπλάσια από τον παγκόσμιο μέσο όρο.

Ο Βασίλης Κικίλιας λέει πως οι Αρχές αναμένουν ότι οι ετήσιες συνθήκες θα επιδεινωθούν περαιτέρω: «Θα είναι μια πολύ δύσκολη αντιπυρική περίοδος, ένα πολύ δύσκολο καλοκαίρι. Είχαμε έναν ξηρό χειμώνα και φθινοπωρινές θερμοκρασίες που διαρκούν μέχρι τον Δεκέμβριο. Επομένως, αντιμετωπίζουμε την κλιματική κρίση κατά μέτωπο».

Πώς προετοιμάζεται η Ελλάδα για τη φετινή αντιπυρική περίοδο;

Καθ’ όλη τη διάρκεια του Απριλίου, οι πυροσβέστες αύξησαν τις ασκήσεις και την εκπαίδευση, χρησιμοποιώντας νέες εγκαταστάσεις, όπως το Fire Dragon, ένα ρυμουλκούμενο αξίας 1,2 εκατομμυρίων ευρώ που χρησιμοποιείται για την προσομοίωση του εσωτερικού ενός φλεγόμενου κτιρίου. Τα πυροσβεστικά πληρώματα, με βαρύ προστατευτικό εξοπλισμό και φιάλες οξυγόνου, το χρησιμοποιούν για να εξασκηθούν σε τεχνικές και διασώσεις από κοντά.

«Η χρήση του νερού δεν είναι πλέον το κύριο όπλο μας κατά των πυρκαγιών, είναι τα εργαλεία μας»

Σε κοντινή απόσταση, τακτικοί και εκπαιδευόμενοι της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας σέρνονται μέσα σε ένα λαβύρινθο από πλέγμα στο σκοτάδι για να εξασκηθούν στην εργασία σε περιορισμένους χώρους. Οι συμμετέχοντες με πλήρη εξάρτηση γυμνάζονται πρώτα σε διαδρόμους αναρρίχησης και άλλα μηχανήματα γυμναστηρίου και στη συνέχεια μέσα στο λαβύρινθο, καθώς προστίθενται καπνός και δυνατοί θόρυβοι για να αποπροσανατολιστούν.

«Ο λαβύρινθος βοηθά τους πυροσβέστες σε ένα σκοτεινό άγνωστο περιβάλλον, με την παρουσία φωτιάς, να εισέλθουν στην περιοχή, να ερευνήσουν, να πραγματοποιήσουν ενδεχομένως διάσωση και να βρουν διέξοδο», δήλωσε ο Βρασίδας Γραφάκος, διοικητής του εκπαιδευτικού κέντρου, εξηγώντας πως «είναι για να τους εκπαιδεύσουμε αποτελεσματικά, ώστε να είναι έτοιμοι για πυρκαγιές σε κτίρια, για δραστηριότητα πρώτης γραμμής».

Η συνταξιούχος Χρυσούλα Ρενιέρη ήταν μεταξύ εκείνων που έχασαν τα σπίτια τους στις πυρκαγιές του 2023. Όταν επισκέφθηκε το ερειπωμένο σπίτι της και καθώς περπατούσε στα μαυρισμένα δωμάτια, περιέγραψε πώς η οικογένειά της ένιωθε αβοήθητη, καθώς η πυρκαγιά που πλησίαζε έκοβε το ρεύμα και την παροχή νερού πριν οι φλόγες καταλάβουν το σπίτι.

«Κανείς δεν μας βοήθησε και τα πάντα κάηκαν. Όλα χάθηκαν», είπε, προσθέτοντας πως ελπίζει ο νέος εξοπλισμός και οι νέες μέθοδοι της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας να κάνουν τη διαφορά για άλλους ανθρώπους.

«Μακάρι να συμβεί αυτό, θα μπορούσαν να σωθούν τόσα πολλά σπίτια. Ελπίζουμε, γιατί το καλοκαίρι έρχεται και πάλι και το μαρτύριο θα αρχίσει».