Το «παίγνιο πολέμου» της Χεζμπολάχ με την Κύπρο δεν είναι αυτό που φαίνεται…

Οι απειλητικές δηλώσεις του ηγέτη της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα κατά της Κύπρου ήταν αρκετές για να πυροδοτήσουν ένα νέο κύκλο αντιπαράθεσης μεταξύ της σιϊτικής οργάνωσης και του Ισραήλ και για πρώτη φορά, αυτή η σύγκρουση να απειλείται με διεθνοποίηση, περιλαμβάνοντας χώρες που μέχρι τώρα δεν ήταν εμπλεκόμενες με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στην αντιπαράθεση.
Γιατί όμως η Κύπρος; Και γιατί τώρα;
Η στρατηγική θέση της Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο την καθιστά κλειδί στην περιφερειακή γεωπολιτική. Βρίσκεται κοντά στον Λίβανο, τη Συρία και το Ισραήλ, λειτουργώντας ως πιθανός υλικοτεχνικός και επιχειρησιακός κόμβος για τις δυτικές χώρες ή το Ισραήλ.

Η Κύπρος φιλοξενεί σημαντικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των Βρετανικών Κυρίαρχων Βάσεων (SBAs) στην Ακρωτήρι και τη Δεκέλεια. Αυτές οι βάσεις είναι κρίσιμες για τις δυτικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή. Παρέχουν διευκολύνσεις για παρακολούθηση, συλλογή πληροφοριών και ταχείες αναπτύξεις, κάνοντάς τις βάσεις αυτές υψηλής στρατηγικής σημασίας  για το ΝΑΤΟ και τα δυτικά συμφέροντα. Ενδεικτικό της σημασία της Κύπρου, είναι πως τα βρετανικά μαχητικά που πλήττουν θέσεις των Χούθι στην Υεμένη και τα αεροσκάφη έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου (ΑEW-C) της RAF που περιπολούν στην περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας, απογειώνονται από την Κύπρο.

Οι σχέσεις Κύπρου-Ισραήλ

Από την άλλη, είναι δεδομένο πλέον εδώ και χρόνια, ότι  Κύπρος και το Ισραήλ έχουν έρθει «πολύ κοντά». Η Χεζμπολάχ απείλησε την Κύπρο να μην επιτρέψει στο Ισραήλ να χρησιμοποιήσει τα αεροδρόμιά της και το περίεργο είναι γιατί η Χεζμπολάχ έχει ξαφνικά επικεντρωθεί σε αυτό. Και σε αυτό υπάρχουν δύο πιθανές εξηγήσεις:
– Η πρώτη είναι η Χεζμπολάχ να έχει πληροφορίες από δικό της και το ιρανικό το δίκτυο των πληροφοριοδοτών της, ότι υπάρχει κάποια ασυνήθιστη κινητικότητα στα κυπριακά αεροδρόμια ή έχει πέσει στην αντίληψή τους κάποιο έγγραφο ή προφορική πληροφορία.
– Η δεύτερη που είναι και η πιθανότερη, είναι η απειλή αυτή να μη στόχευε την Κύπρο ως Κύπρο, αλλά τις στρατιωτικές βάσεις και τα αεροδρόμια της Μεγάλης Βρετανίας που βρίσκονται στο Ακρωτήρι και τη Δεκέλεια, που αποτελούν – όπως περιγράψαμε – «το σπαθί, τα μάτια και τα αυτιά» του ΝΑΤΟ σε ολόκληρη την ανατολική Μεσόγειο. Δεν πρέπει να λησμονούμε πως μαχητές της Χεζμπολάχ βρίσκονται στην Υεμένη. Ακόμη και αν δεν υπήρχε ο πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς η Κύπρος θα εξακολουθούσε να είναι «πρόβλημα» για την Χεζμπολάχ.

Όλα αυτά μας δείχνουν κατά κάποιο τρόπο ότι η Χεζμπολάχ  βλέπει πλέον τον εαυτό της ως μια ισχυρή περιφερειακή δύναμη. Μπορεί η έδρα της να βρίσκεται στον Λίβανο, αλλά τα στοιχεία και η δράση της μας δείχνουν ότι είναι πολλαπλά πιο ισχυρή από κράτος του Λιβάνου.

Ο Χ. Νασράλα πιστεύει ότι αυτή ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς και μία σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ-Χεζμπολάχ μπορεί να αλλάξει πρόσωπο της περιοχής. Στο ίδιο μήκος κύματος φαίνεται πως κινείται και η ιρανική στρατηγική. Μαζί την Τουρκία, το Κατάρ και την Κίνα και την Ρωσία, υπάρχει η κοινή αίσθηση ότι πλέον με τον πόλεμο στην Ουκρανία,  τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή και την αδυναμία των ΗΠΑ να επέμβουν αποτελεσματικά (με οποιοδήποτε τρόπο) στη ροή των εξελίξεων, είναι σαφές ότι αναδύεται μια νέα περιφερειακή και παγκόσμια τάξη.

Ποια είναι η Χεζμπολάχ;

Η Χεζμπολάχ ιδρύθηκε το 1982, κατά τη διάρκεια του Λιβανέζικου Εμφυλίου Πολέμου και της εισβολής του Ισραήλ στον Λίβανο. Υποστηριζόμενη από το Ιρανικό Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης (IRGC), η Χεζμπολάχ δημιουργήθηκε για να αντισταθεί στην ισραηλινή κατοχή και να προωθήσει τα συμφέροντα της σιϊτικής μουσουλμανικής κοινότητας στον Λίβανο. Στα χρόνια που ακολούθησαν, εξελίχθηκε από μια μαχητική ομάδα σε μια σημαντική πολιτική και στρατιωτική  δύναμη, συμμετέχοντας ενεργά στην πολιτική ζωή του Λιβάνου και παρέχοντας κοινωνικές υπηρεσίες αντικαθιστώντας την κυβέρνηση της Βυρητού.

Η μεταμόρφωση της Χεζμπολάχ σε έναν υβριδικό οργανισμό – συνδυάζοντας πολιτικές, κοινωνικές και στρατιωτικές λειτουργίες – έχει ενισχυθεί από τη σημαντική χρηματοδότηση και υλικοτεχνική υποστήριξη από το Ιράν. Αυτή η υποστήριξη έχει επιτρέψει στη Χεζμπολάχ να χτίσει μια ισχυρή στρατιωτική υποδομή και να επεκτείνει την επιρροή της πέρα από τα σύνορα του Λιβάνου.

Η απειλή της Χεζμπολάχ δεν πρέπει να εκληφθεί  σαν απειλή κατά της ίδιας της Κύπρου αλλά ως μέρος ενός ευρύτερου περιφερειακού συγκρουσιακού αγώνα που περιλαμβάνει την Τουρκία, την Ρωσία, την Κίνα, το Ιράν, το Ισραήλ και τις δυτικές δυνάμεις.

Παράλληλα, οι στρατηγικοί στόχοι της Χεζμπολάχ είναι στενά συνδεδεμένοι με αυτούς του Ιράν και της Συρίας. Το Ιράν χρησιμοποιεί τη Χεζμπολάχ ως πληρεξούσιο για να επεκτείνει την επιρροή του στη Μέση Ανατολή, αντιδρώντας στα ισραηλινά και δυτικά συμφέροντα. Η Συρία, υπό το καθεστώς Άσαντ, παρέχει υλικοτεχνική υποστήριξη και διάδρομο για τη μεταφορά όπλων από το Ιράν στη Χεζμπολάχ.

Η κύρια στρατιωτική εστίαση της Χεζμπολάχ είναι η αντιπαράθεσή της με το Ισραήλ. Ο οργανισμός έχει εμπλακεί σε αρκετές συγκρούσεις με το Ισραήλ, με πιο αξιοσημείωτο τον πόλεμο του 2006 όπου το Ισραήλ ηττήθηκε και αποχώρησε από τον νότιο Λίβανο όπου εισέβαλε. Το οπλοστάσιο της Χεζμπολάχ περιλαμβάνει μια σειρά από ρουκέτες και πυραύλους ικανών να πλήξουν βαθιά μέσα στο ισραηλινό έδαφος, αποτελώντας μια συνεχόμενη απειλή για την ασφάλεια του Ισραήλ.

Μπορεί η Χεζμπολάχ να επιτεθεί την Κύπρο;

Η σιϊτική οργάνωση διαθέτει μεγάλο οπλοστάσιο από ρουκέτες και πυραύλους, συμπεριλαμβανομένων των μακράς εμβέλειας πυραύλων, που μπορούν να πλήξουν στόχους σε αποστάσεις μεγαλύτερες των 200 χιλιομέτρων. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να χτυπήσουν την Κύπρο από τον Λίβανο, δεδομένου ότι η απόσταση μεταξύ του Λιβάνου και της Κύπρου είναι περίπου 180 χιλιόμετρα.

Η Χεζμπολάχ έχει αναπτύξει επίσης τη χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών (UAV), τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κατασκοπεία ή επιθέσεις σε στρατηγικούς στόχους. Έχουν ήδη δημοσιεύσει βίντεο που δείχνουν drones να πετούν πάνω από στρατηγικά σημεία στο βόρειο Ισραήλ, και είναι πιθανό να χρησιμοποιηθούν σε περίπτωση σύγκρουσης και εναντίον της Κύπρου.

H εν λόγω οργάνωση έχει επίσης και μια άλλη σημαντική δυνατότητα:  Τις θαλάσσιες επιθέσεις, με τη χρήση ταχύπλοων και άλλων μέσων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για επιθέσεις σε πλοία ή λιμάνια. Δεδομένου ότι η Κύπρος είναι νησί, οι θαλάσσιες επιθέσεις είναι ίσως η πιο ρεαλιστική και επιτεύξιμη επιχειρησιακή απειλή​.

Και τελευταίο αλλά όχι ασήμαντο, οι κυβερνοεπιθέσεις. Μέλη της Χεζμπολάχ που έχουν εκπαιδευτεί από την ειδική μονάδας κυβερνοπολέμου των Ιρανικών Ενόπλων Δυνάμεων, έχει αποδείξει ότι διαθέτει την ικανότητα να διεξάγει τέτοιου είδους επιχειρήσεις. Οι κυβερνοεπιθέσεις μπορεί να στοχεύουν σε κρίσιμες κρατικές πολιτικές και στρατιωτικές υποδομές, ενεργειακά δίκτυα, συστήματα επικοινωνιών, τράπεζες και άλλα ευαίσθητα δίκτυα της Κύπρου​​.

Η Χεζμπολάχ κατέχει σημαντική πολιτική δύναμη στον Λίβανο, ελέγχοντας αρκετά κυβερνητικά υπουργεία και διατηρώντας ένα ισχυρό δίκτυο κοινωνικών υπηρεσιών. Αυτή η πολιτική επιρροή επιτρέπει στη Χεζμπολάχ να λειτουργεί με μεγάλη αυτονομία και να επιδιώκει την ευρύτερη περιφερειακή της ατζέντα.

Η «μεγάλη σκακιέρα» της Α. Μεσογείου

Η Ανατολική Μεσόγειος είναι ένα πολύπλοκο περιβάλλον ασφάλειας με επικαλυπτόμενες συγκρούσεις και συμφέροντα.
Η απειλή της Χεζμπολάχ προς την Κύπρο είναι ένα πολυδιάστατο ζήτημα που περιλαμβάνει γεωπολιτική στρατηγική, στρατιωτικές ικανότητες και τις προσπάθειες εξόδου στις λεγόμενες «θερμές θάλασσες» πολλών νέων παικτών της παγκόσμιας σκακιέρας ισχύος. Η στρατηγική θέση της Κύπρου και η παρουσία δυτικών στρατιωτικών βάσεων την καθιστούν πιθανό στόχο για τη Χεζμπολάχ. Αυτή η απειλή όμως δεν πρέπει να εκληφθεί  σαν απειλή κατά της ίδιας της Κύπρου αλλά ως μέρος ενός ευρύτερου περιφερειακού συγκρουσιακού αγώνα που περιλαμβάνει την Τουρκία, την Αίγυπτο, την Ρωσία, την Κίνα, το Ιράν, το Ισραήλ και τις δυτικές δυνάμεις.

Και μη λησμονούμε ότι πέρα από τις όποιες απειλές, η  ανακάλυψη σημαντικών αποθεμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο έχει περιπλέξει περαιτέρω τη δυναμική της περιοχής, με την Κύπρο να διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην ενεργειακή ασφάλεια και τις γεωπολιτικές διαπραγματεύσεις.

Του Ζαφείρη Χατζηδήμου

neostrategy.gr

Ηassan Pasha/Unsplash