Δολοφονίες Χανίγιε – Σουκρ: Το Ισραήλ έβαλε φωτιά στη Μ. Ανατολή την πιο κρίσιμη στιγμή

Η είδηση έπεσε σαν βόμβα στις πρωτεύουσες των δυτικών χωρών αλλά και αυτών της Μέσης Ανατολής. O Ισμαήλ Χανίγιε είναι νεκρός. Ωρες πριν, το Ισραήλ είχε σκοτώσει με ένα αεροπορικό πλήγμα ακριβείας τον «νούμερο δύο» στις τάξεις της Χεζμπολάχ και «στρατιωτικό νου» της Οργάνωσης Φουάντ Σουκρ.

Μεγάλο πλήγμα για την σιϊτική οργάνωση και όλοι περίμεναν την απάντησή της. Είτε μέσω των όπλων, είτε μέσω κάποιας ανακοίνωσης. Τίποτα από τα δύο όμως δεν συνέβη. Αλλοι έλεγαν πως δεν ήθελε η Χεζμπολάχ να το παραδεχτεί, άλλοι πως επέζησε και γενικότερα υπήρχε το γνωστό σκηνικό των φημών και της παραπληροφόρησης, που γιαόσους ασχολούνται με την Μέση Ανατολή, τους είναι εξαιρετικά οικείο.

Τελικά όμως, η αιτία ήταν άλλη: Η δολοφονία του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς και υπεύθυνου για την διπλωματία της οργάνωσης. Και η ανησυχία κορυφώθηκε όταν έγινε γνωστός ο τόπος του θανάτου του. Ηταν η Τεχεράνη!
Τα ερωτηματικά είναι πολλά. Το βέβαιο όμως είναι πως η χώρα που κρύβεται πίσω από την δολοφονία του Χανίγιε, έστειλε πριν από ένα 24ωρο ένα τριπλό μήνυμα στη Χεζμπολάχ, την Χαμάς και κυρίως στο Ιράν: «Οσο και να τρέξετε θα σας βρούμε».

Ειδικά για το Ιράν, το ότι δολοφονήθηκε ο ηγέτης μιας «αδελφής και σύμμαχης οργάνωσης» μέσα στο έδαφός του αποτελεί όχι μόνο την μεγαλύτερη αποτυχία των υπηρεσιών ασφαλείας και των ενόπλων δυνάμεων να τον προφυλάξουν, αλλά και προσβολή της ισχύος της Τεχεράνης στα μάτια των σχέσεων της διεθνούς οντότητας αλλά και στις φίλιες κυβερνήσεις, πως το Ιράν είναι ένας «γίγαντας με πήλινα πόδια», την μέρα μάλιστα που ορκιζόταν ο νέος Πρόεδρος της χώρας Μασούντ Πεζεσκιάν.

Και είναι σίγουρο ότι ο Μ. Πεζεσκιάν είχε χθες μόλις,την χειρότερη πρώτη μέρα στο αξίωμα που θα μπορούσε να έχει. Πιθανώς ξύπνησε τις πρώτες ώρες για να προεδρεύσει μιας συνεδρίασης του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, που είχε ως στόχο να αντιμετωπίσει την κρίση.
Λίγες ώρες πριν, ο Χανίγιε καθόταν στην πρώτη σειρά στην πρώτη του ομιλία ως Πρόεδρος, δίπλα σε ηγέτες άλλων δυνάμεων που βρίσκονται σε αντιπαράθεση με το Ισραήλ όπως η Χεζμπολάχ, οι Χούθι της Υεμένης και η Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ.

Ποιος μπορεί να κρύβεται πίσω από την δολοφονία του Χανίγιε;

Το ποιος κρύβεται πίσω από αυτή την επίθεση είναι προς το παρόν δύσκολο να πει κάποιος με απόλυτη σιγουριά. Το μοναδικό βέβαιο είναι πως τη δυνατότητα να παρακάμψουν με επιτυχία τον ιστό ασφάλειας και άμυνας του Ιράν χωρίς να γίνουν αντιληπτές, έχουν οι δυνάμεις δύο χωρών: Των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Και επειδή οι ΗΠΑ δεν είχαν κανένα κίνητρο στο να προχωρήσουν στη δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς, το Ισραήλ είχε αμέτρητα. Το κίνητρο είναι πάντα ένα πρώτο και σημαντικό βήμα για τον εντοπισμό ενός ενόχου, αδιαμφησβήτητα και χωρίς πολλή σκέψη, όλα τα δάκτυλα ανά την υδρόγειο έδειξαν το Ισραήλ.

Εξάλλου, υπάρχει και μακρά προϊστορία μεταξύ των δύο χωρών, ιδιαίτερα σε ότι αφορά τις επιχειρήσεις της μυστικής υπηρεσίας του Ισραήλ – της Μοσάντ – στο έδαφος του Ιράν.
Το 2018, έκλεψε ολόκληρο το πυρηνικό αρχείο της χώρας. Το 2020, σκότωσε τον κορυφαίο πυρηνικό επιστήμονα του Ιράν. Το 2022 και το 2023, φέρεται να απήγαγε, ανέκρινε και στη συνέχεια απελευθέρωσε ιρανούς αξιωματικούς της ιρανικής υπηρεσίας πληροφοριών που σχεδίαζαν ενέργειες κατά ισραηλινών τουριστών στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου – και όλα αυτά σε ιρανικό έδαφος. Τέτοιες εκτεταμένες επιχειρήσεις δείχνουν ότι οι «μαύροι πράκτορες» της Μοσάντ έχουν διεισδύσει βαθιά στην αρχιτεκτονική ασφαλείας του Ιράν.

Η αντίδραση του Ιράν

Σύμφωνα πάντως με δημοσιεύματα του αραβικού και του δυτικού Τύπου, το Ιράν είναι αποφασισμένο να αντιδράσει πολύ σκληρά αυτή τη φορά. Ο ανώτατος πνευματικός ηγέτης του Ιράν Αλί Χαμενεΐ – και αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων της χώρας – έδωσε την εντολή για άμεση επίθεση κατά του Ισραήλ στην έκτακτη συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας του Ιράν το πρωί της Τετάρτης, δήλωσαν τρεις Ιρανοί αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένων δύο μελών των Φρουρών της Επανάστασης υπό καθεστώς ανωνυμίας.

Μέσα από σχεδόν 10 μήνες πολέμου στη Γάζα μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, με την δολοφονία δεκάδων χιλιάδων αμάχων, το Ιράν έχει προσπαθήσει να διατηρήσει ισορροπία σε τεντωμένο σχοινί, ασκώντας πίεση στο Ισραήλ με απότομη αύξηση των επιθέσεων από τους συμμάχους και τις πληρεξούσιες δυνάμεις του στην περιοχή, αποφεύγοντας όμως έναν πλήρη πόλεμο μεταξύ των δύο εθνών.

Τον Απρίλιο, το Ιράν έκανε τη μεγαλύτερη και πιο άμεση επίθεση στο Ισραήλ μέσα σε  δεκαετίες εχθροπραξιών «χαμηλής έντασης», εκτοξεύοντας εκατοντάδες πυραύλους και drones ως αντίποινα για μια ισραηλινή επίθεση στο συγκρότημα της πρεσβείας του που σκότωσε αρκετούς Ιρανούς στρατιωτικούς διοικητές στη Δαμασκό.
Αλλά ακόμη και σε αυτή η επίδειξη δύναμης, είχε δοθεί ο χρόνος από το Ιράν ώστε να προετοιμαστούν αρκετά νωρίτερα το Ισραήλ και οι σύμμαχοί του και αυτό φάνηκε επί του πεδίου, μιας και σχεδόν όλοι οι πύραυλοι και τα drones των Ιρανών καταρρίφθηκαν και προκλήθηκε ελάχιστη ζημιά.

Τώρα είναι ασαφές πόσο δυνατά θα απαντήσει το Ιράν και αν θα πράξει το ίδιο για να αποφύγει την κλιμάκωση. Σύμφωνα πάντα με τα ίδιες «διαρροές» οι ιρανοί στρατιωτικοί διοικητές εξετάζουν μια άλλη συνδυασμένη επίθεση με drones και πυραύλους σε στρατιωτικούς στόχους κοντά στο Τελ Αβίβ και τη Χάιφα, αλλά θα επιδιώξουν να αποφύγουν τα πλήγματα σε πολιτικούς στόχους, ανέφεραν οι Ιρανοί αξιωματούχοι.

Μία ακόμη επιλογή που εξετάζεται είναι μια συντονισμένη επίθεση από το Ιράν και άλλα μέτωπα όπου έχει συμμαχικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένης της Υεμένης, της Συρίας και του Ιράκ, για το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα, είπαν.

Στη δημόσια δήλωσή του για τον θάνατο του κ. Χανίγιε, ο Α. Χαμενεΐ υπαινίχθηκε ότι το Ιράν θα ανταποδώσει άμεσα, λέγοντας: “Θεωρούμε το να εκδικηθούμε το αίμα του καθήκον μας”, επειδή συνέβη στο έδαφος της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Είπε ότι το Ισραήλ είχε θέσει τις βάσεις για να λάβει “σκληρή τιμωρία”.

Τι μπορεί να σκέφτεται ο Βενιαμίν Νετανιάχου;

Η δολοφονία του Ι.  Χανίγιε, είναι βέβαιο πως έκανε επίσης μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα λιγότερο πιθανή στο άμεσο μέλλον.
Οι Ισραηλινοί προφανώς ήλπιζαν ότι η δολοφονία ενός τόσο σημαντικού ηγέτη θα βοηθούσε τελικά να διαρραγεί η αποφασιστικότητα της Χαμάς, καθιστώντας την, πιο πρόθυμη να συμβιβαστεί με τους όρους του Ισραήλ για εκεχειρία και παράδοση των ομήρων. Όμως σε επίπεδο θέσεων και πολιτικής, η παλαιστινιακή οργάνωση δεν είναι πιθανό να επηρεαστεί ιδιαίτερα από τον θάνατο του Ι. Χανίγιε.
Παρά την θέση του ως πολιτικός ηγέτης της Χαμάς, η ιστορία της Χαμάς μας έχει δείξει ότι ο «κάθε» Χανίγιε είναι αντικαταστάσιμος και αυτό θα φανεί στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.

Όμως υπάρχει  και η άλλη όψη του νομίσματος. Η διπλή δολοφονία μπορεί επίσης να προσφέρει μια διέξοδο από τον πόλεμο με την Χαμάς επιτρέποντας στον Πρωθυπουργό του Ισραήλ, Βενιαμίν Νετανιάχου, να ισχυριστεί μια συμβολική νίκη, δίνοντάς του χώρο να κάνει πίσω στη Γάζα και ίσως να συμφωνήσει σε μια κατάπαυση του πυρός.

Αλλά από την άλλη, ο Β. Νετανιάχου μπορεί να αποφύγει να το κάνει αν διαπιστώσει ότι ενδεχόμενη εκεχειρία με την Χαμάς θα ρίξει την κυβέρνησή του. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο  κυβερνητικός του συνασπισμός βασίζεται σε ακροδεξιούς βουλευτές που έχουν απειλήσει να αποχωρήσουν από τη συμμαχία αν ο πόλεμος τελειώσει χωρίς την ήττα της Χαμάς.

Το βέβαιο είναι ότι ο πρωθυπουργός του Ισραήλ έριξε 2 παρακινδυνευμένες ζαριές με τα ζάρια ακόμα να γυρίζουν χωρίς να ξέρει κανείς αν θα καταλήξουν σε ντόρτια ή σε εξάρες, αγνοώντας το μεγαλύτερο μέρος της κοινής γνώμης του Ισραήλ που ζητά κατάπαυση του πυρός και επιστροφή των ομήρων.
Και οι εκτιμήσεις δεν είναι καλές.
Οι περισσότεροι αναλυτές, διπλωμάτες αλλά και ηγέτες φοβούνται ότι τα ζάρια – που γυρίζουν ακόμη – θα δείξουν ντόρτια και αν δεν δείξουν ντόρτια και τα δύο, έστω και το ένα είναι αρκετό για να προκαλέσει ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή και την αναγκαστική εμπλοκή δυτικών και άλλων χωρών σε αυτή τη σύγκρουση. Ποια Θα είναι η συνέχεια αν συμβεί κάτι τέτοιο την υποψιαζόμαστε όλοι το ζήτημα είναι κατά πόσο είμαστε προετοιμασμένοι να την αντιμετωπίσουμε.

Παρέμβαση ισχυρών δυνάμεων ή τώρα ή ποτέ

Το επόμενο χρονικό διάστημα θα είναι κρίσιμο και μόνο αν υπάρξουν ισχυρές παρεμβάσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Ρωσία και την Κίνα προς τους εμπλεκόμενους θα υπάρξει αποκλιμάκωση και επανέναρξη με αργά και σταδιακά βήματα των διαπραγματεύσεων για εκεχειρία.

Παράλληλα όμως, κάθε μέρα ο χρόνος τελειώνει για χιλιάδες εγκλωβισμένους Παλαιστινίους αμάχους στη Λωρίδα της Γάζας, λες και αυτοί ευθύνονται για το κακό που συμβαίνει και πρέπει να τιμωρούνται ζώντας σε συνθήκες που παραπέμπουν στο γκέτο της Βαρσοβίας στη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου.Και ίσως πλέον κάποιος πρέπει να τραβήξει το αφτί στον Βενιαμίν Νετανιάχου και στους ακροδεξιούς εταίρους του, ώστε να σταματήσει αυτή την πολιτική αφανισμού και να δώσει μια διέξοδο στην ειρήνη και στην ανθρωπιά, διαφορετικά αποδεικνύεται ότι θύτες και θύματα, δεν μάθαμε τίποτα από τον χειρότερο αιώνα της ανθρώπινης ιστορίας που ήταν ο εικοστός.

ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΙΣΜΑΗΛ ΧΑΝΙΓΙΕ

Ο Ισμαήλ Χανίγιε γεννήθηκε τον Ιανουάριο του 1963, σύμφωνα με το γραφείο τύπου της Χαμάς, στον καταυλισμό προσφύγων Σατί κοντά στην πόλη της Γάζας. Οι γονείς του ήταν πρόσφυγες του πρώτου αραβοϊσραηλινού πολέμου του 1948, φεύγοντας από ένα κατεστραμμένο παλαιστινιακό χωριό κοντά σε αυτό που είναι τώρα η πόλη Ασκελόν στο Ισραήλ, σύμφωνα με το γραφείο τύπου.

Ο Ισμαήλ Χανίγιε εντάχθηκε στη Χαμάς κατά την πρώτη Ιντιφάντα το 1987, μια εποχή που η οργάνωση είχε μόλις ιδρυθεί. Η εμπλοκή του στην οργάνωση και η στήριξή του στην αντίσταση κατά του Ισραήλ τον ανέδειξαν σε ηγετική φυσιογνωμία. Το 1992, ο Χανίγια ήταν μεταξύ των 415 Παλαιστινίων που εξορίστηκαν στον νότιο Λίβανο από το Ισραήλ, γεγονός που ενίσχυσε την φήμη του ως μαχητή της ελευθερίας.

Επέστρεψε στη Γάζα το 1993, εν μέσω της ύφεσης μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων λόγω της συμφωνίας ειρήνης του Όσλο, και έγινε πρύτανης του Ισλαμικού Πανεπιστημίου, όπου είχε προηγουμένως σπουδάσει αραβική λογοτεχνία.Το 1998 έγινε διευθυντής του γραφείου του Σεΐχη Αχμέντ Γιασίν, του πνευματικού ηγέτη και ιδρυτή της Χαμάς. Η θέση αυτή του επέτρεψε να αποκτήσει μεγάλη επιρροή και να αναπτύξει στενές σχέσεις με άλλους ηγέτες της οργάνωσης.ς.

Εκλογική Νίκη και Ηγεσία

Το 2006, η Χαμάς συμμετείχε στις παλαιστινιακές νομοθετικές εκλογές και κέρδισε τη μεγάλη πλειοψηφία των εδρών στο Κοινοβούλιο. Ο Χανίγιε ηγήθηκε της εκλογικής λίστας της Χαμάς και εξελέγη Πρωθυπουργός της Παλαιστινιακής Αρχής. Η εκλογική νίκη της Χαμάς αποτέλεσε σοκ για τη διεθνή κοινότητα και οδήγησε σε έντονες πολιτικές και στρατιωτικές συγκρούσεις με την αντίπαλη Φατάχ, την κυρίαρχη πολιτική δύναμη στη Δυτική Όχθη.
Μετά τις συγκρούσεις του 2007, η Χαμάς κατέλαβε τη Λωρίδα της Γάζας και ο Ι. Χανίγιε συνέχισε να βρίσκεται εκεί ως ηγέτης της κυβέρνησης της Γάζας. Η διοίκησή του χαρακτηρίστηκε από την προσπάθεια αντιμετώπισης του ισραηλινού αποκλεισμού, την ανάπτυξη κοινωνικών προγραμμάτων και τη διατήρηση της στρατιωτικής αντίστασης κατά του Ισραήλ.

Πολιτική και Ιδεολογία

Ο Χανίγιε ήταν γνωστός για τις σκληροπυρηνικές του θέσεις απέναντι στο Ισραήλ και την υποστήριξή του στην ένοπλη αντίσταση. Ιδιαίτερα μετά την επιδρομή της 6ης Οκτωβρίου του 2023 όπου μαχητές της Χαμάς σκότωσαν 1.200 Ισραηλινούς και πήραν μαζί τους 220 ομήρους, έγινε ο “Νούμερο 2” στόχος του Ισραήλ μετά τον Σίνουαρ.. Ωστόσο, έχει επίσης επιδείξει προθυμία για πολιτικές διαπραγματεύσεις και συμφωνίες, υποστηρίζοντας τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους στα σύνορα του 1967, με την προϋπόθεση ότι το Ισραήλ θα αναγνωρίσει τα δικαιώματα των Παλαιστινίων.

Επιρροή και Κληρονομιά

Ο Ισμαήλ Χανίγιε υπήρξε σημαντική φυσιογνωμία στην παλαιστινιακή πολιτική σκηνή και ένας από τους βασικούς ηγέτες της Χαμάς. Η ηγεσία του επηρέασε την πολιτική και στρατιωτική στρατηγική της οργάνωσης και καθόρισε τη σχέση της με την Παλαιστινιακή Αρχή, το Ισραήλ και τη διεθνή κοινότητα.

Η θέση του Ι. Χανίγια στη Χαμάς και η δράση του έχουν αφήσει βαθύ αποτύπωμα στη σύγχρονη ιστορία της Μέσης Ανατολής. Η κληρονομιά του περιλαμβάνει την αδιάλλακτη αντίσταση κατά του Ισραήλ, την ενίσχυση της Χαμάς ως κύριας πολιτικής δύναμης στη Γάζα και τις προσπάθειές του για την αντιμετώπιση των ανθρωπιστικών κρίσεων στην περιοχή.

Ο Ισμαήλ Χανίγια ήταν ένας χαρισματικός και αμφιλεγόμενος ηγέτης, του οποίου η ζωή και η δράση αντικατοπτρίζουν τις περιπλοκές και τις προκλήσεις της παλαιστινιακής υπόθεσης. Η ηγεσία του στη Χαμάς έχει καθορίσει την πολιτική και στρατιωτική κατεύθυνση της οργάνωσης και έχει αφήσει ανεξίτηλο στίγμα στην ιστορία του παλαιστινιακού αγώνα για αυτοδιάθεση και ελευθερία.