H EE σε επικίνδυνα μονοπάτια: Αύξηση απελάσεων και υπεράκτια κέντρα κράτησης μεταναστών κερδίζουν έδαφος στη Σύνοδο

Το μεταναστευτικό θα κυριαρχήσει στη Σύνοδο Κορυφής που ξεκινά σήμερα στις Βρυξέλλες, με αρκετές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να «κλείνουν το μάτι» στην (ενισχυμένη) ακροδεξιά, υιοθετώντας αυστηρότερους κανόνες, βάζοντας ωστόσο σε κίνδυνο την εφαρμογή του Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου, που ψηφίστηκε πριν από περίπου δύο μήνες και προετοιμαζόταν για περισσότερο από μία δεκαετία.

Την ώρα που η κατάσταση στη Μέση Ανατολή παραμένει εκρηκτική, ένας αυξανόμενος αριθμός Ευρωπαίων ηγετών αναμένεται να ταχθεί υπέρ των υπεράκτιων κέντρων κράτησης μεταναστών, έτοιμοι να βαδίσουν στο (επικίνδυνο) μονοπάτι που χάραξε η Ιταλίδα πρωθυπουργός, Τζόρτζια Μελόνι, καθώς η ΕΕ προσανατολίζεται σε αυστηρότερους κανόνες, προκειμένου να αποθαρρύνει τους αιτούντες άσυλο να χτυπούν την πόρτα της Ευρώπης.

Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάειν, δήλωσε ότι το ευρωπαϊκό μπλοκ θα μπορούσε να… διδαχτεί από την αμφισβητούμενη μεταναστευτική πολιτική της Ιταλίας, η οποία στέλνει μετανάστες σε κλειστά κέντρα στην Αλβανία.

Η επικεφαλής της ΕΕ σε επιστολή της προς τα κράτη μέλη ενόψει της Συνόδου ανέφερε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει νέα πρόταση, που θα αφορά την αύξηση των απελάσεων μεταναστών.

Η Φον ντερ Λάιεν – η οποία μόλις ξεκίνησε μια δεύτερη πενταετή θητεία ως επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – φαίνεται να ανταποκρίνεται στις πιέσεις που ασκούνται για το μεταναστευτικό, σχεδόν από όλη την Ευρώπη.

Στην επιστολή της προς τα κράτη μέλη, ανέφερε ότι το ποσοστό επιστροφής των παράτυπων μεταναστών από τις χώρες της ΕΕ σήμερα φθάνει μόλις το 20% – κάτι που σημαίνει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που πρέπει να εγκαταλείψουν ένα κράτος μέλος της ΕΕ δεν το κάνουν, σύμφωνα με την φον ντερ Λάιεν. «Πολλοί απλά παραμένουν στη θέση τους ή μετακινούνται σε άλλη χώρα εντός του μπλοκ», ανέφερε.

«Πρέπει όλα τα κράτη μέλη να αναγνωρίζουν τις αποφάσεις που λαμβάνονται από άλλες χώρες της ΕΕ και να διασφαλίζουν ότι οι μετανάστες για τους οποίους έχει ληφθεί απόφαση απέλασής τους δεν μπορούν να εκμεταλλεύονται τις ρωγμές του συστήματος και να αποφεύγουν την επιστροφή τους», έγραψε η Φον ντερ Λάιεν στην επιστολή.

Συνοπτικά, η ίδια προτείνει η ΕΕ να διερευνήσει «καινοτόμους τρόπους» για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης, είτε αυτοί αφορούν την ανάθεση των διαδικασιών ασύλου σε χώρες εκτός Ευρώπης, όπως κάνει η Ιταλία με την Αλβανία, είτε τη διευκόλυνση των απελάσεων σε τρίτες χώρες, είτε τη δημιουργία «κόμβων επιστροφής» εκτός Ευρώπης στο πλαίσιο του νέου νόμου για τις απελάσεις. Μετά τις πρόσφατες ευρωπαϊκές συμφωνίες για τη μετανάστευση με την Τυνησία, την Αίγυπτο και τον Λίβανο, πρότεινε να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις με τη Σενεγάλη ή ακόμη και με το Μάλι.

Η συμφωνία Ιταλίας – Αλβανίας

Οι παρατηρήσεις της έρχονται καθώς σχεδόν έναν μήνα μετά την υπογραφή της αμφιλεγόμενης συμφωνίας μεταξύ της Ρώμης και των Τιράνων, οι πρώτοι παράτυποι μετανάστες που συνελήφθησαν στα ιταλικά ύδατα έφτασαν χθες στην Αλβανία, όπου δημιουργήθηκαν κλειστά κέντρα κράτησης.

Τα κέντρα, τα οποία κόστισαν περίπου 650 εκατ. ευρώ, επρόκειτο να λειτουργήσουν την περασμένη άνοιξη, αλλά υπήρξαν σημαντικές καθυστερήσεις, έχουν χρηματοδοτηθεί από την ιταλική κυβέρνηση και θα λειτουργούν βάσει της ιταλικής νομοθεσίας. Θα φιλοξενούν μετανάστες ενώ η Ιταλία θα εξετάζει τις αιτήσεις ασύλου τους. Οι έγκυες γυναίκες, τα παιδιά και τα ευάλωτα άτομα εξαιρούνται από το σχέδιο.

Πολιτικοί αντίπαλοι της Τζόρτζια Μελόνι, καθώς και αρκετές ΜΚΟ, έχουν επικρίνει τη συμφωνία της Ιταλίας με την Αλβανία.

Ο Ρικάρντο Μάγκι, βουλευτής του αριστερού κόμματος +Europa, δήλωσε ότι το σχέδιο της Αλβανίας είναι «σκληρό, άχρηστο και δαπανηρό», ενώ η ΜΚΟ Γιατροί Χωρίς Σύνορα ανέφερε ότι είναι «πιθανό να οδηγήσει σε περαιτέρω παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Η Μελόνι, απευθυνόμενη στους βουλευτές την Τρίτη υποστήριξε ότι το σχέδιο είναι «μια νέα, θαρραλέα, πρωτοφανής πρωτοβουλία» που «αντανακλά απόλυτα το ευρωπαϊκό πνεύμα».

Η Μελόνι δείχνει τον δρόμο;

Η εφαρμογή και τα αποτελέσματα της συμφωνίας με την Αλβανία παρακολουθούνται στενά από πολλά κράτη μέλη της ΕΕ, αρκετά από τα οποία μετά την ενίσχυση των ποσοστών ακροδεξιών κομμάτων έχουν σκληρύνει τη ρητορική τους και την προσέγγισή τους στο μεταναστευτικό.

Μόνο τις τελευταίες εβδομάδες, η Γερμανία επανέφερε τους ελέγχους στα χερσαία σύνορα, η Γαλλία δήλωσε ότι θα εξετάσει το ενδεχόμενο αυστηροποίησης της νομοθεσίας για το μεταναστευτικό και η Πολωνία ανακοίνωσε σχέδιο που προβλέπει την προσωρινή αναστολή του δικαιώματος ασύλου για όσους μετανάστες φθάνουν στη χώρα από τη Λευκορωσία.

Ο Πολωνός πρωθυπουργός, Ντόναλντ Τουσκ, υποστήριξε ότι η Ρωσία και οι σύμμαχοί της χρησιμοποιούν τους μετανάστες για να αποσταθεροποιήσουν τη Δύση.

Τον περασμένο μήνα, 15 κράτη μέλη υπέγραψαν πρόταση της Αυστρίας και της Ολλανδίας για τη βελτίωση της «αποτελεσματικότητας» του συστήματος απελάσεων.