Μιλούν Αθήνα – Λευκωσία ή έχουν κατεβάσει τα τηλέφωνα;

Στην άτυπη συνάντηση, στον ΟΗΕ, υπό τον γενικό γραμματέα, του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας και του κατοχικού ηγέτη, οι δύο πλευρές … συμφώνησαν ότι διαφωνούν. Ωστόσο, εντύπωση προκαλούν πληροφορίες στον κυπριακό Τύπο, σύμφωνα με τις οποίες η Αθήνα εφέρετο να έχει συμφωνήσει με την Αγκυρα για άνοιγμα του διαλόγου στο σχήμα 4+1 (ΟΗΕ, Κυπριακή Δημοκρατία, κατεχόμενα) με τη συμμετοχή Ελλάδας και Τουρκίας. Κάτι που θέλουν τα κατεχόμενα, αλλά η Λευκωσία, κατά πληροφορίες, αντιδρά έντονα.

Το χτεσινό, άτυπο δείπνο που παρέθεσε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτιέρες, στον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη, και στον κατοχικό ηγέτη και αχυράνθρωπο της Αγκυρας, Ερσίν Τατάρ, στη Νέα Υόρκη, δεν φαίνεται να απέδωσε κάποιους ουσιαστικούς καρπούς ως προς συγκεκριμένες διαδικασίες για την επίλυση του Κυπριακού. Ωστόσο, η πόρτα παρέμεινε ανοικτή, δεδομένου ότι, σύμφωνα με τη Λευκωσία, συμφωνήθηκε να συνεχιστούν οι άτυπες επαφές των δύο πλευρών.

Αντίθετα, τα κατεχόμενα και ο τουρκικός Τύπος, ο οποίος αναπαράγει τους ισχυρισμούς Τατάρ, υποστηρίζουν, όπως αναφέρει το τουρκικό ειδησεογραφικό πρακτορείο, Anadolu, ότι «η επόμενη συνάντηση με τον ΟΗΕ θα περιλαμβάνει Τουρκία, Ελλάδα». Απαντώντας σε σχετική ερώτηση μετά το δείπνο, ο Ε. Τατάρ ισχυρίστηκε πως, «με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ συμφωνήσαμε η επόμενη συνάντηση να γίνει με τη συμμετοχή της Τουρκίας και της Ελλάδας».

Εχουν κατεβάσει τα τηλέφωνα;

Διαφορετική, ωστόσο, είναι η εικόνα που μεταδίδουν τα κυπριακά ΜΜΕ. Χαρακτηριστικά, η εφημερίδα, «Φιλελεύθερος», αφού αναφέρει πως «οι πρώτες πληροφορίες δείχνουν πως Χριστοδουλίδης και Τατάρ δεν συμφώνησαν σχεδόν σε κανένα θέμα», σημειώνει ότι «η προσπάθεια της τουρκικής πλευράς για τετραμερή (σ.σ. ΟΗΕ, Κυπριακή Δημοκρατία, κατεχόμενα, Ελλάδα και Τουρκία) δεν προχώρησε, παρά το γεγονός ότι αρχικά η Αθήνα έδωσε την εντύπωση ότι αποδέχεται αυτή τη μορφή (αυτό κατάλαβε ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Χακάν Φιντάν, από τα όσα άκουσε από τον Γεραπετρίτη στη συνάντηση τους στο Λονδίνο)».

Εάν ισχύει η παραπάνω επισήμανση, καθώς και η πληροφορία ότι η Λευκωσία αντέδρασε και ζήτησε από την Αθήνα να μην δώσει σχετικές διαβεβαιώσεις στην Αγκυρα, πρόκειται για πλήρη ασυνεννοησία μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας. Κάτι που έρχεται να αυξήσει τις υποψίες ότι υπάρχει -εδώ και χρόνια- μεγάλη απόσταση ανάμεσα στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, η οποία κάνει ανοίγματα προς την Τουρκία, και στην κυπριακή κυβέρνηση.

Από την πλευρά τους, πάντως, κύκλοι του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, αναφερόμενοι στο θέμα της «τετραμερούς» (σχήμα 4+1), περιορίζονται να πουν ότι η Αθήνα βρίσκεται σε επαφή με τη Λευκωσία και αναμένει από την δεύτερη τις τοποθετήσεις της.

Αλλαγή ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ

Από τη συνάντηση Γκουτιέρες, Χριστοδουλίδη, Τατάρ, προέκυψε μια αρκετά ενδιαφέρουσα είδηση. Αντικαταστάθηκε η προηγούμενη απεσταλμένη του γ.γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ, ενώ τον ρόλο αυτόν φαίνεται να αναλαμβάνει εκ νέου η βοηθός γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Ρόζμαρι Ντι Κάρλο (Rosemary Anne DiCarlo).

Κατά πληροφορίες, ήταν η τουρκική πλευρά και τα κατεχόμενα που δεν επιθυμούσαν την Κουεγιάρ. Σύμφωνα με τον κυπριακό Τύπο, μάλιστα, ο Ν. Χριστοδουλίδης είπε πως «εμείς επιθυμούμε τη συνέχιση της προσπάθειας από την κ. Ολγκίν».

Η Ντι Κάρλο φέρεται να αναλαμβάνει το Κυπριακό εκ μέρους του ΟΗΕ

Η Ντι Κάρλο έχει ξανασχοληθεί με το Κυπριακό, όταν διεξήγαγε διερευνητικές επαφές το 2023. Τότε, η περιρρέουσα ατμόσφαιρα στη Λευκωσία και στην Αθήνα γύρω από το πρόσωπό της ήταν ιδιαίτερα επιφυλακτική. Να σημειωθεί ότι η ίδια είναι «παιδί» του «βαθέως» αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών. Είναι Αμερικανίδα διπλωμάτης που υπηρέτησε ως εκπρόσωπος των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, επί προεδρίας Ομπάμα, ενώ προηγουμένως είχε ως αντικείμενό της περιοχές της πρώην Σοβιετικής Ενωσης και ήταν στο State Department συντονίστρια για το Σύμφωνο Σταθερότητας για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Ολα δείχνουν, πάντως, ότι με ανοικτή την πληγή του Μεσανατολικού -και τον ρόλο που παίζει η Κύπρος στην περιοχή- ενόψει των αμερικανικών εκλογών και μέχρι να αναλάβει νέος πρόεδρος στις ΗΠΑ, τον Ιανουάριο του 2025, μάλλον δεν πρόκειται να γίνουν κάποια σημαντικά βήματα στο Κυπριακό.

Εγγυήτριες δυνάμεις

Ο κυπριακός Τύπος, πάντως, βλέπει ότι Κυπριακή Δημοκρατία και κατεχόμενα … συμφώνησαν ότι διαφωνούν. Κάτι αναμενόμενο, βέβαια, εάν ληφθεί υπόψιν ότι, προτού γίνει η συνάντηση με τον γ.γ. του ΟΗΕ, ήδη ο ηγέτης του ψευδοκράτους, Ε. Τατάρ, όπως επισήμανε το Neostrategy.gr, ακολουθώντας πιστά τη γραμμή της Αγκυρας, ζητούσε εμμονικά την εκ προοιμίου αναγνώριση των κατεχομένων ως κράτους.

Σύμφωνα με την εφημερίδα, «Φιλελεύθερος», από όσα έχουν ανακοινωθεί για τη συνάντηση στη Ν. Υόρκη, αλλά και με βάση και τις πληροφορίες, ότι «τα επόμενα βήματα, άτυπα όπως έχουν χαρακτηρισθεί, θα κινηθούν σε δυο επίπεδα:

1. Χριστοδουλίδης και Τατάρ θα συζητήσουν με την επιστροφή τους στο νησί, την προοπτική διάνοιξης νέων οδοφραγμάτων.

Ουσιαστικά, δηλαδή, πρόκειται για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ)

2. Δρομολογείται εμπλοκή των λεγόμενων εγγυητριών δυνάμεων, Ελλάδας, Τουρκίας και Βρετανίας, με στόχο μια διευρυμένη συνάντηση, στο πλαίσιο Πενταμερούς Διάσκεψης, όπως έγινε και στο παρελθόν. Η προσπάθεια της τουρκικής πλευράς για τετραμερή δεν προχώρησε παρά το γεγονός ότι αρχικά η Αθήνα έδωσε την εντύπωση ότι αποδέχεται αυτή τη μορφή (αυτό κατάλαβε ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Χακάν Φιντάν, από τα όσα άκουσε από τον Γεραπετρίτη στη συνάντηση τους στο Λονδίνο). Παράλληλα, και το Λονδίνο έδειξε αρχικά να συναινεί. Σε όλο αυτό αντέδρασε η Λευκωσία, η οποία παρενέβη αρχικά προς την Αθήνα και στη συνέχεια και στο Λονδίνο. Με αυτά τα δεδομένα, φαίνεται ότι μια άτυπη Πενταμερής Διάσκεψη αναμένεται να συγκληθεί ενδεχομένως εντός Νοεμβρίου.

ΟΗΕ: Ισες αποστάσεις

Σε σχόλιά του, μερίδα του κυπριακού Τύπου κάνει λόγο σαφώς για ίσες αποστάσεις του ΟΗΕ έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας και των κατεχομένων. Η ανακοίνωση που εκδόθηκε μετά τη συνάντηση στον 38ο όροφο των Ηνωμένων Εθνών, γράφει ο «Φιλελεύθερος», κινείται στην πάγια τακτική των Ηνωμένων Εθνών για τήρηση ίσων αποστάσεων. Εκφράστηκε, επίσης, λύπη γιατί δεν απέδωσαν οι προσπάθειες της προηγούμενης προσωπικής απεσταλμένης του ΓΓ, αποφεύγοντας να πει ποια πλευρά ευθύνεται γι’ αυτό.

Επιπλέον, ο Α. Γκουτιέρες «ενθάρρυνε τους ηγέτες να εξετάσουν πώς να γεφυρώσουν το χάσμα στις θέσεις τους και να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη ώστε να επιτρέψουν μια κινητικότητα που θα οδηγήσει σε μια διευθέτηση», όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του ΟΗΕ.

Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ με τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας και τον κατοχικό ηγέτη, στην τελευταία συνάντησή τους

Πώς μπορεί να γεφυρωθούν οι διαφορές, σχολιάζει μερίδα του κυπριακού Τύπου, όταν «η μια πλευρά, η ελληνική, επιμένει στις αποφάσεις του ΟΗΕ και η άλλη, η τουρκική, ζητά λύση δυο κρατών. Για να γεφυρωθούν οι διαφορές, όπως υποδεικνύεται στην ανακοίνωση, σημαίνει ότι θα πρέπει να εγκαταλειφθούν οι αποφάσεις και τα ψηφίσματα του Διεθνούς Οργανισμού, στα οποία, ειρήσθω εν παρόδω, δεν έγινε καμία αναφορά. Καμία αναφορά δεν έγινε ούτε σε πιο πλαίσιο θα υπάρξει συζήτηση. Περαιτέρω, ο «ισορροπιστής» Γκουτιέρες απέφυγε να αναφερθεί στη μορφή της διευρυμένης άτυπης συνάντησης. Περιορίσθηκε να αναφέρει πως θα είναι «σε ευρύτερη μορφή».

Πάντως, κατά τη συνάντηση στη Νέα Υόρκη, η ελληνοκυπριακή πλευρά φέρεται να επέμεινε πως θεωρεί ως αδιαπραγμάτευτα στοιχεία την διασφάλιση των τριών singles (ενιαία κυριαρχία, ενιαία προσωπικότητα, ενιαία ιθαγένεια), τη διασφάλιση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη λειτουργικότητα του κράτους, κάτι που είναι αναγκαίο για ένα κράτος μέλος της ΕΕ. Επανέλαβε επίσης πως η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν συζητά κάτι άλλο από τερματισμό των εγγυήσεων, ή τη θέση για πλήρη αποχώρηση στρατευμάτων με sunset clause (κλειστό χρονοδιάγραμμα) αντί για ρήτρα αναθεώρησης.

Ατυπες επαφές και βλέπουμε

Κατά τον κυπριακό Τύπο, «οι άτυπες συναντήσεις φαίνεται ότι θα είναι η πρακτική που θα εφαρμόσουν τα Ηνωμένα Έθνη ως μέρος της διαδικασίας για το Κυπριακό. Αυτό απέχει κατά πολύ από την πραγματοποίηση ουσιαστικών διαπραγματεύσεων, πλην όμως, φαίνεται πως είναι ο μόνος τρόπος για να ξεκλειδώσει μια προσπάθεια που έχει σκαλώσει για πάνω από τρία χρόνια. Οι άτυπες θα είναι χρήσιμες και παραγωγικές εάν λειτουργήσουν ως προπαρασκευαστικό στάδιο για ουσιαστικές διαπραγματεύσεις».

Σημειώνει, επίσης, πως δεν υπήρξαν δεσμεύσεις για συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. «Από τα όσα έχουν ανακοινωθεί, δεν προκύπτει κάποιο χρονικό πλαίσιο εντός του οποίου θα κινηθούν οι δύο πλευρές και τα Ηνωμένα Έθνη. Στην ανακοίνωσή τους αναφέρεται ότι οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να έχουν άτυπη συνάντηση στο «εγγύς μέλλον». Το πότε θα γίνουν αυτές οι συναντήσεις και σε ποια ένταση είναι κάτι που πρέπει να ξεκαθαρίσει το συντομότερο δυνατό, καθώς φαίνεται πως και οι άτυπες συναντήσεις με την συμμετοχή και των εγγυητριών δυνάμεων θα εξαρτηθούν από τις διαβουλεύσεις που θα γίνουν στην Κύπρο».

Παρ’ ότι ο Ε. Τατάρ φωνασκούσε αρχικά ότι, εάν δεν αναγνωριστούν τα κατεχόμενα, δεν πρόκειται να ξαναγυρίσει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, τελικώς τώρα, σύμφωνα με το Anadolu, σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε μετά το ανεπίσημο δείπνο, είπε ότι «δεν θα υπάρξει επιστροφή στις επίσημες (σ.σ. ουδόλως απέκλεισε τις άτυπες) διαπραγματεύσεις χωρίς την επαλήθευση της κυριαρχικής ισότητας και του διεθνούς καθεστώτος της ΤΔΒΚ (σ.σ. κατεχόμενα)».

neostrategy.gr