Γιατί ο Ντόναλντ Τραμπ θέλει τη Γροιλανδία

Ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αρνήθηκε να αποκλείσει το ενδεχόμενο στρατιωτικής δύναμης να καταλάβει τη Γροιλανδία.

Η διαστημική βάση Pituffik, που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Γροιλανδίας από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, φιλοξενεί 200 Αμερικανούς στρατιώτες και 450 άλλες δυνάμεις και εργολάβους από συμμάχους, μέρος του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης πυραύλων της Ουάσιγκτον, καθώς και διαστημική επιτήρηση.

Η βορειότερη βάση των ΗΠΑ – μόνο περίπου 1.500 χιλιόμετρα από τον Βόρειο Πόλο – είναι το πιο ισχυρό σύμβολο του πόσο ζωτικής σημασίας είναι η Γροιλανδία για την αμερικανική ασφάλεια, σύμφωνα με ανάλυση των Financial Times. Αλλά η γεωστρατηγική του σημασία είναι πιθανό να αυξηθεί καθώς η κλιματική αλλαγή αναδιαμορφώνει την Αρκτική, ανοίγοντας νέους εμπορικούς δρόμους κοντά στη Βόρεια Αμερική και βάζοντας τη Γροιλανδία στο επίκεντρο της αυξανόμενης πολικής διαμάχης μεταξύ ΗΠΑ, Κίνας και Ρωσίας.

Ο Mikkel Runge Olesen, ανώτερος ερευνητής στο Δανικό Ινστιτούτο Διεθνών Σπουδών, δήλωσε: «Για τις ΗΠΑ, το πρόβλημα είναι το κινεζικό και ρωσικό ενδιαφέρον για την Αρκτική. Οι ΗΠΑ έχουν αρχίσει να βλέπουν την Αρκτική ως περιοχή γεωπολιτικού ανταγωνισμού. Είναι πολύ σημαντικό για τις ΗΠΑ να κρατήσουν τις άλλες μεγάλες δυνάμεις μακριά από τη Γροιλανδία».

Όταν ο Τραμπ εξέφρασε για πρώτη φορά ενδιαφέρον να αγοράσει τη Γροιλανδία το 2019, τη χαρακτήρισε ως «μια μεγάλη συμφωνία ακινήτων» και τόνισε τις οικονομικές πτυχές της απομάκρυνσής της από τη Δανία. Αυτή τη φορά, η εστίασή του άλλαξε. «Χρειαζόμαστε τη Γροιλανδία για λόγους εθνικής ασφάλειας», είπε την Τρίτη, ενώ ανέφερε την ανάγκη αποτροπής ρωσικών και κινεζικών πλοίων.

Το μεγαλύτερο μη ηπειρωτικό νησί του κόσμου μπορεί να έχει μόνο 57.000 κατοίκους, αλλά έχει τεράστιο ρόλο σε θέματα ασφάλειας. Βρίσκεται στην αρχή τόσο των βορειοδυτικών όσο και των βορειοανατολικών διόδων μέσω της Αρκτικής, τα οποία είναι πιθανό να ανοίξουν περισσότερο στην εμπορική ναυτιλία μέσω της συρρίκνωσης των πάγων και είναι κοντά σε κρίσιμες διαδρομές για ρωσικά και άλλα υποβρύχια.

Η Γροιλανδία, που θεωρείται μέρος της ξηράς της Βόρειας Αμερικής, είναι μια αυτόνομη επικράτεια της Δανίας που έχει μια πρωτεύουσα που είναι πιο κοντά στην Ουάσιγκτον DC παρά στην Κοπεγχάγη.

«Η Γροιλανδία είναι στενά συνδεδεμένη με την ασφάλειά μας για πολλούς λόγους και είναι εμφανώς από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο», είπε πρόσφατα στον Free Press ο Τζον Μπόλτον, πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Τραμπ όταν πρωτοεμφανίστηκε την ιδέα της αγοράς της Γροιλανδίας.

Ο Μπόλτον πρόσθεσε: «Γνωρίζουμε ότι από τις επανειλημμένες προσπάθειες των Κινέζων να επεκτείνουν την επιρροή τους, θέλουν να γίνουν μια δύναμη της Αρκτικής»… Δεδομένης λοιπόν της γεωγραφικής εγγύτητας της Γροιλανδίας με τις ΗΠΑ… είναι προφανώς στρατηγικό συμφέρον».

Το ερώτημα είναι εάν η επιθετική στάση του Τραμπ – δυνητικά απειλητική στρατιωτική δράση εναντίον ενός συμμάχου του ΝΑΤΟ – βοηθά ή εμποδίζει τις προσπάθειες των ΗΠΑ να ενισχύσουν την ασφάλειά τους στη Γροιλανδία.

Ο τόνος της απάντησης της Δανίας ήταν εξαιρετικά ήπιος, ακόμη κι αν επέμενε ότι η Γροιλανδία δεν πωλείται. Ο Lars Løkke Rasmussen, υπουργός Εξωτερικών της Δανίας, δήλωσε την Τετάρτη ότι είναι ανοιχτός να συζητήσει με τις ΗΠΑ «πώς μπορούμε να συνεργαστούμε ακόμη πιο στενά από ό,τι ήδη κάνουμε για να διασφαλίσουμε ότι οι αμερικανικές φιλοδοξίες [στην Αρκτική] εκπληρώνονται».

Η Δανία, της οποίας η παρουσία στρατευμάτων στη Γροιλανδία περιορίζεται σε μια Αρκτική Διοίκηση μόλις 75 ατόμων, προσπάθησε να αποδείξει στις ΗΠΑ ότι είναι πρόθυμες να αναβαθμίσουν την παρουσία ασφαλείας της στο νησί.

Αποκάλυψε αύξηση 250 εκατομμυρίων δολαρίων στις δυνατότητες επιτήρησης στη Γροιλανδία και τις Νήσους Φερόες, μια άλλη αυτόνομη επικράτεια της Δανίας, το 2021. Και την παραμονή των Χριστουγέννων πέρυσι, μόλις ο Τραμπ εξέφρασε για πρώτη φορά την επιθυμία του να ελέγξει τη Γροιλανδία, ο υπουργός Άμυνας της Δανίας Troels Lund Poulsen ανακοίνωσε πως η σκανδιναβική χώρα θα επενδύσει έως και 2 δισεκατομμύρια δολάρια σε νέα πλοία, drones, ομάδες έλκηθρων σκύλων, να δημιουργήσει την Αρκτική Διοίκηση και να επεκτείνει έναν διάδρομο προσγείωσης αεροδρομίου για να μεταφέρει αεροσκάφη F-35 στο νησί.

Ωστόσο, οι προκλήσεις που σχετίζονται με την υπεράσπιση του τεράστιου νησιού υπογραμμίστηκαν το 2023 όταν ένα κρουαζιερόπλοιο προσάραξε στην ανατολική ακτή της Γροιλανδίας και χρειάστηκαν τέσσερις ημέρες για να φτάσει το πρώτο σκάφος διάσωσης από τον Δανικό στρατό.

Ειδικοί και Γροιλανδοί αξιωματούχοι λένε ότι έχουν γίνει συζητήσεις για την ενίσχυση της στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ στο νησί της Αρκτικής, πιθανώς ακόμη και μέσω μιας δεύτερης βάσης. Πριν από αρκετά χρόνια, ένας σημερινός υπουργός της Γροιλανδίας είπε ότι «ευχαρίστως να δουν περισσότερες» αμερικανικές αμυντικές δυνάμεις στο νησί, χαρακτηρίζοντάς τις ως «καθησυχαστικές».

Η ώθηση της Γροιλανδίας να επιτύχει την ανεξαρτησία της από τη Δανία – πιθανόν να εμφανιστεί έντονα στις εκλογές τον Απρίλιο – θα αύξανε μόνο την ανάγκη για έναν εξωτερικό εγγυητή ασφάλειας που θα βοηθήσει στην υπεράσπιση του νησιού καθώς και την ανάγκη για ξένους επενδυτές.

«Δεν θέλουμε μια νέα αποικιακή δύναμη. Αλλά είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορούμε να φροντίζουμε την άμυνα των εαυτών μας – με όρους χρημάτων ή ανθρώπων», είπε ένας Γροιλανδός αξιωματούχος.

Ο Μπόλτον πρότεινε ότι ο Τραμπ θα ήταν φρόνιμο να «κλείσει το στόμα του» και να επιτρέψει σε αξιωματούχους στην Ουάσιγκτον, την Κοπεγχάγη και το Νουούκ να αναπτύξουν μια νέα σχέση. Αλλά ο εκλεγμένος πρόεδρος φαίνεται απίθανο να ακολουθήσει αυτή τη συμβουλή, τονίζοντας ότι η Δανία πρέπει να εγκαταλείψει τη Γροιλανδία «επειδή τη χρειαζόμαστε για την εθνική ασφάλεια».

Ο Όλεσεν είπε ότι τελικά εναπόκειται στους Γροιλανδούς να αποφασίσουν και ότι ο Τραμπ δεν θα χρειαζόταν απλώς να απειλήσει, αλλά να δείξει τι θα μπορούσε να τους παράσχει όσον αφορά την ασφάλεια. «Τι είναι διατεθειμένες να προσφέρουν οι ΗΠΑ στη Γροιλανδία; Πριν το δούμε αυτό, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε πώς θα ενεργήσει η Γροιλανδία», πρόσθεσε.

topontiki.gr