Ακρίβεια – Τρόφιμα: Χωρίς αντίδοτο ο “πονοκέφαλος” των τιμών

Συναγερμός έχει σημάνει σε όλη την Ευρώπη για το θέμα των τιμών των τροφίμων, που ειδικά σε χώρες όπως η Ελλάδα έχει σοβαρές κοινωνικές διαστάσεις, λόγω της χαμηλής αγοραστικής δύναμης και των επίσης χαμηλών μισθών. Πάντως, η κυβέρνηση, βλέποντας τις σοβαρές πολιτικές επιπτώσεις που αντιμετωπίζει, προσπαθεί να ενεργοποιήσει τα ευρωπαϊκά ανακλαστικά, σε μια προσπάθεια να βρει “αντίδοτα”, την ώρα μάλιστα που οι αγρότες, όντας ενώπιον ενός σχεδόν απαγορευτικού κόστους παραγωγής, “ζεσταίνουν” τα τρακτέρ στις εθνικές οδούς.

Είναι ενδεικτικό ότι την ανάγκη να λάβει η Ε.Ε. βραχυπρόθεσμα μέτρα για την άμεση άμβλυνση των προκλήσεων που δημιούργησε η ρωσική επιθετικότητα κατά της Ουκρανίας, η ενεργειακή και κλιματική κρίση και ο υψηλός πληθωρισμός, προκειμένου να αποτραπεί μακροπρόθεσμη ζημιά στον αγροτικό μας τομέα και στην επισιτιστική ασφάλεια της Ε.Ε. ανέδειξε, σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, με πρωτοβουλία του, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Γιώργος Γεωργαντάς, στο πλαίσιο συζήτησης που προκάλεσε στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας της Ε.Ε..

Ο κ. Γεωργαντάς αφού περιέγραψε μια σειρά εξωτερικών οικονομικών κραδασμών, με τους οποίους βρίσκονται αντιμέτωποι οι ευρωπαίοι αγρότες, τόνισε ότι η συζήτηση γύρω από τη θέση της Ε.Ε. στους παγκόσμιους συσχετισμούς ισχύος και η αναζήτηση της «στρατηγικής της αυτονομίας», γίνεται πιο επίκαιρη από ποτέ, ιδιαίτερα δε αν ληφθούν υπόψη και οι ευρύτερες εξελίξεις που σχετίζονται με την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση του γεωργικού τομέα της Ε.Ε..

Αύξηση του κόστους εισροών

Κατά τον κ. Γεωργαντά, η αύξηση του συνολικού κόστους εισροών στον γεωργικό τομέα έχει δημιουργήσει μια άνευ προηγουμένου πίεση στους αγρότες και κτηνοτρόφους, ενώ η άνοδος των επιτοκίων έχει, επίσης σοβαρό αντίκτυπο στην ικανότητα υλοποίησης επενδύσεων που περιλαμβάνονται στα στρατηγικά σχέδια της ΚΑΠ. «Σύμφωνα με δεδομένα και προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τον πληθωρισμό, η συγκεντρωτική πραγματική αξία του προϋπολογισμού της ΚΑΠ κατά την περίοδο 2021-2027 θα μειωθεί κατά 21,95% σε σχέση με το 2020 και κατά 34,12% κατά το έτος 2027 σε σχέση με το 2020», τόνισε ο Υπουργός.

Καμπανάκι για στήριξη του πρωτογενούς τομέα

Για τους λόγους αυτούς, ο κ. Γεωργαντάς ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναλάβει φιλόδοξες και καινοτόμες πρωτοβουλίες για τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα, ώστε να μη βρεθεί ξανά αντιμέτωπος με τις σοβαρές δυσχέρειες που προκάλεσε ο πληθωρισμός και η ενεργειακή κρίση, να διασφαλιστεί η παραγωγή και ο εφοδιασμός των ευρωπαίων πολιτών με γεωργικά προϊόντα υψηλής αξίας και να εξασφαλιστεί, συνολικά, η επισιτιστική ασφάλεια της Ε.Ε.. «Τα μέτρα πρέπει να είναι φιλόδοξα και καινοτόμα, συγκρίσιμα, με εκείνα που προτείνει η Επιτροπή για την ευρωπαϊκή βιομηχανία ως απάντηση στις ευρύτερες εξελίξεις. Χρειαζόμαστε μια συνολική, στρατηγική απάντηση, που θα περιλαμβάνει τον αγροδιατροφικό τομέα και προσβλέπουμε στις προτάσεις της Επιτροπής», αναφέρει η ελληνική παρέμβαση στο Συμβούλιο Υπουργών.

Συμμαχία κρατών – μελών

Να σημειωθεί ότι μετά τη “συμμαχία για το πλαφόν στο αέριο”, διαφαίνεται μια ανάλογη κίνηση και για τα τρόφιμα. Έτσι, με βάση το Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης, την ελληνική πρόταση συνυπέγραψαν δώδεκα χώρες και συγκεκριμένα, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Κροατία, η Κύπρος, η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Λετονία, η Μάλτα, η Πολωνία, η Ρουμανία και η Σλοβενία,ενώ, κατά τη συζήτηση, έλαβε τη στήριξη ακόμα πέντε χωρών, της Γαλλίας, της Ολλανδίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Σλοβακίας. Εκ μέρους της Επιτροπής, ο Επίτροπος Γεωργίας, Janusz Wojciechowski εκφράστηκε θετικά για την πρωτοβουλία αυτή και επισήμανε την ανάγκη έναρξης συζήτησης για τις επιπτώσεις των κρίσεων αυτών στον προϋπολογισμό της ΚΑΠ.

Σημείωσε, ότι είναι ζωτικής σημασίας η πρόσθετη στήριξη στην υλοποίηση της ΚΑΠ, λόγω της συμβολής της στην επισιτιστική ασφάλεια και την προστασία του περιβάλλοντος. Τέλος, ανέφερε ότι η σημερινή παρέμβαση της Ελλάδας δίνει νέα ώθηση στη συζήτηση που ξεκίνησε πρόσφατα στο Ευρωκοινοβούλιο.

Επιπλέον, ο Έλληνας Υπουργός, συζητώντας για την κατάσταση της αγοράς στην Ε.Ε. και ακολουθώντας το πνεύμα της τοποθέτησης του για ανάγκη λήψης βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων μέτρων, ζήτησε την άμεση ενεργοποίηση του αποθεματικού κρίσης και επισήμανε ότι χρειαζόμαστε πρόσθετη ενωσιακή χρηματοδότηση και έκτακτες λύσεις σχεδιασμένες για τις ανάγκες κάθε χώρας.

“Σήμα” για την κτηνοτροφία στα νησιά

Σε σχέση με τα υπόλοιπα θέματα της ημερήσιας διάταξης, αρχικώς ο κ. Γιώργος Γεωργαντάς, σχετικά με την αναθεώρηση του Κανονισμού για την καλή μεταχείριση και προστασία των παραγωγικών ζώων κατά τη μεταφορά, τόνισε ότι για την αναθεώρηση πρέπει να ληφθούν υπόψη η χρήση νέων τεχνολογιών, τα επιστημονικά δεδομένα και οι γεωγραφικές ιδιαιτερότητες κρατών, όπως η Ελλάδα, με νησιά που παρουσιάζουν έντονη κτηνοτροφική δραστηριότητα.

Επιπλέον, αναφορικά με την αναθεώρηση της οδηγίας περί βιομηχανικών εκπομπών και ειδικότερα σε σχέση με τις γεωργικές πτυχές της, ο κ. Γεωργαντάς αφού εξέφρασε την κατ’ αρχήν συμφωνία του με την ανάγκη μετάβασης σε μια πιο βιώσιμη οικονομία, υποστήριξε την ανάγκη να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των επηρεαζόμενων γεωργικών κλάδων, με συγκεκριμένες εξαιρέσεις και εύλογα όρια.

Ακόμα, ο Έλληνας Υπουργός, όσον αφορά τις ευκαιρίες βιοοικονομίας στις αγροτικές περιοχές, τόνισε ότι θα συμβάλλει στην τόνωση της γεωργικής παραγωγής και της παραγωγής τροφίμων ιδιαίτερα στις απομακρυσμένες και μειονεκτικές περιοχές, αναβαθμίζοντας το επάγγελμα του γεωργού, ενώ επισήμανε ότι οι νέες πρακτικές οφείλουν να είναι προσβάσιμες σε όλους τους γεωργούς και κτηνοτρόφους, ανεξάρτητα από το είδος και το μέγεθος των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, τις γεωργικές πρακτικές και το υπόβαθρό τους.

Τέλος, ο κ. Γεωργαντάς, σε σχέση με την παρατηρούμενη αύξηση στη διακίνηση του νοθευμένου μελιού στην εσωτερική αγορά, ανέφερε ότι «πρέπει να δράσουμε άμεσα όχι μόνο για την προστασία των μελισσοκόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και για την προστασία των καταναλωτών και της δημόσιας υγείας».

Η περίπτωση του γάλακτος

Η κατάσταση, όπως, την περιέγραψε ο υπουργός έχει άμεση αποτύπωση, βέβαια, και στο ράφι, όπου με βάση τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ Δεκεμβρίου, οι μέσες αυξήσεις στην ομάδα με τα είδη διατροφής τρέχουν με ταχύτητα 15,5% έναντι 4,3% το 2021. Δηλαδή, ενώ ο Γενικός Δείκτης “τρέχει” με ρυθμό αύξησης 7,2%, ο Δείκτη Διατροφής και μη Αλκοολούχων έχει αύξηση, που είναι είναι υπερδιπλάσια, χωρίς μάλιστα να καταγράφονται σημάδια ελπίδας. Ενδεικτικό είναι το τι συμβαίνει με το γάλα.

Το γάλα

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, η τιμή του αγελαδινού γάλακτος, καθώς βέβαια και του αιγοπρόβειου έχει αυξηθεί σημαντικά το 2022. Όπως αναφέρεται στον παραγωγό το Νοέμβριο του 2022 η μέση τιμή του αγελαδινού γάλακτος είχε διαμορφωθεί στα 58,76 λεπτά το κιλό, με κάποιες μονάδες να δίνουν τιμές στα 60, ακόμη και στα 62 λεπτά/κιλό, για να ακολουθήσει τελευταία μια αποκλιμάκωση της τιμής που πληρώνονται οι παραγωγοί.

Στο μεταξύ η μέση τιμή το Νοέμβριο του 2021 ήταν 41,34 λεπτά και τον Δεκέμβριο του 2021 42,6 λεπτά. Δηλαδή, μέσα σε 11 μήνες, καθώς ακόμη εκκρεμούν τα στοιχεία του Δεκεμβρίου 2022, η μέση τιμή του γάλακτος, στον παραγωγό, αυξήθηκε κατά 17,42 λεπτά -ποσοστό 40,8%. Ωστόσο αυτή η κάλυψη, με βάση τα όσα αναφέρουν κτηνοτροφικές ενώσεις, δεν καλύπτει την εκτόξευση του κόστους παραγωγής, με τις τιμές των ζωοτροφών, των εοφδίων και της ενέργειας να έχουν φτάσει στα ύψη. Υπολογίζεται, δε, ότι οι ζωοτροφές, παρά τις όποιες παρεμβάσεις της κυβέρνησης έχουν ανέβει έως και 70%. Όπως αναφέρουν οι κτηνοτρόφοι, το ενσιρωμένο καλαμπόκι, που είναι βασική τροφή για τις αγελάδες γαλακτοπαραγωγής, έχει αυξηθεί στα 10 λεπτά το κιλό από 6 λεπτά κατά το παρελθόν.

Υπάρχει, βέβαια, π.χ. στο καλαμπόκι (καρπός) μια αποκλιμάκωση, στα 32,5 λεπτά ανά κιλό, ωστόσο η διαφορά σε σχέση με το 2021 είναι χαώδης, καθώς τότε οι τιμές ήταν στα 18-25 λεπτά. Βέβαια, πριν από λίγους μήνες, οι περισσότεροι αγελαδοτρόφοι είχαν προμηθευτεί με τιμές ακόμη και τα 38-40 λεπτά.

Επιπλέον, η άνοδος των επιτοκίων έχει εκτοξεύσει περαιτέρω το κόστος παραγωγής καθώς πολλές αγελαδοτροφικές μονάδες είχαν προχωρήσει σε επενδύσεις για αύξηση της παραγωγής και αναβάθμιση των υποδομών τους, προκειμένου να αυξήσουν την ελλειμματική εγχώρια παραγωγή, που μόλις καλύπτει το 1/3 της κατανάλωσης.

Πάντως τα προβλήματα με το κόστος παραγωγής ήδη φαίνονται καθώς στο 11μηνο του 2022 η συνολική παραγωγή αγελαδινού γάλακτος είναι μειωμένη κατά 26.269 τόνους, ποσοστό 4,2% συγκριτικά με το 11μηνο του 2021, ενώ η Ένωση των Παραγωγών της Φυλής Χολστάιν την υπολογίζει στο 10% περίπου για το σύνολο του έτους.

Επισημαίνεται ότι το 2022, για πρώτη φορά μετά το 2016, έχει ανακοπεί η αυξητική τάση στην παραγωγή αγελαδινού γάλακτος (η παραγωγή στο 11μηνο φέτος κυμάνθηκε στους 587.728 τόνους έναντι 668.339 στο σύνολο του 2021 και 652.878 στο σύνολο του 2020), ενώ μειώθηκε ακόμη περισσότερο ο αριθμός παραγωγών, στους 2.303, από 2.355 το 2021, 2.443 το 2020 και 3.572 το 2013.

Καμπανάκι από τους κτηνοτρόφους

Στα κόστη παραγωγής αλλά και στις διαφορές στις τιμές παραγωγού και πώλησης του γάλακτος στο ράφι αναφέρεται πρόσφατη ανακοίνωση του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας, στην οποία εκφράζεται “έντονος προβληματισμός για τη συνεχιζόμενη τάση μείωσης των τιμών παραγωγού αγελαδινού γάλακτος, ενώ αντίθετα συνεχίζεται η αύξηση της τιμής που αυτό διατίθεται στο ράφι των σούπερ μάρκετ”.

Όπως σημειώνει ο ΣΕΚ, “οι κτηνοτρόφοι βρίσκονται σε μια κρίσιμη καμπή για τη συνέχιση της παραγωγικής τους δραστηριότητας. Η διαφορά τιμής παραγωγού και τιμής πώλησης στο ράφι είναι χαώδης. Κρούουμε τον κώδωνα του κινδύνου αφανισμού της ελληνικής κτηνοτροφίας, με μείωση του ζωικού κεφαλαίου και παύση δραστηριότητας. Ας αναλογιστούν και οι μεταποιητές και τα σούπερ μάρκετ αν θα έχουν κερδοφορία χωρίς γάλα. Ας αναλογιστεί η κυβέρνηση πού θα οδηγηθεί η αγροτική παραγωγή χωρίς παραγωγούς. Απαιτούμε πραγματική στήριξη των κτηνοτρόφων. Είναι αναγκαία η στήριξη με επιπλέον 70 εκατ. ευρώ, πέραν των 89 που έχουν προγραμματιστεί. Ας ενισχυθούν οι έλεγχοι κατά της κερδοσκοπίας σε βάρος των παραγωγών και επιτέλους να ολοκληρώσει το ΥΠΑΑΤ τη διαδικασία των ελεγκτικών μηχανισμών με το “ΑΡΤΕΜΙΣ 2″.