Απίστευτο: Αθωώθηκε πατέρας που κακοποιούσε σεξουαλικά την 4χρονη κόρη του λόγω διαδικαστικών παραλείψεων

«Ελαττωματικός» χαρακτηρίστηκε ο τρόπος με τον οποίο εφαρμόστηκαν από τις εγχώριες αρχές συνολικά οι μηχανισμοί απονομής της δικαιοσύνης, με αποτέλεσμα την απόρριψη της κατηγορίας για σεξουαλική παρενόχληση 4χρονης από τον πατέρα της.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) υπήρξαν σημαντικές αδυναμίες στη διαδικαστική αντιμετώπιση από τις αρχές, οι οποίες δεν είχαν λάβει επαρκώς υπόψη την ιδιαίτερη ευπάθειά της και τις αντίστοιχες ανάγκες της ως μικρό παιδί, έτσι ώστε να της προσφέρει αποτελεσματική προστασία ως φερόμενο θύμα σεξουαλικών εγκλημάτων.

Για το λόγο αυτό επιδίκασε στην προσφεύγουσα – το 4χρονο τότε φερόμενο θύμα – ποσό 16.300 ευρώ για ηθική βλάβη και 7.140 ευρώ για έξοδα και δαπάνες.

Η υπόθεση

Η προσφεύγουσα, η οποία ήταν περίπου 4,5 ετών την χρονική περίοδο των επίδικων περιστατικών, ανέφερε ότι είχε πέσει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης από τον πατέρα της. Πραγματοποιήθηκαν δύο βιντεοσκοπημένες καταθέσεις της κατά την προδικασία. Σε καμία από αυτές δεν την ενημέρωσε ο ανακριτικός υπάλληλος για το δικαίωμά της να μην καταθέσει εναντίον μέλους της οικογένειάς της και για το καθήκον αληθείας

Η ίδια δεδομένης της ανηλικότητάς της, δεν κλήθηκε να καταθέσει στο δικαστήριο. Ωστόσο, οι καταθέσεις της στην προδικασία αναγνώσθηκαν στα ακροατήρια και λήφθηκαν υπόψη τόσο από το πρωτοβάθμιο όσο και από το δευτεροβάθμιο δικαστήριο. Ο πατέρας της προσφεύγουσας καταδικάστηκε σε ποινή κάθειρξης 6 ετών.

Ο πατέρας άσκησε αναίρεση αμφισβητώντας την καταδίκη του. Το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι η μη ενημέρωση της προσφεύγουσας πριν από τις καταθέσεις της σχετικά με το καθήκον αληθείας και το δικαίωμά της να αρνηθεί να καταθέσει εναντίον του πατέρα της ήταν τόσο σημαντική ώστε να καταστήσει απαράδεκτη την κατάθεσή της, η οποία ήταν καθοριστικό αποδεικτικό μέσο στην υπόθεση.

Δεδομένου ότι η επίμαχη παράλειψη δεν μπορούσε να αποκατασταθεί με παραπομπή της υπόθεσης στα δικαστήρια κατώτερου βαθμού, όπου δεν ήταν δυνατή η ακρόαση ενός παιδιού θύματος, η ακύρωση των κύριων αποδεικτικών στοιχείων είχε ως αποτέλεσμα την αθώωση του κατηγορουμένου.

«Εκτός από το ερώτημα εάν τέτοιες προειδοποιήσεις θα μπορούσαν να θεωρηθούν κατάλληλες σε μια υπόθεση όπως η παρούσα, η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, σε συνδυασμό με την παράλειψη του ανακριτή, είχε υπονομεύσει την αποτελεσματική δίωξη των φερόμενων αδικημάτων. Αυτό οφείλονταν στο γεγονός ότι, λαμβανομένης υπόψη της αδυναμίας επανεξέτασης της υπόθεσης στα κατώτερα δικαστήρια, δεν ήταν τελικά δυνατό να αποδειχτούν τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης και να καθοριστεί το ζήτημα της ευθύνης του φερόμενου δράστη» υπογραμμίζει το ΕΔΔΑ.

Αναγκαιότητα ειδικών κανόνων για μαρτυρίες παιδιών

Το Στρασβούργο τόνισε ότι για την αποτελεσματική προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, είναι απαραίτητο να διασφαλίζεται η κατάθεσή τους τόσο κατά τη διάρκεια της προδικαστικής έρευνας όσο και κατά τη διάρκεια της δίκης.

«Στην Εσθονία, χώρα καταγωγής της προσφεύγουσας, οι δικονομικοί κανόνες για την κατάθεση μαρτύρων εφαρμόζονται και σε παιδιά μάρτυρες. Ωστόσο, στη δικονομική πρακτική είχε αναγνωριστεί ότι κατά την κατάθεση παιδιών ως μαρτύρων και την παροχή συμβουλών για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους, έπρεπε να ληφθεί υπόψη η ηλικία και το επίπεδο κατανόησής τους. Στο πλαίσιο αυτό, βάσει των σχετικών διεθνών πράξεων, έπρεπε να διεξαχθούν έρευνες και ποινικές διαδικασίες κατά τρόπο που να προστατεύουν τα βέλτιστα συμφέροντα και δικαιώματα των παιδιών, μια τέτοια προστασία που απαιτεί τη υιοθεσία φιλικών προς τα παιδιά μέτρων για τα παιδιά – θύματα σε ποινικές διαδικασίες» σημειώνεται στην απόφαση.

«Για την αποτελεσματική προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, ήταν απαραίτητο να διασφαλιστεί η κατάθεσή τους τόσο κατά τη διάρκεια της προδικαστικής έρευνας όσο και κατά τη δίκη. Ο εσθονικός νόμος, όσον αφορά τις ενημερώσεις που πρέπει να δοθούν στους μάρτυρες, δεν έκανε διάκριση μεταξύ μαρτύρων ανάλογα με την ηλικία τους, και έτσι δεν προέβλεπε εξαιρέσεις ή προσαρμογές για παιδιά – μάρτυρες» προσθέτει.

Και καταλήγει: «Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με τη φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη, όπου εφαρμόζονται λιγότερο αυστηροί κανόνες σχετικά με την κατάθεση ή άλλα φιλικά προς τα παιδιά μέτρα, τέτοια μέτρα δεν θα πρέπει από μόνα τους να μειώσουν την αξία που δίνεται στις μαρτυρίες ή αποδεικτικά στοιχεία ενός παιδιού, χωρίς επιφύλαξη των δικαιωμάτων άμυνας. Εντούτοις, εν προκειμένω η μαρτυρία της προσφεύγουσας κρίθηκε απαράδεκτη ακριβώς λόγω της αυστηρής εφαρμογής δικονομικών κανόνων που δεν κάνουν διάκριση μεταξύ ενηλίκων και ανηλίκων».

echrcaselaw.com-dikastiko.gr