Αργώ και τσίπουρο: Αναξιοποίητα τα «δυνατά χαρτιά» του Βόλου σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας 

Η εποχή χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισμό σε όλες τις εκφάνσεις της και οι πόλεις σε όλη την Ευρώπη αντιμετωπίζοντας τη συρρίκνωση του βιομηχανικού τους τομέα στράφηκαν στην ανάπτυξη των υπηρεσιών. Έτσι, παρατηρείται έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των πόλεων, ανεξαρτήτου μεγέθους, στο ζήτημα της προσέλκυσης τουριστών, στο πλαίσιο του αστικού τουρισμού, που αποτελεί ειδική μορφή και συνδέεται με την αντίληψη ότι οι πόλεις αποτελούν τουριστικό αγαθό και ως εκ τούτου επιβάλλεται να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα και την ελκυστικότητά τους. Ειδικά γεγονότα απουσιάζουν από τον Βόλο και τη Μαγνησία, καθώς δεν έχει δοθεί βάρος στη συμβολή τους στην τοπική ανάπτυξη. Μελέτη του Πανεπιστημίου από την Αύρα Χατζηκωστούλα του Τμήματος Μηχανικών και Περιφερειακής Ανάπτυξης ειδικεύεται στην περίπτωση του Βόλου και αποδεικνύει ότι η πόλη στερείται μιας ολοκληρωμένης πολιτικής πολιτισμού.

Στην πόλη προγραμματίζονται κάθε χρόνο πολλές διοργανώσεις και γι’ αυτό χαρακτηρίστηκε ως δραστήρια στον τομέα υλοποίησης γεγονότων. Οι διοργανώσεις έχουν ευρεία θεματολογία, αλλά, όπως παρατηρήθηκε από την ανάλυση, τα περισσότερα από αυτά αφορούν κυρίως τον ψυχαγωγικό τομέα. Ανάλογα όμως με τον τόπο και τον χρόνο δημιουργίας ενός ειδικού γεγονότος οι απαιτήσεις, οι προσδοκίες και οι επιπτώσεις είναι διαφορετικές. Σε όλες όμως τις περιπτώσεις η συμβολή των ειδικών γεγονότων αποτελεί το μεγαλύτερο ζήτημα και στόχο, καθώς αφορά πολλούς τομείς, όπως ο οικονομικός, ο κοινωνικός, περιβαλλοντικός κ.ά. Η πόλη και το κοινό της φαίνεται να αντεπεξέρχονται στις ανάγκες των διοργανώσεων, καθώς η συμμετοχή κάθε χρόνο κινείται σε ικανοποιητικά επίπεδα και υπάρχει βιωσιμότητα, δηλαδή επανάληψη των γεγονότων αυτών, όπως πανηγύρια. Επίσης διαθέτει πολλούς αγροτουριστικούς συλλόγους με τοπικά προϊόντα χαρακτηρίζοντας έντονα το εθελοντικό στοιχείο των ντόπιων κατοίκων να τα αναδείξουν και να δημιουργήσουν μονάδες σε όλη την Περιφερειακή Ενότητα της Μαγνησίας.

Σύμφωνα με την ανάλυση των συνεντεύξεων της έρευνας, προκύπτει πως οι βασικοί τομείς που σχεδόν όλα τα ειδικά γεγονότα ανταποκρίνονται, είναι ο τουρισμός, προερχόμενος από όλη την Ελλάδα, η συμμετοχή του κοινού (ως εθελοντές ή άμεσα συμμετέχοντες) και η επιρροή σε αυτό, και οι επιχειρήσεις όσον αφορά στο θέμα των χορηγιών. Η κατηγορία ανάδειξη αξιοθέατων και δημιουργία νέων εγκαταστάσεων φάνηκε πως δεν αποτελούσε στόχο κανενός ειδικού γεγονότος, αλλά σε ορισμένα προέκυψε σαν αποτέλεσμα.

Μέσω της αξιολόγησης των ειδικών γεγονότων που αποτέλεσε σημαντικό κομμάτι της εργασίας και αφορά στα κριτήρια επιτυχίας των διοργανώσεων, διαπιστώθηκε πως δεν συμβάλλουν και δεν αναδεικνύουν πάντα την πόλη και τα προσόντα της. Τομείς όπως η κοινότητα, οι νέες εγκαταστάσεις, τα αξιοθέατα και η ιστορία της πόλης διαπιστώθηκε πως δεν εκπληρώθηκαν ή δεν αναδείχθηκαν όπως έπρεπε έως σήμερα. Ωστόσο κάποια από αυτά τα ειδικά γεγονότα που επιλέχθηκαν για μελέτη πληρούν πολλά από τα κριτήρια επιτυχίας, αλλά δεν συμβάλλουν στην καθιέρωση ενός ενιαίου branding και οδηγούν σε μια κατακερματισμένη τουριστική εικόνα.

Όλα τα ειδικά γεγονότα της πόλης, αυτά δηλαδή με τη μεγαλύτερη απήχηση επικεντρώνονται κυρίως στον καλλιτεχνικό και ψυχαγωγικό τομέα, όπως η μουσική και το θέατρο, αλλά και τον αθλητισμό και υστερούν στη διαφήμιση τοπικών προϊόντων και αξιοθέατων. Μία μικρή, αλλά χαρακτηριστική λεπτομέρεια, για παράδειγμα, είναι πως η πόλη δεν διαθέτει το γνωστότερο τουλάχιστον ειδικό γεγονός στο σχέδιο τουριστικής προβολής της. Μέσω αυτού θα μπορούσαν να αναδειχθούν τα αξιοθέατα, οι πιο εντυπωσιακοί προορισμοί, ακόμη και επιχειρήσεις που υπόσχονται να προσφέρουν κάτι μοναδικό σε συνδυασμό βέβαια με τις γεύσεις της τοπικής γαστρονομίας. Τέλος, παρατηρείται πως ο Βόλος χαρακτηρίζεται κυρίως από μεσαίου μεγέθους ειδικά γεγονότα, καθώς αυτά μπορεί να υποστηρίξει, δεν διαθέτει όμως γεγονότα που να στοχεύουν σε ένα ενιαίο στοιχείο φυσικό ή όχι (brand) όπως για παράδειγμα η Αργώ, για το οποίο να υπάρχει ένα ειδικό γεγονός που να το στηρίζει.

Οι αδυναμίες
Για τον Βόλο αναφέρθηκαν αδυναμίες όπως η εντύπωση που επικρατεί για βιομηχανική ρύπανση επιβαρύνοντας το φυσικό περιβάλλον, το μεγάλο ποσοστό ανεργίας (34,5%), το χαμηλό ποσοστό ΑΕΠ (52% σε σχέση με το συνολικό της χώρας). Επίσης όσον αφορά στη διοργάνωση των ειδικών γεγονότων παρατηρείται μη αξιοποίηση των προϊόντων και των φυσικών τοπίων και μηδαμινή προώθηση των ειδικών γεγονότων από το επίσημο σχέδιο τουριστικής προβολής του Βόλου. Το σχέδιο τουριστικής προβολής αποτελεί εργαλείο ανάδειξης και καθοδήγησης ενός επισκέπτη-τουρίστα όσον αφορά στο τι μπορεί να επισκεφτεί, να δει ή να κάνει στην πόλη, αλλά και να πληροφορηθεί γι’ αυτή και τις δράσεις της. Μέσα όμως σε όλη αυτή την παρουσίαση δεν αναφέρεται κανένα ειδικό γεγονός σαν μέσο προβολής της. Στο δεύτερο κομμάτι της ανάλυσης αναφέρονται οι ευκαιρίες και οι απειλές, οι οποίες αφορούν εξολοκλήρου πιο γενικά στοιχεία βασισμένα στο εξωτερικό περιβάλλον. Η δημιουργία νέου διεθνούς γνωστικού πεδίου ειδικών γεγονότων αποτελεί ευκαιρία για την πόλη, και όχι μόνο, να «γνωρίσει» και να εξελιχθεί σε αυτό τον τομέα προωθώντας τα προσόντα της. Επίσης η αύξηση τουριστικού ενδιαφέροντος σε γαστρονομία και εναλλακτικές μορφές τουρισμού βοηθά στην εύρεση νέων ειδών ειδικών γεγονότων και ιδίως σε μια πόλη που διαθέτει φυσικό πλούτο. Όλα αυτά τα αναβαθμίζουν η εμφάνιση νέων προϊόντων και τεχνολογιών, όπως το διαδίκτυο και η διαφήμιση, στα M.M.E. και όχι μόνο, καθώς αποτελούν μέσα τάχιστης διάδοσης μιας είδησης. Πλέον η διαφήμιση στο διαδίκτυο έχει μικρό κόστος, κάτι το οποίο αποτελεί μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα του διαδικτύου σε σχέση με τα άλλα μέσα διαφήμισης (τηλεόραση, ραδιόφωνο, έντυπα) και αναφέρεται τόσο στο κόστος προσέγγισης του κοινού, όσο και στο κόστος μετάδοσης πληροφοριών.

Η Αργώ και το τσίπουρο περιθωριοποιημένα «προϊόντα»
Η Αργώ, το σήμα κατατεθέν της πόλης, δεν αξιοποιείται επαρκώς, παρά μόνο σαν αξιοθέατο στο λιμάνι του Βόλου, όπως επίσης και το ντόπιο τσίπουρο, γνωστό σε ολόκληρη τη χώρα, δεν αναδεικνύεται με κάποιο τρόπο (διαδικασία παραγωγής κ.λπ.). Επίσης η πλειοψηφία των ειδικών γεγονότων της πόλης αφορά κυρίως τους τομείς της ψυχαγωγίας και του αθλητισμού, κάτι που δεν συμβάλλει στην καθιέρωση ενός ενιαίου branding και οδηγούν σε μια κατακερματισμένη τουριστική εικόνα.

Όπως κάθε περιοχή, έτσι και ο Βόλος, διαθέτει τις δικές του τοπικές γεύσεις και προϊόντα που παρασκευάζονται με καθημερινή προσπάθεια από τους κατοίκους και περιλαμβάνουν αλμυρά, γλυκά εδέσματα, αλλά και ποτά. Υπάρχουν μικρές, αλλά και μεγάλες βιοτεχνίες και σύλλογοι που προσπαθούν να κάνουν τα προϊόντα τους αναγνωρίσιμα και αγαπητά στο ευρύ κοινό όχι μόνο της πόλης, αλλά και στους τουρίστες με σκοπό να διαδοθούν και να αποκτήσουν φήμη σε ολόκληρη τη χώρα και όχι μόνο. Οι τουρίστες και οι επισκέπτες που συνήθως προέρχονται από διάφορα μέρη της Ελλάδας, αλλά και του κόσμου και ιδιαίτερα το καλοκαίρι, δοκιμάζοντας αυτά τα προϊόντα μπορούν να τα προωθούν μέσω των καλών τους εντυπώσεων, συμβάλλοντας σε μια καλή διαφήμιση. Όλη αυτή η προσπάθεια θα μπορούσε αλλιώς να διατυπωθεί και ως γαστρονομικός τουρισμός όπου ορίζεται το είδος του τουρισμού που στηρίζεται κυρίως ή συνδυάζεται με την αναζήτηση ασυνήθιστων και αξιομνημόνευτων εμπειριών που βασίζονται στην κατανάλωση φαγητού ή/και ποτού.

Μέσα από την έρευνα προτείνεται συνεργασία τοπικών συνεταιρισμών και συλλόγων με τον Δήμο και με ειδικούς φορείς για διοργάνωση ειδικών γεγονότων με θέμα την τοπική γαστρονομία ως απώτερο στόχο την ανάδειξη των παραδοσιακών συνταγών και προϊόντων στην ευρύτερη περιοχή όχι μόνο της Μαγνησίας, αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας. Εκδηλώσεις με βάση την ανάδειξη των τοπικών εδεσμάτων, αλλά και των συνεταιρισμών της ευρύτερης περιοχής θα ήταν η ιδανική ευκαιρία για να δοκιμάσουν οι ντόπιοι κάτοικοι και οι επισκέπτες τις τοπικές συνταγές, τα τοπικά εδέσματα ή νέες παραλλαγές. Την τιμητική τους θα έχουν μια ξεχωριστή μέρα σαν κοινό οι επιχειρηματίες κάθε είδους εστίασης της περιοχής, ώστε να γευτούν, να αναλύσουν τις συνταγές κι αν θελήσουν να εντάξουν κάποιες από αυτές στο βασικό μενού της επιχείρησής τους. Ενδείκνυται να διοργανώνονται σε μέρη με έντονη προσέλευση του κόσμου, όπως η παραλία της πόλης στην οδό Αργοναυτών, ώστε οι πιθανότητες γνωριμίας και θέασης των προϊόντων να είναι πολύ μεγαλύτερες. Από τα ήδη υπάρχοντα ειδικά γεγονότα, τα οποία θα μπορούσαν να συνδεθούν με αυτή την προσπάθεια, είναι το Volos Street Food Festival εντάσσοντας στην παρουσίασή του και τοπικά πιο παραδοσιακά προϊόντα σε ξεχωριστό περίπτερο χωρίς βέβαια να αλλοιωθεί ο χαρακτήρας του που επιδιώκει στην προβολή διαφορετικών γεύσεων από όλο τον κόσμο (κινέζικο, ιταλικό κ.ά.). Επίσης, ο Βόλος είναι γνωστός πανελλαδικώς ως η πόλη του τσίπουρου και για αυτό όλοι οι επισκέπτες όταν έρθουν το δοκιμάζουν σε διάφορα μαγαζιά της πόλης έστω μια φορά.

Παρόλα αυτά έως τώρα δεν έχει γίνει κάποια αξιόλογη προσπάθεια ανάδειξης αυτού του προϊόντος, ώστε να αποτελεί στοιχείο ταυτότητας της πόλης (brand name) γνωστό σε όλη την Ελλάδα. Προτείνεται λοιπόν, ειδικό γεγονός με θέμα το τσίπουρο με συμμετοχή ειδικών ή κατόχων βιοτεχνών παραγωγής τσίπουρου της περιοχής για την επεξήγηση της μεθόδου δημιουργίας του με έναν χώρο μικρής αναπαράστασης της παρασκευής του αποκτώντας και εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Ο κόσμος συνήθως δείχνει έντονα την προτίμησή του σε τέτοιου είδους διαδραστικές διοργανώσεις και ιδίως τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, αλλά και όχι μόνο. Πέρα από αυτή τη μικρή αναπαράσταση και ενημέρωση θα ήταν επιθυμητή η προσφορά κάποιων δειγμάτων στους επισκέπτες από τους τοπικούς συνεταιρισμούς όπου με αυτό τον τρόπο θα επωφελούνταν και αυτοί από τη γνωριμία του κόσμου με το προϊόν τους.

H είσοδος θα είναι δωρεάν για όλες τις ηλικίες, η δοκιμή όμως και η αγορά σκευασμάτων θα επιτρέπεται σε άτομα άνω των 18 ετών και ένα ανά άτομο.

e-thessalia