Ας μιλήσουμε λοιπόν για το Μετρό στη Θεσσαλονίκη

Το κερασάκι στην τούρτα της κυβερνητικής πανστρατιάς στη ΔΕΘ για να ανακοπεί η πτώση της κυβέρνησης είναι η “παράδοση του μετρό” στην πόλη της Θεσσαλονίκης τον Νοέμβριο του 2024. Το είπαν με δεκάδες δοτά δημοσιεύματα, το έκαναν συνέντευξη Τύπου, το τύπωσαν σε ιλουστρασιόν χάρτες, πλήρωσαν αδρά τα διαφημιστικά ρεπορτάζ. Μέχρι και ρεπορτάζ για τα εισιτήρια που θα πωλούνται, μοίρασαν. Για ένα συγκοινωνιακό μέσο που ακόμη δεν έκανε ούτε βήμα. Το Μετρό χρησιμοποιείται για μια ακόμη φορά ως “δώρο” στην πόλη της ΔΕΘ σε μια προσπάθεια να γίνει το περίφημο restart για την παραπαίουσα δημοτικότητα της κυβέρνησης που θα εξαγγείλλει τη μάχη της καθημερινότητας. Βέβαια η καθημερινότητα των πολιτών στη Θεσσαλονίκη εδώ και μήνες είναι εφιαλτική, συγκοινωνίες δεν υπάρχουν και η πόλη είναι αβίωτη με τις εργασίες του fly over. Ενός αχρείαστου έργου που έκοψε τη ροή στον μοναδικό περιφερειακό δρόμο ταχείας κυκλοφορίας στην πόλη και οδηγεί τους πολίτες σε κρίσεις παράκρουσης. Για αυτό και η παράδοση του Μετρό έχει αναχθεί σε πανάκεια στις εξαγγελίες Μητσοτάκη και των συν αυτώ υπουργών.

Βέβαια αυτή τη φορά ο πρωθυπουργός δεν θα ανέβει μετά της συζύγου του Μαρέβας και κουστωδίας υπουργών σε σταματημένο βαγόνι όπως συνέβη πέρυσι στα γελοία “εγκαίνια” ενός σταθμού Μετρό που δεν θα λειτουργούσε. Ενός Μετρό που κλείνει αισίως 48 χρόνια εξαγγελιών και 38 χρόνια “εκτέλεσης έργων” στο κέντρο της πόλης. Ίσως θα όφειλε να κλείσει εισιτήριο στη θεατρική παράσταση “Προσοχή: Εκτελούνται Έργα”, τη μεγάλη φετινή επιτυχία μιας ομάδας νέων δημιουργών που δεν είχαν καν γεννηθεί όταν έγινε η πρώτη εξαγγελία, το πολύ μακρινό 1976, για το σωτήριο έργο του Μετρό. Θα έβλεπε και θα άκουγε ο Κ. Μητσοτάκης και η υπουργική συνοδεία του την πολυκύμαντη ιστορία δεκάδων ετών ενός έργου που για τους Θεσσαλονικείς έγινε πλέον ανέκδοτο αλλά για τις κυβερνήσεις ήταν πεδίο διαρκών υποσχέσεων. Το ανέκδοτο πάντως συνεχίζεται με νέες “δεσμεύσεις” της κυβέρνησης. Αφού “παρέδωσε” στις δηλώσεις το Μετρό και σχεδόν “ολοκλήρωσε” τις επεκτάσεις του για μια δεύτερη γραμμή στις μακέτες, ανήγγειλε με ταρατατζούμ τη λειτουργία Προαστιακού! Θα έχει πάλι η πόλη να ασχολείται τα επόμενα 40 χρόνια με την “εκτέλεση έργων”.

Εγκαίνια σε ακίνητα βαγόνια

Το Μετρό της Θεσσαλονίκης λοιπόν παραδίδεται την τελευταία 8ετία κάθε χρόνο και από κάθε κυβέρνηση. Θα παραδιδόταν το 2016 σύμφωνα με την κυβέρνηση και την εργολήπτρια εταιρία, θα παραδιδόταν το 2020 σύμφωνα με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, αυτή τουλάχιστον απέφυγε να κάνει εγκαίνια. Θα παραδιδόταν την άνοιξη του 2023 σύμφωνα με τη δήλωση Κυριάκου Μητσοτάκη στη ΔΕΘ του 2022. Αντ’ αυτού οργανώθηκε φιέστα στο σταθμό της Αγίας Σοφίας με τις κάμερες να αποθανατίζουν το πρωθυπουργικό ζεύγος σε επιβίβαση σε ακίνητο βαγόνι συρμού! Βέβαια η στημένη φιέστα ήταν το επινίκιο μήνυμα Μητσοτάκη και Λίνας Μενδώνη στους αρχαιολόγους για την επιτυχία τους να καταστρέψουν τις σημαντικές βυζαντινές αρχαιότητες στη Βενιζέλου και να εγκαινιάσουν την τοποθέτηση του γιγάντιου τρυπανιού που θα σάρωνε τα αρχαία ίχνη.

Το έργο Καραμανλή και η τρύπα του Κούβελα 

Η απίστευτη ιστορία του Μετρό Θεσσαλονίκης με την οποία μεγάλωσαν δύο τουλάχιστον γενιές άρχισε το 1976, όταν επί κυβέρνησης Κωνσταντίνου Καραμανλή το έργο εντάχθηκε στον κρατικό προϋπολογισμό. Δέκα χρόνια μετά και ενώ το έργο είχε ξεχαστεί, ανοίχθηκε το 1987 στην Εγνατία οδό η περίφημη “τρύπα του Κούβελα” στην εμπορική πύλη εισόδου – εξόδου της ΔΕΘ. Προβλεπόταν χάραξη ενός υπόγειου σιδηροδρόμου κάτω από το οδόστρωμα της οδού Εγνατίας, αρχικά στο τμήμα μεταξύ της οδού Καυταντζόγλου και της Πλατείας Δημοκρατίας. Η κυκλοφορία στην οδό Εγνατίας, κεντρική οδική αρτηρία της πόλης περιορίστηκε σε δύο λωρίδες ανά κατεύθυνση προκαλώντας κυκλοφοριακό κομφούζιο. Το χειρότερο είναι πως η σήραγγα που εγκαταλείφθηκε προκάλεσε άνοδο της στάθμης των υπογείων υδάτων και ζημιές στο κτίριο του Πολυτεχνείου.

Πριν εγκαταλείψει το δήμο Θεσσαλονίκης ο Σωτήρης Κούβελας ανέθεσε τη χρηματοδότηση του έργου στη Δημοτική Τηλεόραση Θεσσαλονίκης FM 100 που μόλις είχε ιδρυθεί. Η “τρύπα” έχασκε αλλά το έργο σταμάτησε λόγω απουσίας χρηματοδότησης για να ξαναγίνει λόγος για αυτό το 1992. Επί 13 χρόνια από το 1992 έως και το 2005 οι πολίτες άκουγαν εξαγγελίες και διακηρύξεις για διαγωνισμούς και συμφωνίες και δημοπρατήσεις και κατάπτωση διαγωνισμών. Το 1999 η σύμβαση παραχώρησης κυρώθηκε από τη Βουλή αλλά έως και το 2003 δεν είχε υποβληθεί κάποιο χρηματοδοτικό σχέδιο από την ανάδοχη εταιρεία. Η σύμβαση παραχώρησης παρατάθηκε ως το 2003, το 2004 ωστόσο έγινε νέος διαγωνισμός.

Νέα προσφορά, νέα χρηματοδότηση, νέες εξαγγελίες

Το 2005 κατατίθεται νέα προσφορά στην ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ με κόστος 1,052 δισεκ. ευρώ για την κατασκευή της βασική γραμμής του Μετρό μήκους 9,6 χλμ. με 13 σταθμούς. Το 2006 υπογράφεται η σύμβαση με ορίζοντα ολοκλήρωσης του έργου τον Οκτώβριο του 2012. Το 2007 πραγματοποιείται η φιέστα Γιώργου Σουφλιά, παραλαμβάνει τον πρώτο από τους Μετροπόντικες που θα χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο της διάνοιξης της σήραγγας για το Μετρό της Θεσσαλονίκης. Η πόλη κλείνει σε ολόκληρα τμήματα της, λαμαρίνες υψώνονται ως τείχη, μαγαζιά κλείνουν. Δια παντός, όπως αποδείχθηκε.

Το καλοκαίρι του 2010 έρχεται η πρώτη αναβολή. Το αρμόδιο υπουργείο αναγνωρίζει δημόσια πως 4 χρόνια μετά την υπογραφή της σύμβασης έχει κατασκευαστεί μόνο το 14% του έργου. Η ανακοίνωση αυτή ήταν το πρελούδιο για το “ανέκδοτο” της λειτουργίας του Μετρό Θεσσαλονίκης, αφού ο καθένας διαπίστωνε πως η παράδοση του Μετρό το 2012 ήταν ανέφικτη. Στο μεταξύ κεντρικοί δρόμοι παρέμειναν κλειστοί και η κυκλοφορία άρχισε να είναι εφιάλτης για το κέντρο της πόλης.

Ο πόλεμος για τις αρχαιότητες

Στις αρχές του 2013 ξεσπά ο πρώτος πόλεμος για τις σημαντικές αρχαιότητες κάτω από την Εγνατία οδό, η Μέση Οδός του 4ου αιώνα μ.Χ που διέσχιζε το σημερινό κέντρο της πόλης. Παρά τις αντιρρήσεις αρχαιολόγων το ΚΑΣ γνωμοδοτεί υπέρ της μεταφοράς των αρχαιοτήτων στο στρατόπεδο Παύλου Μελά. Οι αντιδράσεις για την καταστροφική μεταφορά των αρχαιοτήτων ενώ θα μπορούσε να γίνει μια απλή αλλαγή των κατασκευαστικών σχεδίων, να διατηρηθούν οι αρχαιότητες και να αναδειχθούν ως πόλος έλξης,διεθνοποιουνται. Την Άνοιξη του 2013 σταματούν οι εργασίες εξαιτίας σημαντικών καθυστερήσεων στις απαλλοτριώσεις και τις αρχαιολογικές έρευνες. Τον Ιούνιο του 2013 αναλαμβάνει το έργο μαζί με τις επεκτάσεις που στο μεταξύ ανακοινώθηκαν προς την Καλαμαριά ο όμιλος της ΑΚΤΩΡ Α.Ε με στόχο να παραδοθεί εντός του 2018. Έναν μήνα μετά παγώνει η απόφαση για την μετακίνηση και επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων χωρίς εγγυήσεις. Ο δήμος Θεσσαλονίκης κατέθεσε προσφυγή στο ΣτΕ για ακύρωση της απόφασης του υπουργού Πολιτισμού Δ. Τζαβάρα που όριζε μετακίνηση των αρχαίων του σταθμού Βενιζέλου. Η προσφυγή έγινε δεκτή τον Δεκέμβριο του ιδίου έτους.

Τον Μάρτιο του 2014 η ανάδοχος κοινοπραξία δηλώνει ότι αποχωρεί από το έργο αλλά η ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ υποστηρίζει πως οι εργασίες πρέπει να συνεχιστούν σε άλλα σημεία της γραμμής. Αρχίζουν τα έργα επέκτασης της γραμμής προς την Καλαμαριά. Το 2014 η κατασκευάστρια κοινοπραξία ζητά τη διάλυση της σύμβασης, ουσιαστικά ζητούσε επιπλέον χρήματα, ζητούσε περίπου 500 εκστ. ευρώ για να παραμείνει στο έργο. Οι εργασίες πάγωσαν, η ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ βρέθηκε σε δικαστική διαμάχη με την κοινοπραξία για τα επιπλέον εκατομμύρια. Τον Οκτώβριο του 2015 ο τότε υπουργός Πολιτισμού της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ Αριστείδης Μπαλτάς υπέγραψε απόφαση για τη διατήρηση των αρχαιοτήτων, πρακτικά ακυρωνόταν ο σταθμός στη Βενιζέλου. Γεγονός όμως που δεν συνέβη παρά την υπουργική απόφαση. Υπεγράφη νέα συμφωνία το 2016 για τη συνύπαρξη των αρχαιοτήτων με τις λειτουργίες του μετρό, με την απόσπαση και επανατοποθέτηση να αφορά μόνο στο 8-10% των αρχαιοτήτων. ‘Εως και το 2019 οι κατασκευαστικές εργασίες συνεχίζονταν στα περισσότερα σημεία της πόλης.

Την ίδια χρονιά ολοκληρώνονται οι αρχαιολογικές εργασίες στους σταθμούς Αγίας Σοφίας και Βενιζέλου και οι αρχαιολόγοι αποχωρούν. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ εξαγγέλλει την παράδοση και λειτουργία του Μετρό το 2020. Το 2020 επί κυβέρνησης πλέον Νέας Δημοκρατίας οι ειδήσεις και τα ρεπορτάζ για τις εργασίες κατασκευής υποχωρούν. Επανέρχονται το 2022 με την εξαγγελία για την παράδοση του Μετρό στους πολίτες της Θεσσαλονίκης την Άνοιξη του 2023. Έναν χρόνο μετά, πάλι στη ΔΕΘ ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα ανακοινώσει εκ νέου την παράδοση του Μετρό σε δύο μήνες.

Καθώς τα έργα έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί οι πολίτες ελπίζουν πως το ανέκδοτο θα τελειώσει, το Μετρό θα λειτουργήσει έστω και με τη μια του γραμμή και οι νέες γενιές θα διαβάζουν την απίστευτη ιστορία ως έναν προσβλητικό μύθο για την πόλη. 

neostrategy.gr