Ασυνόδευτοι ανήλικοι στο Calais – Εκτεθειμένοι στη συνεχή βία

Από τον Ιούλιο του 2023, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν ιατρική, ψυχολογική και κοινωνική υποστήριξη σε ασυνόδευτους ανηλίκους που μετακινούνται στην περιοχή του Calais στη Γαλλία. Εκατοντάδες νέοι μεταφέρουν στην ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα οδυνηρές ιστορίες για τα ταξίδια και τη βίαιη υποδοχή τους στη Γαλλία.

Επαναλαμβανόμενη βία

Από τότε που ξεκίνησε να λειτουργεί το κέντρο ημέρας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, έχει δεχτεί 180 νέους, κυρίως από το Σουδάν, το Αφγανιστάν και τη Συρία. Περισσότεροι από τους μισούς ανέφεραν ότι υπήρξαν θύματα βίας κατά τη διάρκεια της διαδρομής τους, είτε σε χώρες διέλευσης όπως η Λιβύη ή η Τυνησία, είτε στη Γαλλία. Περισσότερο από το ένα τρίτο των μαρτυριών των νέων αναφέρονταν σε κακομεταχείριση και βία από την αστυνομία στη Γαλλία, ιδίως στο Calais.

Σύμφωνα με τους νέους, η βία εκδηλώνεται κυρίως κατά τη διάρκεια των προσπαθειών διέλευσης της Μάγχης με βάρκα ή φορτηγό. Τα είδη σωματικής βίας που αναφέρθηκαν συχνότερα ήταν κλωτσιές, γροθιές, χτυπήματα με γκλομπ που προκαλούσαν σωματικές βλάβες και η χρήση δακρυγόνων στο ύψος των ματιών.

Μακριά από τους καταυλισμούς, στο κέντρο ημέρας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, οι νέοι βρίσκουν ένα μέρος όπου μπορούν να ακουστούν και να νιώσουν ευπρόσδεκτοι, ένα μέρος όπου ο δεσμός εμπιστοσύνης που δημιουργεί η ομάδα τους επιτρέπει να μιλήσουν ελεύθερα. «H αστυνομία μερικές φορές ελέγχει ότι δεν υπάρχουν κάμερες και μας πηγαίνει σε μέρη που δεν μας βλέπουν για να μας χτυπήσουν. Την τελευταία φορά που μου συνέβη αυτό, ήμουν με έναν φίλο. Η αστυνομία μας πήγε σε ένα φορτηγάκι και μας χτύπησε με γκλομπ. Με χτύπησαν τόσο άσχημα που αιμορραγούσα», λέει ο Ahmed*, ένα 15χρονο αγόρι από το Σουδάν που εισήχθη στο κέντρο ημέρας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα τον Φεβρουάριο. Όταν του προσφέρθηκε η ευκαιρία να υποβάλει καταγγελία, ο νεαρός αρνήθηκε από φόβο μήπως θέσει σε κίνδυνο τον εαυτό του και τις πιθανές επιπτώσεις σε περίπτωση που συναντούσε ξανά τους ίδιους αστυνομικούς στην πορεία του.

Από τον Απρίλιο του 2023, το 82% των ατόμων που εξετάστηκαν και ρωτήθηκαν σχετικά με τη βία από την ιατρική ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα δήλωσαν ότι είχαν υποστεί κακομεταχείριση, βασανιστήρια, απάνθρωπες και εξευτελιστικές πράξεις, ιδίως στη Λιβύη, την Τυνησία ή στη διαδρομή προς τα Βαλκάνια. «Κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων, οι νέοι μπορούν να μιλήσουν για τρομερές εμπειρίες βίας, κράτησης και μερικές φορές βασανιστηρίων. Ορισμένοι νέοι τείνουν επίσης να συγκρίνουν τη βία που υφίστανται στη Λιβύη με τις περίπλοκες συνθήκες διαβίωσης στο Calais. Αυτή η σύγκριση συχνά τους οδηγεί στο να ελαχιστοποιούν τη σκληρότητα της τρέχουσας κατάστασής τους ενόψει της ακραίας βίας που βιώνουν εκεί», λέει ο Hannebouw, Ψυχολόγος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.

Από την έναρξη των επιχειρήσεων, ο ψυχολόγος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα έχει πραγματοποιήσει 152 συνεδρίες με ανηλίκους, είτε ασυνόδευτους είτε συνοδευόμενους από τις οικογένειές τους. Μεταξύ των πιο συχνών συμπτωμάτων, οι νεαροί ασθενείς αναφέρουν αγχώδεις διαταραχές, εφιάλτες, αϋπνία και αίσθημα αδυναμίας ή ανικανότητας να οραματιστούν τον εαυτό τους στο μέλλον. Ορισμένοι αναφέρουν επίσης απόπειρες αυτοκτονίας, ιδίως όταν έχουν βιώσει ιδιαίτερα τραυματικές εμπειρίες ή ακραία βία.

«Αυτή η επαναλαμβανόμενη σωματική και ψυχολογική βία καταδεικνύει το ανθρώπινο κόστος που η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι έτοιμες να πληρώσουν για να διασφαλίσουν τα κοινά τους σύνορα. Το Calais είναι μόνο ένα από τα πολλά σημεία για τις πολιτικές αποτροπής που ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση», λέει ο Feyrouz Lajili, Συντονιστής του προγράμματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Calais.

Ahmed*, 16 ετών, Σουδάν

Όταν έφτασα στη Γαλλία, σκόπευα να ζητήσω προστασία εδώ. Αλλά ήμουν ήδη στο Calais για οκτώ μήνες και κοιμόμουν σε καταυλισμούς. Έχω προσπαθήσει αρκετές φορές να διασχίσω τη Μάγχη για το Ηνωμένο Βασίλειο, επειδή η ζωή στον καταυλισμό είναι ανυπόφορη. Από τη μία πλευρά έχω κουραστεί να προσπαθώ να περάσω κάθε μέρα, αλλά από την άλλη δεν μπορώ να μείνω σε αυτές τις συνθήκες εδώ. Έχω βιώσει επεισόδια ρατσισμού και απόρριψης που πονάνε πάρα πολύ. Δεν μπορώ να τα ξεχάσω και δεν μπορώ να φανταστώ ότι μια μέρα θα μπορέσω να ζήσω ειρηνικά στη Γαλλία χωρίς να βιώσω βία και απόρριψη.

Hassan*, 16 ετών, Σουδάν

Κρυβόμασταν σε ένα φορτηγό, ένας αστυνομικός άνοιξε τις πόρτες και, ενώ κρυβόμασταν, ψέκασε το εσωτερικό του φορτηγού με δακρυγόνα. Ήταν ενοχλητικό και ανυπόφορο, οπότε βγήκαμε έξω. Όταν βγήκα από το φορτηγό, ο αστυνομικός ψέκασε τα δακρυγόνα απευθείας στα μάτια μου. Τα μάτια μου έκαιγαν, δεν μπορούσα να δω τίποτα. Από εκείνη την ημέρα, τα μάτια μου πονάνε, έχω φαγούρα και κλαίω. Αλλά αυτό είναι φυσιολογικό, συμβαίνει συνέχεια εδώ. Είναι η πρώτη φορά που το ψεκάζουν απευθείας στα μάτια μου, αλλά το να μας ψεκάζει η αστυνομία με δακρυγόνα είναι πλέον καθημερινό φαινόμενο.

Για μένα, η Γαλλία και η Λιβύη είναι το ίδιο πράγμα, γιατί ποτέ δεν φανταζόμουν ότι θα υπέφερα τόσο πολύ σε αυτή την ευρωπαϊκή χώρα. Σύντομα τα πράγματα θα καλυτερέψουν, είμαι σίγουρος, γιατί θα πάω στο Ηνωμένο Βασίλειο, τουλάχιστον εκεί δεν θα μου φέρονται έτσι.