Μπλόκο από Τουρκία στην ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου

Πυκνό παρασκήνιο, που ξεκινάει από την Άγκυρα και φτάνει μέχρι  την Ουάσιγκτον, κρύβεται πίσω από την απόφαση του ΑΔΜΗΕ, με τη σύμφωνη γνώμη του ΥΠΕΝ, να προχωρήσει σε αναστολή πληρωμών προς τη γαλλική εταιρία Nexans, η οποία είναι υπεύθυνη για την κατασκευή και εγκατάσταση του υποθαλάσσιου καλωδίου για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου.

Η απόφαση να μην πληρωθεί στη Nexans η δόση Φεβρουαρίου ύψους 70 εκατομμυρίων ευρώ ελήφθη με το σκεπτικό ότι το έργο βρίσκεται σε αδιέξοδο καθώς  σταμάτησαν οι έρευνες και το μέλλον του έργου είναι αβέβαιο εξαιτίας της ισχυρής αντίδρασης από την Τουρκία.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το πλοίο «IevoliRelume» που βρισκόταν στο λιμάνι του Ηρακλείου και μέχρι πρότινος διεξήγαγε έρευνες για τη πόντιση του καλωδίου, επέστρεψε στην Ιταλία χθες Πέμπτη (6/3) όπου βρίσκεται, ήδη, και το δεύτερο ερευνητικό πλοίο «NGWorker», το οποίο, επίσης, αποχώρησε από τις έρευνες πριν από δύο εβδομάδες.

Παράλληλα, η ανάληψη της προεδρίας των ΗΠΑ από τον Ντόναλντ Τραμπ είναι ακόμα ένας απρόβλεπτος παράγοντας για την εξέλιξη του έργου καθώς πληροφορίες αναφέρουν ότι η συνάντηση της Παρασκευής 28 Φεβρουαρίου 2025 του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη με τον ομόλογό του, Μάρκο Ρούμπιο, δεν πήγε όπως θα περίμενε η ελληνική πλευρά καθώς πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Γεραπετρίτης δεν εξασφάλισε την αμερικανική στήριξη στο θέμα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά τη συνάντηση  η ανακοίνωση του State Department ανέφερε γενικώς και αορίστως ότι οι δύο ΥΠΕΞ συζήτησαν και για «τον ηγετικό ρόλο της Ελλάδας σε περιφερειακά ενεργειακά projects και τις προοπτικές για μελλοντική συνεργασία».

Το θέμα αναμένεται να συζητηθεί το Σάββατο (8/3) κατά τη συνάντηση που θα έχει ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Χριστοδουλίδη στην Αθήνα χωρίς να αναμένονται εξελίξεις καθώς η κυβέρνηση δεν έχει plan B για το ξεμπλοκάρισμα του έργου με δεδομένες τις γεωπολιτικές εξελίξεις και την εξαιρετικά επιθετική στάση που έχει επιλέξει η Τουρκία.

Τα επεισόδια με τα τουρκικά πολεμικά πλοία

Η Τουρκία έχει προκαλέσει πολλές φορές επεισόδια στα δύο πλοία που έχει μισθώσει η Nexans και πραγματοποιούν τις έρευνες για την πόντιση του καλωδίου για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου.

Από τα πιο σοβαρά επεισόδια, που όπως είχε επισημάνει το Neostrategy.gr θεωρήθηκε αντίστοιχο των Ιμίων, ήταν αυτό που συνέβη τον Ιούλιο του 2024 όταν το «Ievoli Relume» βρισκόταν ανατολικά της Κάσου και κινήθηκε εκτός των ελληνικών χωρικών με αποτέλεσμα αμέσως να βρεθούν απέναντί του  πέντε τουρκικά πολεμικά πλοία, τα οποία δήλωσαν ότι οι έρευνες παραβιάζουν την τουρκική υφαλοκρηπίδα, υποχρεώνοντάς το σε διακοπή των ερευνών. Το ίδιο σκηνικό επαναλήφθηκε και τον Αύγουστο.

Ηδη, τον Σεπτέμβριο του 2024 σημειώθηκαν εξαιρετικά σοβαρές εξελίξεις, ενώ εμφανείς ήταν οι περιπλοκές ανάμεσα σε Αθήνα και Λευκωσία, με συνέπεια να γίνεται λόγος ακόμα και κίνδυνο να ματαιωθεί το έργο.

Το δεύτερο επεισόδιο συνέβη πριν από μερικές εβδομάδες, στις αρχές Φεβρουαρίου όταν το «NG Worker», πλέοντας βορείως του Ηρακλείου σε απόσταση 1-3 ν.μ. εκτός χωρικών υδάτων, προκάλεσε την κινητοποίηση της Τουρκίας, η οποία έστειλε κορβέτα να παρακολουθεί από απόσταση 15-20 ν.μ. ενώ στην περιοχή έπλεε και ελληνικό πολεμικό πλοίο. Μετά το επεισόδιο αυτό το ερευνητικό πλοίο που έχει μισθώσει η Nexans αποχώρησε από τις έρευνες και βρίσκεται στην Ιταλία.

Μάλιστα, εν μέσω της νέας τουρκικής πρόκλησης, αλά Κάσος, συναντήθηκαν οι υπουργοί Εξωτερικών της Ελλάδας και της Τουρκίας, στο Κατάρ. Την ίδια περίοδο, μετά τη μεγάλη τουρκική άσκηση «Γαλάζια πατρίδα» (7 – 16 Ιανουαρίου, στο Αιγαίο, την Ανατολική Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα), με ένα από τα σενάριά της την απόβαση – κατάληψη (ελληνικού) νησιού, ο ακροδεξιός εθνικιστής «γκρίζος λύκος», κυβερνητικός εταίρος του Ερντογάν, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, είπε ότι τα Δωδεκάνησα δεν νοούνται χωρίς την Τουρκία, και ούτε λίγο ούτε πολύ απείλησε με πόλεμο (casus belli), επαναλαμβάνοντας το κουραστικό γαϊτανάκι της Αγκυρας περί αποστρατιωτικοποίησης ελληνικών νησιών.

Σε θολά νερά κυβέρνηση – ΥΠΕΝ

Απέναντι στο αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί Μαξίμου και ΥΠΕΝ δεν έχουν ξεκαθαρίσει πώς θα κινηθούν και απλώς παρακολουθούν τις εξελίξεις.

Όπως διαρρέεται από το ΥΠΕΝ, η απόφαση για αναστολή της πληρωμής της δόσης Φεβρουαρίου από τον ΑΔΜΗΕ στην Nexans ελήφθη με το σκεπτικό να μην επιβαρυνθεί ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας έως ότου η κυβέρνηση αποφασίσει πώς θα αντιδράσει.

Παράλληλα, διαρρέεται, επίσης ότι συνεχίζεται η κατασκευή του καλωδίου καθώς είναι τεράστιο το οικονομικό κόστος σε περίπτωση που αποφασιστεί η διακοπή της παραγωγής. Άλλωστε, η Nexans φαίνεται ότι δέχθηκε προς το παρόν την αναστολή πληρωμής της δόσης του Φεβρουαρίου με την προϋπόθεση ότι θα συνεχιστεί η παραγωγή του καλωδίου.

Καλά πληροφορημένες πηγές ανέφεραν ακόμα ότι σε περίπτωση που το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου δεν ξεμπλοκάρει το κόστος για τον ΑΔΜΗΕ και κυρίως τους Έλληνες φορολογούμενους θα είναι τεράστιο.

Συγκεκριμένα ο ΑΔΜΗΕ, που μέχρι στιγμής έχει πληρώσει 200 εκατ. ευρώ στη Nexans, θα πρέπει να πληρώσει βαρύτατες ρήτρες στη γαλλική εταιρεία αλλά και να επιστρέψει την προκαταβολή ύψους 160 εκατ. ευρώ που έχει λάβει από την ευρωπαϊκή επιδότηση ύψους 657 εκατ. ευρώ που έχει εγκριθεί.