Οι φιλοδοξίες του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη Λιβύη πλέον δεν περιορίζονται μονάχα στην προστασία της κυβέρνησης της αφρικανικής χώρας και στη στήριξή της ώστε να διαπραγματευτεί επί ίσοις όροις με τις δυνάμεις του Χαλιφά Χαφτάρ, σημειώνει δημοσίευμα του Bloomberg, στηρίζοντας την παραπάνω διαπίστωση σε πρόσφατες ανακοινώσεις και ενέργειες της Άγκυρας.

Όπως εξηγεί το δημοσίευμα, οι τουρκικές δυνάμεις έχουν επιτρέψει στην Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης να πετύχει ανατροπές έναντι του Λιβυκού Εθνικού Στρατού, του οποίου ηγείται ο Χαλιφά Χαφτάρ. Ωστόσο ο Τούρκος πρόεδρος απέρριψε την περασμένη εβδομάδα την πρόταση κατάπαυσης πυρός που έβαλε στο «τραπέζι» η Αίγυπτος, ο βασικός υποστηρικτής του ΛΕΣ.

Η οπισθοχώρηση των δυνάμεων του Χαφτάρ στα ανατολικά του οχυρά, αφήνει περιθώρια στην Τουρκία για περαιτέρω ενίσχυση της επιρροής της στη Λιβύη. Στέλνοντας σήματα για τη μακροχρόνια δέσμευσή της, η Άγκυρα επιδιώκει την πολιτική και στρατιωτική κάλυψη της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών, καλώντας σε πιο ενεργό ρόλο τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ στην περιοχή. Όμως η πρόθεση του Ερντογάν είναι να ελέγχει ο ίδιος τις εξελίξεις στην περιοχή.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα του Bloomberg, ο Ερντογάν δεν συζητά καν το ενδεχόμενο να αποσύρει τα τουρκικά στρατεύματα από τη Λιβύη. Αντίθετα, σχεδιάζει να επεκτείνει το στρατιωτικό αποτύπωμα της Τουρκίας στην αφρικανική χώρα, προγραμματίζοντας ασκήσεις για τις δυνάμεις της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας, με το ναυτικό σκέλος αυτών των ασκήσεων να προκαλεί εκνευρισμό στη Γαλλία. Την περασμένη εβδομάδα, Τούρκοι αξιωματούχοι -συμπεριλαμβανομένου του Τούρκου ΥΠΕΞ, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, αλλά και του υπουργού Οικονομικών Μπεράτ Αλμπαϊράκ– συναντήθηκαν με τον πρωθυπουργό της Λιβύης, Φαγιέζ αλ-Σάρατζ, προκειμένου να συζητήσουν ζητήματα ασφάλειας, επενδύσεων, υποδομών και διαχείρισης των κοιτασμάτων πετρελαίου.

Όπως επισημαίνει ο αρθρογράφος, η «ατζέντα» της Άγκυρας περιλαμβάβει τη συμβολή Τούρκων συμβούλων στην ανοικοδόμηση του τραπεζικού συστήματος της Λιβύης, τη συμμετοχή τουρκικών εταιρειών στην εξερεύνηση ενεργειακών κοιτασμάτων και τη διοχέτευση του λιβυκού πετρελαίου στην παγκόσμια αγορά με τουρκικά πλοία.

Τα σχέδια του Ερντογάν στη Λιβύη είχαν πάντοτε σημαντική οικονομική διάσταση, σημειώνει ο αρθρογράφος. Οι επιχειρηματικοί δεσμοί της Τουρκίας με το αφρικανικό έθνος είχαν ξεκινήσει πριν την έναρξη του εμφυλίου.  Σύμφωνα με το Bloomberg, κατά την τελευταία δεκαετία της διακυβέρνησης Καντάφι, οι τουρκικές κατασκευαστικές ήταν μεταξύ των σημαντικότερων ξένων εταιρειών στη Λιβύη. Περισσότεροι από 25.000 Τούρκοι πολίτες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη Λιβύη το 2011, καθώς εκτυλίσσονταν τα γεγονότα που οδήγησαν στην ανατροπή του Καντάφι, με τις τουρκικές επιχειρήσεις να αφήνουν πίσω τους εργοτάξια με βαρύ και ακριβό εξοπλισμό.

Ένας από τους παράγοντες που ώθησαν τον Ερντογάν να στηρίξει ενεργά την κυβέρνηση εθνικής συμφωνίας στη Λιβύη, σημειώνει ο αρθρογράφος είναι και η εκ νέου ανάληψη κατασκευαστικών έργων ύψους 18 δισ. δολαρίων στη χώρα.

Η Λιβύη έχει επίσης γεωστρατηγική σημασία για τον Ερντογάν, λόγω των επιδιώξεων της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο και στην επιθυμία να καταστεί ενεργειακός παίκτης στην περιοχή. Ο Τούρκος πρόεδρος ισχυρίζεται πως το μνημόνιο με την κυβέρνηση του Σάρατζ παρέχει στην χώρα του το δικαίωμα να εξερευνά τη θαλάσσια περιοχή μεταξύ των δύο χωρών, κάτι το οποίο αμφισβητούν φυσικά άλλα κράτη, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος.

Η παρουσία της Άγκυρας στη Λιβύη έχει όμως και άλλη διάσταση, που σχετίζεται με τις πολιτικές και στρατηγικές επιδιώξεις της Άγκυρας. Η κυβέρνηση συνασπισμού στη Λιβύη περιλαμβάνει Ισλαμιστές που πρόσκεινται ιδεολογικά στο κόμμα του Ερντογάν. Ενδεχόμενη επικράτησή της στη Λιβύη, θα σήμαινε μια νίκη της Τουρκίας έναντι των υποστηρικτών του Χαφτάρ, μεταξύ των οποίων τα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία η Άγκυρα θεωρεί παράγοντα αστάθειας στη Μέση Ανατολή.

Οι τουρκικοί ελιγμοί σε στρατιωτικό, πολιτικό και οικονομικό επίπεδο στη Λιβύη, αποτελούν πρόκληση τόσο για τα ΗΑΕ, όσο και για την Αίγυπτο. Είναι ενδεικτικό πως ο Αιγύπτιος πρόεδρος, Αμπντελ Φατάχ Ελ Σίσι δήλωσε πως δεν θα διστάσει να παρέμβει στρατιωτικά, σε περίπτωση που οι δυνάμεις Σάρατζ κινηθούν προς την πόλη της Σύρτης. Το Κάιρο επιχειρεί επίσης να στρέψει τον αραβικό κόσμο ενάντια στην παρέμβαση της Τουρκίας στη Λιβύη.

Σύννεφα στις σχέσεις Τουρκίας-Ρωσίας εξαιτίας της Λιβύης

Ο Ερντογάν ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπος με έναν άλλο υποστηρικτή του Χαφτάρ στη Λιβύη, τη Ρωσία. Την περασμένη εβδομάδα, Ερντογάν και Πούτιν συζήτησαν για το θέμα τηλεφωνικά, ωστόσο η ακύρωση της συνάντησης του Τούρκου ΥΠΕΞ, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, με τον Ρώσο ομόλογό του πριν από μερικές ημέρες, αποτελεί σαφές δείγμα δυσαρέσκειας.

Όπως εξηγεί το δημοσίευμα, ο Τούρκος πρόεδρος αισθάνεται πιθανώς πως έχει την υποστήριξη των ΗΠΑ, δεδομένου ότι έχει κάνει λόγο για απροσδιόριστες «συμφωνίες» με τον Ντόναλντ Τραμπ. Ωστόσο, οι προσδοκίες του μπορεί να είναι υπερβολικές, δεδομένου του ευμετάβλητου χαρακτήρα του Τραμπ, ο οποίος δεν δείχνει να ενδιαφέρεται για περιπέτειες στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, και το πιο πιθανόν είναι να μην ανακατευτεί καθόλου.

Το ερώτημα που θέτει ο αρθρογράφος είναι εάν ο Ερντογάν έχει το περιθώριο να εμπλακεί ακόμα πιο βαθιά στις υποθέσεις της Λιβύης, δεδομένων των σοβαρών προβλημάτων που αντιμετωπίζει εντός των συνόρων της χώρας του, με την πρόσφατη αυξηση των κρουσμάτων του κορωνοϊού και τις σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας. Σύμφωνα με το Bloobmerg, παρά τις αισιόδοξες προβλέψεις της Άγκυρας, η τουρκική οικονομία φαίνεται πως θα παρουσιάσει ύφεση 3,6%. Οι συνθήκες σίγουρα δεν είναι ιδανικές για μια «επιχείρηση» ανοικοδόμησης κράτους σε μια χώρα τόσο εξασθενημένη όσο η Λιβύη. Παρ’ όλα αυτά, ο Ερντογάν δεν δείχνει διατεθειμένος να εγκαταλείψει τις επιδιώξεις του στη Λιβύη.