Δημόσια αγαθά υπό εξαφάνιση: Τα χρώματα της πανάκριβης εξαπάτησης…

Σε λίγες μέρες εκατομμύρια νοικοκυριά και επιχειρήσεις πρέπει να γίνουν μαθηματικοί, ενεργειακοί επιθεωρητές και χρηματιστηριακοί παίκτες, για να καταλάβουν ποιο χρώμα τιμολογίου να επιλέξουν, ώστε να έχουν τις πιο φθηνές τιμές (αν και η λέξη είναι παραπλανητική, δεν υπάρχουν πια φθηνές τιμές στο ηλεκτρικό ρεύμα).

Γιατί πρέπει να συμβεί αυτό; Γιατί και το ηλεκτρικό ρεύμα από δημόσιο αγαθό έχει γίνει χρηματιστηριακό προϊόν. Μόνο που εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με μετοχές, τις οποίες όποιος θέλει αγοράζει. Το ρεύμα το αγοράζουμε όλοι, από αυτό εξαρτάται η ζωή μας. Και δεν υπάρχει πλέον καμιά διασφάλιση ότι αυτό το αγαθό θα είναι προσιτό και στον πιο αδύνατο οικονομικά. Αντίθετα, τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι-και όχι μόνο οι αδύνατοι- κοιτάζουν με φόβο τους λογαριασμούς του.

Επί μισό αιώνα, από την ίδρυση της ΔΕΗ το 1950, το ρεύμα το σύστημα ηλεκτρισμού ήταν υπό δημόσιο έλεγχο. Και παρά τις κατά καιρούς οιμωγές για τη «σπάταλη» κρατική ΔΕΗ, το ηλεκτρικό ρεύμα ήταν φθηνό και σε κάθε περίπτωση προσιτό ακόμα και για τους φτωχούς.

Μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης και το ξεκίνημα της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ, όλα άρχισαν να αλλάζουν. Η δημιουργία πολλών ιδιωτικών εταιρειών παραγωγής και εμπορίας ρεύματος «πουλήθηκε» στην αρχή ως ενίσχυση του ανταγωνισμού, που θα οδηγούσε σε πιο συμφέροντα τιμολόγια για τον καταναλωτή. Ουδέποτε συνέβη. Από τότε μέχρι και σήμερα οι τιμές του ρεύματος κινούνται συνεχώς ανοδικά. Και σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι εταιρείες θησαύρισαν και οι καταναλωτές θα υπέφεραν χωρίς τη δραστική κρατική παρέμβαση(επιδοτήσεις).

Τώρα «η κρίση έχει παρέλθει», οι επιδοτήσεις σταματούν και τα πάντα θα εξαρτώνται από το Χρηματιστήριο Ενέργειας. Μία κάτω, μία πάνω. Αν κλείσει, για παράδειγμα, η Ερυθρά Θάλασσα(επίκαιρο παράδειγμα), θα τρέχουμε να ψάχνουμε χρώματα τιμολογίων.
Κρατική ΔΕΗ δεν υπάρχει πλέον. « Εξυγιάνθηκε», σύμφωνα με την προπαγανδιστική ρητορεία της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Παλιά είχαν προνόμια οι συνδικαλιστές, τώρα παίρνουν θηριώδη μπόνους οι διοικούντες, αλλιώς golden boys.
H ΔΕΗ είχε το συγκριτικό πλεονέκτημα του φθηνού λιγνίτη. Δεν το έχει πλέον. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, με υπερβάλλουσα περιβαλλοντική «ευαισθησία», αποφάσισε να κλείσουν τα εργοστάσια λιγνίτη πιο νωρίς ακόμα και από τη Γερμανία. Υποτίθεται ότι θα αξιοποιούσαμε άλλες πηγές ενέργειας(ήλιο, άνεμο), που η χώρα έχει πλούσιες. Αλλά τίποτα από αυτά δεν έγινε με επάρκεια και γι’ αυτό οι τιμές του ρεύματος όλο και πετάνε. Υποτίθεται ότι «απεξαρτηθήκαμε» από το φυσικό αέριο της Ρωσίας, αλλά πληρώνουμε πανάκριβα το υγροποιημένο(LNG) και γι’ αυτό οι τιμές δεν θα πέσουν.
Το ηλεκτρικό ρεύμα είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτυχίας της ιδιωτικοποίησης ενός κρίσιμου τομέα της οικονομίας. Η ΔΕΗ έπαψε να είναι υπό απόλυτο κρατικό έλεγχο(35% είναι το ποσοστό του Δημοσιου), έχουμε πλήθος ιδιωτικών εταιρειών, αλλά δεν έχουμε πλέον προσιτό ρεύμα.
Αν το γενικεύσουμε, θα δούμε ότι θα δημόσια αγαθά στην Ελλάδα βρίσκονται σε διαρκή υποχώρηση.
Η δημόσια υγεία πάει από το κακό στο χειρότερο. Οι εφημερίες των δημόσιων νοσοκομείων είναι καθημερινός Γολγοθάς για ασθενείς , γιατρούς και νοσηλευτές. Οι ελλείψεις μεγάλες. Τα ραντεβού για γιατρούς και εξετάσεις είναι δυσεύρετα.

Τώρα προβάλλεται πομπωδώς ως «μεγάλη μεταρρύθμιση» η προωθούμενη ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Μόλις γίνει, θα δούμε αν ο περίφημος «ανταγωνισμός» θα οδηγήσει στη βελτίωση ή στην καταβαράθρωση των δημόσιων ιδρυμάτων.

Όλα αυτά συμβαίνουν παράλληλα με τους κυβερνητικούς κομπασμούς για την κατάκτηση της «επενδυτικής βαθμίδας» και τους επαίνους του Econimist και της Bild.

Καλά είναι όλα αυτά. Αλλά οι Έλληνες καλούνται να πληρώσουν το ρεύμα και το σούπερ μάρκετ σε τιμές Ευρώπης, αλλά με μισθούς Ελλάδας. Και οι μισθοί αυτοί είναι σχεδόν στο πάτο των ευρωπαϊκών μισθών.

Αν αυτό συνεχιστεί, θα γίνει ξανά άκρως επίκαιρη η, πολυφορεμένη αλλά τόσο καίρια, φράση του Γεωργίου Παπανδρέου: «Οι αριθμοί ευημερούν, αλλά οι άνθρωποι δυστυχούν»…