Ε, όχι και τα παιδιά με αυτισμό στον στρατό κύριε Δένδια!

Οι δηλώσεις του Υπουργού Εθνικής Άμυνας, Νίκου Δένδια, για τα παιδιά στρατιωτικών με αυτισμό δεν γίνεται να περάσουν απαρατήρητες. Λίγες μέρες πριν, σε μια δημόσια εκδήλωση στη λέσχη Rotary, ο N. Δένδιας πρότεινε, χωρίς καμία ντροπή, τη στρατολόγηση παιδιών με αυτισμό ως ιδανικούς χειριστές drones και αναλυτές εικόνων, φέρνοντας ως παράδειγμα το Ισραηλινό μοντέλο. Μια τέτοια δήλωση δεν είναι μόνο ανεύθυνη και παραπλανητική, αλλά και βαθύτατα ανήθικη, καθώς διαστρεβλώνει την πραγματική ουσία της κοινωνικής πρόνοιας και φροντίδας των ΑμεΑ και προβάλλει μια ωμή, χρησιμοθηρική στάση.

Αρχικά, ο Υπουργός δείχνει απόλυτη άγνοια των εννοιών που επικαλείται, μπερδεύοντας τη διαφορά ανάμεσα σε ένα άτομο με αυτισμό και σε κάποιο άτομο που βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού. Αυτή η διαφορά δεν είναι λεπτομέρεια· είναι ουσιαστική και επηρεάζει βαθιά την κατανόηση των αναγκών και των δυνατοτήτων κάθε ατόμου. Ο όρος “αυτισμός” και “φάσμα αυτισμού” δεν είναι ταυτόσημοι ούτε εναλλάξιμοι και η πρόχειρη χρήση τους σε ένα πλαίσιο στρατιωτικοποίησης αποτελεί προσβολή προς όλους όσους αντιμετωπίζουν τη συγκεκριμένη νευροαναπτυξιακή διαταραχή.

ΑμεΑ για στρατιώτες;

Επιπλέον, η σύγκριση με το Ισραήλ είναι επιφανειακή και επικίνδυνα εσφαλμένη. Το Ισραήλ δεν χρησιμοποιεί αδιακρίτως άτομα με αυτισμό για στρατιωτικούς σκοπούς, αλλά με αυστηρή επιλογή – και συνεχή παρακολούθηση από στρατιωτικούς ιατρούς – εντάσσονταν άτομα που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού μόνο στη θέση αναλυτή δορυφορικών ή εναερίων φωτογραφιών.

Και αυτό γιατί τα άτομα που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού έχουν εξαιρετικά ανεπτυγμένες – συνήθως – την όραση και την ακοή.
Η αυθαίρετη αναφορά του Δένδια σε αυτό το μοντέλο, χωρίς να κατανοεί τις ασφαλιστικές δικλείδες που υπάρχουν, αποκαλύπτει μια ανησυχητική επιπολαιότητα και αμάθεια. Και μάλιστα το μέγεθος της άγνοιας έρχεται να συμπληρώσει το γεγονός ότι σιγά-σιγά την ανάλυση των φωτογραφιών θα την αναλάβουν αποκλειστικά συστήματα τεχνητής νοημοσύνης.

Πέρα όμως από την άγνοια, οι δηλώσεις αυτές φανερώνουν μια απάνθρωπη προσέγγιση, που βλέπει τα άτομα με αυτισμό ως εργαλεία προς εκμετάλλευση. Στη σκέψη του Ν. Δένδια, τα παιδιά με αυτισμό και άλλες αναπτυξιακές διαταραχές δεν χρειάζονται την αγκαλιά και τη φροντίδα μιας κοινωνίας που σέβεται τα δικαιώματά τους.

Ο υπουργός Αμυνας δείχνει απόλυτη άγνοια των εννοιών που επικαλείται, μπερδεύοντας τη διαφορά ανάμεσα σε ένα άτομο με αυτισμό και σε κάποιο άτομο που βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού. Και αυτή η διαφορά δεν είναι μια απλή λεπτομέρεια.

Αντίθετα, παρουσιάζονται ως ιδανικοί “στρατιωτικοί πόροι” που μπορούν να αξιοποιηθούν για να εξυπηρετήσουν πολεμικές εφαρμογές, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η δική τους ευημερία και σωματική ακεραιότητα. Πρόκειται για μια αποκαλυπτική ματιά στη χρησιμοθηρική και βαθιά ανάλγητη στάση της ηγεσίας, που ενίοτε βλέπει τους πολίτες της ως μέσα για την επίτευξη συμφερόντων.

Σε μια δημοκρατική κοινωνία, τα άτομα με αναπηρίες, συμπεριλαμβανομένων και των ατόμων με αυτισμό, χρειάζονται στήριξη και μέριμνα, χωρίς ανταλλάγματα ή συμφωνίες που εξυπηρετούν άλλου είδους συμφέροντα. Ουσιαστικά, η προσέγγιση του Υπουργού Δένδια ξεγυμνώνει μια απάνθρωπη αντίληψη, όπου όποιος δεν συμβάλλει στην “παραγωγή” και στην οικονομία της πολεμικής μηχανής της χώρας μπορεί να αφεθεί αβοήθητος. Αυτό είναι το μήνυμα που περνάει με κυνισμό: τα ΑμεΑ ή θα “παράγουν υπεραξία”, ακόμη και ως εν αγνοία τους δολοφόνοι, ή θα εγκαταλείπονται.

Επιεικώς απαράδεκτο(ς)

Η δημόσια τοποθέτηση αυτή θα έπρεπε να σημάνει καμπανάκι κινδύνου για την κοινωνία μας. Οφείλουμε να απαιτήσουμε σεβασμό και ουσιαστική υποστήριξη για όλους τους πολίτες, χωρίς εξαιρέσεις και χωρίς ωφελιμιστικές “αξιολογήσεις”.

Οι δηλώσεις του Νίκου Δένδια πρέπει να μας προβληματίσουν βαθιά, γιατί αγγίζουν ζητήματα ανθρωπιάς, δικαιωμάτων και ηθικής που ξεπερνούν την απλή στρατηγική ή πολιτική. Μια κοινωνία που βλέπει τα άτομα με αναπηρίες ως εργαλεία πολέμου και όχι ως ισότιμα μέλη της είναι καταδικασμένη να υπονομεύσει τις ίδιες της τις αξίες.

Η πραγματική δύναμη και πρόοδος έγκειται στο να ενισχύουμε τους πιο ευάλωτους, όχι να τους εκμεταλλευόμαστε. Απαιτείται, λοιπόν, μια αλλαγή στάσης, που θα θέτει στο επίκεντρο την αλληλεγγύη και τον σεβασμό και θα αποκλείει κάθε μορφή χρησιμοθηρίας και απανθρωπιάς. Ο ρόλος της πολιτείας δεν είναι να ανακαλύπτει κυνικές «λύσεις», αλλά να προστατεύει και να στηρίζει κάθε πολίτη, ανεξάρτητα από τις δυνατότητές του, υπενθυμίζοντάς μας ότι η δύναμη ενός έθνους μετριέται από το πώς φροντίζει τους πιο ευάλωτους.

Του Ζαφείρη Χατζηδήμου

neostrategy.gr

photo:Jason Rosewell/Unsplash