EastMed: Το non paper των ΗΠΑ και… το ανέκδοτο με τον γρύλο!  

Γιατί όλοι μαζί, για ένα αγνώστου προελεύσεως, σκοπιμοτήτων και υπογραφής «πετσετάκι» με μια αυτοκτονική αντίδραση, σπεύσαμε να κατηγορήσουμε την Ουάσινγκτον;

Αναφορικώς με τον προκύψαντα δημόσιο διάλογο σχετικώς με το απολυθέν non paper από κέντρο της γραφειοκρατίας (ποιο;) του Dept of State (όντως; Διότι ουδείς το έχει ιδεί και αποτελεί αποκάλυψη «εκ διαρροών», οι οποίες ήλθαν εις γνώσιν Έλληνος εκλεκτού ερευνητού-δημοσιογράφου, του Σ. Σιδέρη), πρέπει να σημειωθούν ορισμένοι προβληματισμοί του γράφοντος.

• Από τον Ι.Θ. Μάζη, ομότιμο καθηγητή Γεωπολιτικής, ΕΚΠΑ

Η υποστήριξις της σημασίας του εγγράφου αυτού υπήρξε ευρεία από τους ημεδαπούς πολιτικούς και οικονομικούς αναλυτάς, και μάλιστα εξίσου εγκρίτους. Τα στοιχεία τα χρησιμοποιηθέντα διά την υποστήριξιν αυτήν είναι πραγματικές δηλώσεις (αμφίσημες, πάντως, και αφαιρετικές) Αμερικανών επισήμων, αλλά και ερμηνείες ενεργειών (επίσης αμφίσημες) Ελλαδιτών και Κυπρίων (Ι. Κασουλίδης) πολιτικών και κυβερνητικών στελεχών.

Δεν επιθυμώ όμως να χαθώ εις τον βόμβον των, προσπαθώντας να αξιοποιήσω μόνον νομικές πραγματικότητες, μήπως και «βρούμε κάποιαν άκρη» με την ερμηνείαν του νέου αυτού «Δίσκου της Φαιστού» και για να μην καταλήξω, άνευ ρεαλιστικής αναλύσεως, εις την γνωστήν και ανυπόστατον πεσιμιστικήν απογοήτευσιν του απελπισμένου εκείνου οδηγού, ο οποίος απεποιήθη την πιθανοτάτην βοήθεια που θα του είχε παρασχεθεί, εάν δεν οδηγείτο εις την απέλπιδαν και απαισιόδοξον ερμηνείαν ότι ο εγερθείς βιαίως καθεύδων συνάνθρωπός του δεν θα του την παρείχε, καταλήγων αλόγως εις το γνωστόν «άει χάσου εσύ κι ο γρύλος σου»!

Να σημειώσω ότι η δική μου θέσις ήταν και είναι ότι η σημασία της ενεργειακής οδεύσεως του EastMed ή αυτής του Euro Asia Interconnector είναι η αυτή, από την στιγμή που συνδέουν και οι δύο τα τρία κράτη: Ελλάδα – Κύπρο – Ισραήλ. Ο λόγος της παρεμβάσεώς μου αφορά την απορία μου σχετικά με την προθυμία με την οποία διατυμπανίζεται η «εγκατάλειψις του EastMed pipeline από τις ΗΠΑ» από το ημεδαπό και μερίδα του κυπριακού πολιτικού και ακαδημαϊκού προσωπικού, χωρίς να λαμβάνονται υπ’ όψιν οι επικοινωνιακές απώλειες (γεωπολιτικός πυλώνας ισχύος: πληροφορία) για τη χώρα μας και την Κύπρο, αλλά και η ίδια η πραγματικότητα.

Ιδιαιτέρως εάν συμπληρωθεί από την όδευση Κύπρου – Αιγύπτου – Ελλάδος του Euro Africa Interconnector, το οποίο και πάλιν «εντάσσει» γεωστρατηγικώς και την Κύπρο στον ενεργειακόν αυτόν θύλακο, ο οποίος μπορεί να λειτουργήσει θαυμάσια ως υπονατοϊκός θύλακος υπό τον συντονισμό της Γαλλίας (η οποία δεν έχει αντιρρήσεις για την ηλεκτρική ενέργεια), για τον οποίον έχω επανειλημμένως γράψει και τον οποίον έχω πολλαπλώς υποστηρίξει. Εδώ θα επανέλθω στο προσεχές μέλλον, όταν τα πράγματα διευκρινισθούν.

Ας καταθέσομε, λοιπόν, μερικά ερωτήματα και ας προσπαθήσομε να τα απαντήσομε.

A. Τι σημαίνει «non paper»;

Απάντηση 1η: έγγραφο συζητήσεως ή/ και απόψεων που δεν αποτελεί μέρος της επισήμου διαπραγματεύσεως.

Απάντηση 2η: έγγραφο απολυόμενο κατά τις εργασίες κάποιας συνόδου, εκδοθέν ανεπισήμως για τη διευκόλυνση των διαπραγματεύσεων· δεν διαθέτει επίσημο λογότυπο εγγράφου, αν και μπορεί να διαθέτει αναγνωριστικό αριθμό ή το όνομα του/ των συγγραφέα/ ων.

Εκ των ορισμών αυτών προκύπτουν και πάλιν τα εξής ερωτήματα:

1) Αφού το συγκεκριμένο έγγραφον δεν έχει καμίαν άλλην πρακτικήν σημασίαν πέραν της εκφράσεως κάποιων απόψεων, πώς αυτές οι απόψεις εκφράζονται -και από ποίους- πριν ολοκληρωθεί η τεχνικοοικονομική μελέτη του αγωγού;

2) Στο πλαίσιον ποίων και τι είδους διαπραγματεύσεων εξεδόθη;

3) Από ποίον κέντρον/πηγή εξεδόθη και ποίος το υπογράφει;

4) Γιατί ουδείς το έχει ιδεί και γιατί ένα τοιαύτης ανυπάρκτου σημασίας έγγραφον χαρακτηρίζεται «απόρρητον», ενώ διαρρέεται, και από ποίον διεβαθμίσθη ως «απόρρητον»;

5) Εάν ουδείς δύναται να γνωρίσει τις απαντήσεις εις τα ανωτέρω ερωτήματα, ποία επιπολαιότης και περίεργος σπουδή εξαναγκάζει σοβαρούς αναλυτάς και πολιτικούς να εκφράζουν άποψιν περί πισώπλατης μαχαιριάς των ΗΠΑ εις την Ελλάδα διά της καταργήσεως του EastMed; Για ένα αγνώστου προελεύσεως, σκοπιμοτήτων και υπογραφής «πετσετάκι»;

Γιατί λοιπόν όλοι μαζί, με μιαν αυτοκτονική αντίδραση, σπεύσαμε να πούμε εις την Ουάσινγκτον(;) «Αει χάσου εσύ κι ο γρύλος σου»; Λίαν πεσιμιστική και εθνοβλαβής η αντίδρασίς μας, συμπολίται μου, δεν νομίζετε;

Β. Στηρίζει ο «EastMed Αct» τον αγωγό EastMed ή όχι;

Ο όρος «EastMed Act» αποτελεί «χρηστική/δημοσιογραφική» ονομασία του νομοσχεδίου που κατέθεσε ο γερουσιαστής και πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ Μπόμπ Μενέντεζ το θέρος του 2019 (Eastern Mediterranean Security and Energy Partnership Act of 2019), και τα άρθρα που αφορούν την ενεργειακή συνεργασία μεταξύ ΗΠΑ, Ισραήλ, Ελλάδος και Κύπρου, έχουν την εξής γενικόλογη μορφή:

• Authorizes the establishment of a United States-Eastern Mediterranean Energy Center to facilitate energy cooperation between the U.S., Israel, Greece and Cyprus; (Να διευκολύνει την ενεργειακή συνεργασία μεταξύ ΗΠΑ, Ισραήλ, Ελλάδα και Κύπρου).
• Requires the Administration to submit to Congress a strategy on enhanced security and energy cooperation with countries in the Eastern Mediterranean, as well as reports on malign activities by Russia and other countries in the region.

Ο Γερουσιαστής Ρούμπιο ετόνισε τότε το εξής: «Η συμπερίληψη του νόμου Eastern Mediterranean Security and Partnership Act of 2019 στον οικονομικό προϋπολογισμό για το οικονομικό έτος 2020 επιβεβαιώνει τη δέσμευση του έθνους μας να ενισχύσει και να επεκτείνει τη συνεργασία μας στον τομέα της ενέργειας και της ασφάλειας με τους βασικούς συμμάχους και εταίρους μας στην περιοχή».

Εδώ, λοιπόν, αναφέρεται στην μελλοντική συμπερίληψη του νόμου στον κρατικό προϋπολογισμό του 2020, και φυσικά με τη μορφή που θα εγκριθεί τότε. Επειδή, λοιπόν, η αμερικανική διοίκηση χαρακτηρίζεται από σοβαρότητα, οργάνωση και μεθοδικότητα, έχει φροντίσει και την ισχύουσα νομοθεσία της να την κωδικοποιεί και να την προσφέρει σε κοινή πρόσβαση-χρήση, έτσι ώστε ο πολίτης να γνωρίζει όχι μόνον τι εψηφίσθη, αλλά και εις ποίαν μορφήν ισχύει κατά τον τρέχοντα χρόνο (καθόσον είναι πιθανόν το αρχικόν νομοσχέδιον να υποστεί τροποποιήσεις).

Τοιουτοτρόπως, για λόγους ευχρηστίας της νομοθεσίας από πλευράς των πολιτών, εκωδικοποιήθη η τρέχουσα και ισχύουσα νομοθεσία. Το ισχύον σήμερον, λοιπόν, αποτελεί ενσωμάτωσιν του νομοσχεδίου Μενέντεζ – Ρούμπιο εις τον ισχύοντα νόμο, περιλαμβάνον και οιεσδήποτε -πιθανές- τροποποιήσεις (αν έχουν γίνει).

Εις το ανωτέρω κείμενον, το οποίον και αποτελεί την τελικήν μορφήν του νόμου, όπως αυτός περιελήφθη στον κρατικό προϋπολογισμό του 2020 των ΗΠΑ, παρατηρούμε ότι εις το άρθρον (2) η αμερικανική διοίκησις δεσμεύεται «να υποστηρίξει τις διπλωματικές προσπάθειες με εταίρους και συμμάχους για την εμβάθυνση της συνεργασίας για την ενεργειακή ασφάλεια μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, και να ενθαρρύνει τον ιδιωτικό τομέα να πραγματοποιήσει επενδύσεις σε ενεργειακές υποδομές στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου».

Το συγκεκριμένο άρθρο -δύσκολα μεν, αλλά πάντως- δύναται να ερμηνευθεί με περισσότερους του ενός τρόπους και να σημαίνει περισσότερες της μίας οδεύσεις. Σωστά. Αλλά κάτι τέτοιο φαίνεται ότι δεν είναι εντός των προθέσεων του νομοθέτου, διότι επανέρχεται με το κατωτέρω άρθρο (3) -ενώ θα ηδύνατο να το αποφύγει- και συγκεκριμενοποιεί εις το άρθρο (3) τα γραφέντα στο άρθρο (2) λέγοντας: «(3) να υποστηρίξει σθεναρά την ολοκλήρωση των αγωγών Trans Adriatic and Eastern Mediterranean Pipelines, και την εγκατάσταση τερματικών σταθμών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο ως μέσο διαφοροποίησης των περιφερειακών ενεργειακών αναγκών μακράν της Ρωσικής Ομοσπονδίας»!

Η «παρασπονδία» των ΗΠΑ αποτελεί ένα άνευ αντικρίσματος «δωράκι» στην Τουρκία

Γ. Η επικοινωνιακή στρατηγική του θέματος

Πάντως, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, απαντώντας σε ερώτηση του εγκρίτου Έλληνος δημοσιογράφου κ. Ιγνατίου την 16η/01/2022, στις ΗΠΑ, τόνισε μεταξύ άλλων ότι οι ΗΠΑ «παραμένουν προσηλωμένες στην ενεργειακή ασφάλεια και συνδεσιμότητα της Ανατολικής Μεσογείου […]» και ότι «υποστηρίζουν έργα, όπως η σχεδιαζόμενη διασύνδεση EuroAfrica από την Αίγυπτο προς την Κύπρο και την Ελλάδα, και την προτεινόμενη διασύνδεση EuroAsia για τη σύνδεση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ευρώπης».

Συμπέρασμα: Η ιδία η αμερικανική διοίκησις παρασπονδεί έναντι του νόμου του ιδίου του αμερικανικού κράτους και εκείνοι οι οποίοι θα έπρεπε να ερωτηθούν πώς θα αντιδράσουν σε αυτό, αλλά και να ασκήσουν πιέσεις προς την αντίθετη κατεύθυνση θα έπρεπε να είναι οι γερουσιαστές Μενέντεζ – Ρούμπιο! Ουδείς άλλος!

Δεν χρειάζεται να διευκολύνομε την θέσιν του παρανομούντος, δίδοντες εξηγήσεις και δικαιολογίες για να καλύψομε την παρανομία του. Ναι, βεβαίως εξηγήσεις γεωστρατηγικής φύσεως υπάρχουν. Ισχυρές εξηγήσεις, όπως το γεγονός της αυξήσεως της τιμής του φυσικού αερίου, σε συνδυασμό με το τέρμιναλ φυσικού αερίου των ΗΠΑ στην Αλεξανδρούπολη για την εισαγωγή shale gas στη Βαλκανική, κ.λπ.

Δεν θα έπρεπε, λοιπόν, η Ελληνίς δημοσιολογική «Ραχήλ [να] κλαί[ει] τα τέκνα αυτής». Θα έπρεπε, απεναντίας, η δημοσιολογούσα Αθήνα να τονίζει την σημασία τoύ ότι:

1) η τεχνικοοικονομική μελέτη δεν ολοκληρώθηκε εξαιτίας των τουρκικών εκνόμων παρενοχλήσεων του ευρωπαϊκού ερευνητικού «Nautical Geo» και πριν από την ολοκλήρωσίν της δεν δικαιούμεθα να εξάγομε συμπεράσματα,

2) ακόμη και αν το αποτέλεσμα συγκλίνει στην εγκατάλειψη του EastMed, είναι ταυτόσημη η στρατηγική σημασία των οδεύσεων των Euro Asia και Euro Africa interconnectors,

3) η «παρασπονδία» αυτή των ΗΠΑ αποτελεί συνεπώς απλώς ένα άνευ αντικρίσματος «δωράκι» προς την Τουρκία για την παρούσα και μέλλουσα (;) αντιρωσική στάση της στην Ουκρανία, στον Καύκασο και στην Κεντρική Ασία, ώστε να την εκθέτει και εις την Μόσχα. Να μην δίδει, δηλαδή, στην Τουρκία το δικαίωμα να θριαμβολογεί και να δημιουργεί αρνητικές για την Ελλάδα εντυπώσεις στην διεθνή κοινότητα, εξαίροντας τον δήθεν «σημαντικό στρατηγικό της ρόλο» για τις ΗΠΑ, πέραν του υφισταμένου πραγματικού.

Τελικά πολιτικά ερωτήματα, όμως, τίθενται και είναι τα εξής:

1) Μήπως κάποιοι, για κάποιους (σοβαρούς πάντως) οικονομικούς, γεωπολιτικούς και κυρίως εξ αυτών εκπηγάζοντες… μικροπολιτικούς λόγους, σπεύδουν να ενταφιάσουν τον εθνικώς και στρατηγικώς πολύτιμον EastMed;

2) Mήπως η φοβία τους να αντιμετωπίσουν τις έκνομες τουρκικές διεκδικήσεις εις το Αιγαίον και την Κύπρον τούς οδηγεί εις την υιοθεσίαν της θέσεως της «πισώπλατης μαχαιριάς» πριν ακόμη αυτή δοθεί και, βεβαίως, χωρίς καμίαν ελληνοκυπριακήν αντίδρασιν;

3) Γιατί, αλήθεια, δεν εξετάζουμε το ενδεχόμενον τα «κέντρα» που απέλυσαν το συγκεκριμένον «πετσετάκι» να μην αντέχουν εις το φως της εθνικής, αλλά και ηθικής διαφωνίας τριών «συμμάχων» κρατών;

4) Γιατί δεν αξιολογούμε πρώτα το αποτέλεσμα της -εισέτι μη ολοκληρωθείσης- τεχνικοοικονομικής μελέτης και κατόπιν να προχωρήσομε σοβαρά και νηφάλια σε επιλογές;

5) Γιατί δεν φροντίζομε πρωτίστως να προβούμε εις διπλωματικόν συντονισμόν Αθήνας – Λευκωσίας – Ισραήλ ώστε, μετά την κοστολόγησιν του έργου αλλά και την γεωστρατηγικήν του αξιολόγηση για τα τρία κράτη, να λάβομε τις αποφάσεις μας;

6) Mήπως κάποιοι έχουν εκποιήσει ήδη το πληγέν τους «εθνικόν όχημα» και βολεύονται με το ξόρκι του «γρύλου»; Μήπως η μερική οριοθέτησις Ελλάδος – Αιγύπτου αυτό επρομήνυε;

7) Mήπως οι περιορισμένες επήρειες στις «θαλάσσιες ζώνες» του Ιονίου κατεδείκνυον την ιδίαν κατεύθυνσιν εθνικών υποχωρήσεων;

8) Μήπως η γεραπετρίτειος ρήσις περί «κόκκινης γραμμής των 6 ν.μ.» αυτό εδήλωνε;

9) Mήπως η «ιωαννίδειος» θεωρία ότι «η Κύπρος είναι τρίτο κράτος» εκεί εστόχευε;

10) Mήπως ο «προβληματισμός» ενίων και διακομματικώς εντοπιζομένων υπουργών σχετικώς με την «μη δυνατότητα υποστηρίξεως πλήρους επηρείας του συμπλέγματος του Καστελορίζου σε σχέση με την τεραστίαν ακτογραμμήν της Τουρκίας» συνάδει με αυτήν την ηττοπαθώς βεβιασμένην στάσιν;

Λέγω, μήπως!

Γράφει ο Ιωάννης Μάζης

newsbreak.gr