Έφηβοι και αλκοόλ: Τα ποτά αγοράζονται σαν…αναψυκτικά με την προκλητική απουσία ελέγχων

Η κατανάλωση αλκοόλ από τους εφήβους στη χώρα μας καταγράφει αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια με τους ανηλίκους να παραδέχονται ότι σε ποσοστό 94,1% έχουν πιει αλκοολούχο ποτό μια τουλάχιστον φορά στη ζωής τους.

Σύμφωνα με τα στατιστικά, ένας στους τρεις 15χρονους καταναλώνει οινοπνευματώδες ποτό τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, ενώ ένα στα τέσσερα αγόρια και ένα στα πέντε κορίτσια ηλικίας 15 ετών πίνουν τουλάχιστον 3 ποτά σε κάθε έξοδό τους. Δύο στους πέντε εφήβους (40%) ηλικίας 15 ετών έχουν μεθύσει τουλάχιστον μία φορά σε όλη τους τη ζωή. Το 15% παραδέχεται ότι έχει μεθύσει πάνω από τρεις φορές μέσα σε ένα χρόνο Το 65,4% των εφήβων καταναλώνει αλκοολούχα ποτά σε χώρους όπου σύμφωνα με τον νόμο απαγορεύεται η κατανάλωση τους από άτομα ηλικίας κάτω των 18 ετών.

Με άξονα αυτά τα στοιχεία, στο Dnews, θελήσαμε να δώσουμε έμφαση σε μια παράμετρο που ενώ αποτελεί προαπαιτούμενο εντούτοις αγνοείται επιδεικτικά. Ο λόγος για το γεγονός ότι καταγράφεται παντελής απουσία ελέγχου από τις αρμόδιες Αρχές για τα μέρη που πωλούνται οινοπνευματώδη ποτά καθώς σε αυτά οι ανήλικοι έχουν πρόσβαση ανά πάσα στιγμή και μπορούν να τα αγοράσουν χωρίς κανείς να τους ζητήσει τα απαραίτητα έγγραφα που πιστοποιούν ότι είναι ενήλικοι. Δεν αναφερόμαστε μόνο σε κλαμπ αλλά και σε σούπερ μάρκετ, κάβες ακόμη και περίπτερα όπου μπορεί ένας έφηβος να πάει και να αγοράσει το ποτό της αρεσκείας του δίχως να ερωτηθεί απολύτως τίποτα.

Το αλκοόλ είναι προσβάσιμο στους ανηλίκους 24 ώρες το 24ωρο αρκεί να έχουν τα χρήματα να το αγοράσουν

Όπως χαρακτηριστικά μας είπε 15χρονος «Τα αλκοολούχα από το περίπτερο είναι τόσο προσβάσιμα όσο και τα αναψυκτικά. Με το χαρτζιλίκι μου πηγαίνω και αγοράζω τα ποτά μας και στήνουμε με την παρέα μου αυτοσχέδια πάρτι χωρίς κανείς ποτέ να μας έχει ελέγξει. Από την στιγμή που πληρώνω δεν με ρωτάει κανείς ούτε την ηλικία μου ούτε τι θέλω τα ποτά και τον πάγο. Εξάλλου τα περίπτερα, ειδικά αυτά που λειτουργούν σε 24ωρη βάση έχουν πολλά ποτά που εξυπηρετούν τις ανάγκες όσων εφήβων θέλουμε να κάτσουμε να πιούμε χαλαρά ένα ποτό χωρίς να πρέπει να μπούμε σε ένα μπαρ».

Κι όμως αυτή η παραδοχή του εφήβου αποκαλύπτει πώς η προκλητική απουσία ελέγχων «σπρώχνει» την νεολαία κάτω των 18 ετών στο να απενεχοποιήσει την κατανάλωση ποτών. Οι ελεγκτικές Αρχές αδυνατούν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και οι έλεγχοι να έρχονται στο προσκήνιο εκ των υστέρων μετά από συμβάντα όπως αυτό του κλαμπ της Λεωφόρου Βουλιαγμένης. Βέβαια ακόμη και κάτω από αυτές τις συνθήκες, οι ποινές θεωρούνται «για τα μάτια του κόσμου» καθώς οι παραβάτες θα συνεχίσουν να πουλάνε κανονικά σε ανηλίκους αλκοόλ.

«Τα παιδιά αγοράζουν αλκοόλ από οπουδήποτε και τα καταναλώνουν ανενόχλητα»

Ο φαύλος αυτός κύκλος επιβεβαιώνεται και από μαρτυρίες γονιών με παιδιά στην εφηβεία που μιλώντας στο Dnews εξηγούν πώς το κενό στην κρατική εποπτεία δίνει λανθασμένο μήνυμα στους ανήλικους και η κατανάλωση αλκοόλ θεωρείται μια φυσιολογική κατάσταση.

Η Μαρία Κεφαλά αναφέρει τους προβληματισμούς για την ανεξέλεγκτη αγορά και κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών «Ως μητέρα δυο εφήβων αγοριών παρακολουθώ με προσοχή τις εξελίξεις που καταγράφονται στην επικαιρότητα σε σχέση με την παραβατικότητα αλλά κυρίως με τα κυκλώματα που εμπλέκονται όλο και περισσότερο στις ζωές ανηλίκων παιδιών. Είμαι πολύ σκεπτική ως προς τον τρόπο που αυτά δημοσιοποιούνται αλλά και ως προς τον κυβερνητικό χειρισμό. Στην πρόσφατη υπόθεση στο κέντρο διασκέδασης θα σταθώ σε δύο σημεία: Στην πλήρη απουσία ελέγχου και επιτήρησης από τους υπεύθυνους του μαγαζιού και ακολούθως από τις αρχές, αλλά και στην παράξενη για μένα μη επιτήρηση των γονιών. Με εντυπωσιάζει που αντίθετα με τον βομβαρδισμό ενημέρωσης οι γονείς δεν ήταν υποψιασμένοι ώστε να έχουν τη σχετική διακριτική εποπτεία. Περισσότερο όμως με εντυπωσιάζει που οι αρμόδιες αρχές δεν φροντίζουν την πρόληψη αλλά επενδύουν στην καταστολή. Το συμβάν θα ήταν πολύ εύκολο να αποφευχθεί, αυτό αλλά και όλα τα υπόλοιπα, με ελέγχους και επιτήρηση».

Στο ίδιο μήκος κύματος και η Δήμητρα Ζάρκου, μητέρα μαθητή Γυμνασίου. «Ο γιος μου είναι 14 ετών που σημαίνει πως ακόμη δεν βγαίνει το βράδυ σε κλαμπ, αλλά αυτό δε σημαίνει πως αν θέλει να πιει, δεν έχει πρόσβαση στο αλκοόλ, όπως και με το κάπνισμα, αφού σε περίπτερα και κάβες πουλάνε κανονικά σε ανήλικους πελάτες. Και αυτό νομίζω πως είναι ένα πρόβλημα στο οποίο φέρουμε ευθύνη και εμείς οι γονείς. Πώς; Όταν στέλνοντας το παιδί στον περιπτερά της γειτονιάς ή την κάβα να μας πάρει καπνό ή αλκοόλ δημιουργούμε μία «κανονικότητα». «Θέλω μία μπίρα για τον πατέρα μου» και ο καταστηματάρχης σαν να είναι κάτι φυσιολογικό, την πουλάει κανονικά.

Σε προσωπικό επίπεδο, προσπαθούμε να μπούμε στα παπούτσια του παιδιού. Ήμασταν και εμείς σε αυτή την θέση και θέλαμε κι εμείς να φαινόμασταν «σπουδαίοι» στην παρέα μας, πίνοντας ένα ποτό. Γι’ αυτό και η δική μας η φιλοσοφία ως γονείς, δεν είναι η «καταστολή», δηλαδή βγήκε το παιδί και ήπιε, οπότε του επιβάλλουμε την αυστηρότερη τιμωρία. Αλλά η πρόληψη. Προσπαθούμε να προλάβουμε τις καταστάσεις, όσο αυτό είναι στο χέρι μας. Δεν δαιμονοποιούμε το αλκοόλ, γιατί τις περισσότερες φορές αυτό φέρνει τα αντίθετα αποτελέσματα, ούτε και καμαρώνουμε.

Προσπαθούμε να του εξηγήσουμε τους κινδύνους του αλκοόλ, περιστατικά όπως αυτά στο κλαμπ της Βουλιαγμένης τα δείχνουμε ως παράδειγμα για το τι μπορεί να πάθει πίνοντας. Αυτό που κάνουμε, είναι να ελέγχουμε τα μπουκάλια με το αλκοόλ και τη στάθμη τους, διακριτικά χωρίς να καταλάβει ότι τα ελέγχουμε για εκείνον. Γιατί πάνω απ’ όλα, συνεχώς του τονίζουμε πως του έχουμε εμπιστοσύνη και πως είναι αρκετά έξυπνος για να καταλάβει πως μπορεί να διασκεδάσει με την παρέα του χωρίς τη βοήθεια του αλκοόλ. Και πως σπουδαίο είναι να μην πίνεις. Ωστόσο, χρειαζόμαστε και τη βοήθεια της πολιτείας σε αυτό κι επιτέλους να αυστηροποιηθούν οι νόμοι και να μην υπάρχουν «παραθυράκια» που θα επιτρέπουν στα κλαμπ να σερβίρουν αλκοόλ σε ανήλικους.»

Οι «άβολες» αλήθειες για τις χοροεσπερίδες των σχολείων και τα κόλπα εις βάρος των εφήβων

Αποκαλυπτικά και τα όσα αναφέρει στο Dnews η Πελιώ Παπαδιά μαμά δύο εφήβων «Ήρθα αντιμέτωπη με το φαινόμενο “μαζεύουμε λιπόθυμα ή ημιλυπόθυμα έφηβα παιδιά από τα πατώματα” πριν από τρία χρόνια. Γλίτωσα την πενταετία χάρη στον κορονοϊό, όταν οι χοροεσπερίδες, όπως παραδόξως αποκαλούν σήμερα τα σχολικά πάρτι τα γυμνασιόπαιδα και τα λυκειόπαιδα, είχαν μπει στον πάγο. Καταρχάς, είδα την αγωνία των γενναίων γονέων που αναλάμβαναν την “περιφρούρηση” του πάρτι, ως μέλη των Συλλόγων -και τους δικαιολόγησα όταν σταμάτησαν να στηρίζουν κάθε τέτοια πρωτοβουλία, έπειτα από μια σειρά από “ατυχή γεγονότα”.

Ή των γονέων που διοργάνωσαν πάρτι στο σπίτι τους και έλειψαν για δυο ώρες, ώστε να μικρά να αισθανθούν μεγάλα και υπεύθυνα, και επέστρεψαν για να βρουν τα χαλιά γεμάτα ξερατά και έτερους γονείς να τους ρίχνουν ευθύνες (ακόμα και να χειροδικούν) για το μεθύσι του τέκνου τους.

Έμαθα αναλυτικά πώς προμηθεύονται τα πιτσιρίκια το αλκοόλ (πανεύκολα και από παντού, δεν χρειάζεται απαραίτητα να βάλουν χέρι στην οικογενειακή κάβα), τα challenges που “παίζουν” στα πάρτι, τους λόγους για τους οποίους ορισμένα παιδιά επιλέγουν την υπερκατανάλωση αλκοόλ... Είδα παιδιά-φαντάσματα σε σκάλες και πεζοδρόμια και πανικόβλητους γονείς να τρέχουν ανήσυχοι και συνάμα ντροπιασμένοι (όχι όλοι) να τα μαζέψουν μέσα στα αμάξια. Μπήκα στην -απαράδεκτη για μένα- λογική τού να ζητήσω από την κόρη μου, στην Α’ Γυμνασίου, να περπατήσει σε μια ευθεία και να μετρήσει ανάποδα από το 20 ως το 0. Άρχισα να χαίρομαι για κάθε χοροεσπερίδα στην οποία τα παιδιά μου επέλεξαν να μην πάνε και για κάθε πάρτι όπου οι γονείς θα ήταν παρόντες.

Για να αλλάξει όλη αυτή η φάση ως κοινωνικό τελετουργικό πρέπει να γίνει πολλή δουλειά από τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς. Ας μη γελιόμαστε, δεν πρόκειται να γίνει. Ναι, να τιμωρήσουμε όσους πουλάνε παράνομα αλκοόλ σε ανήλικους, αλλά ταυτόχρονα να αναζητήσουμε τον λόγο πίσω από την ανάγκη των ανηλίκων να μεθύσουν όποτε βρουν την ευκαιρία -φυσικά το αλκοόλ ρέει άφθονο ακόμα και σε σχολικούς περιπάτους, όπου υπάρχουν καντίνες.

Ξέρω πως στην Ελλάδα δεν προλαμβάνουμε, αλλά καταστέλλουμε. Έστω, λοιπόν, αφού είναι αδύνατη η αυτοσυγκράτηση των εφήβων πρέπει οι ενήλικοι να αντιμετωπίσουμε ως κοινωνία άμεσα όλο το νταλαβέρι που γίνεται από τα κλαμπ, προκειμένου να δεχτούν ένα σχολείο στον -δεν-τηρεί-κανένα-μέτρο-ασφαλείας-χώρο τους.

Οι συναλλαγές των συνεργατών των κλαμπ με τα δεκαπενταμελή, την προσπάθεια των εκλεγμένων αντιπροσώπων των μαθητών να πείσουν τους συμμαθητές τους να πάνε στο κλαμπ και τις “προσφορές” όπως με “40 ευρώ, πίνεις όσο θέλεις για όσο θέλεις”. Οι χοροεσπερίδες, ιδιαίτερα στο Λύκειο, διοργανώνονται ως εξωσχολικές δραστηριότητες, επομένως το σχολείο δεν έχει καμία ευθύνη. Πολύ σωστά σταμάτησαν τα περισσότερα σχολεία να παρέχουν δωρεάν το προάυλιό τους για πάρτι. Εκεί βρήκαν γόνιμο έδαφος οι άνθρωποι της νύχτας και άπλωσαν τα πλοκάμια τους. Όμως, ψάχνω να βρω τον τρόπο που θα τους αποδυναμώσουμε/εξουδετερώσουμε και μετά θυμάμαι ότι ζω στην Ελλάδα. Είναι πολλά τα λεφτά για να απαγορεύεται σε ανήλικους η είσοδος σε κλαμπ (τα μικρά πάνε νωρίς, πριν ανοίξει το κλαμπ για το κοινό και το μοιράζονται 4-5 σχολεία μαζί, οπότε ο ιδιοκτήτης έχει διπλά κέρδη/βραδιά) και όποιος τίμιος μπάρμαν αρνηθεί να σερβίρει πιτσιρικάκια, απλώς θα απολυθεί. Η αρχή ας γίνει από σερβιτόρους σε καφέ ή από περιπτεράδες ή ταμίες του σούπερ μάρκετ.

Ας γίνονται έλεγχοι παντού. Ξαναλέω, ότι διαφωνώ με τις απαγορεύσεις. Συνήθως έχουν τα αντίθετα αποτελέσματα. Επίσης, δεν θα ήθελα ποτέ να δω αστυνομία να σπάει εφηβικό πάρτι, λες και είμαστε στα σίξτις. Και προσοχή, μην αρχίσουν θεωρίες για τίποτα πειθαρχικά μέτρα σε παιδιά που έφεραν στην παρέα αλκοόλ ή που μέθυσαν… Όμως, σε πρακτικό επίπεδο, σήμερα, 2α Νοεμβρίου του 2024, δεν ξέρω τι άλλο να προτείνω ως άμεση λύση. Φυσικά, όλο αυτό έχει ξανασυζητήθεί και τίποτα δεν έχει αλλάξει. Μια χαρά πουλάνε όλοι και αλκοόλ και καπνικά προϊόντα σε ανήλικους. Δεν ξέρω, δεν είμαι αισιόδοξη. Η υπερκατανάλωση αλκοόλ από εφήβους (και όχι μόνο) είναι σύμπτωμα μιας βαθιά άρρωστης κοινωνίας και δεν μπορεί να εξαφανιστεί χωρίς να εντοπιστεί και θεραπευτεί η αιτία του.»

Η έκθεση των ανηλίκων σε αλκοόλ όσο ελεγχόμενη και να είναι έχει συνέπειες για τον οργανισμό επισημαίνει η παιδίατρος Άννα Παρδάλη. «Ένας από τους κινδύνους αυτής της συμπεριφοράς είναι η οξεία μέθη που επειδή δημιουργεί μια ευφορία που επακόλουθα μπορεί να συνοδευτεί από αίσθημα ζάλης, διαταραχές του επιπέδου συνείδησης και προσανατολισμού με αποτέλεσμα να εγκυμονείται κίνδυνος σοβαρού τραυματισμού. Εξίσου ανησυχητική είναι η εμφάνιση υπογλυκαιμίας που αποτελεί μια μεταβολική διαταραχή η οποία να οδηγήσει τον ανήλικο σε κώμα.»

Ως την απουσία ελέγχων για την τήρηση του κανονιστικού πλαισίου η παιδίατρος τονίζει ότι «όλοι είμαστε μάρτυρες περιστατικών πώληση αλκοόλ σε άτομα κάτω των 18 ετών παρά την σχετική νομοθεσία. Σε αυτό είμαστε συνυπεύθυνοι όλοι. Πρωτίστως η οικογένεια που πρέπει να ασκεί έλεγχο και έχει την δέουσα επίβλεψη στις κινήσεις του παιδιού και στο πώς συμπεριφέρεται σε πάρτι και δραστηριότητες διασκέδασης. Θεωρώ απαραίτητο να υπάρξει από την Πολιτεία στοχευμένη συντονισμένη και επαναλαμβανόμενη δράση με σκοπό την ενημέρωση όλων όσων εμπλέκονται στη διαπαιδαγώγηση των εφήβων για το πώς πρέπει να μαθαίνουν οι νέοι τις συνέπειες της χρήσης του αλκοόλ με απώτερο στόχο να αλλάξει η κουλτούρα που διαιωνίζεται γύρω από αυτό το ζήτημα. Οι ενήλικες οφείλουμε να ενημερώνουμε τους εφήβους μας με την βοήθεια και την συμβολή επαγγελματιών υγείας για τους κινδύνους που εγκυμονεί το αλκοόλ γιατί λόγω της ηλικίας τους έχουν την αίσθηση του άτρωτου καθώς και αδυναμία εκλογίκευσης των συνεπειών τέτοιων συμπεριφορών».

Κωνσταντίνα Ντουντούμη

dnews.gr