Εκσυγχρονιστική λαίλαπα στην Ακαδημία Αθηνών

Ως «μανία εκσυγχρονισμού» ορίζεται από την πολιτική επιστήμη το βασικό χαρακτηριστικό που διατρέχει το πολιτικό σύστημα της χώρας από την εποχή της πρωθυπουργίας του Κωνσταντίνου Σημίτη. Από τότε η «μανία» αυτή σαρώνει ό,τι υπάρχει στο πέρασμά της και επιβάλλει διά της βίας νέες τάσεις, αντίθετες με το κοινό αίσθημα…

• Από τον Νίκ. Σταυρουλάκι

Από την αφαίρεση του θρησκεύματος από τις ταυτότητες έως την παραδοχή ότι η Τουρκία έχει «ζωτικά συμφέροντα στο Αιγαίο», η κυβέρνηση Σημίτη άρχισε να «ξηλώνει» ό,τι ήταν γνωστό και κοινώς παραδεκτό σε κρίσιμα ζητήματα για το μέλλον της χώρας. Οι πολιτικοί λειτουργοί που έχουν ωριμάσει μέσα από αυτήν τη σχολή διακυβέρνησης είναι κυρίως αγράμματοι, ενώ θεωρούν ότι με το να αφήσουν πίσω τους «εκσυγχρονιστικό χάος» θα έχουν θεμελιώσει την υστεροφημία τους.

Τελευταίο «θύμα» της εκσυγχρονιστικής λαίλαπας είναι το κορυφαίο πνευματικό ίδρυμα της χώρας, η Ακαδημία Αθηνών. «Αλωση» είναι ο όρος που χρησιμοποιούν ακαδημαϊκοί για να καταγγείλουν τις κυβερνητικές μεθοδεύσεις, με αφορμή τον νέο «οργανισμό λειτουργίας», που εισηγείται το υπουργείο Παιδείας για το ίδρυμα. Με το νέο (σχετικό) νομοσχέδιο -λέει η κυβέρνηση- η Ακαδημία θα περάσει… στη νέα εποχή.

Κανονισμός λειτουργίας

Να αναφερθούμε, για παράδειγμα, στη γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε στη σύνταξη των θεσμικών κειμένων της Ακαδημίας. Ο πρώτος κανονισμός λειτουργίας (οργανισμός) της Ακαδημίας που συνόδευσε την ίδρυσή της το 1926 ήταν συντεταγμένος σε λόγια καθαρεύουσα της εποχής. Σε μία «ανακαίνιση» το 2016 ο κανονισμός (με μικρές προσθαφαιρέσεις) επαναδιατυπώθηκε σε μονοτονικό σύστημα, διότι κρίθηκε ότι ο υφιστάμενος οργανισμός είναι επαρκής και λειτούργησε με μεγάλη επιτυχία μέχρι σήμερα. Ο Επαμεινώνδας Σπηλιωτόπουλος, διακεκριμένος καθηγητής Διοικητικού Δικαίου, προέβη σε βελτιώσεις χωρίς να πειράξει την ουσία και την πνευματική υπόσταση του ιδρύματος. Τώρα επιχειρείται να συνταχθεί νέο κείμενο σε απλή δημοτική. Για να συμβεί τι; Ας μεταφράσουμε και τα εκκλησιαστικά κείμενα και τους ψαλμούς, για να μπορούν να καταλαβαίνουν τι λένε οι Γραφές οι Πακιστανοί που ξέρουν πέντε λέξεις ελληνικά, αλλά θέλουν να γίνουν χριστιανοί ορθόδοξοι!

Το νομοσχέδιο, που φέρει τον βαρύγδουπο τίτλο «Εκσυγχρονισμός Ακαδημίας Αθηνών», τέθηκε από την Τρίτη (23.1.2024) σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση με σκοπό την υποβολή παρατηρήσεων από τους άμεσα ενδιαφερομένους. Η κυβέρνηση αναφέρει ότι με το υπό συζήτηση σ/ν «επιχειρείται ενίσχυση της διαφάνειας και της εξωστρέφειας της Ακαδημίας Αθηνών, και αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης και της τεχνογνωσίας της με σκοπό την προώθηση της έρευνας και της αριστείας». Σημειώνει επιπροσθέτως ότι «εκσυγχρονίζεται σημαντικά η λειτουργία της Ακαδημίας, με την κατάργηση αναχρονιστικών διατάξεων, την αποκέντρωση αρμοδιοτήτων σε όργανα, και εποπτευόμενους οργανισμούς
και την απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών εκλογής και επιλογής μελών της Ακαδημίας.

Η ακαδημαϊκή κοινότητα είναι απολύτως ανάστατη με αυτήν την «απλοποίηση», καθώς, όπως αναφέρουν, «είναι ο τρόπος για να προωθούνται νέα μέλη στο ίδρυμα, αρεστά στην εκάστοτε εξουσία». «Ημέτεροι» και «δευτεροκλασάτοι» θα μπορούν πλέον να εκλέγονται μέλη στις τρεις «τάξεις» της Ακαδημίας, με συνοπτικές διαδικασίες, μαζί με τα απαραίτητα «υπουργικά ραβασάκια» προτίμησης»! Επιχειρείται η εισαγωγή προσώπων μην κατεχόντων τα απαραίτητα πνευματικά προσόντα…

Σε δεύτερο επίπεδο, κατοχυρώνεται ο θεσμός των υποτροφιών, προκειμένου να ενισχυθεί ο κοινωνικός της ρόλος. Επίσης, εισάγονται ρυθμίσεις για την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση της περιουσίας της Ακαδημίας και τη συνεργασία του ιδρύματος με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Περαιτέρω -λέει η κυβέρνηση- αναβαθμίζεται και η αποστολή του πνευματικού ιδρύματος με διεύρυνση του γνωστικού αντικειμένου και των σκοπών για τους οποίους ιδρύθηκε η Ακαδημία. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;

Δημοσιεύματα

Ηδη ο κατευθυνόμενος κυβερνητικός Τύπος φιλοξενεί δημοσιεύματα που κάνουν λόγο για αδήριτη ανάγκη «εκσυγχρονισμού» της Ακαδημίας Αθηνών, την οποία μάλιστα χαρακτηρίζουν «μαυσωλείο». Ο όρος εξόργισε την πλειονότητα των μελών της Ακαδημίας. Να σημειωθεί ότι πολύ πριν από τη δημοσιοποίηση των διατάξεων του νομοσχεδίου οι ακαδημαϊκοί της πρώτης τάξης συνέταξαν επιστολή (ομόφωνα τα μέλη της πρώτης τάξης), την οποία υπέβαλαν στο εποπτεύον υπουργείο, προκειμένου να ληφθούν υπ’ όψιν σοβαρότατες επισημάνσεις, κυρίως στο λειτουργικό μέρος, που αφορούν το νέο σχέδιο του «οργανισμού», ενώ έχουν πραγματοποιήσει συναντήσεις με τον νομικό σύμβουλο του υπ. Παιδείας (κ. Πουλάκος).

Καμία παρατήρηση που αναγράφεται στην επιστολή, λένε οι συντάκτες της, δεν ελήφθη υπ’ όψιν στο σχέδιο που είδε το φως της δημοσιότητας. Συμπληρώνουν ότι μετά τις φωτιές που έχει ανάψει το υπουργείο Παιδείας στον εκπαιδευτικό κόσμο της χώρας με το ν/σ για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, ο υπουργός Παιδείας επιχειρεί άλωση της Ακαδημίας, καταργώντας τον δήθεν «πεπαλαιωμένο και δυσλειτουργικό» Οργανισμό της.

«Ο νέος Οργανισμός, αν και προβαίνει σε κάποιες εύλογες βελτιώσεις, ήσσονος σημασίας, προβλέπει ορισμένες απαράδεκτες ρυθμίσεις που αφορούν καίριας σημασίας ζητήματα για τη λειτουργία της Ακαδημίας, όπως τα κριτήρια εκλογής νέων μελών, εκλογής προεδρείου της Ακαδημίας, κ.ά.» αναφέρουν ακαδημαϊκοί, ενώ διερωτώνται: «Μήπως η αναθεώρηση, αντί να επιλύσει προβλήματα, δημιουργήσει νέα;» Για παράδειγμα, αναφέρουν ότι επιχειρείται καθιέρωση φανερής ψηφοφορίας για την εκλογή νέων μελών, που θα οδηγήσει σε έριδες και επιφυλάξεις. Η ιδέα έχει ήδη διχάσει το Σώμα των ακαδημαϊκών.

Η ιστορική ίδρυσή της στις 18 Μαρτίου 1926

Για την ιστορία, να πούµε συµπεριληπτικά ότι η Ακαδηµία Αθηνών ιδρύθηκε µε τη συντακτική απόφαση της 18ης Μαρτίου 1926 ως «Ακαδηµία των Επιστηµών, των Γραµµάτων και των Καλών Τεχνών». Ο σχετικός νόµος 4398/1929 (ΦΕΚ Α’ 308) όριζε το πλαίσιο λειτουργίας του ιδρύµατος.

Τα πρώτα µέλη της ήταν διακεκριµένοι εκπρόσωποι της επιστήµης και της πνευµατικής και καλλιτεχνικής δηµιουργίας εκείνης της εποχής. Στο πρώτο προεδρείο συµµετείχαν: Πρόεδρος Φωκίων Nέγρης (µηχανικός µεταλλειολόγους, υπουργός), αντιπρόεδρος ο Γεώργιος Xατζιδάκις (πανεπιστηµιακός γλωσσολόγος), γενικός γραµµατεύς ο Σίµος Mενάρδος (πανεπιστηµιακός φιλόλογος), γραµµατεύς επί των πρακτικών ο Kωστής Παλαµάς, γραµµατεύς επί των δηµοσιευµάτων ο Γεώργιος ∆ροσίνης.

Οι ακαδηµαϊκοί ενεργά µέλη δεν πρέπει να ξεπερνούν τους 75, χωρισµένους σε τρεις τάξεις ανά γνωστικό αντικείµενο. Συνήθως ο αριθµός αυτός ουδέποτε συµπληρώνεται, διότι δεν βρίσκονται πνευµατικοί άνθρωποι του επιπέδου που απαιτεί το ίδρυµα. Η διαβούλευση θα διαρκέσει έως τις 6 Φεβρουαρίου 2024, ηµέρα Τρίτη, και ώρα 08:00. Θα επανέλθουµε…

newsbreak.gr