Ελλάδα-Λιβύη: Παραμένει το «αγκάθι» του ψευδεπίγραφου μνημονίου για τουρκο-λιβυκή ΑΟΖ

Παραμένει το «αγκάθι» της ψευδεπίγραφης τουρκο-λιβυκής ΑΟΖ, την οποία υπέγραψε στο τέλος του 2019 η τότε «κυβέρνηση» της Τρίπολης με την Άγκυρα. Η σημερινή, μεταβατική λιβυκή κυβέρνηση, ως όλα δείχνουν, δεν ανακαλεί την συγκεκριμένη συμφωνία του τότε «προέδρου» της «κυβέρνησης» μαριονέτα της Τρίπολης.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τον λιβυκό ιστότοπο, afrigatenews.net, ο πρωθυπουργός της μεταβατικής κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Λιβύης, Αμπντέλ Χαμίντ Νταμπάιμπα, κατά τη συνάντησή του με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος επισκέφθηκε σήμερα την Τρίπολη, πρότεινε τη συγκρότηση κοινών επιτροπών, προκειμένου να συζητήσουν το θέμα των θαλασσίων ζωνών – συνόρων με την Ελλαδα.

Κατά την afrigatenews.net, ο Α. Νταμπάιμπα δήλωσε ότι επιβεβαιώνουμε την σημασία της διατήρησης των δικαιωμάτων της Λιβύης, της Ελλάδας και της Τουρκίας και είμαστε έτοιμοι να συγκροτήσουμε κοινές επιτροπές για να συζητήσουμε τα θαλάσσια σύνορα με την Ελλάδα. Ο ίδιος, σε κανένα σημείο της τοποθέτησής του δεν αναφέρθηκε στην κατ’ επίφαση οριοθέτηση της τουρκο-λιβυκής ΑΟΖ.

Σύμφωνα με την ιστοσελίδα, ο ίδιος ανέφερε ότι η κυβέρνησή του επιδιώκει να δημιουργήσει σχέσεις με όλες τις χώρες, ιδίως τις γειτονικές, προσθέτοντας ότι επιδιώκουμε πρώτα το συμφέρον της Λιβύης και μελετάμε όλες τις συμφωνίες σύμφωνα με τα συμφέροντά μας.

«Τεχνητές γραμμές»

Από τη μεριά του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης σημείωσε ότι «είναι η γεωγραφία που καθορίζει το πλαίσιο των διμερών μας σχέσεων, και όχι οι τεχνητές γραμμές που κάποιοι τραβούν σε χάρτες».

Και, αναφερόμενος στην επανέναρξη του διαλόγου Ελλάδας – Λιβύης για το θέμα των θαλασσίων ζωνών, πρόσθεσε: «Χαιρετίζω τη διάθεσή σας να μπορούμε να συζητήσουμε απ’ ευθείας και διμερώς ζητήματα που αφορούν την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών -ως οφείλουμε να κάνουμε ως γειτονικές χώρες- και να συνεχίσουμε μια συζήτηση η οποία διεκόπη το 2010. Πάντα με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο, το οποίο αποτελεί την πυξίδα με την οποία φιλικά κράτη λύνουν τέτοιου είδους διαφορές».

Και συμπλήρωσε: «Μπορούμε να συνεργαστούμε με τη Λιβύη στην οριοθέτηση των συνόρων με τρόπο που προστατεύει τα δικαιώματα κάθε χώρας».

Ανατροπές

Οι ελληνο-λιβυκές συζητήσεις, βέβαια, είχαν ξεκινήσει με κυβέρνηση Καντάφι. Το 2011 εκδηλώθηκε η «Αραβική Ανοιξη» σε σειρά αραβικών χωρών, ενώ η εξέγερση εναντίον του Καντάφι που άρχισε τους πρώτους μήνες του 2011 από την Βεγγάζη, είχε ως αποτέλεσμα την ανατροπή του, τον Σεπτέμβριο του ιδίου έτους.

Ανεξαρτήτως των εξελίξεων το 2011, σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους, η ελληνική πλευρά επέδειξε μια ανεξήγητη ολιγωρία στις διαπραγματεύσεις με την λιβυκή πλευρά, ενώ γίνεται λόγος ακόμα και για μονομερείς ενέργειες στη συνέχεια εκ μέρους της Αθήνας, με αποτέλεσμα να εκδηλωθεί δυσαρέσκεια στη λιβυκή πλευρά.

Επίσης, παρά τη έκκρυθμη κατάσταση στη Λιβύη μετά το 2011, αν και ιστορικά και οικονομικά η Ελλάδα με τη Λιβύη είχαν στενές σχέσεις, η Αθήνα δεν φρόντισε να στήσει σταθερές γέφυρες επικοινωνίας με την Λιβύη. Με αποτέλεσμα να εγκαταλειφθεί στις «αγκάλες» της Αγκυρας.

Εξαίρεση αποτελεί η επίσκεψη που έκανε το 2017 στην Τρίπολη ο τότε υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, ουσιαστικά προτείνοντας στους Λίβυους την Αθήνα ως «γέφυρα» μεταξύ Λιβύης και ΕΕ. Κάτι που είχε μεγάλη ανάγκη η Τρίπολη.

«Αγκάθια»

Τώρα, λοιπόν, η επανεκκίνηση διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Λιβύη για την οριοθέτηση της ΑΟΖ, σημαίνει μεν συνέχεια του νήματος από το 2010, αλλά κάτι τέτοιο, ενδεχομενως, αφορά μόνο τις θαλάσσιες περιοχές νοτιο-δυτικά της Κρήτης και τα όρια ανάμεσα στην Ελλάδα, την Ιταλία και τη Λιβύη.

Να σημειωθεί ότι στη συμφωνία οριοθέτησης της ΑΟΖ Ελλάδας – Ιταλίας, η γραμμή των ορίων βρίσκεται αρκετά ψηλά, λίγο κάτω από τον 36ο Παράλληλο, λίγο κάτω από το ύψος της Πελοποννήσου και της Σικελίας.

Δεν λείπουν, μάλιστα, και εκείνοι, οι οποίοι θεωρούν ότι σκόπιμα τοποθετήθηκε τόσο ψηλά η γραμμή, αν και Ελλάδα και Ιταλία θα μπορούσαν να την προεκτείνουν νοτιότερα προς τη Λιβύη.

Άξιον προσοχής από τη δήλωση του πρωθυπουργού της μεταβατικής κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Λιβύης, Α.Νταμπάιμπα, έτσι όπως την παρουσιάζει ο λιβυκός ιστότοπος, afrigatenews.net, είναι ότι ο ίδιος ομιλεί για διαπραγμάτευση τόσο με την Ελλάδα όσο και με την Τουρκία.

Ουσιαστικά, δηλαδή, θεωρεί, τουλάχιστον προς το παρόν, ως «έγκυρο» το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, και, άρα, δεν το καταγγέλλει.

Εξίσου σημαντικό είναι ότι ο ίδιος κάνει λόγο μόνο για Ελλάδα και Τουρκία, αλλά δεν αναφέρει την Αίγυπτο, με την οποία η Ελλάδα έχει οριοθετήσει (μερικώς) την ΑΟΖ στα ανατολικά. Η ΑΟΖ, μάλιστα, τέμνει την κατ’ επίφαση τουρκο-λιβυκή ΑΟΖ.

Με βάση τα παραπάνω, καθώς και με το δεδομένο ότι η Τουρκία διατηρεί την επιρροή της στη Λιβύη, το πιθανότερο είναι να οδηγηθούν Ελλάδα και Λιβύη στο διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, όπως κατ’ επανάληψη υποστηρίζουν ορισμένοι Ελληνες εμπειρογνώμονες και πολιτικοί.

Πρεσβεία – προξενείο

Ο Ελληνας πρωθυπουργός συναντήθηκε και με τον πρόεδρο του Προεδρικού Συμβουλίου της Λιβύης, Μωχάμεντ Αλ Μένφι. Το οξύμωρο είναι ότι ο τελευταίος, ο οποίος θεωρείται ότι διάκειται ιδιαίτερα φιλικά προς τη χώρα μας, απελάθηκε από την Ελλάδα, το 2019, εξαιτίας του τουρκο-λιβυκού μνημονίου.

Ο Κ. Μητσοτάκης, πάντως, εξέφρασε «την πεποίθηση ότι σύντομα θα αφεθούν οριστικά πίσω όσα δοκίμασαν τις σχέσεις των δύο χωρών το προηγούμενο διάστημα».

Κατά τη συνάντηση, ο πρωθυπουργός γνωστοποίησε πως η Ελλάδα θέτει από σήμερα σε λειτουργία την πρεσβεία της στην Τρίπολη, ενώ «σύντομα θα προχωρήσει και σε άλλη μια κίνηση, αμέσως μόλις και οι τελευταίες διευθετήσεις οριστικοποιηθούν, στη λειτουργία γενικού προξενείου στη Βεγγάζη».

Ως επιτετραμμένος της πρεσβείας στην Τρίπολη, τοποθετήθηκε ο Ιωάννης Σταματέκος, που, σύμφωνα με πληροφορίες, έως τώρα ήταν μέλος του διπλωματικού γραφείου του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια.

Μπίζνες

Μεταξύ των άλλων, στην ατζέντα των επαφών ήταν οι οικονομικές σχέσεις των δύο χωρών, οι οποίες έχουν διαρραγεί, σε αντίθεση με το παρελθόν, και ιδιαίτερα την περίοδο Καντάφι, οπότε αρκετές ελληνικές εταιρείες δραστηριοποιούνταν στη Λιβύη.

Ηδη, για το μοίρασμα της πίτας των εξαιρετικά μεγάλων μπίζνες της ανασυγκρότησης της Λιβύης δίνουν σκληρές «μάχες χαρακωμάτων» οι Γαλλία, Ιταλία, Ρωσία, Τουρκία και βέβαια η Κίνα, καθώς και άλλες χώρες.

Να σημειωθει ότι, κατά εκτιμήσεις της λιβυκής Ενωσης Κατασκευαστών, για την ανοικοδόμηση της Λιβύης θα χρειαστούν 450 δισ. δολάρια για τα επόμενα πέντε χρόνια και τρία εκατομμύρια ξένουν εργαζόμενους.

Οι παραπάνω πέντε χώρες είχαν δεσπόζουσα θέση σε κρίσιμους τομείς οικονομικούς – επιχειρηματικούς τομείς, στη Λιβύη, ή είχαν αναλάβει κολοσσιαία συμβόλαια για δημόσια έργα, και πριν την ανατροπή του Καντάφι.

Τώρα, λοιπόν, θεωρούν(!) ότι πρέπει να πάρουν το μερίδιο του λέοντος. Μάλιστα, η Τουρκία και η Ρωσία που χάρις -και- στη στρατιωτική εμπλοκή τους, έχουν αυξήσει την επιρροή τους στη Λιβύη, θέλουν ακόμα περισσότερα «ανταλλάγματα». Ιδιαίτερα στον ενεργειακό τομέα, που η χώρα διαθέτει τεράστιο πλούτο.

Με αντίστοιχες «λογικές» κινούνται και η Γαλλία και Ιταλία, οι οποίες θεωρούν τη Λιβύη ως «περιοχή ζωτικών συμφερόντων» τους.

Σήμερα, μάλιστα, λίγο πριν την άφιξη του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Τρίπολη, είχε αφιχθεί ο Ιταλός πρωθυπουργός, Μάριο Ντράγκι, ο οποίος έτυχε διθυραμβικής υποδοχής (!) από τη μεταβατική κυβέρνηση και τα ελεγχομενα λιβυκά ΜΜΕ.

Κατά την επίσκεψη της ελληνικής αντιποροσωπείας στην Τρίπολη, εκπρόσωποι της κρατικής εταιρείας ηλεκτρισμού της Λιβύης συναντήθηκαν με εκπροσώπους της ελληνικής εταρείας, ΜΕΤΚΑ, για τον σταθμό ηλεκτρενέργειας στην πόλη Τόμπρουκ της Ανατολικής Λιβύης με δυνατότητα παραγωγής 740 μεγαβάτ.

Η ελληνική εταιρεία εδώ και χρόνια είχε στήσει επιχειρηματικές «γέφυρες» με το Τομπρούκ, όπου έχει την έδρα του το λιβυκό «Κοινοβούλιο». Το τελευταίο, επί σειρά ετών βρισκόταν σε αντιπαράθεση με την Τρίπολη. Μάλιστα, με το ιδιωτικό αεροσκάφος του Ε.Μυτιληναίου, προ ετών, είχε ταξιδέψει στο Τόμπρουκ ο τότε γραμματέας οικονομικής διπλωματίας, Γιώργος Τσίπρας.

Να σημειωθεί ότι η λιβυκή εταιρεία ηλεκτρισμού έχει δώσει πολλές και σημαντικές δουλειές σε τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες και σε εταιρείες ηλεκτρενέργειας σε αρκετές πόλεις της Λιβύης.