Ελληνοτουρκικό «ειδύλλιο» για κοινές υποψηφιότητες στον ΟΑΣΕ σε βάρος της Κύπρου (;)

Με διθυραμβικούς τόνους, υποδέχεται ο τουρκικός φιλοκυβερνητικός Τύπος την υποβολή κοινών υποψηφιοτήτων Ελλάδας και Τουρκίας για τον ΟΑΣΕ, επιχαίροντας για πιθανό ελληνικό «άδειασμα» της Κύπρου, εάν επιχειρήσει να θέσει βέτο στην κοινή ελληνοτουρκική πρωτοβουλία, και σημειώνοντας ότι η κίνηση αυτή μπορεί να έχει τη στήριξη της Ρωσίας. «Είναι προφανές ότι ο δρόμος για τη δυνατότητα εμπόδισης του “βέτο” που θα έρθει από την “Ελληνοκυπριακή Διοίκηση της Νότιας Κύπρου” (σ.σ. Κυπριακή Δημοκρατία) περνάει από την Αθήνα», αναφέρει χαρακτηριστικά η μεγάλη τουρκική, φιλοκυβερνητική εφημερίδα, Milliyet.

Ολοένα περισσότερα και πιο … περίεργα, είναι τα ερωτηματικά που προκαλεί η πρόσφατη κοινή πρωτοβουλία Αθήνας και Αγκυρας να υποβάλλουν κοινές υποψηφιότητες για τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ – Organization for Security and Co-operation in Europe – OSCE).

Ως γνωστόν, προ εβδομάδων, με κοινή επιστολή τους προς τον ΟΑΣΕ, οι υπουργοί Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν, δήλωσαν ότι υποστηρίζουν, για τη θέση του γενικού γραμματέα του Οργανισμού, τον Τούρκο πρέσβη στον ΟΗΕ και πρώην υφυπουργό Εξωτερικών, Φεριντούν Σινιρλίογλου. Και για τη θέση της διευθύντριας του Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού (ODHIR) την πρώην νομική σύμβουλο του υπουργείου Εξωτερικών και του Μεγάρου Μαξίμου για θέματα διεθνούς δικαίου, Μάνια Τελαλιάν.

Η κίνηση αυτή, σύμφωνα με εκτιμήσεις διπλωματικών κύκλων, δείχνει ότι ο μήνας του μέλιτος Ελλάδας – Τουρκίας που εγκαινίασαν οι Μητσοτάκης – Ερντογάν, μετατρέπεται σε ένθερμο «ειδύλλιο». Οπως ανέφερε το neostrategy.gr ουσιαστικά, οι δύο πλευρές, πρότειναν από κοινού, επικεφαλής του ΟΑΣΕ να μπει ο Τούρκος διπλωμάτης, και «υφιστάμενή» του, δεδομένου ότι η θέση της διευθυντού είναι πολύ κατώτερη αυτής του γενικού γραμματέα, να είναι η Μ. Τελαλιάν. Να σημειωθεί πως ο Φ. Σινιρλίογλου θεωρείτο από τα «γεράκια» της τουρκικής Διπλωματίας. Ηταν πολύ καλός γνώστης των ελληνοτουρκικών, ενώ είχε χρηματίσει παλαιότερα επικεφαλής της τουρκικής διαπραγματευτικής ομάδας στις διερευνητικές επαφές με το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών.

Πρόβλημα με τη Λευκωσία;

Πίσω από αυτή την κίνηση, φαίνεται πως υπάρχει πλούσιο παρασκήνιο, όπως τουλάχιστον υποστηρίζει μερίδα του τουρκικού Τύπου. Πρόσφατα, η μεγάλη φιλοκυβερνητική εφημερίδα, Milliyet, σε δημοσίευμά της με τίτλο «Ομοφωνία για τον ΟΑΣΕ», κάνει λόγο για πυκνό παρασκήνιο σχετικά με την εκλογή της νέας ηγεσίας του.

Εστιάζει κυρίως στην κόντρα που έχει εκδηλωθεί ανάμεσα στην ηγεσία του Οργανισμού και τη Ρωσία, πριν αλλά και μετά την έκρηξη του πολέμου στην Ουκρανία. Σε τέτοιο σημείο που, σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα, η Μόσχα μπλοκάρει την ανάδειξη νέας ηγεσίας του ΟΑΣΕ.

Προκειμένου, λοιπόν, να λυθεί αυτός ο γόρδιος δεσμός, Αγκυρα και Αθήνα φέρονται να ανέλαβαν πρωτοβουλία για έξοδο από την κρίση ηγεσίας του Οργανισμού. Τώρα, με την κοινή ελληνοτουρκική πρόταση, σημειώνει η Milliyet, «η Τουρκία αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην υποστήριξη που θα λάβει κυρίως από τη Ρωσία. Είναι δε προφανές ότι ο δρόμος για τη δυνατότητα εμπόδισης του “βέτο” που θα έρθει από την “Ελληνοκυπριακή Διοίκηση της Νότιας Κύπρου” (σ.σ. Κυπριακή Δημοκρατία) περνάει από την Αθήνα».

Κοντολογίς, η Αγκυρα, χάρις στις «ειδικές γέφυρες» που διαθέτει με τη Μόσχα, ευελπιστεί ότι το Κρεμλίνο θα άρει το βέτο του, ενώ, εάν η Λευκωσία θελήσει να βάλει βέτο στην τουρκική υποψηφιότητα του Φεριντούν Σινιρλίογλου, η Αθήνα θα της … τραβήξει το αυτί. Αραγε, το θέμα αυτό περιλαμβανόταν στην ατζέντα της επίσκεψης – αστραπή του υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, στη Λευκωσία (19 Ιουνίου 2024);

Ως γνωστόν, τον Μάρτιο του 2023, έγινε γνωστό ότι η ελληνική κυβέρνηση -και το υπουργείο Εξωτερικών, με επικεφαλής τότε τον Ν. Δένδια- στήριξαν ως γενικό γραμματέα του Διεθνούς Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ) την τουρκική υποψηφιότητα.

Η στήριξη αυτή είχε προκαλέσει έντονα ερωτηματικά, δεδομένου ότι η Τουρκία πλασαριζόταν σε μια εξαιρετικά σημαντική θέση σε κρίσιμης σημασίας Οργανισμό. Τα ερωτήματα πολλαπλασιάστηκαν όταν έγινε γνωστό ότι, προηγουμένως, υπήρξε σαφής πρόθεση για υποψηφιότητα της Κύπρου γι’ αυτή τη θέση, αλλά προσέκρουσε στα ελληνοτουρκικά δούναι και λαβείν. Τότε, η Λευκωσία εφέρετο να είχε εκφράσει τη δυσαρέσκειά της έναντι της Αθήνας. Αδιευκρίνιστο είναι τι θα συμβεί τώρα με την περίπτωση του ΟΑΣΕ. Μετέπειτα, βέβαια, συσφίχτηκαν οι ελληνοτουρκικές «μπίζνες».

Αρμενία – Ναγκόρνο Καραμπάχ

Πάντως, η τουρκική εφημερίδα, Milliyet, χαρακτηρίζει τις κοινές ελληνοτουρκικές υποψηφιότητες ως «μια νέα προσθήκη στα πρόσφατα βήματα εξομάλυνσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων».

Ωστόσο, σημειώνει πως αυτή η εξέλιξη «δεν είναι σημαντική και πολύτιμη μόνο ως προς τα ελληνοτουρκικά, αλλά αποτελεί και μια συνεργασία για το μέλλον του Οργανισμού, ο οποίος βρίσκεται σε στασιμότητα εδώ και πολύ καιρό». Παρατηρεί, επίσης, ότι, «κρίνοντας από τα αποτελέσματα, ο Οργανισμός δεν είναι και πολύ επιτυχημένος, αλλά η διατήρηση ενός τέτοιου μηχανισμού είναι σημαντική ευκαιρία για την παγκόσμια πολιτική».

Ο Οργανισμός αυτός, ο οποίος ιδρύθηκε το 1975, και κύρια αποστολή του είναι η ασφάλεια της Ευρώπης, προσθέτει η εφημερίδα, «θα μπορούσε επίσης να παρέμβει για την επίλυση της κρίσης στο Ντονμπάς μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, ενώ αναζητά και τρόπους για την εξεύρεση μιας λύσης στη διένεξη του Ναγκόρνο-Καραμπάχ μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν» (!).

Προφανώς, η αναφορά στο Ναγκόρνο Καραμπάχ δεν είναι τυχαία, δεδομένου του έντονου ενδιαφέροντος της Τουρκίας για τον Καύκασο, αλλά και την ανοικτή εμπλοκή της υπέρ του Αζερμπαϊτζάν. Είναι πολύ πιθανόν ότι τώρα, εάν αποκτήσει τη θέση του γ.γ. του ΟΑΣΕ θα διευκολυνθεί η προώθηση των επιδιώξεών της.

Ο ρωσικός παράγων

Ωστόσο, απαραίτητος για να περάσουν οι ελληνοτουρκικές υποψηφιότητες είναι ο ρωσικός παράγων, με τον οποίον οι σχέσεις της Αθήνας είναι στο ναδίρ. Αντίθετα, η Αγκυρα θεωρεί ότι μπορεί να αποσπάσει την υποστήριξη της Μόσχας.

«Είναι αδύνατον να συμφωνούν και τα 57 μέλη του Οργανισμού», σημειώνει η τουρκική εφημερίδα, προσθέτοντας ότι «ο πόλεμος στην Ουκρανία, που ξεκίνησε το 2022, ήταν μια από τις εστίες ρήξης στο εσωτερικό του Οργανισμού». Ειδικότερα, αναφέρει πως η Μόσχα ήλθε σε ρήξη με την ηγεσία του, ενώ μέτρα που έλαβε κατά καιρούς ο ΟΑΣΕ εναντίον της Ρωσίας εξόργισαν το Κρεμλίνο.

Ετσι, προσθέτει η Milliyet, «στο ζήτημα που απαιτούσε ομοφωνία, δηλαδή στην εκλογή γενικού γραμματέα, η ρωσική πλευρά αντιτάχθηκε με βέτο στους πιθανούς υποψηφίους της ΕΕ. Η θητεία της Γερμανίδας, Helga Maria Schmid, η οποία είναι γενική γραμματέας από το 2020, παρατάθηκε για ακόμη μια φορά. Ομως, η Ρωσία έδωσε την έγκρισή της μόνο για τρεις μήνες».

Ελληνοτουρκικός «διάλογος»

Οταν, λοιπόν, τον προηγούμενο μήνα, έπεσε στο τραπέζι η ιδέα για ελληνοτουρκικές υποψηφιότητες, που εν μέρει ήταν αποτέλεσμα της ρωσικής στάσης, συνεχίζει η τουρκική εφημερίδα, υπήρξε θετική αποδοχή.

«Καθώς η Τουρκία και η Ελλάδα συζητούσαν τα βήματα που πρέπει να γίνουν για την εξομάλυνση των μεταξύ τους σχέσεων, συζητούσαν επίσης και τρόπους για να ξεπεραστεί το αδιέξοδο στον ΟΑΣΕ», αναφέρει η Milliyet.

«Μόλις επιτεύχθηκε η σχετική συμφωνία, Άγκυρα και Αθήνα ανακοίνωσαν τα ονόματα», σημειώνει ο συντάκτης του δημοσιεύματος. Και συνεχίζει: «Αφού οριστικοποιήθηκαν τα ονόματα, συντάχθηκε η κοινή επιστολή, η οποία δημιούργησε ενθουσιασμό στον αδρανή Οργανισμό. Το βήμα αυτό φαίνεται να έβγαλε τους Τούρκους και τους Έλληνες υποψηφίους ένα βήμα μπροστά στην “κούρσα”».

Κατά την τουρκική φιλοκυβερνητική εφημερίδα, πάντως, «η διαδικασία της εκλογής δεν είναι εύκολη. Για να γίνει κάποιος γενικός γραμματέας του ΟΑΣΕ απαιτείται ομοφωνία. Δηλαδή, πρέπει και τα 57 μέλη να πουν “Ναι”. Επί του παρόντος, υπάρχουν 6 υποψήφιοι, συμπεριλαμβανομένου του πρέσβη, Σινιρλίογλου, οι οποίοι διεκδικούν τη θέση».

»Οι άλλοι υποψήφιοι είναι ο Jan Braathu της Νορβηγίας (επικεφαλής της αποστολής του ΟΑΣΕ στη Σερβία), ο Igli Hasani της Αλβανίας (υπουργός Εξωτερικών), ο Christophe Kamp της Ολλανδίας (μόνιμος αντιπρόσωπος στον ΟΑΣΕ), ο John MacGregor του Καναδά (επικεφαλής του κέντρου του ΟΑΣΕ στο Ashgabat) και ο Σλοβάκος Marcel Peško (διευθυντής προγράμματος του ΟΑΣΕ στην Ουκρανία). Για τη θέση του διευθυντή του γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΑΣΕ, που διεκδικεί η Μανία Τελαλιάν, υπάρχουν επτά υποψήφιοι, μεταξύ των οποίων και υποψήφιοι από τη Βόρεια Μακεδονία, τη Γεωργία, τη Βοσνία και την Ουγγαρία».

»Προκειμένου να εξασφαλίσουν την υποστήριξη των χωρών, ο πρέσβης, Σινιρλίογλου και η Τελαλιάν, θα έχουν πολλές συναντήσεις μέχρι τον Σεπτέμβριο, οπότε πρόκειται να διεξαχθούν οι εκλογές».