Επεισόδιο με Ολλανδή δημοσιογράφο: Η κυβέρνηση μίλησε για “αναχαιτίσεις” αλλά έκανε πως δε μίλησε

Την οργισμένη αντίδραση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη προκάλεσε η ερώτηση Ολλανδής δημοσιογράφου για το μεταναστευτικό – προσφυγικό κατά τις κοινές δηλώσεις του με τον Ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε. Ωστόσο, φαίνεται πως χρειάστηκε λίγη δημιουργική “ασάφεια” για τη διαχείριση των δηλώσεων του πρωθυπουργού, ο οποίος ούτε λίγο ούτε πολύ παραδέχθηκε εν τη ρύμη του λόγου του πως πράγματι στο Αιγαίο γίνονται “αναχαιτίσεις”, παρότι η κυβέρνηση και η ΕΕ συνολικά, θέλουν να τις “βαφτίσουν” διαφορετικά.

Ο πρωθυπουργός μιλώντας για το μεταναστευτικό έκανε λόγο για “κοινό εχθρό”, φωτογραφίζοντας τους διακινητές που δρουν κατά βάση στη Τουρκία, ενώ προσπάθησε να συνδέσει τη κρίση μεταναστευτικού που έλαβε χώρα στον Έβρο πριν από 1,5 χρόνο με τη κρίση στα σύνορα της Πολωνίας.

“Η Ευρώπη πλέον, και σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αντιλαμβάνεται ότι αυτή η εργαλειοποίηση του προσφυγικού από αυταρχικά καθεστώτα μπορεί να την πλήξει σε σημεία που δεν φανταζόταν στο παρελθόν” είπε χαρακτηριστικά, ενώ ανέφερε πως στις συζητήσεις με τον Μ. Ρούτε, ετέθη το ζήτημα ενός νέου συμφώνου της ΕΕ για το άσυλο, το οποίο στο επίκεντρό του θα έχει “τη μεγάλη πίεση η οποία ασκείται στα κράτη της κοινοτικής μεθορίου”, με ο,τι αυτό συνεπάγεται.

Περιγράφοντας τη πολιτική που εξετάζεται, ο κ. Μητσοτάκης είπε ενδεικτικά:

“Οφείλει να κατανείμει δίκαια τα βάρη των ροών σε όλα τα μέλη της, να είναι ευέλικτη, αλλά κυρίως να είναι αποφασιστική προς τις τρίτες χώρες. Ώστε να διασφαλίζει την επιστροφή όσων δεν πληρούν τα κριτήρια διεθνούς προστασίας στους τόπους από τους οποίους έφυγαν”.

Στην αρχική του αναφορά μπορεί να μην τοποθετήθηκε σχετικά με τη διάψευση των “pushbacks” – επαναπροωθήσεων, ωστόσο ο πρωθυπουργός “αναγκάστηκε” να τοποθετηθεί σχετικά με το ζήτημα μετά την ερώτηση της Ιngeborg Beugel, που εκνεύρισε τον Κυριάκο Μητσοτάκη με τη συνολική τοποθέτησή της.

Η Ιngeborg Beugel έκανε λόγο για “ψέματα σχετικά με τα pushbacks”, με την τοποθέτησή της να είναι η εξής:

“Prime Minister Mitsotakis, when, at last, will you stop lying. Lying about pushbacks, lying about what is happening with the refugees in Greece;”, αναφερόμενη σε έκθεση της Ύπατης Αρμοστίας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες από τον περασμένο Ιούνιο, η οποία έπαιρνε θέση για 21 περιστατικά που αφορούσαν περίπου 1.000 ανθρώπους.

Απαντώντας, ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι το Λιμενικό “αναχαιτίζει” πλοία με μετανάστες στο Αιγαίο, και πως η Ελλάδα έχει δώσει άσυλο σε 50.000 ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων Αφγανών.

Επί λέξει, ο πρωθυπουργός χρησιμοποίησε τη λέξη “intercepting”, ενώ στη συνέχεια επέμενε πως η Ολλανδή ρεπόρτερ δεν έχει βρεθεί ποτέ στη Σάμο, παρότι η ίδια έλεγε το αντίθετο.

Το “intercepting” ακούγεται στο 2.20 του παρακάτω βίντεο.

“yes, we are intercepting boats coming from Turkey as we have the right to do”

Μέσα σε όλη αυτή τη “δημιουργική ασάφεια” των όρων, αυτό που κάνει εντύπωση είναι πως στην απομαγνητοφώνηση που δόθηκε στη δημοσιότητα, η διατύπωση του πρωθυπουργού μεταφέρεται ως εξής: “Σώζουμε ανθρώπους στη θάλασσα ενώ ταυτόχρονα, ναι, δεν επιτρέπουμε στα σκάφη που έρχονται από την Τουρκία να εισέλθουν στα χωρικά μας ύδατα, όπως είναι δικαίωμά μας βάσει των ευρωπαϊκών κανονισμών, και περιμένουμε από την Ακτοφυλακή της Τουρκίας να έρθει για να παραλάβει τους ανθρώπους αυτούς και να τους επιστρέψει στην Τουρκία”.

Κοινώς, το “αναχαιτίζουμε” έγινε “δεν επιτρέπουμε”. Με την ουσία όμως να είναι πως δεκάδες άνθρωποι συνεχίζουν να χάνουν τις ζωές τους στο Αιγαίο, την ώρα που η ΕΕ προσπαθεί να βρει “συνολική” και “δίκαιη” λύση για το προσφυγικό, χωρίς όμως να μπορεί να εφαρμόσει τον ισομερή καταμερισμό ψυχών στα κράτη της. Η όλη ατολμία αυτή, μεταφράζεται βέβαια ως μια ιδεολογική στάση, έναντι ενός προβλήματος που θα συνεχίσει να μας απασχολεί και μετά την πανδημία, και με τη Τουρκία να συνεχίζει να προσπαθεί να βγάλει οικονομικό κέρδος από όλη τη τραγωδία.

Στα αξιοσημείωτα επίσης η απάντηση του πρωθυπουργού περί δημοσιογραφίας. “Κατανοώ πως στην Ολλανδία έχετε την κουλτούρα να θέτετε ευθέως ερωτήματα προς τους πολιτικούς. Σέβομαι απόλυτα αυτή την κουλτούρα. Αυτό που δεν θα δεχτώ είναι προσβολές”, ήταν τα λόγια του Κυριάκου Μητσοτάκη, για μια κουλτούρα που δυστυχώς χάνει έδαφος στη δική μας χώρα.

Αξίζει δε να αναφερθεί, πως στο ζήτημα των “επαναπροωθήσεων” είχε αναφερθεί με γραπτό της ερώτημα η ευρωβουλευτής της ΝΔ, Μαρία Σπυράκη, ζητώντας γραπτή απάντηση από την Επιτροπή, σχετικά με τις επιστροφές “Τούρκων πολιτών”, στις 13 Ιουνίου του 2017 και όταν κυβέρνηση ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ.

Μάλιστα, η κ. Σπυράκη θύμιζε πως: “H άτυπη και βίαιη επαναπροώθηση θεωρείται πράξη βίας και παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας, σύμφωνα με τον κανονισμό 343/2003 «για τη θέσπιση κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους, υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης ασύλου που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας» (Κανονισμός Δουβλίνο ΙΙ). Μάλιστα, ενέχει σύμφωνα με τη σχετική απόφαση του Αρείου Πάγου για τη μη έκδοση στην Τουρκία κίνδυνο «για απάνθρωπη, ανηλεή και ανάλγητη μεταχείριση» και κίνδυνο να υποστούν οι επαναπροωθούμενοι «… μειωτική της προσωπικότητας εξευτελιστική μεταχείριση που αντιβαίνει στο άρθρο 3 της ΕΣΔΑ”.

Περί αναχαιτίσεων

Θυμίζουμε πως η έκθεση του ΕΚ σχετικά με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την εξωτερική μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ, αναφέρει συγκεκριμένα σχετικά με τις αναχαιτίσεις στη θάλασσα:

“τονίζει ότι η εξωτερική πολιτική της ΕΕ για τη μετανάστευση δεν θα πρέπει να υποστηρίζει αναχαιτίσεις στη θάλασσα που συνεπάγονται την επιστροφή των ατόμων σε μη ασφαλείς λιμένες…

καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, δεδομένων των σοβαρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά των προσφύγων, των αιτούντων άσυλο και των μεταναστών στη Λιβύη, συμπεριλαμβανομένων όσων αναχαιτίστηκαν στη θάλασσα, να επανεξετάσουν επειγόντως όλες τις δραστηριότητες συνεργασίας με την «ακτοφυλακή της Λιβύης» και να τις αναστείλουν, έως ότου υπάρξουν σαφείς εγγυήσεις για τη συμμόρφωση με τα ανθρώπινα δικαιώματα…

τονίζει τη σοβαρότητα των ισχυρισμών για παράνομες ενέργειες που εκτελούνται από τα σκάφη του Frontex και καταδικάζει κάθε πιθανή παράνομη συμπεριφορά σε θαλάσσιες επιχειρήσεις αναγκαστικής επαναπροώθησης· καλεί την Επιτροπή, ως θεματοφύλακα των Συνθηκών, να απαιτήσει ρητά τη διεξαγωγή έρευνας σχετικά με τους εν λόγω ισχυρισμούς και τον τρόπο με τον οποίο παρακολουθούνται οι επιχειρήσεις του Frontex, για να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τη διεθνή νομοθεσία και τις αρχές και αξίες όσον αφορά την προστασία όσων κινδυνεύουν στη θάλασσα· εκφράζει, επιπλέον, ανησυχίες σχετικά με τη μεταβίβαση της εναέριας επιτήρησης του Frontex σε τρίτες χώρες για την αναχαίτιση ατόμων που προσπαθούν να διαφύγουν από βασανιστήρια και απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση· υπενθυμίζει ότι σύμφωνα με το άρθρο 46 του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1896, ο εκτελεστικός διευθυντής του Frontex πρέπει να αναστέλλει ή να τερματίζει οποιαδήποτε δραστηριότητα, εν όλω ή εν μέρει, εάν θεωρεί ότι υφίστανται παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων ή υποχρεώσεων διεθνούς προστασίας που είναι σοβαρής φύσεως ή είναι πιθανό να συνεχιστούν”.

Ο ρόλος της Frontex

Σημειώνεται ακόμη, πως από το 2019 και μετά και βάσει του νέου κανονισμού σχετικά με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνόρων και Ακτοφυλακής, η Frontex γίνεται σταδιακά ισχυρότερη και καλύτερα χρηματοδοτούμενη από την Ευρωπαϊκή Ένωση με απώτερο σκοπό τη συνεχή αύξηση της αυτονομίας της Frontex και τον περιορισμό της επιχειρησιακής εξάρτησής της από τα κράτη μέλη της Ε.Ε. Για τον σκοπό αυτό, με τον κανονισμό, η Frontex μισθώνει και αναπτύσσει το δικό της νόμιμο προσωπικό.

Επίσης, προβλέπεται ότι μέχρι το 2027, αυτό το προσωπικό, μαζί με τη βοήθεια των κρατών μελών, θα εξασφαλίσει σταθερό και μόνιμο προσωπικό 10.000 συνοριοφυλάκων που θα επιφορτιστούν τη φύλαξη των συνόρων και τις “αναχαιτίσεις” για τις οποίες γίνεται τόσο μεγάλη συζήτηση τις τελευταίες ώρες. Για τη δράση της η Frontex θα συνεχίσει να ελέγχεται από τα όργανα της ΕΕ.

Αξιοσημείωτο είναι δε, ότι οι πολιτικές ελέγχου που εφαρμόζονται στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της, έρχονται σε αντίθεση με τις αρχές διακήρυξης του Ευρωπαϊκού Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Θεωρητικά πάντα, οι έλεγχοι στα σύνορα πρέπει να γίνονται με “σεβασμό” στα άρθρα 2 και 3 του Χάρτη, και κρίνονται βάσει αυτών.

Ο διάλογος της έντασης αναλυτικά

Οι πλήρεις δηλώσεις του πρωθυπουργού στην απάντησή του, όπως δόθηκαν στη δημοσιότητα από τη κυβέρνηση είναι οι εξής:

Ingeborg Beugel: Πρωθυπουργέ κ. Μητσοτάκη πότε επιτέλους θα σταματήσετε να ψεύδεστε; Να ψεύδεστε για τα pushbacks, να ψεύδεστε για το τι συμβαίνει με τους πρόσφυγες στην Ελλάδα; Σας παρακαλώ σταματήστε να μην υποτιμάτε τη νοημοσύνη μου και τη νοημοσύνη όλων των δημοσιογράφων στον κόσμο. Υπάρχουν πολλά στοιχεία κι εσείς συνεχίζετε να τα αρνείστε και να ψεύδεστε, αυτό είναι σαν ναρκισσιστική κατάχρηση. Γιατί δεν είστε ειλικρινής; Γιατί δεν λέτε πως “οι Βρυξέλλες μας άφησαν μόνους, περιμέναμε έξι χρόνια, κανείς δεν έκανε τίποτα, θα πρέπει να γίνουν μετεγκαταστάσεις, δεν τις κάνουν, τώρα πρέπει να μιλήσω και ναι, κάνω βίαια, απάνθρωπα pushbacks”. Γιατί σταματήσατε να χτυπάτε την πόρτα των Βρυξελλών για το θέμα των μετεγκαταστάσεων;

Και για εσάς κ. Rutte, ποιες είναι οι κυρώσεις που θα πρέπει να επιβληθούν στην Ελλάδα, και ίσως και στην Ολλανδία, που δέχτηκε αυτή την παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για την οποία και η Ολλανδία είναι επίσης συνυπεύθυνη. Πολλοί δήμοι στην Ολλανδία θέλουν να δεχτούν πολλούς πρόσφυγες από την Ελλάδα, καθώς και πολλά ασυνόδευτα παιδιά. Είναι έτοιμοι να τα δεχτούν, αλλά αυτός ο Πρωθυπουργός αντιστέκεται σε αυτό. Επομένως, θα μπορούσατε να καταλήξετε σε μια συνεννοήση και έτσι, οι δήμοι της Ολλανδίας, οι οποίοι είναι τόσο έτοιμοι να πάρουν κάποιο βάρος από την Ελλάδα, να μπορέσουν να υποδεχτούν πρόσφυγες από την Ελλάδα; Γιατί η δική του κυβέρνηση αντιστέκεται σε αυτό.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Κατανοώ πως στην Ολλανδία έχετε την κουλτούρα να θέτετε ευθέως ερωτήματα προς τους πολιτικούς. Σέβομαι απόλυτα αυτή την κουλτούρα. Αυτό που δεν θα δεχτώ είναι προσβολές, σε αυτή την αίθουσα, προς το πρόσωπό μου και προς τον ελληνικό λαό. Δεν θα δεχτώ να εκτοξεύετε κατηγορίες και εκφράσεις που δεν βασίζονται σε στοιχεία, τη στιγμή που αυτή η χώρα αντιμετωπίζει μια  μεταναστευτική κρίση πρωτοφανούς έντασης και έχει σώσει εκατοντάδες αν όχι χιλιάδες ανθρώπους στη θάλασσα.

Μόλις σώσαμε 250 ανθρώπους που διέτρεχαν κίνδυνο πνιγμού στα νότια της Κρήτης. Το κάνουμε αυτό κάθε μέρα. Σώζουμε ανθρώπους στη θάλασσα ενώ ταυτόχρονα, ναι, δεν επιτρέπουμε στα σκάφη που έρχονται από την Τουρκία να εισέλθουν στα χωρικά μας ύδατα, όπως είναι δικαίωμά μας βάσει των ευρωπαϊκών κανονισμών, και περιμένουμε από την Ακτοφυλακή της Τουρκίας να έρθει για να παραλάβει τους ανθρώπους αυτούς και να τους επιστρέψει στην Τουρκία.

Αντί λοιπόν να ρίχνετε την ευθύνη στην Ελλάδα, θα πρέπει να ρίξετε την ευθύνη σε αυτούς που εργαλειοποιούν τη μετανάστευση εδώ και καιρό συστηματικά, ωθώντας απελπισμένους ανθρώπους από μια ασφαλή χώρα -γιατί θα πρέπει να σας υπενθυμίσω ότι οι άνθρωποι που είναι σε τουρκικό έδαφος δεν διατρέχουν κίνδυνο, η ζωή τους δεν είναι σε κίνδυνο- θα πρέπει να ρίξετε την ευθύνη σε άλλους και όχι σε εμάς.

Έχουμε μια αυστηρή αλλά δίκαιη πολιτική για τη μετανάστευση. Έχουμε εξετάσει και έχουμε προσφέρει προστασία σε 50.000 ανθρώπους στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων και δεκάδων χιλιάδων Αφγανών, που έλαβαν…

Επιτρέψτε μου. Έχετε επισκεφτεί τις νέες δομές στα νησιά μας; Έχετε πάει στη Σάμο;

Ingeborg Beugel: Ναι, ήμουν από τους πρώτους

Κυριάκος Μητσοτάκης: Όχι δεν έχετε πάει στη Σάμο. Σας παρακαλώ, δεν μπορείτε να έρχεστε σε αυτό το κτίριο και να με προσβάλλετε. Είμαι ξεκάθαρος ως προς αυτό;

Δίνω μια απάντηση. Μη με διακόπτετε. Όπως σας άκουσα κι εγώ προσεκτικά. Αν πάτε στη Σάμο, θα δείτε μια άψογη δομή, άψογες συνθήκες με τη χρηματοδότηση της ΕΕ με καθαρές εγκαταστάσεις, με παιδικές χαρές για να μπορούν να παίζουν τα παιδιά. Δεν υπάρχει καμία σύγκριση με την κατάσταση στο παρελθόν.

Αυτή είναι η πολιτική μας. Θα την υπερασπιστούμε και δεν θα δεχτώ από κανένα να κουνά το δάχτυλο σε αυτή την κυβέρνηση και να την κατηγορεί για απάνθρωπη συμπεριφορά.

Mark Rutte: Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι αυτός ο Πρωθυπουργός και αυτή η κυβέρνηση τηρούν τα υψηλότερα standard και το γεγονός ότι αμέσως ξεκίνησαν έρευνα για αυτό το θέμα των pushbacks αποδεικνύει.

Θα επιστρέψω στην κατάσταση το 2015 και το 2016 όταν είχαμε πολλούς ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους στο Αιγαίο πέλαγος, προσπαθώντας να περάσουν από την Τουρκία στην Ελλάδα και από εκεί στη Γερμανία, τη Σουηδία, την Ολλανδία κλπ.

Είμαι χαρούμενος που η Γερμανία, και εμείς που είχαμε εκείνη την περίοδο την εκ περιτροπής Προεδρία της ΕΕ, από κοινού με την κυβέρνηση της Ελλάδας και της Τουρκίας καταφέραμε να διαπραγματευτούμε τη Συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας, σύμφωνα με την οποία πράγματι η Τουρκία είναι μια ασφαλής χώρα για την διαμονή των ανθρώπων.

Αυτή τη στιγμή η Τουρκία φιλοξενεί πάνω από 3 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες στα νότια της χώρας, σε δομές αλλά και σε τοπικές κοινωνίες.

Και αυτό που αυτή η κυβέρνηση προσπαθεί να κάνει είναι να υπερασπιστεί τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Είναι ένα από τα καθήκοντα των χωρών που βρίσκονται τοποθετημένες γεωγραφικά στα ευρωπαϊκά σύνορα, όπως και η Ιταλία, η Ισπανία, η Ουγγαρία, η Σλοβενία, αλλά και η Πολωνία και η Ελλάδα. Και πρόκειται για μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση.

Και αυτό που δεν θέλω να ξαναδώ είναι ο κόσμος να επιβιβάζεται σε βάρκες που δεν είναι πραγματικά εξοπλισμένες για να διασχίσουν τη Μεσόγειο, ή να διασχίσουν το Αιγαίο και να χάνουν τις ζωές τους σε αυτές τις συνθήκες.

Θέλω να μείνουν εκεί, να είναι ασφαλείς, και μετά εμείς, ως Ευρωπαϊκή Ένωση, είμαστε διατεθειμένοι να αναλάβουμε το μεριδιο που μας αναλογεί και να δεχτούμε ανθρώπους από την Αφρική, από την Τουρκία, να δεχτούμε πρόσφυγες, σύμφωνα με τις ρυθμίσεις που αποφασίστηκαν το 2015 και το 2016.

Αυτή είναι η απάντησή μου και έχω την εντύπωση πως έχω απαντήσει στο ερώτημά σας.

Ψυχογιός: Ο Κυρ. Μητσοτάκης παραδέχθηκε ευθαρσώς ότι η Ελλάδα αναχαιτίζει βάρκες προσφύγων

“Είναι γνωστό ότι ο κ. Μητσοτάκης δεν έχει συνηθίσει σε δύσκολες ερωτήσεις στις συνεντεύξεις του στην Ελλάδα και γι’ αυτό έχασε εύκολα την ψυχραιμία του και βγήκε εκτός εαυτού σε μια δύσκολη ερώτηση που έθεσε Ολλανδή δημοσιογράφος κατά τη συνέντευξη Τύπου με τον Ολλανδό πρωθυπουργό”, σημειώνει άλλωστε ο τομεάρχης Μεταναστευτικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, Γιώργος Ψυχογιός

Στη δήλωσή του για όσα συνέβησαν την Τρίτη στο Μέγαρο Μαξίμου, ο Γιώργος Ψυχογιός επισημαίνει:

“Δεν μπορεί όμως ο Κυριάκος Μητσοτάκης να εγκαλεί πειστικά έναν ξένο δημοσιογράφο ότι δημιουργεί ψευδή εικόνα για την Κυβέρνησή του, όταν ο ίδιος παραδέχεται ευθαρσώς ότι η Ελλάδα αναχαιτίζει βάρκες προσφύγων και μεταναστών διενεργώντας pushbacks στο Αιγαίο. Όταν αντί να πιέζει την Ευρώπη να αναλάβει τις ευθύνες της, για μετεγκαταστάσεις προσφύγων αναλογικά σε όλα τα κράτη μέλη, για την εργαλειοποίηση από την Τουρκία και για την καταπολέμηση των αιτιών της μετανάστευσης, την καθησυχάζει ότι η Ελλάδα αποτελεί “ευρωπαϊκή ασπίδα”. Επικαλείται μάλιστα τη νέα κλειστή δομή χιλιάδων ανθρώπων στη Σάμο και στη συνέχεια και τα άλλα νησιά, που καθιστούν τη χώρα de facto αποθήκη ψυχών και δεσμοφύλακα της Ευρώπης.

Ελπίζουμε να έχει επίγνωση της σοβαρότητας όσων είπε και ότι η παραδοχή του φέρνει σε πολύ δύσκολη θέση και εκθέτει τόσο τον ίδιο όσο και τη χώρα, καθώς τα pushbacks είναι παράνομα σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και θέτουν σε συνεχή κίνδυνο ανθρώπινες ζωές”.​

Χρήστος Δεμέτης

news247.gr

EUROKINISSI