Επιμονή Δένδια σε εν δυνάμει εξοπλιστικό φιάσκο

Το Neostrategy.gr, εγκαίρως είχε επισημάνει, ήδη από το Μάϊο του 2024, τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει το πρόγραμμα της νέας αμερικανικής φρεγάτας, Constellation. Κάτι που τονίζει σειρά μεγάλων ΜΜΕ στις ΗΠΑ. Παρά ταύτα, η κυβέρνηση ρισκάρει «νέο εξοπλιστικό φιάσκο με τις αμερικανικές φρεγάτες» και συνεχίζει να διαφημίζει ως επίτευγμα την προοπτική της συμμετοχής, την οποία θα ακριβοπληρώσει με αμφίβολα αποτελέσματα η Ελλάδα, στο αμερικανικό πρόγραμμα.

Σε αυτό το πρόβλημα επικεντρώνει την προσοχή του ο ιστότοπος, defence-point.gr, σε ένα ενδιαφέρον δημοσίευμα, με τίτλο «Εγκατάλειψη της… βυθιζόμενης φρεγάτας Constellation προτού παρασυρθεί στον υγρό τάφο!». Αναλυτικά αναφέρει τα εξής:

«Ενώ η ναυπήγηση της πρώτης φρεγάτας του τύπου Constellation FFG-62 συνεχίζει να παρουσιάζει προβλήματα, η χώρα μας, σε επίπεδο δηλώσεων τουλάχιστον, εμφανίζεται να … επιμένει αταλάντευτα στη συμμετοχή της στο πρόγραμμα. Μάλιστα, στο 10ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας εμπλούτισε το αφήγημα του με ένα νέο επιχείρημα, ότι δηλαδή η τυχόν προμήθεια των ιταλικών φρεγατών τύπου Bergamini αποτελεί τον πρόλογο για τις Constellation.

Την αποκάλυψη ότι η κατασκευή της πρώτης φρεγάτας τύπου Constellation για το Ναυτικό των ΗΠΑ έχει ολοκληρωθεί σε ποσοστό μόλις 10% δύο και πλέον χρόνια μετά την έναρξη της ναυπήγησης και περίπου πέντε χρόνια από την ανάθεση της αρχικής σύμβασης για το πλοίο, φιλοξενεί ο αμερικανικός ιστότοπος αμυντικών ειδήσεων The War Zone -TWZ. «Οι εργασίες συνεχίζονται επίσης παρά τη συνεχιζόμενη απουσία σταθερού λειτουργικού σχεδιασμού για το σκάφος, που απέχει ακόμη εβδομάδες ή και μήνες από την οριστικοποίηση και έγκριση», αναφέρεται χαρακτηριστικά στο σχετικό δημοσίευμα.

Ιταλική φρεγάτα τύπου Bergamini

«Σημαντικές αλλαγές στη διαμόρφωση της Constellation σε σύγκριση με τη μητρική γαλλο-ιταλική φρεγάτα FREMM έχουν ήδη οδηγήσει σε σοβαρές καθυστερήσεις και αυξήσεις κόστους και υπάρχουν αυξανόμενα ερωτήματα σχετικά με το μέλλον του προγράμματος. Βασικός στόχος του προγράμματος ήταν να χρησιμοποιηθεί σχεδίαση που είχε ενταχθεί σε υπηρεσία και η οποία θα χρειαζόταν σχετικά μικρές τροποποιήσεις για να προετοιμαστεί για χρήση από το Ναυτικό των ΗΠΑ, κάτι που θα συνέβαλε στη διατήρηση του έργου εντός χρονοδιαγράμματος και προϋπολογισμού. Το αντίθετο έχει συμβεί πλέον», συνεχίζει το δημοσίευμα.

Προς επίρρωση των αναφερομένων, το TWZ στο δημοσίευμα περιλαμβάνει και δηλώσεις του Mark Vandroff, ανώτερου αντιπρόεδρου κυβερνητικών υποθέσεων της κατασκευάστριας Fincantieri Marine Group. Επίσης, επαναλαμβάνει αυτό που έχει αναφερθεί πολλάκις στο παρελθόν και πλέον αποτελεί κοινό μυστικό. Ότι δηλαδή, μετά τις σημαντικές αλλαγές που έγιναν στην αρχική σχεδίαση το ποσοστό ομοιοτυπίας που υφίσταται μεταξύ της Constellation και της μητρικής, βασικής σχεδίασης της FREMM ανέρχεται σε περίπου 15% έναντι του αρχικού 85%. Για παράδειγμα, το φυσικό μέγεθος και το εκτόπισμα της Constellation έχουν αυξηθεί σημαντικά σε σχέση με τη μητρική σχεδίαση με αποτέλεσμα να έχουν δημιουργηθεί ανησυχίες για τις επιδόσεις του πλοίου.

Αποτέλεσμα των ανωτέρω είναι η σημαντική χρονική καθυστέρηση στην υλοποίηση του προγράμματος αλλά και η αύξηση του κόστους. Σε ό,τι αφορά την καθυστέρηση ας σημειωθεί ότι η παράδοση της πρώτης φρεγάτας του τύπου προγραμματίζεται για το 2029 ενώ ο αρχικός προγραμματισμός προέβλεπε την παράδοση της το 2026. Αναφορικά με το κόστος, το Ναυτικό των ΗΠΑ στόχευε σε κόστος μονάδας 1 δις δολάρια ή ενδεχομένως ακόμη λιγότερο, καθώς ο ρυθμός παραγωγής θα αυξανόταν. Όμως, οι πιο πρόσφατες εκτιμήσεις αυξάνουν το μοναδιαίο κόστος σε περίπου 1,4 δις δολάρια (1,232 δις ευρώ).

Αβάσιμα επιχειρήματα

Τα παραπάνω δεν φαίνεται να προβληματίζουν ούτε κατ’ ελάχιστον τον υπουργό Εθνικής Άμυνας Νίκο Δένδια. «Και επίσης συζητάμε, το είπα εχθές στη Βουλή και άρα είναι καλό να το πω και ανοιχτά, την πιθανότητα να αποκτήσουμε δυο εξαιρετικά πλοία, δυο ιταλικές μεταχειρισμένες φρεγάτες. Οι φρεγάτες είναι Bergamini-class, είναι πολύ μεγάλα πλοία, είναι 8.000 τόνους πλοία. Είναι εξαιρετικά πλοία. Γιατί μας ενδιαφέρουν; Μας ενδιαφέρουν για δυο λόγους. Πρώτον, γιατί είναι εξαιρετικά πλοία τα ίδια. Δεύτερον, γιατί η FREMM είναι ο πρόλογος για την Constellation, τη φρεγάτα επόμενης γενιάς που φιλοδοξούμε να συζητήσουμε και να κατασκευάσουμε μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής», ανέφερε στους Δελφούς.

Ο υπουργός Αμυνας, Ν.Δένδιας, και ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα, Τζέφρι Παϊατ

Και με έμφαση πρόσθεσε: «Άρα δένει, γιατί για μια μικρή χώρα με σφικτούς προϋπολογισμούς, η ομογενοποίηση των οπλικών συστημάτων είναι κάτι που είναι απαραίτητο». Πρόκειται για εντυπωσιακή άγνοια η οποία κινείται στο όριο να χαρακτηριστεί ως παραπληροφόρηση.

Καταρχάς, οι φρεγάτες τύπου Bergamini θα μπορούσαν να θεωρηθούν πρόλογος των φρεγατών τύπου Constellation, μόνο με την έννοια ότι αποτελούν τη μητρική, βασική σχεδίαση. Το δε υπουργικό επιχείρημα περί ομογενοποίησης είναι επιεικώς έωλο, καθώς όπως αποδεικνύεται από τις εξελίξεις στο πρόγραμμα της φρεγάτας Constellation, το ποσοστό ομοιοτυπίας στη σχεδίαση ανέρχεται σε μόλις 15%. Αν δε η σύγκριση επεκταθεί στον εξοπλισμό (π.χ. ηλεκτρικούς κινητήρες, ηλεκτροπαραγωγά ζεύγη, κ.α.) και το οπλικό (όπλα, αισθητήρες, συστήματα διαχείρισης μάχης, επικοινωνιών, κ.α.), τότε το ποσοστό ομοιοτυπίας θα μειωθεί ακόμη περισσότερο.

Επίσης, θα πρέπει να επισημανθεί ότι όντως η Constellation μπορεί να θεωρηθεί ως φρεγάτα επόμενης γενιάς σε σχέση με τη FREMM, η οποία αποτελεί σχεδίαση του τέλους της δεκαετίας του 1990 – αρχών της δεκαετίας του 2000. Υπενθυμίζεται, ότι περί τα μέσα της δεκαετίας του 2000 είχε ανακοινωθεί η πρόθεση της χώρας μας για την προμήθεια φρεγατών τύπου FREMM και μάλιστα ιδιαίτερης ελληνικής έκδοσης. Το πρόγραμμα ουδέποτε υλοποιήθηκε λόγω της χρεωκοπίας της χώρας το 2010.

Επιμονή με … πολιτικό άρωμα

Στη βάση όσων αναφέρθηκαν, η «προσήλωση» του υπουργού Εθνικής Άμυνας στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, που έχει σαφώς ισχυρότατο πολιτικό άρωμα, μοιάζει μάλλον ακατανόητη.

Ιδιαίτερα δε αν συνυπολογιστεί το τοπίο που διαμόρφωσε η πρόσφατη εξαγγελία του Μεσοπρόθεσμου Προγραμματισμού Αμυντικών Εξοπλισμών (ΜΠΑΕ) 2025-2036, όπου σύμφωνα με πληροφορίες, προβλέπεται η διάθεση πιστώσεων πέντε δις ευρώ για την προμήθεια πέντε φρεγατών τύπου Constellation (πρόβλεψη που με τα σημερινά δεδομένα είναι ανεπαρκής), εκ των οποίων ένα δις ευρώ για μία φρεγάτα την τετραετία 2037-2040 και τέσσερα δις ευρώ για ισάριθμες φρεγάτες την τετραετία 2041-2044!

Φυσικά, η διάθεση των πιστώσεων τα προαναφερθέντα χρονικά διαστήματα μπορεί να μεταβληθεί, δηλαδή να μετατοπισθεί εγγύτερα, εφόσον αποφασιστεί από την εκάστοτε κυβέρνηση. Όμως σε κάθε περίπτωση θα αποτελούσε επιλογή υψηλού ρίσκου τυχόν έναρξη των διαδικασιών για την προμήθεια των Constellation από το Πολεμικό Ναυτικό πριν την ολοκλήρωση του προγράμματος.

Δηλαδή, της ναυπήγησης, των δοκιμών και αποδοχής της πρώτης φρεγάτας του για ένταξη στο Ναυτικό των ΗΠΑ, που χρονικά τοποθετείται περί το 2030 – 2031, με την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξουν πρόσθετες μεγάλες καθυστερήσεις και σημαντικές περαιτέρω αυξήσεις κόστους. Ουδείς μπορεί να διαβεβαιώσει περί αυτών σήμερα. Διότι αν συνεχίσουν οι υπερβάσεις κόστους και οι καθυστερήσεις, το μέλλον του προγράμματος σε ό,τι αφορά το Ναυτικό των ΗΠΑ είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα είναι ζοφερό.

Σε ό,τι αφορά την ελληνική πλευρά, η εμμονή και μάλιστα η διάθεση πιστώσεων (2,7 εκατ. ευρώ για συμμετοχή στη σχεδίαση βάση της LOA που πρόσφατα φέρεται να απέστειλαν υπογεγραμμένη οι αρμόδιες αρχές των ΗΠΑ), σε μία σχεδίαση για την οποία σε πέντε έως έξι χρόνια από σήμερα θα γνωρίζουμε τις πιστοποιημένες δυνατότητες της και το κόστος της, δεν θεωρούμε ότι οφείλεται στη γοητεία της σχεδίασης ή το κόστος της, το οποίο έχει αυξημένες πιθανότητες να υπερβεί τόσο την αρχική στόχευση του Ναυτικού των ΗΠΑ που ως ποσό ταυτίζεται με το 1 δις ευρώ που έχει ενταχθεί ως κόστος στο ΜΠΑΕ.

Γαλλική φρεγάτα κλάσης FDI (Frégate de Défense et d’Intervention), Belharra, για το ελληνικό ΠΝ

Αν θέλουμε να είμαστε προσγειωμένοι στην πραγματικότητα, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι η χώρα ήδη «αγκομαχά» στη διάθεση παραπλήσιου ποσού για την προμήθεια της τέταρτης φρεγάτας FDI-HN, όπως εξάλλου προκύπτει από τις δηλώσεις Δένδια στους Δελφούς. Κατά συνέπεια είναι μάλλον αδικαιολόγητη η πεποίθηση που απορρέει από την υπουργική δέσμευση στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, ότι στο μέλλον θα μπορέσει να ανταποκριθεί οικονομικά στην προμήθεια ακόμα υψηλότερου κόστους πλοίων.

Εντύπωση αποτελεί επίσης και η ευκολία με την οποία η ελληνική πλευρά επιθυμεί να … «συν-σχεδιάσει» την Constellation για την ανάπτυξη μίας ειδικοποιημένης για τις ελληνικές επιχειρησιακές απαιτήσεις, έκδοσης. Δηλαδή, στον δρόμο που χάραξε το Ναυτικό των ΗΠΑ με τα γνωστά αποτελέσματα.

Κατά συνέπεια θεωρούμε πιθανό, η επίκληση της προμήθειας των φρεγατών τύπου Constellation να αποτελεί το τέλειο πρόσχημα, και μάλιστα βαρύνουσας πολιτικής σημειολογίας που «δικαιολογεί» την αδυναμία διάθεσης πιστώσεων για την ενίσχυση του Στόλου και την παραπομπή του ζητήματος στο μέλλον, όπου με (μαγικό τρόπο) θα επέλθει κοσμογονία.

Ασχέτως πάντως εκτιμήσεων, είναι βέβαιο, ότι η διαχρονική έλλειψη δέσμευσης στην υλοποίηση μακροπρόθεσμου προγραμματισμού, σε συνδυασμό με την λάθος προτεραιοποίηση στη διάθεση πιστώσεων, αποτελεί τον σοβαρότερο ανασταλτικό παράγοντα στην ανάπτυξη της εθνικής ναυτικής ισχύος».

neostrategy.gr