Επιστρέφουν ψίχουλα από την υπερφορολόγηση

Η υπεραπόδοση του πλεονάσματος – μαμούθ κατά 11,4 δισ. ευρώ ανοίγει την κάνουλα τον… Νοέμβριο, αφού ένα μέρος του θα επιστραφεί κατά το ελάχιστο και ετεροχρονισμένα σε συνταξιούχους και ενοικιαστές.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα οποία επικυρώθηκαν και από την Eurostat, ο προϋπολογισμός του 2024 παρουσίασε πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 11,4 δισ. ευρώ, υπερδιπλάσιο από το πλεόνασμα του 2023 (4,58 δισ. ευρώ). Ως ποσοστό του ΑΕΠ το πρωτογενές πλεόνασμα εκτινάχθηκε στο 4,8% από 2,2% που ήταν το 2023.

Επίσης, ο προϋπολογισμός του 2024 αποδείχτηκε… κερδοφόρος στο σύνολό του, καθώς μαζί με τις πληρωμές τόκων εμφάνισε πλεόνασμα ύψους 3,18 δισ. ευρώ ή 1,4% του ΑΕΠ, πολύ υψηλότερο από τον στόχο και έναντι ελλείμματος 3,04 δισ. ευρώ (1,3% του ΑΕΠ), που ήταν το αποτέλεσμα του προϋπολογισμού του 2023.

Παράλληλα το ακαθάριστο ενοποιημένο χρέος της Γενικής Κυβέρνησης σε ονομαστικές τιμές στο τέλος του 2024 εκτιμάται στα 364,9 δισ. ευρώ (153,6% επί του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος). Οι λόγοι επίτευξης του υπερπλεονάσματος είναι:

1. Οι υψηλοί συντελεστές ΦΠΑ, οι οποίοι παραμένουν στα επίπεδα που διαμορφώθηκαν την περίοδο των μνημονίων και είναι από τους υψηλότερους στην Ε.Ε.

2. Η ακρίβεια, που έχει ως αποτέλεσμα ο ΦΠΑ να εφαρμόζεται επί υψηλότερων τιμών σε όλα τα αγαθά και τις υπηρεσίες.

3. Η μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας, με συνέπεια μια μικρή αύξηση του εισοδήματος να οδηγεί σε δυσανάλογη αύξηση του φόρου εισοδήματος.

4. Η αύξηση του τζίρου που δηλώνουν οι επιχειρήσεις λόγω της επέκτασης της χρήσης των ηλεκτρονικών πληρωμών.

Η επιστροφή ενοικίου

Σύμφωνα λοιπόν με τον Κυριάκο Μητσοτάκη το 80% των ενοικιαστών θα πάρουν φέτος το νέο, μόνιμο επίδομα που καθιερώνει η κυβέρνηση και ισοδυναμεί με το ένα δωδέκατο της ετήσιας δαπάνης τους για ενοίκια, ενώ 1,5 εκατομμύριο χαμηλοσυνταξιούχοι, ανασφάλιστοι υπερήλικοι και άτομα με αναπηρία υπολογίζεται ότι θα είναι δικαιούχοι του νέου, μόνιμου επιδόματος 250 ευρώ τον χρόνο. Παράλληλα, αυξάνεται κατά 500 εκατ. ευρώ το εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.

Σε ό,τι αφορά το μέτρο της επιστροφής ενός ενοικίου κάθε χρόνο, το μέτρο αφορά την κύρια και τη φοιτητική κατοικία και η επιστροφή μπορεί να φθάνει τα 900 ευρώ για ένα ζευγάρι με δύο παιδιά (800 ευρώ για το ζευγάρι και 50 ευρώ για κάθε τέκνο), ή τα 1.700 ευρώ κατ’ ανώτατο όριο, όταν ενοικιάζεται και φοιτητική κατοικία. Για ένα ζευγάρι που ενοικιάζει δύο φοιτητικές κατοικίες, το όριο είναι 1.600 ευρώ.

Σε ό,τι αφορά τα εισοδηματικά όρια, διευκρινίσθηκε ότι θα ισχύσουν τα ίδια με τα όρια για το πρόγραμμα «Σπίτι μου ΙΙ». Δηλαδή, ανώτατο εισόδημα 20.000 ευρώ για τους άγαμους, 28.000 για τους έγγαμους, πλέον 4.000 ευρώ για κάθε παιδί. Για τις μονογονεϊκές οικογένειες το όριο τίθεται στις 31.000 ευρώ, πλέον 5.000 ευρώ ανά παιδί πέραν του πρώτου.

Ειδικότερα:

• Το μέγιστο ποσό για την κύρια κατοικία είναι τα 800 ευρώ συν 50 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο μέλος και έως 800 ευρώ για φοιτητική κατοικία.

• Για τους άγαμους τίθεται εισοδηματικό όριο ετησίως οι 20.000 ευρώ.

• Για τους έγγαμους το όριο θα φτάνει τις 28.000 ευρώ χωρίς παιδιά. Θα προβλέπεται προσαύξηση 4.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο.

• Για τις μονογονεϊκές οικογένειες το όριο ορίζεται στις 31.000, προσαυξημένο κατά 5.000 ευρώ ανά τέκνο.

• Το σύνολο της περιουσίας των δικαιούχων δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ, συν 20.000 ευρώ ανά εξαρτώμενο τέκνο.

• Η επιστροφή ενοικίου θα είναι αφορολόγητη.

«Υπολογίζουμε πως δικαιούχοι του μέτρου θα είναι το 80% των νοικοκυριών που πληρώνουν ενοίκιο. Το συνολικό κόστος αυτού του μέτρου θα κυμαίνεται στα 230 εκατ. ευρώ. Δεν συμφέρει πλέον τους πολίτες να μην δηλώνεται όλο το ενοίκιο στα μισθωτήρια. Δηλώστε ολόκληρο το ενοίκιο για να κερδίσετε και εσείς και η πολιτεία για να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή» είπε ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης κατά την εξειδίκευση των μέτρων.

Στην επιστροφή ενοικίου θα ληφθούν υπόψιν οι φετινές φορολογικές δηλώσεις.

Το μέτρο για τους συνταξιούχους

Για το δεύτερο μέτρο, που αφορά τους συνταξιούχους, ο υπουργός ανακοίνωσε:

• Από φέτος θεσπίζεται σε ετήσια βάση ενίσχυση 250 ευρώ. Δικαιούχοι θα είναι οι άγαμοι συνταξιούχοι άνω των 65 ετών με εισόδημα έως 14.000 ευρώ και περιουσία έως 200.000 ευρώ.

• Για τους έγγαμους το εισοδηματικό όριο θα είναι στις 26.000 ευρώ και το περιουσιακό όριο στις 300.000 ευρώ.

• Για τους δικαιούχους του επιδόματος ΑμεΑ δεν υφίστανται εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια.

Η οικονομική ενίσχυση για τους χαμηλοσυνταξιούχους, τους ανασφάλιστους υπερήλικους και τα άτομα με αναπηρία θα δίνεται κάθε χρόνο στις 30 Νοεμβρίου.

Διευκρινίσθηκε, επίσης, ότι αν είναι δικαιούχοι του επιδόματος και τα δύο μέλη ενός ζευγαριού συνταξιούχων, θα το λαμβάνουν και οι δύο.

Υπολογίζεται ότι 1,157 εκατομμύρια θα είναι δικαιούχοι, δηλαδή το 62% του συνολικού αριθμού των συνταξιούχων. Το κόστος του μέτρου υπολογίζεται σε 360 εκατ. ευρώ ετησίως.

Το μπόνους στο ΠΔΕ

Σχετικά με το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, θα ενισχυθεί με επιπλέον 500 εκατ. ευρώ για το 2025. Το εθνικό σκέλος του προγράμματος, ειδικότερα, θα αυξηθεί από 2,75 σε 3,25 δισ. ευρώ. Έτσι, υπολογίζεται πλέον ότι το ΠΔΕ θα ανέλθει συνολικά στα 14,6 δισ. ευρώ, από 13,3 δισ. ευρώ το 2024. Το 2026, θα αυξηθεί στα 16,9 δισ. ευρώ.

Έκτακτο επίδομα όμως 250 ευρώ θα λαμβάνουν κάθε χρόνο περίπου 1,5 εκατομμύριο χαμηλοσυνταξιούχοι, ανασφάλιστοι υπερήλικοι και άτομα με αναπηρία.

Το επίδομα θα έχει μόνιμη ισχύ και θα δίνεται σε μόνιμη βάση στα τέλη Νοεμβρίου στους δικαιούχους. Τα 250 ευρώ θα είναι το καθαρό ποσό που θα λαμβάνουν οι δικαιούχοι κάθε χρόνο, όπως έκανε ξεκάθαρο ο Μητσοτάκης.

Αναδρομικά έως 16.000 ευρώ για 85.000 συνταξιούχους του ΕΦΚΑ

Πάνω από 85.000 συνταξιούχοι από τον ΕΦΚΑ αναμένεται να πάρουν αναδρομικά έως 16.000 ευρώ, μετά τον επανυπολογισμό των ποσών σε σχέση με τα χρόνια ασφάλισης και τους νέους συντελεστές. Αυτήν την περίοδο γίνεται εκκαθάριση των αναδρομικών στις κύριες συντάξεις για το ποσό της ανταποδοτικής σύνταξης για όσους συνταξιοδοτήθηκαν με περισσότερα από 30 έτη ασφάλισης και είχαν δεύτερο ταμείο ασφάλισης.

Οι πληρωμές αναδρομικών θα ξεκινήσουν από τον Μάιο και αναμένεται να ολοκληρωθούν έως τον Αύγουστο για εκκρεμείς επανυπολογισμούς συντάξεων που τακτοποιεί σταδιακά ο ΕΦΚΑ.

Για τους δικαιούχους συνταξιούχους που έχουν διανύσει πάνω από 30 χρόνια ασφάλισης έγινε ο επανυπολογισμός των συντάξεών τους τον Οκτώβριο του 2023, ως απόρροια των βελτιωμένων ποσοστών αναπλήρωσης που προβλέπει ο νόμος Βρούτση. Εκκρεμούσαν ωστόσο τα αναδρομικά από διπλές ασφαλίσεις, καθώς ο ΕΦΚΑ διαπίστωσε ότι είχαν υπολογιστεί λάθος τα ποσά, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει την καταβολή τους.

Οι πληρωμές αφορούν:

• Επανυπολογισμούς 40.560 συντάξεων με τα βελτιωμένα ποσοστά αναπλήρωσης του νόμου 4670/2020 που λαμβάνουν 40.211 συνταξιούχοι με 30 έτη ασφάλισης και άνω από 29 ταμεία κύριας ασφάλισης.

• Επανυπολογισμούς των κρατήσεων του νόμου 4093/2012 σε 45.000 κύριες συντάξεις αποστράτων των Ενόπλων Δυνάμεων.

Συγκεκριμένα, για όσους είχαν 31 έτη ασφάλισης η προσαύξηση ξεκινά από 1,08% επί της ανταποδοτικής σύνταξης, ενώ για όσους η σύνταξή τους έχει υπολογιστεί με 40 έτη ασφάλισης η προσαύξηση φτάνει το 7,2%. Όσοι έχουν συνταξιοδοτηθεί με ενδιάμεσους χρόνους θα λάβουν αντίστοιχα ποσοστά προσαύξησης της σύνταξής τους.

Τα ποσά των αναδρομικών είναι μεικτά και οι κρατήσεις είναι 6% για την υγειονομική περίθαλψη. Κλιμακωτή παρακράτηση από 3% έως 14% λόγω της Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης για τις συντάξεις που ξεπερνούν τα 1.400 ευρώ, καθώς και φόρος 20% επί του ποσού των αναδρομικών.

Η κατάργηση της κράτησης στο μέρισμα μείωσε σημαντικά τις συνολικές κρατήσεις από τις συντάξεις. Το νέο καθεστώς εφαρμόζεται αναδρομικά από το 2021, οδηγώντας σε επιστροφή ποσών για την περίοδο Ιανουάριος 2021 – Μάρτιος 2023.

Το λογισμικό για την επεξεργασία των επιστροφών βρίσκεται στο τελικό στάδιο και αναμένεται να ενεργοποιηθεί εντός Μαΐου, ώστε να ξεκινήσει άμεσα η καταβολή.

Παίρνουν σειρά και άλλες κατηγορίες

Παράλληλα, συνεχίζεται η διαδικασία επανυπολογισμού και για άλλες κατηγορίες συνταξιούχων, όπως εκείνοι της Εθνικής Τράπεζας, στους οποίους οι πληρωμές των αναδρομικών πραγματοποιούνται σταδιακά, αλλά και της πρώην ΕΤΒΑ, οι οποίοι επίσης αναμένεται να λάβουν αναδρομικά ποσά.

Σημειώνεται ότι ο ΕΦΚΑ ξεκίνησε αρχές Απριλίου τους επανυπολογισμούς των μειώσεων για συντάξεις αποστράτων που υπερβαίνουν τις 2.500 ευρώ και θα είναι έτοιμος να πληρώσει τα αναδρομικά από τις διαφορές που έχουν προκύψει υπέρ των συνταξιούχων από τον Μάιο και μετά. Πρόκειται για αναδρομικά ύψους από 1.200 έως 3.500 ευρώ, που αναμένονται να δοθούν εντός του Μαΐου σε δεκάδες χιλιάδες απόστρατους.

Τα ποσά αυτά αντιστοιχούν σε 27 μήνες και προκύπτουν από τη μείωση των κρατήσεων που επιβάλλονταν σε συντάξεις και μερίσματα με άθροισμα άνω των 1.000 ευρώ βάσει του νόμου 4093/2012.

Τα αναδρομικά προέρχονται από το γεγονός ότι η μείωση του νόμου 4093 έπαψε να επιβάλλεται με νόμο από τον Απρίλιο του 2023 στα μερίσματα που λαμβάνουν οι απόστρατοι από τα μετοχικά τους ταμεία και έμεινε μόνον στις κύριες συντάξεις. Αυτή η μεταβολή προκάλεσε αυξήσεις σε πολλούς συνταξιούχους, καθώς στον υπολογισμό της κλίμακας μειώσεων δεν λαμβάνεται πλέον υπόψη το μέρισμα, αλλά μόνον η σύνταξη.

Στην πράξη, από τη στιγμή που τα μερίσματα δεν έχουν τη μείωση του νόμου 4093, το ποσό που απομένει για την ίδια κράτηση είναι μόνον η κύρια σύνταξη και σε δεκάδες χιλιάδες περιπτώσεις το ποσοστό μείωσης είναι μικρότερο από πριν.