Έρχονται νέοι πλειστηριασμοί – Χιλιάδες σπίτια κινδυνεύουν

Η είδηση τη δημιουργία ενός ειδικού φορέα για την κατοικία που θα νοικιάζει σπίτια από πλειστηριασμούς βγήκε παράλληλα με την είδηση ότι η κυβέρνηση “πιέζει” στις τράπεζες να διαθέσουν στην αγορά τα περίπου 25.000 κλειστά ακίνητα που έχουν στο χαρτοφυλάκιο τους. Το σχόλιο ότι η κυβέρνηση έχει στόχο με αυτόν τον “ιδιωτικό φορέα” να “βοηθήσει” τα ευάλωτα οικονομικά νοικοκυριά που έχασαν τα σπίτια τους σε πλειστηριασμούς, δίνοντας τους τη δυνατότητα να τα νοικιάσουν με επιδοτούμενο από το κράτος ενοίκιο και μετά από 12 χρόνια να τα επανακτήσουν, είναι το τυράκι. Η φάκα που κρύβεται πίσω από το σχέδιο αυτό είναι ότι τα μεγάλα funds που κατέχουν περισσότερα από 700.000 ακίνητα από τα κόκκινα δάνεια που απέκτησαν από τις τράπεζες, απαιτούν να επιταχυνθούν με κάθε τρόπο οι διαδικασίες πλειστηριασμών. Το colpo grosso βρίσκεται στις νέες διαδικασίες που εισάγει η κυβέρνηση για “να κινηθεί” η αγορά κατοικίας.

Εκτός από τη δημιουργία του “Φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης ακινήτων”, προωθείται η τακτοποίηση με fast track διαδικασίες σε ακίνητα που διαθέτουν οι Τράπεζες αλλά και τα διεθνή funds τα οποία έχουν σοβαρά προβλήματα αυθαιρεσιών όπως ανυπαρξία γκαράζ, πιλοτές που έγιναν καταστήματα, ημι-υπαίθριοι χώροι και για αυτό δεν μπορούσαν να μεταβιβαστούν. Ούτε φυσικά να πλειστηριαστούν. Τα funds από τη δική τους πλευρά που “διαθέτουν” χιλιάδες ακίνητα εκτιμούμενης αξίας 4-5 δισεκ. ευρώ, θα προχωρήσουν επίσης σε τακτοποίηση αυθαιρεσιών, ενώ παράλληλα έχει ήδη αρχίσει να αναπτύσσεται μια δευτερογενής αγορά κόκκινων δανείων. Αυτή προκύπτει από την πώληση “κόκκινων δανείων” από funds σε funds.

Χιλιάδες θα χάσουν τα σπίτια τους…

Τα επόμενα δύο χρόνια εκτιμάται ότι θα βγούν σε πλειστηριασμούς περί τα 200.000 ακίνητα κάθε κατηγορίας, από αυτά τα περίπου 60.000 είναι κατοικίες. Οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων που έχουν στην κατοχή τους τα “κόκκινα δάνεια” από τις Τράπεζες λένε ότι ο αριθμός αυτός αντιπροσωπεύει μόνο το 25% από το συνολικό χαρτοφυλάκιο ακινήτων που διαθέτουν. Πιέζουν δε για την επιτάχυνση των πλειστηριασμών με το επιχείρημα ότι όσο καθυστερούν αυξάνονται οι τιμές πώλησης και ενοικίασης. 

Ήδη στην ψηφιακή πλατφόρμα πλειστηριασμών φορτώθηκαν 3.000 πλειστηριασμοί, ενώ τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2023 σοκάρουν. Η αύξηση για κατοικίες που βγήκαν στο σφυρί το 2023 είναι της τάξης του 42% σε σχέση με το προηγούμενο έτος και κατά τουλάχιστον 170% την 3ετία. Συγκεκριμένα το 2020 οι πλειστηριασμοί ανήλθαν σε 2.683, το 2021 μειώθηκαν σε 2.393, το 2022 αυξήθηκαν σε 5.760 και το 2023 εκτοξεύτηκαν σε 7.291. Το ίδιο διάστημα εκτοξεύθηκαν και οι κατασχέσεις. Το 2020 πραγματοποιήθηκαν 6.846, το 2021 υποχώρησαν στις 6.199, το 2022 έφθασαν τις 14.939 και το 2023 μειώθηκαν στις 14.821.

Τα στοιχεία αποτυπώνουν με ψυχρό τρόπο αυτό που βιώνουν χιλιάδες ευάλωτοι οικονομικά πολίτες όταν βρίσκονται στο έλεος των funds και των ειδικών εταιρειών που διαθέτουν για να τους πιέζουν, εκβιάζουν και απειλούν.

Οι τράπεζες φρόντισαν να “ξεφορτωθούν” τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια ύψους πάνω από 90 δισεκ. ευρώ και το 2020 έπαυσε το καθεστώς προστασίας της πρώτης κατοικίας. Τη χρονιά εκείνη άρχισε η εκτόξευση στους αριθμούς πλειστηριασμών. Τα funds που αγόρασαν τα κόκκινα δάνεια έχουν συστήσει αυτό το διάστημα εταιρείες real estate οι οποίες αναλαμβάνουν τις πωλήσεις ακινήτων.

Πολλές επίσης από τις εταιρείες διαχείρισης κόκκινων δανείων, που λειτουργούν είτε για λογαριασμό των funds είτε των τραπεζών προωθούν τις “συναινετικές πωλήσεις” ακινήτων σε συνεννόηση με τους οφειλέτες οι οποίοι προκειμένου να μειώσουν το χρέος τους παραδίδουν μόνοι τους τα ακίνητά τους! Η μέθοδος αυτή ονομάζεται short sale και αποτελεί μια νέα πρακτική που επεκτείνεται στην αγορά. Συμπληρωματικά στην παραπάνω πρακτική κινούνται οι εταιρείες real estate που επίσης ανήκουν στα funds οι οποίες αναλαμβάνουν την τακτοποίηση των νομικών ή τεχνικών εκκρεμοτήτων στα ακίνητα που αποκτώνται από πλειστηριασμούς, ώστε αυτά να διατεθούν μετέπειτα στην αγορά.

Real estate από το κράτος με εγγύηση του δημοσίου

Σε όλες τις παραπάνω εξελίξεις έρχεται να προστεθεί η χείρα βοηθείας της κυβέρνησης Κυριάκου Μητσοτάκη. Ο ιδιωτικός φορέας που έχει αναγγελθεί ως μέτρο προστασίας σε ευάλωτους δανειολήπτες ουσιαστικά επαναλαμβάνει το μοντέλο των διεθνών funds που περιγράφεται παραπάνω αλλά με την εγγύηση και επιδότηση του ενοικίου.

Ο “Φορέας απόκτησης και επαναμίσθωσης ακινήτων” αναμένεται να συσταθεί εντός του 2025 και χαρακτηρίζεται ως ενδιάμεσος μηχανισμός στήριξης σε δανειολήπτες που δυσκολεύονται να αποπληρώσουν τα δάνεια τους. Θα αγοράζει την πρώτη κατοικία του δανειολήπτη από πλειστηριασμούς και θα τη μισθώνει σε αυτόν για 12 χρόνια. Μετά από αυτό το διάστημα ο πολίτης θα έχει τη δυνατότητα να επαναγοράσει το ακίνητο του, σε διαφορετική περίπτωση θα το χάνει. Το δημόσιο μέσω του ΟΠΕΚΑ θα παρέχει μηνιαίο επίδομα ενοικίου, από 70 έως 120 ευρώ. Για τη δημιουργία αυτού το φορέα οι τράπεζες συμφώνησαν να διαθέσουν 100 εκατ. ευρώ. Ποσό ελάχιστο αν σκεφθεί κανείς το πόσα ακίνητα “θα ξεφορτώσουν” στον Νέο Φορέα και πόσα θα κερδίσουν από την κρατική διευκόλυνση.

Γιατί παράλληλα με τη λειτουργία του Φορέα θα προχωρήσει η διευκόλυνση της τακτοποίησης των αυθαιρεσιών σε ακίνητα που διαθέτουν οι τράπεζες με fast track διαδικασίες. Σύμφωνα με πληροφορίες το κράτος θα δημιουργήσει μια νέα ψηφιακή πλατφόρμα που θα λειτουργεί ως “σούπερ αγορά” ακινήτων. Σε αυτήν θα αναρτώνται όλα τα στοιχεία σχετικά με την κατάσταση του κάθε ακινήτου. Τα προβλήματα πολεοδομικών ρυθμίσεων θα επιλύονται με συνοπτικές διαδικασίες με την άμεση έκδοση αποφάσεων τακτοποίησης χωρίς έλεγχο.