Eurofighter σε Τουρκία και στο βάθος Γερμανία

Γράφει η Αλεξία Στούπη

Η επιστροφή στις  διαπραγματεύσεις, μετά από απόφαση της Γερμανίας, για την πώληση των μαχητικών Eurofighter στην Τουρκία είναι μια κίνηση με βαθύτερες πολιτικές και στρατηγικές προεκτάσεις που μας φανερώνει πώς η Ευρώπη αντιλαμβάνεται σήμερα την ασφάλεια και τη συνοχή της.

Για χρόνια το Βερολίνο είχε μπλοκάρει κάθε συζήτηση για πώληση μαχητικών στην Άγκυρα, επικαλούμενο λόγους περιφερειακής σταθερότητας και ανησυχίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το ότι αλλάζει στάση δείχνει μια πιο «πραγματιστική» προσέγγιση, πιο ρεαλιστική. Η Τουρκία θεωρείται αναντικατάστατος παίκτης στο ΝΑΤΟ και γέφυρα για τη Μέση Ανατολή οπότε και η Γερμανία μάλλον προτιμά να τη διαχειρίζεται μέσα από συνεργασία, παρά να τη δει να απομακρύνεται και να απομονώνεται.

Φυσικά πίσω από αυτή την πολιτική απόφαση υπάρχει και το οικονομικό αφού η Airbus που είναι μέλος της κοινοπραξίας Eurofighter, έχει δηλώσει πως οι συνομιλίες με την Τουρκία βρίσκονται στην τελική ευθεία ενώ τα εμπόδια από τη γερμανική πλευρά φαίνεται να έχουν πλέον ξεπεραστεί, στάση που  συνδέεται άμεσα με τον ρόλο της Γερμανίας ως βασικού εξαγωγέα οπλικών συστημάτων στην Ευρώπη.

Από την άλλη η Τουρκία θέλοντας να ενισχύσει άμεσα την πολεμική της αεροπορία αναζητά μια πιο ενδιάμεση λύση, μιας και το εγχώριο πρόγραμμα του νέου μαχητικού KAAN καθυστερεί. Ο Ερντογάν συζητά ήδη με Κατάρ και  Ομάν για αγορά μεταχειρισμένων Eurofighter, ενώ παράλληλα συνεχίζονται οι επαφές με το Ηνωμένο Βασίλειο για προμήθεια νέων. Παρόλο που ακόμα τελική συμφωνία για τον αριθμό, το κόστος ή το χρονοδιάγραμμα παράδοσης δεν υπάρχει, είναι ξεκάθαρη η πολιτική σημασία. η Ευρώπη επιλέγει να κρατήσει ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με μια χώρα που συχνά προκαλεί εντάσεις στο εσωτερικό της Συμμαχίας (δηλαδή σε μας!). Η Άγκυρα, από την πλευρά της, διαβεβαιώνει ότι τα αεροσκάφη θα χρησιμοποιηθούν «στο πλαίσιο της νατοϊκής συνεργασίας» — μια φράση περισσότερο πολιτική που ακούγοντας την σκέφτεσαι ότι δίνεις πυξίδα σε κάποιον που δεν ξέρει να διαβάζει χάρτες…

Για μας το θέμα δεν είναι μόνο η ενίσχυση των τουρκικών δυνατοτήτων αλλά και η απουσία κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής στις εξαγωγές όπλων. Γίνεται αντιληπτό ότι κάθε κράτος-μέλος κινείται με βάση τα δικά του συμφέροντα και από μόνο του αυτό, αρκεί για να αποδυναμώσει την αξιοπιστία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως ενιαίας δύναμης ασφάλειας. Η κυβέρνηση και η Βουλή έχει υποχρέωση να επιμείνει στη διαφάνεια και στους σαφείς όρους τελικής χρήσης τέτοιων εξοπλισμών και να ενισχύσουμε παράλληλα τις στρατηγικές μας σχέσεις με χώρες που μοιράζονται τις ίδιες αρχές σταθερότητας και δικαίου.

Η υπόθεση των Eurofighter αναδεικνύει κάτι σημαντικό. Αναδεικνύει ότι η Ευρώπη επιλέγει να αντιμετωπίζει την ασφάλεια μέσα από το πρίσμα των εθνικών συμφερόντων. Και όσο αυτή η επιλογή βασίζεται περισσότερο στον υπολογισμό παρά στις αρχές το όραμα μιας κοινής ευρωπαϊκής ασφάλειας θα παραμένει θολό.