Φρίκη στον Λίβανο: Πώς το Ισραήλ οργάνωσε την «Επιχείρηση Βομβητές» κατά της Χεζμπολάχ – Ερωτήσεις και απαντήσεις

Σε μια άνευ προηγουμένου παραβίαση ασφάλειας, χιλιάδες βομβητές και ασύρματα walkie-talkie που ανήκαν σε μέλη της Χεζμπολάχ, πυροδοτήθηκαν σε ολόκληρο τον Λίβανο και εξερράγησαν ταυτόχρονα τόσο την Τρίτη (17/9) όσο και την Τετάρτη (18/9), σκοτώνοντας περισσότερους από 26 ανθρώπους και τραυματίζοντας χιλιάδες άλλους.

Τα νοσοκομεία σε ολόκληρο τον Λίβανο, σύμφωνα με τον Guardian, κατακλύστηκαν από πολλούς ασθενείς μετά την επίθεση με βομβητές την Τρίτη (17/9) και ένα νοσοκομείο στήθηκε στη νότια πόλη της Τύρου για να φιλοξενήσει τους τραυματίες. Η Χεζμπολάχ κατηγόρησε το Ισραήλ και υποσχέθηκε αντίποινα. Το Ισραήλ αρνήθηκε να σχολιάσει τις εκρήξεις, αλλά οι εκρήξεις της Τρίτης έγιναν λίγες ώρες αφότου ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε ότι διευρύνει τους στόχους του στον πόλεμο που προκλήθηκε από τις επιθέσεις της παλαιστινιακής οργανώσης της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, προκειμένου να συμπεριλάβει και τις μάχες εναντίον της Χεζμπολάχ, οι οποίες γίνονται κατά μήκος των συνόρων με τον Λίβανο. Παραμένει ασαφές, ωστόσο, πώς ακριβώς πραγματοποιήθηκε μια τόσο τολμηρή επίθεση, αλλά να τι γνωρίζουμε μέχρι στιγμής.

Πώς εξερράγησαν οι βομβητές και τα walkie-talkie

Μια μικρή ποσότητα εκρηκτικών τοποθετήθηκε μέσα σε μια νέα παρτίδα 5.000 βομβητών που παρήγγειλε η Χεζμπολάχ για τα μέλη της, σύμφωνα με μια ανώτερη λιβανέζικη πηγή ασφαλείας που μίλησε στο Reuters. Οι μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ ήταν υπεύθυνες, δήλωσε η εν λόγω πηγή, τονίζοντας το εξής: «Η Μοσάντ εισήγαγε μια πλακέτα στο εσωτερικό της συσκευής που έχει εκρηκτικό υλικό, το οποίο λαμβάνει έναν κωδικό. Είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστεί με οποιοδήποτε μέσο. Ακόμη και με οποιαδήποτε συσκευή ή σαρωτή».

Μια άλλη πηγή ασφαλείας δήλωσε στο Reuters ότι μέχρι και 3 γραμμάρια εκρηκτικών είχαν κρυφτεί στους νέους βομβητές, τα οποία είχαν περάσει «απαρατήρητοι» από τη Χεζμπολάχ για μήνες. Η πηγή είπε ότι 3.000 από τους βομβητές εξερράγησαν όταν τους στάλθηκε ένα κωδικοποιημένο μήνυμα, ενεργοποιώντας ταυτόχρονα τα εκρηκτικά. Ένας Αμερικανός αξιωματούχος που μίλησε ανώνυμα στους «New York Times» έκανε παρόμοιους ισχυρισμούς, προσθέτοντας ότι οι συσκευές είχαν αλλοιωθεί πριν φτάσουν στον Λίβανο. Σύμφωνα με πληροφορίες, εκρηκτικό υλικό ήταν κρυμμένο σε κάθε βομβητή δίπλα στην μπαταρία, μαζί με έναν διακόπτη που θα μπορούσε να πυροδοτήσει τη συσκευή από απόσταση.

Σύμφωνα με τους «New York Times», οι βομβητές έλαβαν ένα μήνυμα στις 15:30 [τοπική ώρα] που φαινόταν να προέρχεται από την ηγεσία της ομάδας. Αυτό το μήνυμα πιστεύεται ότι ενεργοποίησε τα εκρηκτικά. Αρκετά βίντεο που κυκλοφορούν από τις εκρήξεις, φαίνεται να δείχνουν τα θύματα να ελέγχουν τους βομβητές τους μερικά δευτερόλεπτα πριν από την έκρηξη. Λιγότερες λεπτομέρειες έχουν προκύψει σχετικά με τις εκρήξεις των ασύρματων της Τετάρτης (18/9), αλλά μια πηγή ασφαλείας δήλωσε στο Reuters ότι είχαν αγοραστεί από τη Χεζμπολάχ πριν από πέντε μήνες, δηλαδή περίπου την ίδια εποχή που είχαν αγοραστεί και οι βομβητές.

Η Μοσάντ δεν έχει σχολιάσει καμία από τις δύο επιθέσεις.

Από πού προήλθαν οι συσκευές

Το σχέδιο φαίνεται ότι προετοιμαζόταν για πολλούς μήνες, δήλωσαν αρκετές πηγές στο Reuters. Η Χεζμπολάχ παρήγγειλε 5.000 βομβητές που εμπορεύεται η εταιρεία Gold Apollo με έδρα την Ταϊβάν, σύμφωνα με Λιβανέζο αξιωματούχο, και ήταν αυτές οι νέες συσκευές που εξερράγησαν. Άλλες πηγές ανέφεραν στο Reuters ότι οι βομβητές αυτοί είχαν εισαχθεί στη χώρα την άνοιξη. Οι αναλυτές της ομάδας πληροφοριών ανοικτού κώδικα Bellingcat αναγνώρισαν, επίσης, ότι οι βομβητές προέρχονταν από την Gold Apollo.

Μια πηγή προσκείμενη στη Χεζμπολάχ δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP) ότι «οι βομβητές που εξερράγησαν, αφορούν σε ένα φορτίο που εισήγαγε πρόσφατα η Χεζμπολάχ», το οποίο φαίνεται ότι είχε «σαμποταριστεί στην πηγή». Ακόμα, μια ανώτερη λιβανέζικη πηγή δήλωσε στο Reuters ότι οι συσκευές, που αναγνωρίστηκαν ως το μοντέλο AR-924, είχαν τροποποιηθεί από την υπηρεσία κατασκοπείας του Ισραήλ «σε επίπεδο παραγωγής».

Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η Gold Apollo με έδρα την Ταϊβάν γνώριζε ότι οι συσκευές της είχαν αλλοιωθεί. Ο ιδρυτής της εταιρείας, Χσου Τσινγκ-κουάνγκ, δήλωσε στους δημοσιογράφους, την Τετάρτη (18/9), ότι οι βομβητές που χρησιμοποιήθηκαν στην επίθεση, δεν είχαν κατασκευαστεί από την Gold Apollo, αλλά από την BAC Consulting, μια εταιρεία με έδρα την Ουγγαρία που είχε το δικαίωμα να χρησιμοποιεί το εμπορικό σήμα της ταϊβανέζικης εταιρείας. Ωστόσο, η Κριστιάνα Μπάρονι-Αρσιντιάκονο, διευθύνουσα σύμβουλος της BAC, δήλωσε στο NBC: «Δεν φτιάχνω εγώ τους βομβητές. Είμαι απλώς ο ενδιάμεσος. Νομίζω ότι κάνατε λάθος».

Ο Ελάιτζα Μάγκνιερ, αναλυτής ασφαλείας με έδρα τις Βρυξέλλες, δήλωσε στο AFP: «Για να μπορέσει το Ισραήλ να ενσωματώσει έναν εκρηκτικό πυροκροτητή στη νέα παρτίδα βομβητών, πιθανότατα θα χρειαζόταν πρόσβαση στην αλυσίδα προμήθειας αυτών των συσκευών». Ακριβείς λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη διευκρινιστεί σχετικά με τους ασύρματους βομβητές, αλλά θεωρείται ότι αγοράστηκαν περίπου την ίδια εποχή με τους βομβητές.

Γιατί η Χεζμπολάχ χρησιμοποιεί βομβητές

Ο βομβητής είναι μια μικρή ασύρματη συσκευή που μπορεί να λαμβάνει, και σε ορισμένες περιπτώσεις να στέλνει, μηνύματα, αλλά δεν μπορεί να κάνει κλήσεις. Αν και οι βομβητές ήταν δημοφιλείς στις δεκαετίες του 1980 και του ’90, η χρήση τους μειώθηκε γρήγορα στις αρχές της δεκαετίας του 2000 λόγω της ανόδου των κινητών τηλεφώνων. Η Χεζμπολάχ είναι γνωστή για τη χρήση των συσκευών χαμηλότερης τεχνολογίας για επικοινωνία επειδή, σε αντίθεση με τα κινητά τηλέφωνα, μπορούν να αποφύγουν τον εντοπισμό θέσης και την παρακολούθηση από τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες. Ο Γιόσι Μέλμαν, συν-συγγραφέας του βιβλίου «Spies Against Armageddon», δήλωσε: «Πολλοί άνθρωποι στη Χεζμπολάχ έφεραν αυτούς τους βομβητές, όχι μόνο οι ανώτατοι διοικητές».

Μια παραβίαση της ασφάλειας αυτής της κλίμακας θεωρείται από τους ειδικούς ως εξαιρετικά ενοχλητική και επιζήμια για το ηθικό της μαχητικής οργάνωσης. «Αυτό θα ήταν εύκολα η μεγαλύτερη αποτυχία αντικατασκοπείας που είχε η Χεζμπολάχ εδώ και δεκαετίες», δήλωσε ο Τζόναθαν Πάνικοφ, πρώην αναπληρωτής αξιωματικός των εθνικών μυστικών υπηρεσιών της κυβέρνησης των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή.

Γιατί τα κινητά τηλέφωνα είναι τόσο εύκολα ανιχνεύσιμα

Η Χεζμπολάχ γνωρίζει πολύ καλά την απειλή που συνιστά η χρήση κινητών τηλεφώνων. Μάλιστα, τον περασμένο Φεβρουάριο, ο γενικός γραμματέας της οργάνωσης, Χασάν Νασράλα, προειδοποίησε τους υποστηρικτές της ότι τα κινητά τηλέφωνά τους είναι πιο επικίνδυνα από τους ισραηλινούς κατασκόπους, λέγοντας ότι θα πρέπει να σπάσουν, να θάψουν ή να κλειδώσουν τις συσκευές σε ένα σιδερένιο κουτί. Τα κινητά τηλέφωνα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον εντοπισμό της θέσης κάποιου επειδή κάνουν ping τακτικά [σ.σ. το ping είναι μέθοδος για τον εντοπισμό της διαθεσιμότητας και της απόδοσης ενός απομακρυσμένου πόρου του δικτύου], καθώς μετακινούνται, επιτρέποντας στο σήμα τους να μετακινηθεί σε διαφορετικούς ιστούς του δικτύου.

«Το τηλέφωνο κάνει συνεχώς pinging για να παραμείνει σε επαφή με όποιο δίκτυο χρησιμοποιεί», δήλωσε ο Άλαν Γούντγουορντ, καθηγητής Κυβερνοασφάλειας στο Πανεπιστήμιο του Σάρεϊ. Αν παρακολουθούσατε το δίκτυο, θα μπορούσατε να εντοπίσετε το σήμα από ένα συγκεκριμένο τηλέφωνο, είπε, βλέποντας ποιες κεραίες αλληλεπιδρούν με τη συσκευή και εντοπίζοντας το ακουστικό μέσα στις επικαλυπτόμενες περιοχές αυτών των κεραιών. Στις αστικές περιοχές, η πυκνότητα των ιστών καθιστά ακριβή τη διαδικασία μηδενισμού.

«Μπορείτε να κάνετε έναν απλό τριγωνισμό», δήλωσε ο Άλαν Γούντγουορντ. Οι δέκτες GPS στα τηλέφωνα – που χρησιμοποιούνται για εφαρμογές χαρτογράφησης για παράδειγμα – δίνουν επίσης τη θέση μιας συσκευής, αν και θα πρέπει να χακάρεις το εσωτερικό ενός τηλεφώνου για να λάβεις αυτές τις πληροφορίες.

Ως κίνηση ασφαλείας, λοιπόν, η Χεζμπολάχ στράφηκε στους βομβητές, οι οποίοι ακούνε σήμα από τα δίκτυα μετάδοσης για να λάβουν ένα μήνυμα, αλλά δεν κάνουν ping. Δεν υπάρχει καμία επικοινωνία που γίνεται από τον βομβητή για να παρακολουθείται, δήλωσε ο Άλαν Γούντγουορντ. «Δεν μπορείς να εντοπίσεις τον βομβητή επειδή δεν κάνει τίποτα άλλο από το να ακούει», πρόσθεσε.

Εντούτοις, η Χεζμπολάχ σαφώς δεν προέβλεψε ότι η ίδια η συσκευή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως πιθανό όπλο. Αναφερόμενος στις εκρήξεις των walkie-talkie την Τετάρτη (18/9), ο Άλαν Γούντγουορντ είπε ότι οι συσκευές μπορούν να εντοπιστούν επειδή επικοινωνούσαν μεταξύ τους μέσω ραδιοσυχνοτήτων, αλλά ότι ο εντοπισμός ήταν δύσκολη υπόθεση και ότι δεν ήταν τόσο ευάλωτες όσο τα κινητά τηλέφωνα, πράγμα που μπορεί να ήταν ο λόγος για τον οποίο τις χρησιμοποίησε η Χεζμπολάχ.

Και πάλι, όμως, η οργάνωση δεν φαίνεται να υποψιάστηκε ότι θα χρησιμοποιούνταν ως εκρηκτικά όπλα.